Mulazyo Wanyika Mupya: Kubumba Cinkonzya ca Munyama
Nconga Webo Waiya kuzwa Mucibalo eeci:
- Zisi Ziswaangene (U.S), abu Poopo boonse bayanda mulazyo wanyika ooyo
- Nyika yoonse Iyoocegwa ooyu Mumulazyo waakubikkwa
- Wakaambilizyigwa zyuulu zyamyaka yobile zyakainda
- Webo mbokonzya kweeleba
mulazyo ooyu kuti utacegwi mukooze
Cijuzyo (Introduction)
Nyika yesu ilaafwi (mumyaka misyoonto buyo kuleka misela minjaanji), kulangana amanyongwe ayooletelezya mamanino aanyika eeyi. Nkaambo kakuti bantu banji kuzinguluka nyika beelede kulibambila, ncenciceeci ncotutumizya mulumbe ooyu kumasi manjaanji, amuulo mupati katulyaabide cakumaninina.
Kuli ndinywe nomusola kuya kumbele kubala kuzwa waawa, nkamu ya World's Last Chance inga yamvwikaanga ilifubeede, nanka kubaa buyamba, nkaambo mubwini nywebo mulangila luumuno abuvwubi munyika yoonse, kuleka manyongwe aayo ayaakuvwunikila nyika kuti ikasikile mpiimanina pe.
Mbuli nkamu, swebo twasoleka kumvwa
mbomulimvwa amakani aaya amibuzyo njomunga mwatalika kubuzya, nkokuti atutalike
musinzo ooyu wakuya kumbelaa myaka akwiingula mibuzyo yenu imwi notuyaa
kwaabanya makani aatondezya kuti nyika eeyi cino ciindi ilangene aamamanino
aayo!
IBbaibbele mbuliMweendelezi
1.Mbaani bantu balemba cibalo eeci?
Iswe tuli cibeela cakabunga kasyoonto kabantu bamwaikide atalaa nyika aabo babwezede Bbaibbele kuti ndelitweendelezya lilikke pele. Notwakamanizya kuvwuntauzya Bbaibbele kwaciindi cikubwene, kapati muzibalo zijatikizya mazuba aacizya kumbele lyesu, twakaibaluka kuti tweelede kwaabana andinywe eeco ncitwaaiya mu Bbaibbele. Oolu luzyibo lulaa mulimo mupati kapati cakuti, tulilisungwide kunjila mumapenzi akulyaaba, nokuba buumi bwesu bwini, kutegwa tumweetele mulumbe ooyu nywebo. Kuli nguzu zyanyika zipati zibeleka cakutalelema eezyo ziyanda kuumuzya makani aaya ngotwakabbukizya mu Bbaibbele.
2.Nkaambo nzi ncomulibikkila kapati maanu Bbaibbele?
Kumatalikilo, titwaali kulibikkila maanu kapati Bbaibbele kusikila nitwaanyandwa kubona kuti zyoonse nzyolyaamba zilacitika kusikila kubbala akadosi kali koonse kalembwedwe, alimwi nokaba kabata keni. Lililuleme cakuti, nokuba zyintu zyakaambilizyigwa zyuulu zyamyaka yakainda, zyakacitika mubuzuba bwini mbuzyakaambilizyidwe kusikila bbala lili lyoonse lyakazuzikwa. Eeci ncecaatupa kuti swebo tukosozye kaambo kuti nkwali Eloah ooyo waaleta Bbaibbele, ooyo uutamaninwi ciindi alimwi uuzyi mamanino kuzyila kumatalikilo.
Alimwi twakaiya kuti Mulengi wesu ulatuyanda kapati cakuti, Walo wakatubambila busena kujulu. Nokuba boobo, swebo tuli yambukidwe bulwazi bwacibi alimwi muciimo cesu lino, tatukonzyi kweelela nokuba kukkala kujulu a Yahuwah pe, pele Yahuwah wakatubambila nzila yakutusilika bulwazi bwacibi.
Kuti nitwatakalibikkila boobu maanu iBbaibbele, Yahuwah naatakatutondezya mbwayendelezya ambwazyi cili coonse cizya mumazuba aali kumbele. Bweendelezi bwakwe bulalibonya mumabbuku obile: mubbuku lya Daniele mu Cizuminano Cakale, amubbuku lya Ciyubunuzyo mu Cizuminano Cipya.
