Print

Anong “Ginagawa” ng mga Tao Kapag Sila'y Namatay?

Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, kami'y naglalathala lamang ng nilalaman na may 100% pagkakatugma sa Bibliya at sa mga kasalukuyang paniniwalang biblikal. Kaya ang ganitong mga artikulo ay maaaring ituring na parang direktang galing sa WLC. Kami'y lubos na pinagpala sa paglilingkod ng maraming tagapaglingkod ni Yahuwah. Ngunit hindi namin inaabiso ang aming mga kasapi na galugarin ang iba pang gawa ng mga may-akda na ito. Ang mga gawang iyon ay hindi na namin isinama mula sa paglalathala dahil ang mga iyon ay naglalaman ng mga kamalian. Nakalulungkot, wala pa kaming nahahanap na paglilingkod na walang dungis. Kung ikaw ay nagulantang sa ilang hindi-WLC na inilathalang nilalaman [artikulo/episodyo], tandaan ang Kawikaan 4:18. Ang aming pagkakaunawa ng Kanyang patotoo ay umuusbong, sapagkat mas maraming liwanag sa ating landas. Mas itinatangi namin ang katotohanan nang higit sa buhay, at hangad ito saanman ito matatagpuan.

“Walang umiiral na pagkamalay ang tao sa kamatayan.”1

babaeng pasyenteKamakailan lang ay tumungo ako sa isang karanasan na bumukas ng aking mga mata sa isyu ng “pagkatulog ng patay” sa isang paraan na hindi ko posibleng naisip. Sinabi ng doktor sa akin na dapat akong sumailalim sa operasyon upang tanggalin ang ilang tumor sa aking matris na mabilis na lumalaki at nagbabanta sa ibang punsyon ng aking katawan. Dapat kong sabihin, pumunta ako ng ospital sa umagang iyon nang may dakilang pangamba. Hindi ako sigurado kung paano ito matatanggal. Ako’y binalaan o sinabi nilang “inalam” ng mga posibleng kumplikasyon, kabilang ang kamatayan! Ngayon, hindi ako isang matapang na tao — hindi sa pangmatagalang puntirya! Masyado akong kinakabahan, bagama’t nagawa kong ikubli ito nang mabuti sa panahong iyon. Patuloy akong nag-iisip, ipinalagay na ito na iyon? Ano kung hindi na ako makabalik? Paano kung may isang bagay na magkamali…Natanto ko na kung paano ko desperadong mabuhay at hindi mamatay! Para gawin ang mga bagay nang mas malala, ang aking siruhano ay may kagipitan na nangailangan sa kanya na mangibang-bansa sa araw ng aking operasyon! Ilang tiwalang nakuha ko, nalalaman na siya ay hindi na nandyan sa panahong ako’y “bumalik na”!

Bueno, para putulin ang isang mahabang kwento sa maiksing sanaysay, sinulat ko ito, kaya ang mga bagay ay hindi na maaaring umabot nang napakasama! Ngunit ang punto nito ay, noong pinangasiwaan nila ang pangpamanhid, wala na akong tanda — ang naaalala ko na lang ay sinasabing nanlalamig ako, at may naglagay ng mainit na kumot sa akin. Halos limang oras ang nakalipas, ako’y nagising at maraming naranasang kirot. Gayunman, ito ay parang naganap sa loob ng wala pang isang segundo, at hindi sa buong nakalipas na limang oras! Sa katunayan, ito’y isang libong taon sa pagitan ng aking huling kaisipan ng pagkamalay at ang punto ng paggising kong muli, ito’y patuloy na walang ibig sabihin sa akin. Natatandaan ko lang na gabi ng ako’y dinala sa recovery room, habang ang huling sandali ng “paggising” ko’y nangyari sa kalagitnaan ng umaga. Nagkatotoo lamang ang takot ko dahil may pagkamalay akong kaalaman ng pamamaraan bago pa ito sinimulan. Ngunit wala akong naramdaman, walang nalaman, walang kinatakutan, at wala ring pinaghihinalaan dahil wala akong kamalayan!

Walang Kaalaman sa Kamatayan

doktorKaya anong ibig sabihin ng lahat ng ito? Dapat kong sabihin na ako’y inaliw sa kaalaman na tunay tayong “namamahinga” kapag natutulog o patay na tayo. Hindi ako namatay, ngunit ang proseso na sumailalim ako ay pagsasara ng lahat ng kamalayan sa pamamagitan ng anestesya, habang ang operasyon sa isinagawa. Ito ang pinakamalalim na pagkatulog na naranasan ko, at marahil ang pinakamalapit na nakuha ko sa pagkatulog ng patay bago ang totoo! Walang kaisipan, walang sakit, walang pag-aalala, walang bagay. Wala na akong maibabahagi sa proseso ng pagtanggal ng mga tumor kaysa sa pag-uusap na naganap sa oras ng operasyong ito, kahit na gustuhin ko. Bakit hindi? Dahil ako’y ganap na walang kamalayan, at ang kapalaran ko’y nasa mga kamay na ng anestesista na nagsabi sa akin na manatili sa mga siruhano sa buong proseso, para masiyasat at makaalis rito. Para rito, nagbayad ako ng isang malaking halaga ng salapi dahil ang buhay ko’y literal na nasa kanyang mga kamay.

Ang manunulat ng Mangangaral ay nagpahayag, “Sapagka't nalalaman ng mga buhay, na sila'y mangamamatay: nguni't hindi nalalaman ng patay ang anomang bagay ni mayroon pa man silang kagantihan; sapagka't ang alaala sa kanila ay nakalimutan. Maging ang kanilang pagibig, gaya ng kanilang pagtatanim at ng kanilang pananaghili ay nawala ngayon; na wala man silang anomang bahagi pa na magpakailan man sa anomang bagay na nagawa sa ilalim ng araw” (Mangangaral 9:5, 6). Ang bersong ito ay halatang pinalayas ang isa sa maraming mapanlinlang na pahayag na ginagamit ng tao kapag ang sinuman ay namatay — “siya ay pumanaw na para sa kanyang gantimpala” — maling ipinapahiwatig na ang tao ay matatanggap ang kanyang gantimpala sa kamatayan. Sa isang diwa, ang pahayag na ito ay maaaring maging totoo, kung maunawaan na ang susunod na sandali ng pagkamalay matapos ang kamatayan ay ang muling pagkabuhay, ang punto kung kailan ang mga mananampalataya ay bibiyayaan. Sa kasamaang-palad ang mga tagataguyod ng maling pakahulugan na ito ay hindi nag-iisip sa paraang ito. Tinanggal o binago nila ang gantimpala o pangako sa kahulugang “tutungo sa langit” sa halip na magmamana ng lupain gaya ng unang ipinangako kay Abraham.2 Kaya sa isang binaluktot na pagkakaunawa ng ano ang gantimpala, paano nila malalaman kung saan ito matatagpuan?

Sang-ayon ako na “Imposible na ipaliwanag ang Kristyanong relihiyon nang walang paglilinaw ng kahulugan ng terminong Kaharian o Paghahari ni Yahuwah.”3 Nakalulungkot, walang maraming bilang ng mga tagapagturo ang naglaan ng panahon at pagsisikap sa pagpapaliwanag nito. Hindi na nakapagtataka na maraming magagandang-loob at matatapat na mga Kristyano ang natigil sa paniniwala na kapag may namatay, tutungo siya sa langit para tanggapin ang kanyang gantimpala! Ito’y kamangha-manghang simple, subalit dapat kong sabihin na ako rin ay lumaki sa kaparehong “pupunta sa langit” na pagtuturo. Nang kinuha ko ang oras na pag-aralan ang Kasulatan para sa akin, nagsimula kong matanto na wala akong tamang larawan ng kapalaran ng tao, at dahil dito ay kung ano ang ginagawa ng mga patay — iyon ay wala! Tanging si Kristo ang may kapangyarihan na ibinigay sa kanya ni Yahuwah na may gagawin para sa mga namatay — muli silang bubuhayin sa kanyang pagbabalik.

“Tingnan mo, ako'y malapit nang dumating; dala ko ang aking gantimpala, upang gantimpalaan ang bawat isa ayon sa kanyang ginawa” (Pahayag 22:12). Ito’y nagpapahiwatig na ang gantimpala ay ibibigay sa Muling Pagdating ni Kristo. Sa anumang kaso, ang isa’y hindi maaaring tanggapin ang gantimpala sa kamatayan sapagkat sinabi ni Alva Huffer nang tama, “Upang matanggap ang gantimpala, ang isa ay dapat na kaalaman o kamalayan. Ang patay, gayunman, ay walang kamalayan.”4 Dagdag pa, ang manunulat ng Hebreo ay ginawang malinaw na wala pang nakatatanggap ng pabuya, maging ang mga patnyarkang hinirang ng Lumang Tipan: “Namatay lahat ang mga taong ito na may pananampalataya bagama't hindi nila tinanggap ang mga ipinangako ni Yahuwah. Ngunit natanaw nila at binati ang mga iyon mula sa malayo. Ipinahayag nila na sila'y pawang mga dayuhan at manlalakbay sa ibabaw ng lupa” (Hebreo 11:13). Ang pangako o gantimpalang ito ay hindi inilaan sa mga indibidwal kapag silang namatay, ngunit sa halip ito ay ipagkakaloob sa lahat ng mga mananampalataya sa Muling Pagdating. Sinabi sa Awit, “Ang patay ay hindi pumupuri kay Yahuwah, ni sinomang nabababa sa katahimikan” (Awit 115:17). Naiisip ko ang kagalakan kapag ang pangako o gantimpala ay inilabas at ibinigay sa mga mananampalataya — tila halos hindi mapigilan na magkakaroon ng dakilang kasiyahan at papuri, pagdiriwang at hiyawan! Ang mang-aawit ay ipinaalala sa atin na ang patay ay hindi maaaring gawin ito! Sinabi rin ni propeta Isaias, “Sapagka't hindi ka maaring purihin ng Sheol, hindi ka maaring ipagdiwang ng kamatayan! Silang nagsisibaba sa hukay ay hindi makaaasa sa iyong katotohanan” (Isaias 38:18). Ang muling pagkabuhay, dahil dito, ay ang tanging paraan para sa mga namatay/natulog/nasa mga libingan o Sheol o Hades ang maaaring umasa para sa patotoo ni Yahuwah. Muli, ang “mga bayani ng pananalig” na naitala sa Hebreo ay hindi na maghihintay para sa kanilang gantimpala kung ito’y ipinagkaloob na sa kamatayan. Ipinaalam sa atin ito ng manunulat ng Hebreo: “Ngunit ang lahat ng mga ito, bagaman kinalugdan ni Yahuwah dahil sa kanilang pananampalataya, ay hindi tumanggap ng ipinangako. Dahil may inihandang mas maganda si Yahuwah para sa atin, upang huwag silang gawing sakdal malibang kasama tayo” (Hebreo 11:39, 40). Ang mga mananampalataya na ginawang sakdal ay nangangahulugang pagkakaroon ng buhay na walang hanggan na ipinagkaloob sa kanila sa muli nilang pagkabuhay. Si Kristo ang “tagasakdal” ng ating pananampalataya. Bakit? Dahil siya ang unang bunga sa lahat ng mga natulog, at ang unang halimbawa ng isang taong naging imortal. Nangako si Yahuwah ng kaparehong buhay sa hinaharap sa lahat ng may takot sa kanya, sapagkat “tayo’y magiging gaya ni Kristo,” sinabi ng apostol na si Juan. Ibig sabihin nito’y muli tayong bubuhayin para gawing imortal gaya ni Kristo. Ito ang tinatawag ng marami nating ama ng simbahan na “Kondisyonal na Pagiging Imortal” — ipinagkaloob sa kondisyon na ang isa ay natugunan ang mga pangangailangan ng Kaharian.

pindutanSa panahon ng aking operasyon, hindi ako maaaring gumawa ng anumang ambag sa anumang bagay kahit na pilitin kong naisin. Wala akong pangitain o panaginip ng anumang uri habang nasa estadong ito ng “kawalan.” Ito ay parang pinatayan ka ng kuryente — sa loob lamang ilang oras. Maaaring pagpasyahan ng Georgia Power na patayin ang pangunahing pinagkukunan ng kuryente, kaya walang halaga ng pagbubukas-sara ng indibidwal na pindutan ng kuryente sa mga tahanan na gumagamit ng Georgia Power ang maaaring magdala ng anumang daloy ng kuryente sa kanilang mga tahanan. Ngunit ang isang may-ari ng tahanan ay maaaring patayin ang mga ilaw sa isang oras, at maaaring buksan muli. Naramdaman ko gaya ng pangunahing pinagkukunan ng kuryente — ang hininga ng buhay na ipinagkaloob ni Yahuwah kay Adan upang maging buhay na tao — ay nananatiling bukas para sa akin, maliban doon sa mga doktor, nang may kaalaman na ibinigay sa kanila ni Yahuwah, ay nagawa, na patayin ang suwits kaya pansamantalang walang hininga sa akin sa sandali. Sila’y naghintay at binuksan muli noong natapos na ang kaparaanan. Siguro kung ang pangunahing pinagkukunan ng kuryente — ang hininga ng buhay, na nagmumula kay Yahuwah — ay pinatay, hindi na ako magigising pa ano pa man ang gawin ng mga doktor!

Para sa mga nagsasabi na ang mga mananampalataya ay pumupunta sa langit kapag namatay, mayroong malakas na ebidensya na kabaligtaran nito. Sapagkat nasipi nang maaga mula sa Aklat ng Pahayag, hindi na babalik sa lupa si Kristo kasama ang kanyang gantimpala para sa mga mananampalataya kung sila’y nasa langit na at nagsasaya sa gantimpala! Muli, nakasulat na tanging si Kristo ang umakyat sa langit matapos siyang ibangon mula sa mga patay at nakoronahan ng pagiging imortal. Ang apostol na si Pedro, nagtuturo matapos umakyat sa langit si Kristo, ay sinabing, “Sapagkat hindi si David ang umakyat sa langit, subalit sinabi niya: ANG PANGINOON ANG NAGSABI SA AKING PANGINOON: ‘MAUPO KA SA KANAN, HANGGANG MAILAGAY KO SA ILALIM NG IYONG MGA PAA ANG IYONG MGA KAAWAY’” (Mga Gawa 2:34, 35).

Halatang sinipi ni Pedro ang Awit 110:1, na sinipi rin ng manunulat ng Hebreo sapagkat ipinaliwanag kung sinong Kristo ang may kaugnayan kay Yahuwah, mga anghel at tao (Hebreo 1:13). Ang may-akda na tinutukoy kay Yahuwah na nagsasalita kay Kristo na ngayon ay nakaupo sa kanang kamay ni Yahuwah, kung saan, sapagkat sinasabi ng manunulat ng Hebreo, siya ay gumaganap na tagapamagitan para sa mga mananampalataya sa harap ng Ama (Hebreo 7:25).

Ang Kamatayan bilang “Pagtulog,” “Pamamahinga,” maging “Paghiga”

Ang kamatayan ay inilarawan bilang “pagtulog” sa Kasulatan — hindi lamang sa Bagong Tipan, kundi sa Lumang Tipan rin. Sa lahat ng mga kaso, ang sanggunian ay malinaw sa kamatayan. Ang ilan ay ipinahayag na ito ay “pamamahinga,” habang ang ibang pagsasalin ay ginamit ang pahayag na “nahimlay o mahihiga.” Ilan sa mga bersong ito ay nakalista sa ibaba:

Deuteronomio 31:16: “At sinabi ng Panginoon kay Moises, ‘Narito, ikaw ay matutulog na kasama ng iyong mga magulang…’” Ito ay tungo sa pagwawakas ng buhay ni Moises, at umalingawngaw sa pangitain ni propeta Daniel noong sinabi sa kanya, “Nguni't yumaon ka ng iyong lakad hanggang sa ang wakas ay mangyari; sapagka't ikaw ay magpapahinga, at tatayo sa iyong kapalaran, sa wakas ng mga araw” (Daniel 12:13). Ito ay isang makapangyarihang pahayag tungkol sa pamamahinga o pagtulog ng mga patay! Ito’y nagdagdag ng patunay, gaya ng unang tinalakay, na ang isa ay “babangong muli” (matapos ang kamatayan) upang matanggap ang kanyang gantimpala “sa wakas ng mga araw.”

1 Mga Hari 2:10: “At si David ay natulog na kasama ng kaniyang mga magulang, at nalibing sa bayan ni David.” Marapat din na tandaan na si apostol Pedro, nagsasalita matapos umakyat sa langit si Kristo, ay sinabing, “Mga kapatid, buong katiyakang sasabihin ko sa inyo na ang ating ninunong si David ay namatay at inilibing. At ang libingan niya'y nasa atin hanggang ngayon” (Mga Gawa 2:29). Kinamamayaan, sinabi ni Pablo, “Matapos maglingkod ni David ayon sa kalooban ni Yahuwah noong kanyang panahon, siya'y nahimlay at inilibing kasama ng kanyang mga ninuno. Dumanas siya ng pagkaagnas” (Mga Gawa 13:36).

Job 7:21: “Sapagka't ngayo'y mahihiga ako sa alabok; at ako'y hahanapin mong mainam, nguni't wala na ako.” Muli sa Job 14:12, sinabi ng manunulat, “Gayon ang tao ay nabubuwal at hindi na bumabangon: hanggang sa ang langit ay mawala, sila'y hindi magsisibangon, ni mangagigising man sa kanilang pagkakatulog.” Siya ay hindi gigisingin o “tatawagin” hanggang sa muling pagkabuhay.

Awit 13:3: “Iyong bulayin, at sagutin mo ako, Oh Yahuwah kong Elohim: liwanagan mo ang aking mga mata, baka ako'y matulog ng tulog na kamatayan.”

Jeremias 51:39: “At patutulugin ng walang hanggang pagtulog, at huwag mangagising.”

Daniel 12:2: “At marami sa kanila na nangatutulog sa alabok ng lupa ay mangagigising, ang iba'y sa walang hanggang buhay, at ang iba'y sa kahihiyan at sa walang hanggang pagkapahamak.” Narito ang larawan ng muling pagkabuhay — kung kailan ang mga mananampalataya ay magigising mula sa kanilang “palagiang pagtulog” upang tanggapin ang kanilang gantimpala, at sa mga makasalanan para sagutin kung anong ginawa nila sa buhay na ibinigay sa kanila ni Yahuwah.

Ang Juan 11:11-14 ay nagbigay ng klasikong halimbawa ng paggamit ng terminong “pagtulog” ni Yahushua mismo. Noong namatay si Lazaro, sinabi ni Yahushua na siya ay “natutulog.” Pagkatapos, siya’y “tinawag upang lumabas ng libingan”— tandaan na hindi niya tinawagan para bumaba mula sa langit. Ang patay ay hindi maaaring “humiga” kasama si Kristo sa langit kung siya ay babalik at tawagin ang mga “natutulog kay Kristo” tungo sa buhay na muling ibabalik. “Matapos niyang sabihin ito'y idinugtong niya, ‘Ang kaibigan nating si Lazaro ay natutulog, ngunit pupunta ako roon para gisingin siya.’ Sinabi ng mga alagad sa kanya, ‘Panginoon, kung siya ay natutulog, gagaling siya.’ Subalit ang tinutukoy ni Yahushua ay ang pagkamatay ni Lazaro, ngunit ang akala ng mga alagad ay karaniwang pagtulog lamang. Kaya pagkatapos nito ay tuwirang sinabi ni Yahushua sa kanila, ‘Patay na si Lazaro’” (Juan 11:11-14).

Naitala ng Mga Gawa 7:60 ang kamatayan ni Esteban: “Siya’y lumuhod at sumigaw nang malakas, ‘Panginoon, huwag mo po silang papanagutin sa kasalanang ito.’ Pagkasabi nito, siya’y namatay (namahinga).”

1 Corinto 11:30: “Dahil dito, marami sa inyo ang mahihina at maysakit, at ang ilan ay natutulog na.”

1 Corinto 15:6: “Pagkatapos ay nagpakita siyang minsanan sa mahigit na limang daang kapatid na ang karamihan sa mga ito ay nabubuhay pa hanggang ngayon, bagaman ang mga iba'y namayapa na.” Sinabi sa berso 20, “Ngunit sa katunayan, si Kristo ay binuhay mula sa mga patay. Siya ang unang bunga ng mga namatay.” Ito’y nagbibigay sa akin ng maraming pag-asa — nalalaman na gaya ni Kristo na binangon mula sa mga patay, tayo rin ay ibabangon rin mula sa kamatayan kung sumasampalataya tayo kay Yahuwah, at kay Kristo Yahushua na Kanyang Anak na isinugo Niya para magturo ng mensahe ng isang panghinaharap na pag-asa — ang Kaharian ni Yahuwah tulad ng nilalayon nito!

magkahawak-kamay

Sa 1 Tesalonica 4:13-15, ibinigay sa atin ang isang pagpapaliwanag tungkol sa kamatayan at muling pagkabuhay sa lubos na malinaw na wika. Halatang naharap si Pablo sa mga katanungan at mga pagsubok sa pananalig gaya ng kasalukuyang ginagawa natin, at sa partikular tungkol sa bagay ng kapalaran ng tao. Bukod dito, karamihan sa kanyang mga tagapakinig ay hindi naniwala sa muling pagkabuhay ng mga patay. Ginagamit niya ang salitang “natulog” nang mapagpalit sa salitang “namayapa” noong sinabi niya, “Hindi namin nais, mga kapatid, na kayo'y manatiling walang alam tungkol sa mga namayapa upang huwag kayong maghinagpis tulad ng ibang walang pag-asa. Sumasampalataya tayong si Yahushua ay namatay at muling nabuhay, kaya naniniwala rin tayong bubuhayin ni Yahuwah na kasama ni Yahushua ang lahat ng namatay na nananalig sa kanya. Ito ang sinasabi namin sa inyo na aral ng Panginoon: tayong mga buháy pa at nananatili sa pagdating ng Panginoon ay hindi mauunang makipagtagpo sa Panginoon kaysa mga namayapa.” Kinumpara ni Pablo ang mga buhay (ang kanyang mga tagapakinig) sa mga namayapa (iyong mga natulog kay Kristo).

1 Tesalonica 5:10: “Namatay siya para sa atin upang kung buháy man tayo o patay ay mabuhay tayong kasama niya. Gising man o natutulog, buhay man o patay ay tila mapagpalit sa kahulugan rito.

Habang gumagawa ng isang komento sa pagkakaiba ng tao at hayop, sinasabi ni Edwin Froom na kapag ang hayop ay namatay, sila’y titigil, nang permanente — walang buhay sa hinaharap. Sa tao, sinasabi niya, “ang tinubos at nabuhay muli na tao ay tatawagin mula sa kanyang pagkakatulog ni Kristo…tungo sa isang buhay na na katumbas ng buhay ni Yahuwah, at sa isang walang hanggang komunyon kasama si Yahuwah.”5 Ito ang larawan ng muling pagkabuhay. Tila malinaw na ang may-akda nito ay ginagamit ang terminong “pagtulog” na mangahulugan sa kamatayan, gaya ng nakita natin sa Kasulatan. Ang tinubos ay tatawagin, gaya ni Lazaro na tinawagan matapos na pumanaw (natulog) ng apat na araw.

ang kamatayan ay pagkatulog

Dapat kong sabihin, ako’y nawili sa isyu ng pagkatulog ng mga patay, pangunahin dahil natanto ko kung gaano ako inalam sa kamalian noong ako’y bata pa lang na dumadalo sa Sunday School. Tiyak na mas madali sa akin na maunawaan ito, sapagkat maging sa aking katutubong wika kapag ang isa’y namatay, sasabihin natin na siya’y “nakahiga at natutulog” (onindo), na kaparehong salita kapag tayo’y tumuntungo sa pagtulog tuwing gabi. Nagpapasalamat ako kay Yahuwah na maaari kong gawin ang koneksyong ito, at mahanap na madaling maunawaan na ang patay ay walang magagawa dahil hindi nila maaaring gawin!


1 Alva G. Huffer, Systematic Theology, Oregon, IL: The Restitution Herald, 1960, p. 155.

2 Genesis 12:1; 13:15; 17:6-8; Acts 7:5.

3 Anthony F. Buzzard, Our Fathers Who Aren’t in Heaven, Restoration Fellowship, 1999, p. 51.

4 Huffer, p. 158.

5 Le Roy Edwin Froom, The Conditionalist Faith of our Fathers, Washington, DC: Review and Herald, 1966, Vol. 1, p. 159.


Ito ay isang hindi-WLC na artikulo ni Anne Mbeke.

Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. -Pangkat ng WLC