|
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Nokuba kuti bupati bwa mulimo ookwa Petulo mu meso aa Bunakristu bwa mazubaano businkililwa aa mwaapositolo Paulu, ooyu muzubi-wanswi-iwakasanduka-kuba-mwaapositolo waabila basyomi kubona akumvwa malailile ookwa Yahuwah a Messiah Wakwe. Kuleka biyo kuti Yahuwah wakapa Petulo ciyubunuzyo citadonaikwi eeco ciyubununa Yahushua, pele walo wakananikwa amuya uusalala kuti akakambauke mulumbe mubotu nicakasimpwa Cikombelo. Kuzwa waawo, walo wakazumanana kubweza cibeela cikubwene mu kweendelezya akuyumyayumya Cikombelo citaanzi.1
Kuleka biyo kuti Yahuwah wakapa Petulo ciyubunuzyo citadonaikiki cakuzyibyaYahushua, pele walo wakamunanika a Muya Uusalala kuti akakambauke mulumbe ooyo nicaasimpwa Cikombelo.
|
Ncintu ciyandika aboobo, kuti tuzyibe sikwiiya ooyu waku Capenaumu kuti nguni ngwaakali kusyoma kuti ngu Yahushua. Wakali mwaalumi Yahushua. Hena wakali Yahuwah, naa boonse bobile na? Milumbe yokwa Petulo mbuli mbwiilembedwe aa Luuka mu Bbuku lya Milimo, itupa cifwanikiso cisalala ca ceeco ncibakali kusyoma akuyiisya kujatikizya Yahushua. Atuzubulule mulumbe wabili ookwa Petulo kuti twiiye zinji zijatikizya lwiiyo lwakwe lwa Kristu.
Aciindi cimwi kacibambidwe kale Cikombelo, Petulo a Johane bakaswaanganya mwaalumi wakalemene ku mulyango wa tempele wiitwa kuti Mubotu:
Milimo 3:3-10 Walo naakabona Petulo a-Johane nobati njile muntempele, wakabakumbila kuti apegwe. 4Nkabela Petulo wakamulangisya, awalo Johane, wakati, Tulange, 5Wakabalanga, wakayeeya kutambula cintu kulimbabo. 6Ndilyonya Petulo wakati kulinguwe, Insiliva niiba ngolida nsijisi pe, kwalo neenjisi ndakupa, Muzina lya-Yahushua Kristo wa-Nazareta, nyamuka, uende. 7Wakamujata ejanza lyalulyo, wamwiimikizya. Ndilyonya maulu aakwe engo zyakwe zyakajana nguzu, 8wanyamuka, waima, weenda, wanjila abalo muntempele, kayaa bweenda akusotauka akulumbaizya Yahuwah, 9Abantu boonse bakamubona uleenda akulumbaizya Leza, 10bamuziba kuti ngonguwe uwakali kukalila kupegwa ku-Mulyango Mubotu wentempele, baankamana akuyoowa kuliceeco icakacitika kulinguwe.
Ikuti Yahushua kali Yahuwah, tweelede kulangila Petulo kwaambilizya kasimpe kayandika aaka kwiinda mu kuponya mwaalumi wakalemene muzina lya Leza-Muntu uukkede acuuno kujulu. Mbwaanga, aayo maleele akali cibelesyo ca kwaambilizya bube bwinibwini bwa Yahushua. Pele cintu ceelede kwiindilila kulibonya kumuntu uubala kabotu-kabotu aawa ncakuti, muciindi cakwaamba kuti wakaponyesyegwa mu zina lya Leza Mwana, naa Leza , wabili mumutwe wa Baleza botatwe, nokuba cintu cimwi cakatobela kumbelaa mazuba a Bbaibbele, swebo tujana kuti aayo maleele akacitwa mu zina lya mwaalumi waku Nazaleta walo uuli ngo Kristu.
Petulo ulisalazyide kuzyibyaYahuwah kuti ngo Leza wa bamatata, Leza wa Abulahamu, Isaka, a Jakobo. Kujanza limwi, Petulo uzyibya Yahushua kuti mulanda wa Leza ooyu.
|
Ikaambo kokwa Petulo katobela kapa kusalazya ku muntu uubala ooyo uunga wa taminina kuti eelyo eeyo mbungano yabantu nibakatalika “kutembaula Yahuwah” nkaambo ka maleele aayo, bakali kwaamba Yahushua:
Milimo 3:10-13 11Eno naakacili kujatilila ba-Petulo a-Johane, bantu boonse bakababunganina mukota litegwa lya-Solomoni, bakaankamanisya. 12Petulo naakabona obo wakabavuwa wakati, Nobaalumi ba-Israyeli, ino muyoowelanzi aceeci? Mutulangisisyanzi mboiti oyu muntu twamweenzya munguzu zyesu na kukululama kwesu? 13Leza wa-Abrahamu, awa-Izaka, awa-Jakobo, Yahuwah wamatateesu, walemya Yahushua Mwanaakwe, ngomwakaaba, mwakamukazya kubusyu bwa-Pilato, walo naakali kukanza kumwaangulula.
Petulo wakasalazya kutondezya kuti Yahuwah ngu Leza wa bamatata, Leza wa Abulahamu, Isaka, a Jakobo. Ooyu wakali Leza nguyakali kutembaula inkamu ya bantu. Kujanza limwi, Petulo utondezya kuti Yahushua mulanda wa Leza. Ikuti nikwali ciindi cakwaambila bamaJuuda aabo bakali kusyoma muli Leza omwe bakabungene ku tempele kuti Leza wakali baleza botatwe mumuntu omwe, naa kuti Yahushua awalo wakali Yahuwah, eeco ncecakali ciindi. Pele Petulo ukonzya buyo kupa ciyubunuzyo ca Yahuwah ncaakapa nguwe,2 iciyubununa kuti, ooyo mwaalumi waku Nazaleta ngo Kristu alimwi mulanda wa Yahuwah.
Petulo uzumanana mulumbe wakwe kwiinda mukuzubulula manyongwe-aakapinduka-kuba-kuzunda a ciciingano:
Milimo 3:14-16 “Kwalo mwakamukazya Uusalala Uululeme, mwakakumbila kupegwa muntu mujayi. 15Anu Mwami wabuumi mwakamujaya, ngwaakabusya Yahuwah kulibasikufwa, ncotuli bakamboni swebo, 16Eno nkaambo kakusyoma zina lyakwe [Yahushua], oyu muntu ngomubona, ngomuzi, lyamuyumya zina lyakwe, ii, lusyomo uluzwa kulinguwe lwamupa kupona oku kumbele lyanu nyoonse.
Bamwi inga bakazya kuti Simalelo wa Buumi, ooyo Uubamba Buumi mbuli bulembedwe mu busanduluzi bumwi, ciiminina muzeezo wabaabo basyoma muli Baleza botatwe mbobalanganya Yahushua kuti Mulengi.3 Nokuba boobo, tacili boobu pe. Ibbala lyaci Giliki lyakuti mwanaa mwami ndyakuti [archêgos] , eelyo liiminina yooyo waajana cintu, musololi, mulembi, naa mwanaa mwami. Lilalibonya ziindi zyone mu Cizuminano Cipya, alimwi mu ciindi comwe-comwe lijatikizya Yahushua, kunyina pe noliiminina Mulengi.4 Kunze lyaboobo, lyoonse lyaambilizya kasimpe kakuti Yahushua njenzila oomo motukonzyela kufutulwa, nkaambo ulipedwe bweendelezi kuzwa kuli Yahuwah kuti akabatambikizye buumi buteeli aabo bamusyoma akumuteelela mbuli Kristu.5 Yahushua wakaamba kuti oobu buumi bwakapegwa kuli nguwe kwiinda muli Yahuwah:
Johane 5:26 “Abalo abalimvwa bayoopona Nkaambo mbubonya Taata mbwajisi buumi muli Nguwe mwini, awalo, Mwana wakamupa mbubonya, kuti abe a buumi mulinguwe mwini;
Yahushua upa bumboni kuti walo ulapona, kuleka kuti nkaambo mubili wakwe tuufwi muli lwakwe mwini, pele nkaambo Taata wakamupa buumi.
|
Yahushua uya kumbele kupa bumboni kuti walo ulapona, kuleka nkaambo kakuti ulaa mubili uutafwi muli lwakwe mwini mbuli leza, pele nkaambo kakuti Taata wakamupa buumi. Kaambo kakazya ca masimpe ikuti yebo koyelene, kotafwi alimwi koli umwi mumutwe wa baleza botatwe:
Johane 6:57 “Mbubonya Taata muumi mbwaakandituma, ambebo mbwendi muumi nkaambo ka Taata, mbubonya oobo awalo uundilya unooli muumi nkaambo kangu.
Oobu buumi mbweenya cino ciindi nkobuli kuli boonse aabo basyoma muli Yahushua, Mwanaa Mwami naa Musololi wa buumi bupya oobu. Aaka nkakaambo Petulo ncazubulula mulumbe wakwe.
Petulo lino ujatanya Yahushua,ooyo waakankaminwa akubusyigwa kuzwa ku bafu ku zishinshimi zya Cizuminano Cakale kuti Messiah wakali kunoo penga:
Incito 3:17-18 “Eno bakwesu, ndilizi kuti mwakacita oobo mukutaziba, abalo bami banu mbubonya. 18 “Pele Yahuwah wakazyulizya ooko nkwaakaambide amilomo ya basinsimi boonse, kuti Messiah Wakwe uleelede kupenga.
Bikkila maanu kuti Petulo ulayimpanya, alimwi akataa Yahuwah a Yahushua kwiinda mukwaamba kuti Yahushua ngu Kristu, nkokwaamba kuti, Kristu ookwa Yahuwah ooyo wakabambilwa kuzyoopenzyegwa. Ncobeni, Izaya, mu cishinshimi cakwe cilaa mpuwo, uzyibya Messiah kutali kuti kuti ngu Leza uupenga pele kuti mulanda uupenga ookwa Yahuwah.
Izaya 53:11 Uyoobona micelo yamoyo wakwe njiwakapengela, uyookuta. Kuluzibo lwakwe mulanda wangu uululeme uyoolulamika bantu banji. Uyootola milandu yabo.
Kuyungizya kukuba mulanda ookwa Yahuwah, Petulo uzyibya Yahushua kuti mushinshimi ookwa Yahuwah wakasyomezyedwe:
"Mozesi wakati, ‘Yahuwah UYOOMUBUSIZYA MUSINSIMI KUBANABAKWANU UULI MBULI Ndime, ;MUYOOMUSWIILILA WALO KUMAKANI OONSE Kufumbwa ngati kaambe kulindinywe." (Incito 3:22)
|
Milimo 3:19-22 Aboobo amweempwe, musanduke kuti zibi zyanu zijatilwe kusike ziindi zya kulyookezya izizwa kubusyu bwa 20Yahuwah, atume Messiah ngumwakaimikizigwa, nguwe Yahushua 21 Uuelede kutambulwa julu mane kube ziindi zyakubukulusya zintu zyoonse nzyaakaamba Yahuwah kumilomo yabasinsimi bakwe basalala kuzwa kumalengelo aanyika. 22Ncobeni Musa wakateeti, YAHUWAH UYOOMUBUSIZYA MUSINSIMI KUBANABAKWANU uuli MBULI NDIME, MUYOOMUSWIILILA WALO kumakani oonse kufumbwa ngati kaambe kulindinywe.
Yahuwah wakaita akunanika mushinshimi kuti akanane mulumbe wakwe mucibaka Cakwe.6 Petulo waamba kuti wakabusya mulanda Wakwe Yahushua akumusala kuti abe mulomo Wakwe, mbweenya mbwaakacitide akuli Mozesi. Ikuti Yahushua kali Yahuwah, walo takonzyi kuba mushinshimi wakwe mwini. Kwaamba kuti mushinshimi alimwi ngu Leza nkukazya ncaayiminina mabala aayo. Petulo taakakambauka kuti Yahushua wakali Yahuwah, pele wakakambauka kuti Yahushua mushinshimi ookwa Yahuwah.
Petulo ubelesya lwiito lwa Yahushua mbuli msuhinshimi ookwa Yahuwah kuti akulwaizye mbungano yakwe kuti yeempwe akuzyokela kuli Yahuwah kutegwa zinyonyoono zyabo zikonzye kulekelelwa alimwi Mwami akkale akati kabo. Ooku kukulwaizya kulaboola antoomwe akucenjezya kulemu: aabo bakaka kuteelela msuhinshimi ookwa Yahuwah bayoonyoynoonwa.
Milimo 3:23-25 ‘Eno kuyooba kuti muntu woonse uutakaswiilili musinsimi ooyo, uyoofwidilila takonoyooliko akati ka bantu. 24Ii basinsimi boonse kuzwida kuli Samueli kusikila akuli baabo abakatobela a bakali kwaamba basinsimi bakasinsima mazuba aaya. 25 Nywebo muli bana babasinsimi abacizuminano naakacita Yahuwah kumauso aanu naakaambila Abulamu, “MASI WOONSE AANYIKA AYOOLONGEZYEGWA KUBANA BAKO” 26 “Yahuwah naakabusya Mwanaakwe, wakasaanguna kumutuma kulindinywe, kuti amulongezye kukumusandula nyoonse kuzibi zyanu.”
Yahushua, muntu wakazyila ku Nazaleta, mulanda ookwa Yahuwah, ngu Messiah (Kristu), mushinshimi wakasyomezyedwe.
|
Eeci ciindi cabili mu mulumbe mufwaafwi ooyu Petulo waamba Yahushua kuti mulanda ookwa Yahuwah. Bbuku lya Strongs Concordance lipandulula kuti mulanda muci Giliki wiitwa kuti pais, alimwi mukaambo aaka, wiimina “muzike mwaalumi, mulanda ;aboobo: mulanda ookwa Leza,kapati ooyo uula zina lya cuuno lyakuti Messiah.“7 Ncobeni, Yahushua, mwaalumi wakazyila ku Nazaleta, mulanda ookwa Yahuwah Messiah (Kristu), alimwi mushinshimi wakasyomezyegwa lino Petulo umuzyibya kuti ngu Yahushua eelyo naakakambauka ku Mulyango Mubotu. Kwiimpanya kuli ceeco, Banakristu banji ncobeezyeezya, Petulo taakakambauka kuti Yahushua wakali Yahuwah. Casika ciindi cakuti Cikombelo cikambauake mulumbe ooyo mwaapositolo Petulo ngwaakambauka.
Milimo 2:42 Balo bakacilisungweede mukwiisya kwa baapositolo, amukuswaana muuya, amukukomona mukamu, amukukomba.
1 Mateyo 16:15-20; Milimo 2:1-47; 15:6-12.
2 Mateyo 16:15-20 (Maako 8:29-30; Luuka 9:20).
3 Bakolose 1:15-18; BaHebulayo1:1-2.
4 Milimo 3:15; 5;31; BaHebulayo 2:10; 12:2.
5 Johane 5:25-26; 11:25; 17:1-3; 20:31; Milimo 4:12; BaHebulayo 5:9.
6 Merrill F. Unger, “Prophet,” in Unger’s Bible Dictionary, (Chicago: Moody Press, 1975), p. 890.
7 Strongs #3816, pais, https://biblehub.com/greek/3816.htm
8 https://i.pinimg.com/originals/ee/21/59/ee2159e40ed0e2d953f0c19b1d42f20a .png cover image
Eeci ncobalo citali ca-WLC. Cakazyila ku: https://onegodworship.com/peters-christology-at-the-beautiful-gate/
Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aamituni woonse ngobaulikide taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, twakojokolosya mu Mangwalo mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna a balembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC
