Amucenjele! Myeembo iili Ciloba ilaafwi Kusibwa!
Imyeembo ya Ciyubunuzyo ilaafwi kupwaakizya nyika yoonse! Aabo baluulwa kuti batobela Nguwe baluungumene kubee tabakubwene citola busena kakuli abalo banamaleya tabakubwene kuti buyanda kubeelela. Nkamu ya WLC yakonkezya kucenjezya ndinywe nobantu nyoonse!!!
Mweembo, mbuli cibelesyo, wakali kubelesyegwa ziindi zinji zyansiku kwaamblizya milumbe. Mazuba ookwa Yahuwah aasetekene lyoonse akali kwaambilizyigwa kubelesya myeembo. Azyalo nkondo zyakali kutalikwa eelyo mweembo niwalizyigwa. Kulizya mweembo yakali nzila yakujatila maanu bantu Bakwe kuzintu zipati ziyandika zilaafwi kucitika.
Cintu ciyandika kapati kubantu Bakwe mazubaano ncakuti batauntuluzyili myeembo ya Ciyubunuzyo alimwi kuti bamvwisisye ncoyaambilizya aciindi eeco nciiyelede kucitika eeyo myeembo.
Nkaambo nzi nkamu ya WLC ‘Nciilutide’ kusongwaazya akucenjezya bantu kukulila kwa Myeembo eeyo?
Tatukonzyi kulisalila cakucita pele buyo kucenjezya bantu kukulila kwamyeembo eeyo. Taata wakamunika mumuni Wakwe munzila yesu, akutugwasya kuteelela akuzyiba ciindi amulimo wamyeembo eeyo. Hena inga twaanka kusisa mumuni Wakwe kuzwa kubantu Bakwe? Swebo twiimvwi aciga eeco mushinshimi Amosi ncaakaambilizya eelyo walo naakati:
Mulavwu wakalala akuvwuluma, nguni uunga taakankama? Simalelo Yahuwah waamba cintu, kunyina uunga waamba cimwi pele kushinshima cintu eeco? (Langa Amosi 3:8)
Swebo ncotwaamba citabilila ncaakaamba awalo mushinshimi Jelemiya, eelyo naakakankamuka kwaamba kuti:
Maawe! Maawe! Bwapya bula! Ndamvwa kucisa mukati kamoyo wangu! Moyo wangu ulakankama, nsikonzyi kuumuna, nkaambo ndimvwide ijwi lyamweembo, cicenjezyo cankondo! Luumo lulasika atala lyaluumonyina, nkaambo nyika yoonse ilisaalidwe. Boongomoka kundijayila itente lyangu, azisitilizyo zyangu zyafwamba kudeluulwa.
Jelemiya 4:19-20 (NKJV)
Mbweenya mbuli Jelemiya, aswewo tuteelede kuti kulizyigwa kwa myeembo kugaminina makanaa buumi anyika iino njotukkede. Nkamu ya WLC ilibwene kuti ilaa mulimo wakwaambilizya kuli baabo bakombelela kuswiilila ncowaambilizya mulimo wa myeembo ili ciloba yokwa Yahuwah, akuti beendelanye maumi aabo kutobela myeembo eeyo.
Mweelwe wakupyopyongana akufwa kwabantu ooko kuyoolibonya yaakuzuma myeembo eeyo, ncintu citakonzyeki kwaamba. Kupona buumi akataa myeembo iili ciloba, ciyooba cintu cigutumya moyo ciindi coonse, alimwi ciyooba ciindi citakwe kukwabililwa Kwakwe nokuba busena bwakuyusila, zyoonse ziyakidwe ziyoodilimunwa. Mboobu bupanduluzi bwa mushinshimi Zephaniya bwaankamika milomo:
Buzuba bupati bwa Yahuwah buli afwaafwi, ncobeni buli afwaafwi, bulafwambaana loko kusika. Lilamvwigwa ijwi lyabuzuba bwa-Jehova. Mwaalumi singuzu ulalila loko mulimbubo, Buzuba oobo mbuzuba bwabukali, mbuzuba bwamapenzi abwamafwabi, mbuzuba bwalupyopyongano abwakupilingana, mbuzuba bwamudima abwakusiya, mbuzuba bwamayoba busiya mbi. Mbuzuba bwamweembo abwakoongolola bwakulwisya minzi iizyungulukidwe lubaya amayake manzomwa malamfu. Nkabela njoopenzya bantu, eelyo bayokweenda mbuli boofu, nkaambo babisizya Yahuwah. Bulowa bwabo buyootika mbuli lusuko anyama yabo mbuli bufumba." Zefaniya 1:14-16 (NKJV)
Ncenciceeci ncotuyandisya kusongwaazya bantu boonse bakkala anyika, mbweenya mbuli mbwaakalailila mushinshimi Joweli:
" Amulizye mweembo mu-Zioni, amuume mubila mucilundu cangu cisalala.Bantu boonse bamunyike bakankame, nkaambo buzuba bwa Yahuwah bwasika, buli afwaafwi;" Joweli 2:1(KJV)
Kuti tiitwalizya mpeta akucenjezya bantu boonse ncoyaambilizya myeembo eeyo, akucenjezya baabo boonse bakonzya kuteelela, nkabela bulowa bwabo boonse bayoofwida mumanyongwe amyeembo eeyo, inga twabaa mulandu mumaanza eesu nanka atalaa mitwe yesu.
Eelyo muntu ooyo nabona ipanga lileza anyika ulasiba mweembo akucenjezya bantu, kufumbwa muntu uuswiilila kulila kwamweembo, nekuba boobo tacenjeli, aboobo ipanga lilasika akumutola, mulandu nguwakwe mwini. Ooyo waswiilila kulila kwamweembo pele tacenjeli, aboobo bulowa bwakwe ngomulandu wakwe mwini. Anukuti ooyo uucenjela uyoovwuna buumi bwakwe. Ezekieli 33:3-5 (NKJV)
Ino twaamba nzi amuzeeezo wakuti myeembo eeyo yakacitika kale muziindi zyakainda?
Bunji bwa banaKristu mazubaano, bakoongelezyegwa kusyoma kuti myeembo yakacitika kale, aboobo batonkela kumbali kufumbwa lwiiyo lwakuvwuntauzya myeembo eeyo. Mu nkamu ya WLC, swebo tusyoma kuti ooku nkulubizya ncobeni kulaa ntenda yalufu. Swebo tulizumenene canguzu kukazya muzeezo wamusyobo ooyu mukaambo katobela aawa:
Lyoonse bbuku lya Ciyubunuzyo lyakapedwa kwaambilizya zintu ziyootola busena munsaa Kuboola Kwabili kwa Simalelo wesu Yahushua, kapati eezyo zintu ziyootola busena munsaa ‘mamanino aaciindi’, mu 1798. Ooyu ngomwaka eelyo mulongo wamyaka yacishinshimi iili 1260 niyaasikila mpiigolela. Mubbuku lya Daniele, tulajana makana manjaanji aazintu zitobelana kusikila kumwaka 1798, kakuli bbuku lya Ciyubunuzyo lituyubunwida musela wazintu ziyoocitika kutobela mwaka wa 1798. Eeyi myeembo ilayandika kapati alimwi ilaa mulimo mupati kubantu Bakwe mumazuba aamamanino aano.
Ino twaamba nzi amuzeezo wakuti eeyi myeembo iyoocitika kiijedwe kale ŋanda yakazekelo kutali muciindi kiitaninga jalwa?
Bamwi akataa baabo basyoma kuti eeyi myeembo iyoolila mumazuba aacizya kumbele alimwi kutali kuti yakacitika kale, mbeenya aabo mbabaambilizya akuti eeyi myeembo iili ciloba, mbuli mapenzi amanyongwe aali mumyeembo eeyo, iyoocitika kaciindide ciindi cakuzekelwa akujalwa ŋanda yakazekelo. Bakasikila ambaakani eeyi kwiinda mukweezyekanya bukonzyene mulaka waambilizya myeembo amapenzi. Aboobo, balo babwene kuti mulimo wamweembo omwe omwe ngwakwaambilizya mapenzi – myeembo ili ciloba kwaambilizya mapenzi aali ciloba. Munkamu ya WLC, tuluujisi kukazya busanduluzi oobu mutwaambo tobile:
1. Bunji bwazintu zyaabilizyigwa zitobela ciindi cipedwe mumulongo wamyeembo. Ncintu cisalede kuti muntu wavwuntauzya bweende bwazintu eezi kuti ‘zisunka’ muntu uuli woonse uucipona; aboobo kuti kazisunka muntu uuli woonse aciindi eeco, nkokuti eeco caambilizya kuti ŋanda yakazekelo tiininga jalwa pe. Tacili cintu cilaa maanu kweezyeezya kuti Yahuwah inga kaciya kumbele kusunka bantu bakwe kaciindide kali ciindi cakubazekela milandu yabo akujala ŋanda yakazekelo, eeco ciindi buumi bwamuntu uuli wonse nobunikwaandidwe kale akusalilwa nkobuyoogama.
2. Myeelwe yazyaandaano, atwaambo twamyeembo eeyo tuzuzya bbuku lya Ciyubunuzyo, ncecintu citusungilizya kuti swebo tukosozye makani kuti myeembo iyoocitika munsaa kujalwa ŋanda yakazekelo. Kuli zyaandaano zili 22 mubbuku lya Ciyubunuzyo. Zitaanzi zili 18 zitutola kuciindi ca Kuboola Kwabili kwa Yahushua. Myeembo iili ciloba ili muzyaandaano zyone, kuzwa kuli calusele kusikila kuli cakkumi acimwi. Ncintu citateeleki kuti Taata Yahuwah inga wacimbula zyaandaano zyone kuti aambilizye zintu ziyoocitika kiijedwe kale ŋanda yakazekelo, eelyo nalaa zyaandaano zyone buyo zyaambilizya citobela kumbelaa Kuboola Kwabili Yahushua, muzyaandaano 19-22. Ncintu citakwe maanu kuti Taata inga wapa bulemu kapati kuzintu zitola busena kiitaninga jalwa ŋanda yakazekelo a Kuboola Kwabili akupa bulemu bweelene kuzintu zitola busena akataa Kuboola Kwabili kwa Yahushua akujaigwa kwa basimilandu eelyo caakwiinda cuulu ca Myaka azimwi zintu zijatikizya ciindi eeco.
Ino caamba nzi eelyo mungele nawaalila ansi cuumpiizyo catununkilizyo mu Ciyubunuzyo 8:5, eeco cintu cisolweda kulila kwamyeembo alimwi citondeka mamanino aamulimo ookwa Yahushua mu Busena Busalalisya, aboobo akwaambilizya kuti kuzekela bantu a ŋanda yakazekelo yajalilwa kubantu boonse kiitaninga lila myeembo?
Atubale cilembedwe mu Ciyubunuzyo 8:2-5, kutegwa tumvwisisye ciindi eelyo cuumpilizyo catununkilizyo nociyoowaalilwa anyika:
2. Elyo ndakabona aabo baangelo bali musanu ababili baimvwi kunembo lya-Leza mbubakapegwa myeembo iili musanu ayibili.
3 Lino kwakeza angelo umbi, wakaima kucipaililo, wakalijisi katentelo kangolida, nkabela wakapegwa tununkilizyo tunjitunji, kuti atupaizye antoomwe ankombyo zyabasalali boonse acipaililo cangolida cili kunembo lyacuuno cabwami,
4 Lino busi bwatununkilizyo amipailo yabasalali zyakasuka mbuli busi bununkilila kuli-Yahuwah kuzwa mujanza lyaangelo.
5 Eelyo angelo wakabweza katentelo, wakazuzya mulilo kuzwa kucipaililo, wausowela ansi, mpawo kwakaba mizumo amajwi andabo amuzuzumo wanyika. Ciyubunuzyo 8:2-5 (KJV)
Tulakonzya kulibonena mukampango kabili kuti ooyo mungele tali umwi wabaabo bali ciloba bapedwe myeembo iili ciloba. Ino nguni ooyu ‘mungele umwi’ wakaboola akwiimina munsaa cipaililo catununkilizyo? Bantu banji baamba kuti ooyo kunyina umbi pele ngu Yahushua. Swebo tulakazya makani aayo, nkaambo kakuti:
1. Ooyu ‘mungele umwi’, ucita mulimo ngweenya ngobacita aabo basalali bali makumi obile abone bali mu Ciyubunuzyo 5:8, oomo motwaambillwa kuti bajisi ziyumwido zyatununkilizyo, eezyo nzye mipailo yabasalali, alimwi njenjiyeeyi njobaletela Mwanaambelele. Balo ‘banunkilizya’ mipailo yabasalali, alimwi akwiituuzya acipaililo catununkilizyo. Basalali bali 24 tabatondezyedwe kuti baleelela kukombwa pe, pele lwabo beni abalo bakomba Taata a Mwanaambelele (Ciyubunuzyo 5:14). Aboobo, tacili cintu cakulumbaizya kuti twaamba kuti ooyu ‘mungele umwi’ ngu Yahushua, eelyo mulimo ngwapedwe ooyo mungele nguucitwa abaabo basalali bali 24.
2. Kaambo kabili nkakuti, ooyu ‘mungele umwi’ ncatakonzyi kuba Yahushua nkakuti ooyu mungele taumpi tununkilizyo; pele nguupegwa tununkilizyo, alimwi ncintu cisalala kuti ooyo uumupa tununkilizyo ngu Yahushua, walo kuteelela kwabulemu bwakwe alufu lwakwe, nzyetununkilizyo ooto tusanganyigwa amipailo yabasalali akwiibamba kuti itambulike kuli Taata Yahuwah.
3. Kaambo katatu ooyu ’mungele umwi’ ncatali Yahushua nkakuti, ooyu ‘mungele’ tapedwe mazina aali 35 aayo aapedwe kuli Yahushua mu Ciyubunuzyo. Ngooyu mulongo wamazina aapedwe kuli Yahushua:
1. Yahushua Kristu …. Ciyubunuzyo 1:1
2. Kamboni Uusyomeka ….. Ciyubunuzyo 1:5
3. Simuzyalwa Mutaanzi wa Bafu ….. Ciyubunuzyo 1:5
4. Mwanaa Mwami wabami Baanyika ….. Ciyubunuzyo 1:5
5. Matalikilo a Mamanino ….. Ciyubunuzyo 1:8-13
6. Matalikilo a Mamanino ….. Ciyubunuzyo 1:8, 11, 13
7. Mwanaa Muntu ….. Ciyubunuzyo 1;13
8. Walo uucipona Wakafwide ….. Ciyubunuzyo 1:13, 18
9. Ooyo uujisi nyenyezi zili ciloba ….. Ciyubunuzyo 2:1
10. Ooyo weendeenda akataa nkandela zili ciloba ….. Ciyubunuzyo 2:1
11. Ooyo uulaa cceba libosya kumabazu obile ….. Ciyubunuzyo 2:12
12. Mwanaa Yahuwah ….. Ciyubunuzyo 2:18
13. Ooyo uuvwuntauzya myoyo yabantu ….. Ciyubunuzyo 2:23
14. Ooyo uulaa Miya iili ciloba yokwa Yahuwah ….. Ciyubunuzyo 3: 1
15. Ooyo ulaa nyenyezi zili ciloba ….. Ciyubunuzyo 3:1
16. Ooyo uusetekene alimwi wamasimpe ….. Ciyubunuzyo 3:7
17. Ooyo ulaa cijuzyo cokwa Davida ….. Ciyubunuzyo 3:7
18. Ooyo uujalula alimwi kunyina uukonzya kujala ….. Ciyubunuzyo 3:7
19. Ooyo uujala alimwi kunyina uukonzya kujula ….. Ciyubunuzyo 3:7
20. Akube boobo ….. Ciyubunuzyo 3:14
21. Kamboni uusyomeka alimwi wamasimpe ….. Ciyubunuzyo 3:14
22. Matalikilo amalengelo ookwa Yahuwah ….. Ciyubunuzyo 3:14
23. Simalelo ….. Ciyubunuzyo 4:11
24. Syuumbwa wamukowa wa Judah ….. Ciyubunuzyo 5:5,9
25. Lunyungu lwa Davida ….. Ciyubunuzyo 5: 5,9
26. Mwanaambelele wakayasilwa ….. 5: 6,7
27. Mwanaambelele ….. Ciyubunuzyo 5: 8,9
28. Simalelo wa Basimalelo ….. Ciyubunuzyo 17:14
29. Mwami wa Bami …… Ciyubunuzyo 17:14
30. Uusyomeka alimwi wamasimpe ….. 19:11
31 Uutantide bbiza lituba ….. 19:11
32. Ijwi lyokwa Yahuwah ….. Ciyubunuzyo 19: 13-16
33. Kristu ….. Ciyubunuzyo 20: 4
34. Matalikilo a Mamanino ….. Ciyubunuzyo 22:13
35. Intanda isalalisya yakubucedo ….. Ciyubunuzyo 22: 16
Kuti ooyu ‘mungele umwi’ katali Yahushua, nkokuti akwalo kusowela ansi cuumpilizyo catununkilizyo tacaambilizyi kumana mulimo ookwa Yahushua mu Busena Busalalisya nanka kujalwa kwa ŋanda yakazekelo.
Nkokuti caamba nzi kuwaalila ansi cuumpilizyo catununkilizyo?
Kuwaala ansi cuumilizyo catununkilizyo caambilizya lwiito lwamamanino lwakwe Yahuwah eelyo nasinsimuka mukowa wabantu kaindi kasyoonto munsaa kujalwa ŋanda yakazekelo, alimwi eeco ciyooba cintu cikankamya alimwi ciinda manyongwe, mbuli mbokulibonya mubupanduluzi bwazintu ziyoocitika mukuzuma kwamweembo omwe omwe akataa myeembo iili ciloba. Lwiito lwamamanino Lwakwe kumuntu uucipona uuli woonse, weelede kwiimpana bulemu anguzu. Weelede kujatisya maanu aamuntu muzumi uuli woonse kuti ateelele kucenjezyegwa mukaindi kasyoonto kapedwe munsaa kujalwa ŋanda yakazekelo akujalilwa limwi.
Mulimo wesu alimwi mulimo wamutobelo ookwa Yahushua uuli wonse kuti aswiilile ciyootola busena mumanyongwe aayo alaafwi kutola busena bucooko cili coonse canyika eeyi. Tatukonzyi kusisikizya kasimpe aaka, nokuba kulelema kucita mulimo wesu. Ooku nkuyanda kwa Yahuwah kuteelede kuuntuluzyilwa. Bangele bazyila Kujulu tabakonzyi kucita cintu eeco bantu lwabo beni ncobakonzya kulicitila alimwi ncobeelede ncobeni kucita lwabo beni .
Mozesi a Aloni bakalaambidwe mbuli bwakali kuyooba penzi lyomwe lyomwe aciindi nolyakali kuyoocitika. Bakaambilizya zintu zyoonse eezyo akuli Pharaoh kutegwa kutabi ciindi walo nokuba bana Ijipita nobanga batongooka kuti tiibakacenjezyegwa; mazubaano bantu Bakwe balaa mulimo wakucenjezya bantu boonse kujatikizya kulila kwamyeembo. Eelyo mapenzi naakatalika kuumputa cisi ca Ijipita, bantu baku Ijipita bakatamikizya Mozesi kuti nguwakaletelezya mapenzi aaya ali mbabo. Mbweenya buyo, bantu Bakwe banooli bantu boompolola kucenjezya akusongwaazya nyika kuti kuli manyongwe aatobela kulila kwamyeembo eeyo. Balo, bayooba mbabo batamikizyigwa abataluleme nkaambo kakudilimuka mayake amanyongwe aatobela myeembo yaakulila; bayokwaanganyigwa kuti mbibaatalisya manyongwe aayo!
Nokuba boobo, eeci taceelede kutulesya kucita mulimo wesu uuyandika kapati. Koboola kumitandabilo ya Ciciingano, Omuyandwa ooyempedwe! Ciindi camana. Walo ulaafwi kusika!
Mulavwu naalila, nguni uutayoowi? Mwami Yahuwah naamba cintu, nguni uutakonzyi kushinshima? Amosi 3:8 (KJV)