Print

Ang Sampung Utos

Ang ikalawang pangunahing doktrina ng lima na pinagtibay ng Review and Herald noong 1854 ay “Ang Kautusan ni Yahuwah na itinuro sa Luma at Bagong Tipan, ay hindi nagbabago.” Habang maaari nating isipin na ang ibang kautusan na may kaugnayan sa moral, panglipunan, at pangkalusugan ay nilayon rin, dahil lumilitaw ang mga ito sa Bibliya, ang pinaka namumukod-tanging nakikita sa mga kautusan ni Yahuwah ay itinuro sa Luma at Bagong Tipan, ay ang Sampung Utos. Ipinahayag ang mga ito na hindi nagbabago.

Ito ay ang layunin ng artikulong ito na kilalanin kung anu-ano ang sampung utos, nagbibigay ng isang maiksing palagay ng kanilang makasaysayang kahalagahan, upang ipakita na ang mga ito’y itinuro sa Luma at Bagong Tipan, at sa huli’y para ipakita na ang mga ito’y hindi nagbabago.

Ano-ano Ang Sampung Utos?

Ang teksto na nalalaman natin bilang sampung utos ay matatagpuan sa Exodo 20:1-17, ngunit ang mga ito’y hindi tinawag na Sampung Utos dito. Ang pagpapahayag na Sampung Utos ay ginamit lamang nang tatlong beses sa Bibliya. (Exodo 34:28) At siya’y natira doong kasama ni Yahuwah, na apat na pung araw at apat na pung gabi; hindi man lamang siya kumain ng tinapay, o uminom man ng tubig. At isinulat ni Yahuwah sa mga tapyas ang mga salita ng tipan, ang sampung utos. (Deuteronomio 4:13) At kaniyang ipinahayag sa inyo ang kaniyang tipan, na kaniyang iniutos sa inyong ganapin, sa makatuwid baga’y ang sampung utos; at kaniyang isinulat sa dalawang tapyas na bato. (Deuteronomio 10:4) At kaniyang isinulat sa mga tapyas, ang ayon sa unang sulat, ang sampung utos na sinalita ni Yahuwah sa inyo sa bundok mula sa gitna ng apoy nang kaarawan ng kapulungan: at ang mga yaon ay ibinigay sa akin ni Yahuwah.

Mula sa mga tekstong ito sa Deuteronomio, maaari nating makita na ang Sampung Utos ay ang mga salita na matatagpuan sa Exodo 20, at hindi, dahil ang ilan ay magkakaroon nito, iyong matatagpuan mismo sa Exodo 34. Ang mga ito’y hindi ang mga salitang tumutukoy sa mga pag-aalay, taunang kapistahan, at ang kasanayan ng pagpapakulo ng isang bisiro sa gatas ng ina nito. Ang mga ito’y salita na ipinahayag sa lahat “mula sa gitna ng apoy nang kaarawan ng kapulungan,” iyon ay, ang mga kautusan ng Exodo 20.

Ano Ang Naging Papel Ng Sampung Utos sa Kasaysayan?

sampung utosKahanga-hanga na ang sampung utos ay nakatanggap ng napakaraming atensyon sa mga nakalipas na taon, at subalit ang mga mismong tao na nagtaas ng isyu ay hindi kinukuha kung ano ang sinasabi ng mga kautusan nang taimtim. Ang sampung utos, sapagkat naitala sa Exodo 20, ay napanatili ang sukdulang pagiging isa ni Yahuwah. Karamihan sa mga nagnanais na ang mga kautusan ay ipakita sa mga pampublikong gusali nang salungat sa paniniwala sa Trinidad, isang doktrina na ganap na dayuhan sa sampung utos at ang mga nauugnay nitong tradisyon. Dagdag pa, ikatlo ng teksto ng sampung utos ay nauugnay sa ikapitong araw ng Sabbath. Karamihan sa mga nagtataguyod ng mas dakilang tanaw ng mga utos ay sumasamba sa araw ng Linggo. Sa huli, isa sa sampung utos ay Huwag kang papatay. Ang parehong parusang bitay at paunang agresibong pakikidigma ay tila nagiging tanyag na mga isyu sa ilan sa mga taong ito na matatas na pabor sa Dekalogo.

Makatuwiran lamang, gayunpaman, na ang hindi pagkakapareho nito ay dapat ganito. Ang sampung utos ay malaganap na ginamit ng halos lahat ng mga Kristiyanong “simbahan,” para walang sabihin mula sa mga Hudyo. Maging ang Islam ay kinikilala ang mga ito na ibinigay ni Moises bilang pamantayan ng tama at mali. Halata na, karamihan sa mga panrelihiyong pagkakatatag na ito, sa kabila ng kanilang pasalitang paglilingkod sa sampung utos, ay hindi sinisiyasat ang mga ito. Sa katunayan, lahat ng mga pananampalatayang tradisyon ng buong mundo ay napanatili ang hindi bababa sa kalahati ng mga utos. Subalit walang pananampalatayang tradisyon ang napanatili ang lahat ng sampu sa isang literal na paraan. Ang sampung utos ay lumilitaw sa halos lahat ng Kristiyanong katesismo na isinulat, ngunit ilan sa mga ito ay ipinaliwanag nang salungat sa malinaw at halatang diwa ng teksto. Para kay Martin Luther sa Shorter Catechism ang kautusan sa Sabbath ay nangangahulugan na tumungo sa simbahan at tumahan sa anong sinasabi ng tagapagturo! Ang mismong utos na nagtatatag ng kapangyarihan ni Yahuwah ay inagaw upang palakasin ang kapangyarihan ng tao. Maging ang Simbahang Katoliko ay nagbibigay ng sampung utos, sa pinaikli at binagong anyo, isang lugar sa katesismo nito.

Ang sampung utos ay natatangi na sa lahat ng mga klasikong literaturang panrelihiyon ng mundo, ito’y lumilitaw na walang ibang teksto na nag-aangkin na ipinakita nang direkta ni Yahuwah sa isang napakalaking lipumpon ng tao. Lahat ng ibang teksto ay dumarating sa isang indibidwal, madalas sa paraan ng mga pangitain, panaginip, o mga indibidwal na katalastasan. Ang mga anghel at mga propeta ay kilala, ngunit bihira na direktang nagsasalita kay Yahuwah.

si moises at ang sampung utosAng Exodo 20 ay nag-uulat na si Yahuwah ay nagsalita nang direkta at hayagan sa Bundok Sinai matapos ang Israel ay nilisan ang Egipto. Mayroong mga pahiwatig at mga sanggunian sa mga ganyan na isang banal na rebelasyon sa buong mundo sa mga pasalitang tradisyon ng pinakamalayong-malayong tao. Ang mga tribo sa Aprika, Hilaga at Timog Amerika, at iba pang bahagi ng mundo ay pinanatili ang kwento ni Yahuwah na nagbibigay ng isang mensahe sa sangkatauhan sa isang bundok. Paminsan-minsan ang mga detalye ng mga ganoong kwento ay kapansin-pansin ang pagkakapareho sa Bibliya. Ang kwento na isinalaysay sa mga Amerikanong Indiyano ay kasama ang pagkawasak ng mga humahabol na kaaway na ibinaon at nilatagan, ang mapaghimalang bukal ng tubig, ang tipan, ang kulog sa bundok, ang pagsasalita ng Manlilikha mula sa kabundukan, at ang pagbibigay ng isang bato ng paggunita sa pangyayari.

Habang ang teksto ng sampung utos ay marahil hindi lumilitaw sa ibang sagradong aklat, karamihan sa mga ito ay direktang tinukoy ang karamihan sa mga kautusan. Walang relihiyon ang nagtataguyod ng pagpatay, pagnanakaw, pakikiapid, o pagsuway sa mga magulang. Ang kanilang mga sagradong aklat ay tinutukoy ang mga tuntuning ito na lubos na kagaya ng sampung utos. Bawat isa sa mga utos ay tinukoy sa Qur’an, kabilang ang Sabbath sa ilang sipi. Karamihan sa mga tradisyong panrelihiyon ay gaya ng Kristiyanismo sa pagkakaroon ng mga tuntunin ng sampung utos sa kanilang mga banal na aklat, ngunit bigo na mapanatili ang ilan sa mga ito. Ang Qur’an ay itinatakda ang mga lumalabag sa Sabbath na mga unggoy, ngunit hindi pinipigilan ang mga Muslim nang pangkaraniwan mula sa pagpapabaya sa Sabbath, gaya ng kanilang kapwa mananampalataya na mga Kristiyano. Sa kabilang dako, sa sinaunang panahon lumilitaw na ang mga tuntunin ng sampung utos ay hindi kapani-paniwala na laganap at sinundan. Ang pagtalima sa Sabbath ng mga hindi Hudyo na populasyon ay palasak.

Ang kahalagahan ng sampung utos sa sinaunang tradisyon ng mga Hudyo ay hindi matatawaran. Ilan sa mga tao ay pinahahalagahan ito nang napakataas, kaya wala na silang ibang bagay na higit pa rito. Sa isang panahon kapag ang mga aklat ay pambihira at magastos, ang pang-udyok upang isaalang-alang ang rebelasyong iyon na binubuo lamang ng sampung utos lamang ay dakila. Ang mga Rabi sa huli ay pinuksa ang ideya mula sa Hudaismo, ngunit sa napakabigat na kabayaran. Matapos lamang ang pagbabawal ng pagsasalaysay ng sampung utos bilang bahagi ng pang araw-araw na panalangin ay nagawa nilang parunungin sa mamamayang Hudyo na makita ang ibang tungkulin ng Torah bilang katumbas ang kahalagahan. Ang kasaysayan ay nabanggit sa ilang detalye sa Jewish Liturgy and its Development, A. Z. Idelsohn, pahina 91, 92.

“Sa Paglilingkod sa Templo, ang Sampung Utos ay binabasa sa harap ng Shema. Ang kaugaliang ito, gayunpaman, ay hindi inampon sa labas ng Templo, sa talaan ng mga Tagasunod na sinabi na ang mga kautusang ito ay banal na ipinakita (b.Ber.12a). Sa Nash-Papyrus ng halos unang siglo C.E na natagpuan sa Egipto, ang Sampung Utos ay ibinigay sa harap ng Shema.

“Ang Sampung Utos ay nagpatuloy sa pagsasalaysay sa Palestinong sinagoga sa Egipto hanggang sa ika-13 siglo.

“Isang mas malinaw na dahilan ang ibinigay sa Jer. Ber. 1, 3c, – ang dahilan na ‘sila (ang Minim) ay hindi sinasabi na tanging ang mga ito (ang Sampung Utos) ay ibinigay kay Moises sa Bundok Sinai.’ Nagdagdag si Kohler: ‘Dahil lamang ang mga maagang Hudeo-Kristiyano ay inangkin ang banal na rebelasyon nang eksklusibo para sa Sampung Utos, iwinawaksi ang ibang Mosaikong kautusan bilang mga pansamantalang pagsasadula, ay ang pagsasaulo ng Dekalogo sa pang araw-araw na liturhiya sa umaga na pagkatapos ay binuwag.’”

Mayroong isang dakilang panukalang ipinahayag at ipinahiwatig rito, ngunit marahil ang pinaka nauugnay sa artikulong ito ay ang katunayan na ang sampung utos ay minsang higit na nakasentro sa parehong Hudaismo at Kristiyanismo kaysa sa kasalukuyan. Ang tanging pagpapatibay na kukunin ay isang pangkalahatan at malaganap na pagtalikod. Kakaunting tao ang patuloy na napapanatili ang maagang “Hudeo-Kristiyanong” paniniwala na iyon, kaya ang Sampung Utos ay binuo ang sentro at tinutukoy ang banal na rebelasyon para sa lahat ng panahon at saanman.

Iyong mga lumabas ng Babilonya at bumubuo ng pantahanang ekklesia upang sumamba sa kadalisayan ay gumagawa nang mabuti upang isaalang-alang na ang sampung utos ay dapat na bigkasin sa bawat pagtatagpo para sa pagsamba.

Ano ang Sinasabi Ng Bibliya Tungkol sa Sampung Utos?

sampung utosNakita na natin ang tatlong teksto na nagbibigay ng kahulugan sa sampung utos sapagkat ang mga salitang iyon ay sinalita nang hayagan “sa gitna ng apoy nang kaarawan ng kapulungan” ni Yahuwah sa harap ng milyun-milyong tao, at isinulat gamit ang sariling daliri ni Yahuwah. Iyon ay muling pinagtibay ng marami pang teksto rin.

(Exodo 24:12) At sinabi ni Yahuwah kay Moises, Sampahin mo ako sa bundok, at dumoon ka: at ikaw ay bibigyan ko ng mga tapyas na bato, at ng kautusan, at ng utos na aking isinulat, upang iyong maituro sa kanila. (Exodo 31:18) At kaniyang ibinigay kay Moises, pagkatapos na makipagsalitaan sa kaniya sa ibabaw ng bundok ng Sinai, ang dalawang tapyas ng patotoo, na mga tapyas na bato, na sinulatan ng daliri ni Yahuwah. (Exodo 32:15) At si Moises ay pumihit, at bumaba sa bundok, na dala ang dalawang tapyas ng patotoo sa kaniyang kamay; mga tapyas na may sulat sa dalawang mukha niyaon; sa isang mukha at sa kabilang mukha ay may sulat.

Kawili-wili na ang mga kautusan ay isinulat sa lahat ng panig ng bato. Hindi natin nalalaman kung gaano kalaki o sa anong hugis ang mga bato, ngunit kung ikukumpara sa sinaunang tabletang luwad na natagpuan sa ilang lugar sa Gitnang Silangan at sa sinaunang bato ng tipan na natagpuan sa mga Hittites, ang mga ito’y mas pinahaba kaysa sa pakubiko, at mayroong anim na panig kung saan ang sulat ay makikita. Ang mga tipan ay minsang sinaunang inilagay sa dalawang magkamukhang teksto sa bawat isa sa dalawang bato, bilang mga kopya ng kasunduan para sa parehong partido. Ngunit dahil sa kaso, ito ay hindi ganoon ayon sa parehong tradisyon ng Hudyo at Kristiyano, na naghahati sa mga utos sa pagitan ng dalawang bato.

Anong mahalaga ay ang katunayan na si Yahuwah mismo ay nagsulat ng mensahe sa mga tableta ng bato at ibinigay kay Moises upang panatilihin bilang mga salita ng tipan para sa bayan. (Exodo 32:16) At ang mga tapyas ay gawa ni Yahuwah, at ang sulat ay sulat ni Yahuwah, na nakaukit sa mga tapyas.

si moises sa sinai kasama ang sampung utosAng lahat ay nalalaman ang kapalaran ng unang pangkat ng mga utos at kung paano ito kailangan upang gumawa ng bagong pangkat. Ang teorya na ang ikalawang pangkat ng tableta ay nakapaloob ang isang naiibang pulutong ng mga utos na hindi maaaring ganapin, sapagkat ito’y sumasagupa sa kwento sa Bibliya. (Exodo 32:19) At nangyari paglapit niya sa kampamento, na kaniyang nakita ang guya, at ang sayawan; at ang galit ni Moises’ ay naginit, at kaniyang inihagis ang mga tapyas na nasa kaniyang mga kamay, at nangasira sa paanan ng bundok. (Exodo 34:1) At sinabi ni Yahuwah kay Moises, Humugis ka ng dalawang tapyas na bato na gaya ng una: at aking isusulat sa mga tapyas ang mga salita na nasa unang mga tapyas, na iyong sinira. (Exodo 34:4) At siya’y humugis ng dalawang tapyas na bato na gaya ng una; at bumangon si Moises na maaga sa kinaumagahan, at sumampa sa bundok ng Sinai, gaya ng iniutos ng Yahuwah sa kaniya, at kinuha sa kaniyang kamay ang dalawang tapyas na bato. (Exodo 34:28)

(Exodo 34:29) At nangyari, nang bumaba si Moises sa bundok ng Sinai na dala ang tapyas na bato ng patotoo sa kamay niya, noong bumaba sa bundok, ay hindi nalalaman ni Moises na ang balat ng kaniyang mukha ay nagliliwanag dahil sa pakikipagusap niya kay Yahuwah.

Ang sampung utos sapagkat ipinahayag at isinulat ni Yahuwah ay pinagtibay sa buod ng sermon ni Moises para sa mga Israelita sa harap ng kanilang pagpasok tungo sa Lupang Pangako (Deuteronomio 5:22) Ang mga salitang ito ay sinalita ni Yahuwah sa buong kapisanan ninyo sa bundok mula sa gitna ng apoy, sa ulap, at sa sali-salimuot na kadiliman, ng malakas na tinig: at hindi na niya dinagdagan pa. At kaniyang isinulat sa dalawang tapyas na bato, at ibinigay sa akin.

Ang kwento ng pagwasak at pagpapanibago ng mga bato ay inulit sa Deuteronomio siyam at sampu. Ang pagkakalagay ng mga utos sa arko ay inilarawan rito sa detalye. (Deuteronomio 10:1) Nang panahong yaon ay sinabi ni Yahuwah sa akin, Humugis ka ng dalawang tapyas na bato, na gaya ng una, at sampahin mo ako sa bundok, at gumawa ka ng isang kaban na kahoy. (Deuteronomio 10:2) At aking isusulat sa mga tapyas ang mga salita na nasa unang mga tapyas na iyong binasag, at iyong isisilid ang mga iyan sa kaban. (Deuteronomio 10:3) Sa gayo’y gumawa ako ng isang kaban na kahoy na akasya, at ako'y humugis ng dalawang tapyas na bato na gaya ng una, at ako’y sumampa sa bundok na aking dala sa aking kamay ang dalawang tapyas. (Deuteronomio 10:4) At kaniyang isinulat sa mga tapyas, ang ayon sa unang sulat, ang sampung utos na sinalita ni Yahuwah sa inyo sa bundok mula sa gitna ng apoy nang kaarawan ng kapulungan: at ang mga yaon ay ibinigay sa akin ni Yahuwah. (Deuteronomio 10:5) At ako’y pumihit at bumaba mula sa bundok, at aking isinilid ang mga tapyas sa kaban na aking ginawa, at nangandoon, na gaya ng iniutos sa akin ni Yahuwah.

Ang talaan ng mga utos ay nanatili sa arko sa loob ng maraming henerasyon. (1 Mga Hari 8:9) Walang anomang bagay sa kaban liban sa dalawang tapyas na bato na inilagay ni Moises doon sa Horeb, nang si Yahuwah ay makipagtipan sa mga anak ni Israel, nang sila'y lumabas sa lupain ng Egipto. (At saka ang 2 Paralipomeno 5:10).

Ang Bagong Tipan ay hindi gumagamit ng ekspresyon na “sampung utos.” Ngunit nababanggit nito ang kautusan ni Yahuwah, ang mga tapyas ng bato, ang tipan, at bawat isa sa mga utos pang-indibidwal nang maraming beses. Ang unang kaganapan ng pagpapahayag ng “mga tapyas ng bato” ay nangyari sa (2 Corinto 3:3) Yamang nahahayag na kayo’y sulat ni Kristo Yahushua, na pinangasiwaan namin, hindi isinulat ng tinta, kundi ng Espiritu ng Eloah na buhay; hindi sa mga tapyas ng bato, kundi sa mga tapyas ng pusong laman.

Ito ay isang sanggunian sa Bagong Tipan na nahulaan ni Jeremias. (Jeremias 31:31) Narito, ang mga araw ay dumarating, sabi ni Yahuwah, na ako’y makikipagtipan ng panibago sa sangbahayan ni Israel, at sa sangbahayan ni Juda. (Jeremias 31:32) Hindi ayon sa tipan na ipinakipagtipan ko sa kanilang mga magulang sa araw na aking kinuha sila sa pamamagitan ng kamay upang ilabas sila sa lupain ng Egipto; na ang aking tipan ay kanilang sinira, bagaman ako’y asawa nila, sabi ni Yahuwah. (Jeremias 31:33) Kundi ito ang tipan na aking ipakikipagtipan sa sangbahayan ni Israel; Pagkatapos ng mga araw na yaon, sabi ni Yahuwah, Aking itatala ang aking kautusan sa kanilang kalooban, at aking isusulat sa kanilang puso; at ako’y magiging kanilang Elohim, at sila’y magiging aking bayan. (Jeremias 31:34) At hindi na magtuturo bawa’t isa sa kanila sa kaniyang kapwa, at bawat tao sa kaniyang kapatid, na magsasabi, Iyong kilalanin si Yahuwah; sapagka’t makikilala nilang lahat ako, mula sa kaliit-liitan sa kanila hanggang sa kadaki-dakilaan sa kanila, sabi ni Yahuwah: sapagka’t aking ipatatawad ang kanilang kasamaan, at ang kanilang kasalanan ay hindi ko na aalalahanin.

Marami pa ang ginawa ng Bagong Tipan ng mga humihiling na sabihin na ang sampung utos, sa ibig nilang sabihin ang ikapitong araw ng Sabbath, ay hindi na umiiral. Ngunit ano ang sinasabi ng teksto? Sinasabi nito na si Yahuwah ay ilalagay ang Kanyang kautusan sa kanilang kalooban, at isusulat sa kanilang puso. Hindi nito sinasabi na si Yahuwah ay magbibigay ng isang bagong kautusan, isa na naiiba mula sa isa na ibinigay Niya sa Sinai. Ang isa na ibinigay Niya sa Sinai ay nabigo lamang dahil ang bayan ay hindi napanatili ito, hindi dahil mayroong isang bagay na mali sa mga utos. Ang kaparehong Eloah na nagsulat gamit ang Kanyang sariling daliri sa mga tableta ng bato ay nangangako na isusulat ang kaparehong kautusan gamit ang Kanyang sariling daliri sa ating mga puso. Ang sampung utos na isinulat sa puso sa halip na sa mga tapyas ng bato ay ang Bagong Tipan.

Ang Bagong Tipan ay hindi nagsasabi ng isang dakilang panukala tungkol sa mga tableta ng bato sa kabuuan. Subalit anuman ang sinasabi nito ay malinaw at mahalaga. Ang una at pinakamahalagang bagay ay ang sampung utos, sa ilalim ng Bagong Tipan ay isususlat sa puso. Mayroon lamang isa pang banggit ng mga tapyas ng bato, at iyon ay (Hebreo 9:4) Na may isang gintong dambana ng kamangyan, at kaban ng tipan, at ang paligid ay nakakalupkupan ng ginto, na siyang kinaroroonan ng sisidlang-ginto na may lamang mana, at tungkod ni Aaron na namulaklak, at mga tapyas na bato ng tipan.

arko ng tipanAng mga tableta ng kautusan ay inilagay sa arko ng tolda. Ang mga ito’y nananatili bilang isang paalala ng tipan sa pagitan ni Yahuwah at Israel. Ngunit iyon ay hindi ang orihinal na kautusan. Marami ang naiisip na ang sampung utos ay ibinigay sa Bundok Sinai para lamang sa mga Hudyo. Una sa lahat, iyon ay hindi maaaring totoo, dahil ang mga Hudyo ay ang tanging isang tribo ng labing-dalawa na tumayo sa Bundok Sinai. Ikalawa, mayroong isang dakilang magkahalong dami ng tao rito. Sila’y nagmula sa pinaka-kosmopolitang sentro ng mundo sa panahong iyon, mula sa Egipto. Sila’y kumatawan sa lahat ng mga tao sa lupa, bawat tribo at wika at bayan. Gayunman, ang mga tableta ng bato sa Sinai ay hindi ang orihinal. Ang orihinal na pagpapahayag ng sampung utos ay nasa langit mismo, kung saan ito’y nananatili nang walang hanggan, ang kautusan ni Yahuwah. At iyon ay kung bakit ang Bagong Tipan ay nagbibigay sa atin ng isang sulyap ng sampung utos sa isang sulyap ng langit. (Pahayag 11:19) At nabuksan ang templo ni Yahuwah na nasa langit, at nakita sa kaniyang templo ang kaban ng kaniyang tipan; at nagkaroon ng mga kidlat, at mga tinig, at mga kulog, at isang lindol, at malaking granizo.

Ang sampung utos ay nakatago sa arko ng testimonya sa langit mismo. Habang pinahihintulutan natin ang kautusan ni Yahuwah na isusulat sa ating mga puso, tayo rin magiging templo ni Yahuwah, isang aninag ng kaluwalhatian ng langit. Ang sampung utos ay hindi nagbabago sa langit. Maaari at gagawin ni Yahuwah ang mga ito na hindi nagbabago sa templo ng puso ng tao.


Nauugnay na mga Artikulo: