Print

Ano Ang Ibig Sabihin Ng Nasa “Ilalim Ng Kautusan”

Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, kami'y naglalathala lamang ng nilalaman na may 100% pagkakatugma sa Bibliya at sa mga kasalukuyang paniniwalang biblikal. Kaya ang ganitong mga artikulo ay maaaring ituring na parang direktang galing sa WLC. Kami’y lubos na pinagpala sa paglilingkod ng maraming tagapaglingkod ni Yahuwah. Ngunit hindi namin inaabiso ang aming mga kasapi na galugarin ang iba pang gawa ng mga may-akda na ito. Ang mga gawang iyon ay hindi na namin isinama mula sa paglalathala dahil ang mga iyon ay naglalaman ng mga kamalian. Nakalulungkot, wala pa kaming nahahanap na paglilingkod na walang dungis. Kung ikaw ay nagulantang sa ilang hindi-WLC na inilathalang nilalaman [artikulo/episodyo], tandaan ang Kawikaan 4:18. Ang aming pagkakaunawa ng Kanyang patotoo ay umuusbong, sapagkat mas maraming liwanag sa ating landas. Mas itinatangi namin ang katotohanan nang higit sa buhay, at hangad ito saanman ito matatagpuan.

Ibig kong simulan sa isang babala na ang pag-aaral na ito ay medyo malalim. Ang pag-aaral na ito ay nangangailangan ng isang tiyak na antas ng konsentrasyon. Pakiusap na manalangin bago basahin ito. Nawa si Yahuwah ay gabayan tayong lahat! (Yahuwah ang Pangalan ng ating Makalangit na Ama.)

Para sa lahat, nais kong tanungin “Ikaw ba ay nasa ilalim ng kautusan?”

Ayon sa Kasulatan, KUNG ikaw ay nasa ‘ilalim ng kautusan’… pagkatapos:

  1. Ang kautusan ay nakasulat lamang para sa iyo
  2. Ang kasalanan ay may kapangyarihan sa iyo
  3. Ikaw ay walang pananalig
  4. Ikaw ay nangangailangan ng pagtubos

Habang ang pag-aaral na ito ay malalim, hindi natin maaaring maliitin ang kahalagahan nito. Iyong mga nasa ilalim ng kautusan ay nasa napakaraming bagabag! Sila’y walang kaligtasan!

ilalim ng kautusan

Ngunit ang kawili-wiling bagay tungkol sa apat na katangiang nilista ko ay hindi maaari ang mga ito ay sinasabi ang isa na naglalakad sa pagtalima sa kautusan.

Sa halip, nagpapahiwatig ang mga ito na iyong mga nasa ‘Ilalim ng Kautusan’ ay walang pananalig, hindi naligtas, walang pagsisisi at kasalanan ang naghahari sa kanila.

Ngayon, siyasatin natin ang mga kasulatan sa katanungan:

Roma 3:19 – Nalalaman natin na anumang sinasabi ng Kautusan ay sinasabi sa mga nasa ilalim nito, upang walang maidahilan ang sinuman, at upang ang buong sanlibutan ay pananagutin sa harapan ni Yahuwah.

Ang bersong ito ay sinasabi ang mga nasa ‘ilalim ng kautusan’. Ang pangkat ng mga tao na ito ay ang sinasabi ng kautusan. Iyon ay “anumang sinasabi ng kautusan, ito’y sinasabi para sa mga taong iyon.”

Isang katangian ng pangkat ng tao na ito ay kapag ang kautusan ay nagsasalita sa kanila, “walang maidahilan ang sinuman, at upang ang buong sanlibutan ay pananagutin sa harapan ni Yahuwah.”

Maaari bang sinasabi nito ang mga naglalakad sa pagtalima sa kautusan ni Yahuwah?

Imposible! Kung ang pangkat ng mga tao na ito ay naglalakad sa pagtalima sa kautusan ni Yahuwah, bakit ang kanilang mga bibig ay dapat busalan at ipahayag na nagkasala sa harapan ni Yahuwah kapag ito’y binabasa para sa kanila?

Syempre, ito’y walang saysay. Sa katunayan, sinasabi nito ang kabaligtaran. Ibig nitong sabihin na iyong mga nasa ‘ilalim ng kautusan’ ay iyong mga taong hindi tumatalima sa kautusan…dahil dito’y dapat itikom ang kanilang mga bibig at sila’y nagkasala sa harapan ni Yahuwah.

Muli nating tingnan ang bersong ito:

Roma 3:19 – Nalalaman natin na anumang sinasabi ng Kautusan ay sinasabi sa mga nasa ilalim nito, upang walang maidahilan ang sinuman, at upang ang buong sanlibutan ay pananagutin sa harapan ni Yahuwah.

Sinasabi rito na ang ‘lahat ng sanlibutan’ ay nagkasala sa harapan ni Yahuwah. Ibig sabihin ba nito na ang bawat tao sa sanlibutang ito na narinig ang Kanyang kautusan alinman kung ito nga o nasa ilalim ng kautusan sa ilang punto? Ito dapat!

Ngunit bakit?

Ang kasagutan ay ang LAHAT, Hudyo man o Hentil, ay nagkasala sa ilang punto sa kanilang buhay.

1 Juan 1:8 – Kung sinasabi natin na wala tayong kasalanan, dinadaya natin ang ating sarili at wala sa atin ang katotohanan.

Dahil dito, ginagawa nitong sakdal ang diwa na iyong mga nasa ‘ilalim ng kautusan’ ay iyong mga makasalanan. Sila’y “nagkasala sa harapan ni Yahuwah.”

Ngayon, tingnan natin ang susunod na berso:

Roma 3:20 – Sapagkat walang sinumang ituturing na matuwid sa harapan ni Yahuwah sa pamamagitan ng mga gawang batay sa Kautusan, sapagkat sa pamamagitan ng Kautusan ay nagkaroon ng kamalayan sa kasalanan.

Ang puntong ito ay pinatakbo nang malayo sa tahanan ng bersong ito. Ang mahalagang salita rito ay “matuwid.” Sa pamamagitan ng mga gawang batay sa kautusan (saanman ay isinalin bilang “mga gawa ng kautusan”), walang sinuman ang matuwid. Bakit ganito?

Ang kasagutan ay nasa naunang berso. “Lahat ng sanlibutan” ay nagkasala sa harapan ni Yahuwah dahil sa kautusan. Ang kautusan ay hindi tayo maaaring ituwid kung hindi natin ito pinanatili. Sinasabi lamang ng kautusan kung ano ang kasalanan! Sinasabi ni Pablo na “sa pamamagitan ng kautusan ay kamalayan sa kasalanan”!

Basahin natin:

Roma 3:20 – Sapagkat walang sinumang ituturing na matuwid sa harapan ni Yahuwah sa pamamagitan ng mga gawang batay sa Kautusan, sapagkat sa pamamagitan ng Kautusan ay nagkaroon ng kamalayan sa kasalanan. 21 Subalit ngayon ay nahayag na ang pagiging matuwid mula kay Yahuwah, at ito ay walang kinalaman sa Kautusan. Pinatunayan ito mismo ng Kautusan at ng Mga Propeta.

Mayroong tiyak na pagkamatuwid na nahulaan sa kautusan at mga propeta na ibinigay sa mga tao. Gayunman, isinulat sa mga propeta na ang pagkamatuwid na ito ay hindi nagmumula sa kautusan.

Ang pagkamatuwid na ito ay nagmumula mismo kay Yahuwah:

Jeremias 23:5 – Narito, ang mga araw ay dumarating, sabi ni Yahuwah, na ako’y magbabangon kay David ng matuwid na Sanga, at siya’y maghahari na gaya ng hari, at gagawang may kapantasan, at magsasagawa ng kahatulan at kaganapan sa lupain. 6 Sa kaniyang mga kaarawan ay maliligtas ang Juda, at ang Israel ay tatahang tiwasay; at ito ang kaniyang pangalan na itatawag sa kaniya, si Yahuwah ay ATING KATUWIRAN.

Ito ay isang propesiya tungkol kay Yahushua (karaniwang tinatawag na “Hesus”) ang Mesias. Bakit Siya tinawag na “Yahuwah tzidkenu” (Yahuwah ay ating katuwiran)?

Isaias 45:23 – Ako’y sumumpa ng aking sarili, ang salita ay nakabitaw sa aking bibig sa katuwiran, at hindi babalik, na sa akin ay luluhod ang bawa’t tuhod, bawa’t dila ay susumpa. 24 Kay Yahuwah lamang, sasabihin ng isa tungkol sa akin, ang katuwiran at kalakasan: sa makatuwid baga’y sa kaniya magsisiparoon ang mga tao, at ang lahat na nagiinit laban sa kaniya ay mangapapahiya.

Tanging kay Yahuwah lamang maaari tayong magkaroon ng katuwiran at lakas sa pamamagitan ni Kristo Yahushua!

Ito ay dahil si Yahushua ay namatay para sa ating mga kasalanan at binayaran ang kabayaran sa ating mga kasalanan kaya maaari tayong magkaroon ng buhay na walang hanggan! Bakit maaari tayong magkaroon ng walang hanggang buhay? Kapag tinanggap natin Siya, ito ay hindi ang ating pagkamatuwid ang nakikita ni Yahuwah…kundi ang pagkamatuwid ni Kristo Yahushua ang naglilinis sa atin!

Galacia 2:20 – “Namatay na akong kasama ni Kristo sa krus. Hindi na ako ang nabubuhay ngayon kundi si Kristo na ang nabubuhay sa akin. At ang buhay ko ngayo’y sa pamamagitan na ng pananampalataya sa Anak ni Yahuwah na nagmahal sa akin at naghandog ng kanyang buhay para sa akin.”

Narito, si Yahuwah ang naging ating pagkamatuwid sa pamamagitan ni Yahushua. Sa katunayan, ito ang ipinahayag ng susunod na berso…ngayon sa konteksto: Roma 3:21 – Subalit ngayon ay nahayag na ang pagiging matuwid mula kay Yahuwah, at ito ay walang kinalaman sa Kautusan. Pinatunayan ito mismo ng Kautusan at ng Mga Propeta.

22 Ang pagiging matuwid mula kay Yahuwah ay sa pamamagitan ng pananampalataya kay Kristo Yahushua. Ito ay para sa lahat ng mga sumasampalataya yamang sa lahat ay walang pagkakaiba. 23 Sapagkat ang lahat ay nagkasala, at hindi nakaaabot sa kaluwalhatian ni Yahuwah.

Ang mga bersong ito ay ibinuod nang mabuti kung ano ang tunay na kahulugan rito. Ito’y hindi ang ating pagkamatuwid (pagpapanatili ng Kanyang kautusan) na nagliligtas sa atin. Ito’y hindi ang ating pagkamatuwid (pagpapanatili ng Kanyang kautusan) na nagtutuwid sa atin.

Ito ay KANYANG Pagkamatuwid na dapat nating asahan…sa pamamagitan ng pananalig…na magliligtas sa atin, magtutuwid sa atin at nagdudulot sa atin na Kanyang mga anak! Malamang ilan sa inyo ay naiisip na ito lamang ang ilan sa mga doktrina ni Pablo…ngunit ito’y hindi totoo! Ito ay direktang nagmula sa kautusan at ang mga propeta.

Isaias 54:17 – Walang almas na ginawa laban sa iyo ay pakikinabangan at bawa’t dila na gagalaw laban sa iyo sa kahatulan ay iyong hahatulan. Ito ang mana ng mga lingkod ni Yahuwah, at ang katuwiran nila ay sa akin, sabi ni Yahuwah.

Si Kepha (Pedro) ay nalalaman din ang doktrinang ito:

2 Pedro 1:1 – Mula kay Simon Kepha, lingkod at apostol ni Kristo Yahushua. Para sa mga tulad naming tumanggap ng mahalagang pananampalataya sa pamamagitan ng katuwiran ng ating Yahuwah at Tagapagligtas na si Kristo Yahushua:

Kaya huwag iisipin sa isang sandali na ang doktrina ng ‘hindi ginawang matuwid sa pamamagitan ng mga gawa ng kautusan’ ay ideya ni Pablo at hindi pa naririnig noong una. Ang pag-aaral na ito ay malinaw na ipinahayag sa tinatawag na “Lumang Tipan” din. Tumungo tayo sa ibang kasulatan tungkol sa mga nasa ‘ilalim ng kautusan’:

Roma 6:12 – Kaya’t huwag na ninyong paghariin ang kasalanan sa inyong katawang may kamatayan, upang huwag na ninyong sundin ang mga hilig nito.

Sinasabi ni Pablo sa mga taga-Roma na huwag hayaan ang kasalanan na maghari sa kanilang “katawang may kamatayan.” Darating ang panahon na tayo’y hindi na magiging mortal…kundi magiging imortal kapag lumitaw sa mga patay…sa panahong iyon ay ang mga tao ay ganap nang walang kasalanan…ngunit dapat tayong mamuhay sa paraang iyon ngayon mismo!

Susunod na berso:

Roma 6:13 – Huwag na rin ninyong ialay sa kasalanan ang anumang bahagi ng inyong katawan bilang kasangkapan sa paggawa ng kasamaan. Sa halip, ialay ninyo ang inyong sarili kay Yahuwah, bilang namatay na at muling binuhay, at ialay sa kanya ang mga bahagi ng inyong katawan bilang kasangkapan ng pagiging matuwid.

Dapat nating isuko ang ating sarili kay Yahuwah bilang imortal, namuhay mula sa mga patay at hayaan ang ating mga kasapi na maging mga instrumento ng katuwiran…hindi kalikuan.

Susunod na berso:

Roma 6:14 – Hindi na kayo dapat pang pagharian ng kasalanan, yamang wala na kayo sa ilalim ng kautusan kundi nasa ilalim ng kagandahang-loob ni Yahuwah.

Ipinangako na ang kasalanan ay hindi maghahari sa atin dahil tayo’y hindi nasa ilalim ng kautusan, kundi sa ilalim ng kagandahang-loob o pabor! Ano ang ibig sabihin nito?

Ayon sa ibang kasulatan sa Roma na tinalakay natin, ang pagiging nasa ilalim ng kautusan ay tinutukoy ang mga umaasa sa kanilang sariling pagkamatuwid o pagpapanatili ng kautusan na magtutuwid sa huling araw…sila’y hahatulang nagkasala para sa kanilang mga kasalanan.

Ngunit ang mga tinanggap ang pagkamatuwid ni Yahuwah sa pamamagitan ni Yahushua ay nasa ‘ilalim ng kagandahang-loob’!

Sila’y pinatawad para sa kanilang mga kasalanan at umaasa sa pagkamatuwid ni Yahushua upang magtuwid sa kanila. Ngayon na ito ang naganap, malaya na ba tayong bumalik at sadyang magkasala o muling labagin ang kautusan?

higit sa kautusan??

Roma 6:15 – Ano ngayon? Magpapatuloy ba tayo sa pagkakasala dahil hindi na tayo sakop ng Kautusan kundi ng kagandahang-loob ni Yahuwah? Huwag nawang mangyari!

Bakit pa babalik muli sa buhay natin noong una? Tayo’y nagkasala! Ang kasalanan ay pagsalangsang sa Kanyang Kautusan!

1 Juan 3:4 – Ang sinumang gumagawa ng kasalanan ay sumusuway din sa Kautusan. Sa katunayan, ang pagsuway sa kautusan ay kasalanan.

Tayo’y nagkasala, at ito ang dahilan kung bakit namatay si Yahushua para sa ating lahat sa una pa lang! Sapagkat sinabi ni Pablo, “ipinagbawal ni Yahuwah” o mas tumpak na isinalin “Talagang huwag mangyari!”

Roma 6:16 – Hindi ba ninyo alam na kaninuman ninyo ialay ang inyong sarili bilang alipin, kayo’y alipin ng inyong sinusunod, maging ito’y kasalanang hahantong sa kamatayan, o pagsunod na hahantong sa pagiging matuwid?

Kaya tayo ba ay maglilingkod sa kasalanan ‘hanggang kamatayan’ o maging isang lingkod ni Yahuwah na naglalakad sa pagtalima tungo sa pagkamatuwid?

Nakalulungkot, ang ideya ng pagsuway sa kautusan ni Yahuwah dahil tayo’y nasa ‘kagandahang-loob’ ay isang karaniwang doktrina sa mga mananampalataya kay Yahushua ngayon. Hindi dapat ganito!

Ngayo’y tingnan natin ang isang huling kasulatan na lubos na tanyag sa mga naniniwala sa doktrinang ito:

Galacia 3:21 – Nangangahulugan bang ang Kautusan ay sumasalungat sa mga pangako ni Yahuwah? Hindi! Kung may kautusang ibinigay na makapagbibigay-buhay, sana’y ituturing na matuwid ang tao sa pamamagitan ng pagsunod niya dito.

Sa konteksto ng Galacia 3, ang kautusan ay hindi laban sa mga pangako ni Yahuwah (ang pangkong iyon na tayo’y magiging matuwid at pagpapalain sa pamamagitan ng isang anak ni Abraham…si Kristo Yahushua). HINDI tayo maaaring maging matuwid sa pagpapanatili ng Kanyang kautusan noong nalabag natin ito.

KAILANGAN natin ang pagkamatuwid ni Yahuwah!

Galacia 3:22 – Ngunit ayon sa Kasulatan, ang lahat ay nasa ilalim ng kapangyarihan ng kasalanan, upang ang pangako ay makamtan ng mga mananampalataya sa pamamagitan ng pananampalataya kay Kristo Yahushua.

Tayong lahat ay nasa ‘ilalim ng kautusan at ‘ilalim ng kasalanan’.

Galacia 3:23 – Ngunit bago dumating ang panahon ng pananampalataya ay nasa ilalim tayo ng kapangyarihan ng Kautusan hanggang ang pananampalataya kay Kristo Yahushua ay mahayag. 24 Kaya’t ang Kautusan ay naging tagapagturo natin hanggang dumating si Kristo Yahushua, upang tayo’y ituring na matuwid sa pamamagitan ng pananampalataya sa kanya.

Narito, ang kautusan ay ating tagapagturo o maestro…nagtatanggol sa atin mula sa kasalanan. Subalit sa ating mga kabiguan ay itinuturo nito na tayo’y mga makasalanan! Itinuro nito sa atin na wala tayong pagpipilian kundi maging matuwid sa pamamagitan ng pananalig kay Yahuwah lamang. Kailangan natin ang isang Matuwid na magiging tagapamagitan sa atin at sa isang Banal na Makapangyarihan!

Galacia 3:25 – Subalit ngayong dumating na ang panahon ng pananampalataya kay Kristo Yahushua ay wala na tayo sa pangangalaga ng Kautusan.

Ang kautusan ay ang ating tagapagturo, tayo’y nasa ‘ilalim ng kautusan.’ Ngunit ngayon na inilagay natin ang pananalig kay Kristo Yahushua, nananalig kay “Yahuwah ang ating Katuwiran” at nalinis, pinabanal at tinubos ng Kanyang dugo…hindi na tayo nasa ‘ilalim ng kautusan’!

Kung tayo ay nasa ilalim ng kautusan, ang tanging paraan upang maaari tayong maligtas ay kung tayo’y HINDI MAGKAKASALA.

Mayroon lamang ISA na ‘hindi nagkasala’. Siya ay isinilang sa ilalim ng kautusan…subalit walang kasalanan.

Galacia 4:4 – Ngunit nang sumapit ang takdang panahon, isinugo ni Yahuwah ang Kanyang Anak. Isinilang siya ng isang babae, at namuhay sa ilalim ng Kautusan, 5 upang palayain ang mga nasa ilalim ng Kautusan, nang sa gayo’y matanggap natin ang karapatang maging mga anak ni Yahuwah.

Tayo’y mga pinagtibay na anak ni Yahuwah sa pamamagitan ng pagkamatuwid ng Kristo Yahushua! Tayo’y naligtas para sa pagkakaroon ng buhay na sakdal at walang kasalanang buhay. Dahil dito, muli, ang ating kaligtasan ay hindi maaaring dumating sa ating sarili pagkamatuwid o pagpapanatili ng kautusan…kundi sa KANYANG pagkamatuwid lamang.

Galacia 5:18 – Subalit kung kayo’y pinapatnubayan ng Espiritu, wala na kayo sa ilalim ng Kautusan.

Ngayon kung tayong magwawakas na marami ang nais na kunin ang bersong ito, sasabihin namin “Kung tayo’y pangunahan ng Espiritu, hindi na natin susundin ang kautusan ni Yahuwah.” Ngunit paano ito naging posible? Ang bawat berso na siniyasat natin sa ngayon ay sinabi ang kabaligtaran.

Ang katunayan ay, natagpuan natin na ang mga SUMUSUWAY at malayo kay Yahushua ang mga nasa ilalim ng Kanyang kautusan.

Mismo, maging ang mga sumusunod na berso sa Galacia 5 ay nagpapatotoo na ang isa na naglalakad sa Espiritu ay HINDI malaya mula sa pagiging palasuway!

Galacia 5:18 – Subalit kung kayo’y pinapatnubayan ng Espiritu, wala na kayo sa ilalim ng Kautusan. 19 Hindi naman maikakaila ang mga gawa ng laman: pakikiapid, karumihan, kahalayan, 20 pagsamba sa diyus-diyosan, pangkukulam, pagkapoot, pag-aaway-away, paninibugho, pagkagalit, pagkamakasarili, pagkakabaha-bahagi, mga pagkakampi-kampi, 21 pagkainggit, paglalasing, kalayawan, at mga katulad nito. Binabalaan ko kayo, gaya ng babala ko noon, na ang mga gumagawa ng ganitong mga bagay ay hindi magmamana ng kaharian ni Yahuwah. 22 Subalit ang bunga ng Espiritu ay pag-ibig, kagalakan, kapayapaan, pagtitiyaga, kagandahang-loob, kabutihan, katapatan, 23 kaamuan, at pagpipigil sa sarili. Walang batas laban sa mga ito.

Ang mga gawa ng laman ay pagsuway sa kautusan ni Yahuwah. Ang bunga ng Espiritu ay pagtalima sa Kanyang kautusan…ganito kalinaw! Para sabihin na tayo’y hindi nasa ‘ilalim ng kautusan’ ay hindi maaaring mangahulugan na tayo’y malaya upang labagin ito!

Sa katunayan, ibig sabihin nito lamang ang kabaligtaran! Kaya sino ang pangkat ng mga tao na ito na nasa ‘ilalim ng kautusan’?

Sa panahon ni Pablo, ito ay ang mga Hudyo na nagtitiwala sa kanilang katuwiran upang maligtas sa halip na tanggapin si Kristo Yahushua at hayaan si Yahuwah ang kanilang katuwiran.

Sa kasalukuyan, gayunman, ito ay ang mga wala pa si Yahushua o iyong mga piniling bumalik sa kasalanan o labagin muli ang kautusan matapos tanggapin ang Mesias. Inilalagay nila ang kanilang sarili pabalik sa ilalim ng kautusan!

Kung ito ang itinuro sa iyo na gawin mo, ako’y nagbabala sa iyo ngayon na ikaw ay tinuruan ng isang lubhang kamalian!

Ang kautusan ni Yahuwah ay nilapastangan at hinayaan sa loob ng 2000 taon. Panahon na ngayon para itaas ito bilang batayan para sa lahat ng tao at para mamuhay kasama ito. Kapag tayo’y ginawang matuwid ng Katuwiran ni Yahuwah, kailangang malaman ng lahat na hindi na tayo babalik pa sa lumang kasalanan muli.

Maaaring tayo’y wala na sa “ilalim ng kautusan,” ngunit hindi nito ibig sabihin na mamumuhay tayo na kagaya ng “HIGIT sa kautusan” ano pa man!

Hindi tinanggal ni Yahuwah ang batayan, pinatatawad Niya lamang tayo para sa hindi pamumuhay sa batayang iyon.

Upang si Yahuwah ay maging ating Katuwiran…tunay nga na walang hihigit na pagpapala sa sanlibutan! Namatay si Yahushua para sa iyo kaya ikaw ay patatawarin sa kabiguan na mamuhay sa batayang iyon.

Huwag na tayong bumalik at laitin ang diwa ng kagandahang-loob…mamuhay tayo sa isang bagong buhay… Lumalakad sa KANYANG pagsunod… Lumalakad sa KANYANG awa… Lumalakad sa KANYANG Espiritu!

naglalakad sa KANYANG espiritu


Ito ay isang hindi-WLC na artikulong isinulat ni Tom Martincic.

Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. -Pangkat ng WLC