Izishinshimi Zya Bbaibbele Eezyo Zyakazuzikwa Kale
3.Amupe mukonzyanyo wacishinshimi cakaambidwe mu Bbaibbele eeco cakazuzikwa kale.
Mubbuku lya Daniele, caandaano cabili,
Yahuwah wakalandabika muciloto kumwami waku Bbabbuloni kuti, kuzwa kuciindi
cakwe eeco kusikila kumamanino aaciindi, inyika iyoolelwa amalelo one buyo.
Musela utondezya kuti Yahuwah ncaakaambilizya ncencico caacitika kusikila sunu.
(Amubikkile maanu aawa: Yahuwah mu Bbaibbele, waambilizya buyo malelo aayo
aajatikizya bantu bakwe akwaabikka mumyeelwe mumundando.) Malelo aanyika one
akali :Bbabbuloni (akataa myaka 605 BC-538 BC katanazyalwa Kristu), Medo-
Persia (akataa myaka 538 BC-331 BC katanazyalwa Kristu), Greece
(akataa myaka 331 BC- 168 BC katanazyalwa Kristu), Rome (akataa myaka
168 BC- 476 AD kubikkilizya aciindi ca Kristu). Wakaya kumbele kuyubununa kuti,
Loma uyoocimbaulwa muzibeela zyili kkumi alimwi mumazubaa aamalelo azibeela
eezi, ndendilyo mamanino naayoosika. Musela utondezya kuti ijwi lya Yahuwah
lililuleme kuganta zyintu zicitika. Nkaambo kusikila mumwaka 476 AD kazyedwe
Kristu, Loma wakaapaulwa mumasi aali kkumi oomo mwaazyila masi aakunyika yaku
Bukuwa bwa mazubaano.
Kuyungizya waawo, Yahuwah wakayubununa mbucaali kuyooba ciimo cabulelo bomwe bomwe, munzila njibwaatalikila kuba bulelo oobo akubaa nguzu kusikila bwaakuwa akumanizya musela, alimwi aciimo camfulumende yabulelo bomwe bomwe mbocaali kuyooba. Amulange Daniele zyaandaano 7 a 8. Kuli zyintu zyaambidwe zinjaanji cakuti sikwiiya wa Bbaibbele amisela uukubwene, inga walibonena ncobeni kuti nkwali ncobeni Eloah kujulu ooyo uulela atalaa nyika eeyi. (Kutegwa mubone zishinshimi zinjaanji zyokwa Daniele, amutaalukile ku ciiyo camuluwo ca The Book of Daniele ecourse.)
4.Ino zishinshimi zya Bbaibbele zilaa mulimo nzi?
Mulimo wazishinshimi zya Bbaibbele nkutucenjezya manyongwe aacizya kumbelaa mazuba. Ngooyu mukonzyanyo, Yahuwah wakacenjezya Nowa kuti kuyooboola zambangulwe lya meenda, Abrahamu a Loti kuti minzi ya Sodoma a Gomola iyoomwaigwa, alimwi wakaambila Mozesi kuti kuyooba mapenzi mu Ijipita. Boonse bakeelede kuteelela kucenjezyegwa ooku kwiinda mulusyomo. Eezi zyintu zyaacitika zyakalembwa kutegwa zyituyiisye aswebo kuti kufumbwa ncaakaambilizya Yahuwah cakacitika ncobeni mbuli mbwaakaamba Walo. Aboobo, iswe tatweelede kuuntuluzyila zishinshimi Zyakwe eezyo ziciyandika kuzuzikwa, nkaambo zilaa mulimo wakutucenjezya, alimwi kuti twateelela akutobela, tuyookwabililwa kuzwa kumanyongwe aacizya.
Aboobo zishinshimi zya Bbaibbele zilaa milimo yobile – kutusyanga mumizeezo yesu kuti nkwali Yahuwah uupona, alimwi nguuyendelezya zicitika zyoonse, akutucenjezya aali ntenda. >index
Kucenjezya Kuyoosya alimwi Kukonkezya Kapati
5.Hena mu Bbaibbele kucili kucenjezya ooko kweelede kuyoocitika akukazuzikwa na?
Makani eeni ngakuti, kucili kucenjezya kwacishinshimi kusinizyide ooko kuciyoozuzikwa. Mazubaano, kunyina pe cintu cipati kwiinda kuti swebo tumvwisisye cishinshimi eeci, nkaambo zintu mboziyaakucitika cakufwambaana, zitutondezya kuti eeco cishinshimi ciyanda kuzuzikwa.
6.Amundaabile ambeyo cishinshimi cikonkezya kutucenjezya eeco ciyanda kuzuzikwa.
“Mpoonya mungele watatu, wakatobela bamwi,
kaamba ajwi pati kuti, kuti kukabe muntu umwi uukomba munyama acinkonzya cakwe,
akutambula caando ankumo yakwe naa mujanza lyakwe, Ngweenya ooyo nguyoonywa
waini wabukali bwa Yahuwah, ooyo utilwa munkomeki yabukali bwakwe kakwiina
kuvwelwa cintu, alimwi uyoopenzyegwa amulilo asulufa kumbele lyabangele
basalala akunembo lya Mwanaambelele: Alimwi busi bwakupenzyegwa kwabo bulasuka
lyoonse mane kukabe kutamani: alimwi kunyina nobalyookezya masikati amasiku,
aabo bakomba munyama acinkonzya cakwe, alimwi kufumbwa ayooyo uutambula caando cazina lyakwe. Aawa mpaalitondezya
kuliyumyayumya kwa basalali: aabo babamba milawo yokwa Yahuwah, alimwi balaa
lusyomo lwa Yahushua.” Ciyubunuzyo
14:9-12.
Ooku kucenjezya kuyoosya kupandulula nkamu zyobile zyabantu. Nkamu ntaanzi icenjezyegwa kuti itakombi munyama acinkonzya cakwe, eeco ncecintu cibapa kutambula caando ca munyama; nkamu yabili ilatondezyegwa kiibamba milawo yokwa Yahuwah cakuliyandila. Kuya kumbele, kuli bupanduluzi bwa kuboola kwabili kwa Kristu kutobela kucenjezya ooku. Aboobo, tulizyi kuti ooku nkucenjezya kwamamanino kupegwa kaindi kasyoonto akuboola kwa Kristu kwabili.
7.Mbuti mbwenga Mebo ndeeleba kukomba munyama acinkonzya cakwe akutambula caando cakwe?
Mubuzyo mubotu ooyu. Kutegwa wiingulwe, tweelede kutondezya akuganta kuti nguni munyama, ninzi cinkonzya ca munyama, a caando camunyama. Ncintu ca maanu nkuzyiba kuti Yahuwah Taata wesu inga tatucenjezyi kuzyintu zyamusyobo ooyu kakunyina kutugwasyilizya kuzyiba akututondezya kuti ncili cini caambwa aawa munzila iiluleme. Taata wesu waluyando inga taatulekela kuti katwiide kutamauka pe, eelyo maumi eesu naalangene antenda yamusyobo ooyu. Aboobo, tacili cintu cigambya kujana bupanduluzi bwamunyama acinkonzya cakwe mucibalo cili cizya kumbele oomo motupedwe zyijuzyo zitugantila akututondezya munyama ooyo acinkonzya cakwe.
Kuganta
akutondeka Munyama wini
Cintu cilikke citutonkela kuya kumbele kwaabanya mulumbe uufutula miiya ooyu, nduyando kuli Taata wesu Yahuwah. Aawa atufwambe kwaamba kakunyina kumamanya nokuba kuyaamina kulubazu lwamuntu naba ni akusoleka kulesya mizeezo iitaluleme kuti, zyoonse nzyotwaamba mucibalo eeci, eezyo nzyotwaamba kuti ninzila zya mfulumende naa mbunga, nzyizyeezyo zitali mucibeela cabantu bayandaula kasimpe keni; abalo bayandaula kasimpe beni tabali cibeela canzila eezyo pe. Tupailila kuti ooyu mulumbe ukatambulwe abantu boonse baubala kuti mulumbe uupedwe amoyo woonse kwiita myoyo yabo kuti iliyandawide masimpe akuvwuntauzya zishinshimi zya Bbaibbele, nkaambo Ijwi lyokwa Yahuwah ngomweendelezi wesu alikke uutukobelela kuzwa kuli ceeco kufumbwa cinga catweena.
8.Mbubuti Bbaibbele mbolipandulula munyama ooyu?
“Lino Ime ndakaimikila amuseenga wakulwizi, alimwi ndakabona munyama kaimpuka kuzwa mulwizi, kajisi mitwe iili kkumi ameja aali kkumi, alimwi atalaa meja aakwe aali kkumi kwakali mishini ili kkumi, alimwi amitwe yakwe kwakali zina lyakusampaula Yahuwah. Ooyo munyama ngundaabwene Ime wakali mbuli siluwe, alimwi zituta zyakwe zyakali mbuli zya malama, alimwi mulomo wakwe wakali mbuli mulomo wasyuuumbwa: mpoonya simwaaba wakamupa nguzu zyakwe, acuuno cakwe cabuleli, anguzu zyakweendelezya. Mpoonya ndakabona kuti umwi wamitwe yakwe wakayaswa calufu; pele cilonda cakwe calufu cakapona: eelyo nyika yoonse yakatobela munyama ooyo. Nkabela bakatalika kukomba simwaaba ooyo wakapa munyama nguzu zyakwe: bakakomba munyama kabaamba kuti, Nguni uuli mbuli munyama ooyu? Nguni uukonzya kulwana nkondo anguwe? Mpoonya munyama ooyu wakapegwa mulomo wakuti aambaule zintu zipati akutukana: alimwi kuli nguwe kwaapegwa nguzu kwamyezi makumi one ayobile. Mpoonya wakaasamuna mulomo wakwe akusampaula Yahuwah, akumusampawida zina Lyakwe, aŋanda yakwe, akusampaula baabo bakkala kujulu. Alimwi wakazumizyigwa kuti atalike kulwana nkondo abasalali kuti abazunde: waapegwa anguzu zyakweendelezya atalaa misyobo, amilaka, amasi oonse. Alimwi boonse bakkala anyika bayoomukomba, aabo balaa mazina aabo aatalembedwe mubbuku lya buumi lya Mwanaambelele ooyo wakayasilwa kuzwa kumalengelo aanyika... Nkabela ulasinikizya bantu boonse, baniini abapati, bavwubide abacete, baangulukide abaangidwe, kuti batambule caando mujanza lyalulyo, nokuba ankumo zyabo: Akuti kutabi muntu naba omwe uukonzya kuula nokuba kusambala, pele alikke ooyo uujisi caando, nokuba zina lya munyama, nokuba mweelwe wazina lyakwe. Aawa mpaayandika kubaa busongo. Ooyo uumvwisisya aalibalile mweelwe wa munyama: nkaambo mweelwe wamuntu: alimwi mweelwe wakwe ngooyu: Myaanda cisambombwe makumi cisambombwe acisambomwe naa 666.” Ciyubunuzyo 13: 1-8, 16- 18.

9.Eeci cibalo cilaatala aawa cizwide zinkonzya zinjaanji. Mbuti mbwenga mebo ndacimvwisya?
Tweelede kulilekela Bbaibbele kuti litupandulwide zikonzyanyo zyalyo. Tweelede kulangila kuti Yahuwah, wakayubununa kale mu Bbaibbele ncozyaamba zinkonzya eezi kutegwa swebo tuzyiteelele ncoziiminina. Aboobo, ncotweelede kucita, nkuvwuntauzya Bbaibbele amoyo woonse, katuyandisya kuti tujane bupanduluzi bwazyintu eezyi. Munzila eeyi, iswe inga twalilesya kucegwa mukweezyeezya akutamauka kwamuntu naba ni uuli koonse.
Ncobeni Bbaibbele lilakasya manjezyeezya aabantu nkaambo “kunyina cishinshimi... cilaa bupanduluzi busisidwe pe” 2 Petulo 1:20. Ibbaibbele lilayubununa zikonzyanyo zyalyo lini. Mbuli mukonzyanyo ooyu; mubbuku lya Ciyubunuzyo kuli tumpango tuli 404; akataa tumpango ootu tuli 278 tulajanwa kusikila kubbala lili lyoonse mumabbuku amwi aajanwa mu Bbaibbele, oomo mujanwa ncotwiiminina tumpango ooto.
Aboobo, tumukulwaizya kuti nywebo mucite mbubaali kucita Babamba Bbaibbele (amulange mu Ncito 17:10, 11) akusunka kufumbwa ciiyo kweendelanya a Mangwalo. Mbuli muntu uuli woonse uubala Bbaibbele mumuuya wakupaila, mbwayookazyiba kasimpe, kutegwa akatobele, akumvwisisya Mangwalo. “Kufumbwa muntu uuyanda kucita kuyanda Kwakwe, uyoozyiba...kuti naa cizwa kuli Yahuwah, naa Ime ndaamba buyo nceliyeeyela.” Johani 7:17.
10.Nzyili zikonzyanyo zyacishinshimi nzyotweelede kukopolola kutegwa tutondeke munyama wini acaando cakwe?
Kuli zikonzyanyo zinjaanji zya cishinshimi zijatikizya munyama: nokuba boobo, iswe tulasanyangula buyo zyeezyo zitugwasya kuti swebo tuzyibe munyama. Nzyeezi zikonzyanyo: 'munyama', 'lwizi', 'myezi iili makumi one ayobile', a 'kusampaula'.
Munyama: Mucishinshimi ca Bbaibbele, munyama wiiminina bulelo naa cisi. “
Aaba mbabanyama bapati, bone, mbabami bone ...munyama wane unooli bulelo bwane
...”Daniele 7:17, 23. Mumunyama ooyu, twiiya bulelo bwiindene nkaambo
tabuli buyo nguzu zyamfulumende yamapolitikisi pele ninguzu zyabupaizi abwalo,
nkaambo bantu “bakakomba munyama” Ciyubunuzyo 13:4.
Simwaaba: Kweendelanya bwaamba Bbaibbele, simwaaba ndizina limwi lya Saatani,
wisi walweeno akucenga, “simwaaba mupati...wiitwa kuti Dyabulosi naa Dyabooli,
Saatani, ooyo weena nyika yoonse.” Eeci caamba kuti eelyo Saatani naakapa
“nguzu zyakwe, cuuno cabuleli bwakwe, abweendelezi” kumunyama, swebo tweelede
kulangila munyama kuti ayendelezye zyintu munzila isofweede akuunina mbweenya
mbuli Saatani. Aboobo, kuli lweeno lunjaanji lujanwa mubweendelezi bwa munyama.Ciyubunuzyo 12:9; 13:2
Lwizi:
Mu Bbaibbele, lwizi ncikonzyano ca makunga aabantu baandeende. “...Meenda...
mbantu, amakunga, azisi, amilaka” Ciyubunuzyo 17:15. Aawa, oobu bulelo
bwaandeene naa nguzu zyakaimpuka kuzwa mu lwizi, eeci caambilizya kuti zyakazwa
mubbazu lyanyika lyakakkedwe bantu bamisyobo yiindeneindene.
Myezi ili makumi one ayobile: Eeci ciindi cileelene a myaka yotatwe amyezi cisambombwe (12
kunjizya mu 42). Ibbaibbele lyakalembwa kaliyeeme aKkalenda lyaba Juuda oomo
mwaka uli woonse muwaajisi mazuba aali 360 (mwezi omwe omwe kuujisi mazuba aali
makumi otatwe naa 30). Aboobo, myaka yotatwe amyezi cisambombwe ileelene
amazuba aali cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe. Kaambo keni
ncotusandwida myezi kuya kumazuba aayelene amyezi eeyo nkakuti, eelyo Yahuwah
naakapa ciindi ca zishinshimi, Walo kanjikanji wakali kweelanya buzuba bomwe
amwaka omwe “...mazuba aali makumi one, bomwe
bomwe buzuba kabwiiminina mwaka omwe, munookulikide zinyonyoono zyenu,
nkokuti myaka iili makumi one...” “Ime ndamubikkila inywe buzuba bomwe bomwe
kuti bwiiminine mwaka” Myeelwe 14:34; Ezekiya 4:6. (Amutyanke aawa kuti mubone zikonzyanyo
zyacishinshimi zimbi ancozyiiminina)
Aboobo, myezi yacishinshimi iili makumi one ayobile yiiminina ciindi camyaka iili cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe, eelyo munyama naakapedwe “mulomo wakwaambauzya zintu zipati akusampaula” alimwi naakali kunga “walwana basalali akubazunda: alimwi nguzu zyaapegwa kuli nguwe atalaa mikowa yabantu yoonse, amilaka, amasi woonse” Ciyubunuzyo 13:5, 7.. Eeci caamba kuti muciindi eeco munyama wakasampaula, akupenzya bana Kristu, akubaa nguzu zyabweendelezi zipati loko.
Kusampaula: Mu Bbaibbele, kusampaula kupandululwa munzila zyobile. