Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Ibbuku lya Milimo lyeelede kutola cibeela mu kuyaka lwiiyo lwa leza lwesu nkaambo litondezya ceeco Cikombelo citaanzi ncicakali kusyoma akuyiisya. Mumajwi amwi, ibbuku lya Milimo litwaabila bulangizi bwa ntongola meso ku nzila eeyo basikwiiyambubakali kubelesya malalile ookwa Yahushua aa kuunka mu nyika yoonse, “kamubayiisya zyoonse nzindakamulailila.” Atwaambe kuti ooku kusyoma Baleza botatwe a kuzyalululwa kwa Yahushua kazili musemo wa lwiiyo, mbuli lwiiyo lwa tunsiyansiya lwa mazubaano mbolutaminina. Mukaambo kaako, swebo tweelede kulujana mbwelekete mu bbuku eelyo lilaa malembe aa matalikilo a akukomena kwa Cikombelo citaanzi.
Atwaambe kuti lusyomo lwa Baleza botatwe akuzyalululwa kwa Yahushua ngo musemo wa kuyiisya, mbuli mbokutamininwa mukusyoma tunsiyansiya twa mazubaano. Mukaambo kaako, swebo tweelede kulujana mbwelekete mu bbuku eelyo lilembedwe kuzyalwa akukomena kwa Cikombelo citaanzi.
|
Mu cibalo eeci, tulazubulula lweendo lutaanzi lwa Paulu a Barnabasi ku Lystra kutegwa tubbukizye kuti naa buleza bwa Kristu akuzyalululwa kwakwe, kugaminina nkuko, kuti naa kwakali cibeela ca mulumbe ooyo baapositolo ngubakali kwaabanya mumunzi ooyu mucisi ca Turkey ca mazubaano.
Mubbuku lya Milimo, caandaano 14, Paulu a Barnabasi bakazwaa kutija kuzwa mumunzi wa Iconiumu nkaambo bantu bookuya bakatiibaume mabwe nkaambo kakusandula bamaJuuda aba Giliki ku lusyomo. Eelyo bakasika mumunzi wa Lystra, ooyo wakali mamaile kkumi alusele kuzwa waawo, Mangwalo aamba kuti bakazumanana kukambauka mulumbe. Ino wakali mulumbe nzi ngubakali kukambauka? Hena wakali kujatikizya kusyoma baleza botawe nokuba buleza bwa Kristu? Pe tiiwakali kujatikizya ceeco. Eelyo notubaluluka caandano 13 kuti tubone cakali mumulumbe mubotu, swebo tujana kuti bakali kukambbauka Yahushua kuti wakali kuzuzika cisyomyo cokwa Yahuwah kuti mufutuli uyoozyila ku lunyungu lwa Davida, pele bantu abaleli tiibakali kuyoomuzyiba kuti ngu Messiah, bakali kuyoomujaya. Nokuba boobo, Yahuwah wakamubusya Yahushua kuzwa ku bafu akusyomezya kuti kulekelelwa zinyonyoono kuyooboolela muli nguwe:
Milimo 13:38-39 Aboobo nobakwesu, amuzibe kuti nkaambo kayooyo mwaambilwa kujatilwa kwazibi, 39alimwi nkaambo kakwe umwi umwi uusyoma ulalulami-kwa zyoonse nzomwatakali kukonzya kululamikilwa nzizyo kumulao wa Musa.
Mbubakasikila buyo ku Lystra baapositolo, ooyu nguwakali mulumbe ngubaazumanana kukambauka. Mpoonya eelyo Paulu naakabona kuti mwaalumi wakalemene kuzwa naakali mwida lya banyina wakalaaa lusyomo lwa kuponyesyegwa, walo wakalailila maleele kuti acitike:
Milimo 14:8-10 Eno ku-Lustro kwakali mwaalumi uwatakali kujisi nguzu kumaulu aakwe, wali kutyokede kuzwa mwida lyabanyina, taakwe naakali kweenda pe. 9Oyo wakamumvwa Paulo ulaamba, walo naakamulangisisya akubona kuti ujisi lusyomo lwakuponyegwa, 10wakati ejwi pati, Ima cakoololoka amaulu aako. Mpoonya wakasotoka, weendeenda.
Eeco ciindi cilikonzyene aceciya ciindi Petulo a Johane nibakaswaanganya mwaalumi wakalemene ku Mulyango Mubotu mu Jelusalema. Cintu cipati ciimpene mbupaizi, ziyanza, azilengwa zya bantu aabo bakalangilizya kaacitika maleele. Mu Jelusalema, kanjaanji bantu bakali bamaJuuda aabo bakali kubelekela Leza wa Abulahamu, Isaka, a Jakobo. Ku Lystra, nokuba boobo, bantu bakali ba Lukaoniya (icooko cisyoonto ca nyika nkwiili ku Asia), aabao bakakwelelezyedwe mumizeezo yalusyomo lwabu Giliki alimwi aabo bakali kukomba makunga aabaleza baci Giliki. Muumizeezo eeyi aabo bantu baku Lystra mbubakasandulula mulumbe wa Paulu a maleele:
Nkabela makamu makamu aabantu nibakabona ncaakacita Paulu, bakoompolola muci Lukaoniya bati, “Mizimo yatuselukila eziimo zyabantu.” (Milimo 14:11-13)
|
Milimo 14:11-13 (NASB) Nkabela makamu makamu aabantu nobakamubona ncaakacita Paulo, bakoompolola muci-Lukaoniya bati, “Mizimo yatuselukila eziimo zyabantu.” 12 Eno Barnaba bakamwaamba kuti ngu Jupitere, a Paulo kuti ngu Merkuri, nkaambo ngowali kwiinda kukukambauka. 13 Nkabela mupaizi wacikombelo ca-Jupitere, icakali kumbele lyamunzi, wakaleta basune engala zyamalangalanga kumilyango, kuti apaile antoomwe amakamu makamu aabantu.
Zeusi wakali silutwe akataa baleza ba baabo balupatipati, aboobo wakali wisi wa baleza a bantu.1 Hermesi wakali mwanaa Zeusi, ooyo, akataa zintu zimwi, wakali mutumwa wa baleza.2 Eelyo Paulu a Barnabasi nibaacita maleele aakuponya muntu wakalemene, bantu bakabona aanga oobo mbumboni bwakuti aabo baapositolo bakali baleza bakaseluka ansi akubaanga mbantu. Bakali masimpe ku ciyubunuzyo eeci cakuti mupaizi ooyo wakali kubeleka mu tempele lya Zeusi eelyo lyakayakidwe aduze lya munzi, wakaleta basune a zilisatilizyo, mbuli mbucakali cilengwa cabo kuti baabile ba Leza-bantu aaba.
Mbubuti Paulu a Barnabasi mbubakali kukonzya kweenzya bweende bwa zintu eezi? Hena bakali kuyanda kubelesya manjezyeezya aabantu kuti babakwelelezye kukubayeeyela kuti, nokuba kuti tiibakali baleza-bantu, kwakali leza wakalaa zina lyakuti Yahushua ooyo wakaboola kuzwa kujulu mbuli mwaalumi alimwi ooyo lufu lwakwe lwakalesya zituuzyo zya banyamam? Mbombubo ncobeni, eeci nicakalibonya aanga balijanina mulyango aakunjilila kuti baambile bantu makanaa kuzyalululwa kwa Yahushua! Aboobo, mbubuti Barnabasi a Paulu mbubakali kunga bavwuwa?
Milimo 14:14-18 Kwalo baapostolo, ba-Barnaba a-Paulo nobakamvwa obo, bakazapaula zyakusama zyabo, basotokela mukati kabantu, baloompolola, 15bati, Nobaalumi, ino mucitilanzi zintu ezi? Aswebo tuli bantu buyo mbuli ndinywe, tumukambaukila Makani Mabotu kuti muzileke ezi zintu zyabuyo, musandukile kuli-Leza uupona, uwakacita ijulu enyika, alwizi, azintu zyoonse izili mumo, 16Kuciindi cakamana wakaleka masi oonse kuti aende muziyanza zyao. 17Nokubaboobo takalekede kulilungulula walo, mbwaakacita kabotu akumupa imvula eziindi zyazilyo izizwa kujulu, wazuzya myoyo yanu kulya akubotelwa. 18Bakaamba majwi aya, nokubaboobo kwakacili kuyumu kukasya makamu makamu aabantu kuti batabapaili.
Mpeenya aawo baapositolo baakaka kuti mbaa leza-bantu. Muciindi cakuti baambile bantu kuti Yahushua ngu leza wakaba muntu, bakayaulula zikobela zyabo, kabalilauka a kugambwa.
|
Mpeenya aawo baapositolo baakaka kuti mbaa leza-bantu. Kunze lya kwaambila bantu kuti Yahushua ngu leza ooyo wakaba muntu, balo bakayaulula zikobela zyabo, akulilauka kapati kabalitondezya kunyadwa cinicini. Tiibaakakilwa biyo kwaambilizya kuti Yahushua ngu Leza-Muntu, pele bakoompolola akuti kusyoma kuli boobo nkulisowela ciindi. Ibbala lya kusowa ciindi muci Giliki lilembwa kuti mataios, liimimina citakwe mulimo, citakwe ncinto, ncabuyo, citakwe mpindu. Acikkalilile mu mizeezo eeco. Mwaapositolo wa Mwami Yahushua Kristu wakaambilizya kuti kuzyalululwa kwa leza ncintu cakusowa ciindi alimwi citakwe mpindu mu kampango 15,balo bakacenjezya kuleka kukomba leza-muntu ooyo wakali cibeela ca mulumbe mubotu.
Citobela,, baapsoitolo bakatondezya bantu kuti kabatozya kukomba kwabo kutali kuli Yahushua pele kuli Leza wa Malengelo:
Milimo 14:15-17 bati, “Nobaalumi, ino mucitilanzi zintu ezi? Aswebo tuli bantu buyo mbuli ndinywe, tumukambaukila Makani Mabotu kuti muzileke ezi zintu zyabuyo, musandukile kuli-Leza uupona, UWAKACITA IJULU ENYIKA, ALWIZI, AZINTU ZYOONSE ZILI MUMO, 16Kuciindi cakamana wakaleka masi oonse kuti aende muziyanza zyao. 17Nokubaboobo takalekede kulilungulula walo, mbwaakacita kabotu akumupa imvula eziindi zyazilyo izizwa kujulu, wazuzya myoyo yanu kulya akubotelwa.”
Paulu a Barnabasi, mbuli mabaJuuda basyoma mu Mangwalo, bakalimvwisyide kuti Mulengi wakali Leza wa bamawisi, ba Abulahamu, Isaka, a Jakobo. Bakanyina muzeezo nuuceya wakuti Messiah wakali Mulengi wa zilengwa leza, eeco cintu Banakristu bamusela wane ncibakali kuzyootalika kusyoma aakale . Kwaamba kuti Paulu wakali kusyoma Yahuwah Mulengi kuti wakalaanzeene nsini kuzwa kuli Yahushua ncintu cilaa bumboni mu mulumbe ngwaakakambaukila ku Areopagus mumunzi wa Athens mu zyaandano zyongaye buyo zitobela.
Milimo 17:24-25 a 30-31 “Leza uwakalenga nyika azintu zyoonse izili mumo, oyu mbwali Mwami wejulu enyika, takkali muzikombelo zicitwa amaanza. 25Alimwi tabelekelwi maanza aabantu, tali uubula cintu pe, nkaambo ngonguwe mwini nguubapa boonse buumi, amuuya, azintu zyoonse. 30 “Ziindi ezyo zyakutaziba Yahuwah wakazileka buyo, kwalo sunu ulailila bantu kuti kumasena oonse boonse basanduke, 31nkaambo wabika buzuba mbwati kabeteke nyika mubululami, kumwaalumi oyo ngwasungwide. Wakabapa bantu boonse cisinizyo camakani ayo mbwaakamubusya kubafu.”
Yahuwah ngo Mulengi, Yahushua ngo mwaalumi ooyo Yahuwah ngwaakabusya kuzwa kubafu akumusumpula kuba mubetesi a mwiiminizi.
|
Yahuwah ngo Mulengi, kakuli Yahushua ngo mwaalumi ooyo Yahuwah ngwaakabusya kuzwa kubafu akusala kuba mubetesi amwiiminizi.
Muzeezo wakuti Yahushua wakali kupona kataninga zyalwa kujulu alimwi kataninga boola anyika wakasyuuka mukuya kwa ciindi eelyo Bamatata ba cikombelo nibakali kusandulula Mangwalo aakalembedwe mumizeezo ya ya BuGiliki, mbweenya buyo bantu baku Lystra mbubaacitide. Mukubula coolwe, ooko kulubila kwaacitidwe aabaabo bakali ku Lystra kucizumanana mazubaano eelyo Banakristu nobasandulula Mangwalo kubelesya ziyanza zy zyakatobela kumbelaa Bbaibbele kwiiminina kuti Yahushua ngu leza wakaboola munyika kali muntu.
Ikuti muzeezo wakuti Yahuwah wakaba muntu kuuli wakali kubacumba ba Paulu a Barnabasi, nkokuti aswebo weelede kutucumba akutukulwaizya kwaabanya mulumbe wamasimpe wa mwaalumi waku Nazaleta ooyo ngwaakasumpula Yahuwah kujanza lyakululyo nkaambo kakucita kuyanda kwakweTaata.
Lystra, mucisi ca Turkey ca mazubaano
1 Zeus, The Encyclopedia Britannica, cakazubulwa mu 10-22-20, https://www.britannica.com/topic/Zeus
2 Hermes, The Encyclopedia Britannica, cakazubulwa mu 10-22-20, https://www.britannica.com/topic/Hermes-Greek-mythology
7 Sarah Oladokun, Why Did People in the Old Testament Tear Their Robes? 6-8-17, cakazubulwa mu 10-23-20, https://www.christiantoday.com/article/why-did-people-in-the-old-testament-tear-their-robes/109889.htm
8 Milimo 14:14, majwi aakuti “koompolola” ngakuti krazontes muci Giliki, alimwi ayiminina, “koompolwesya, kukwiila cakujata maanka.”
Eeci ncibalo citali ca-WLC. Cakazyila ku: https://oneGodworship.com/the-gods-have-become-like-men/
Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aamituni woonse ngobaulikide taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, twakojokolosya mu Mangwalo mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna a balembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC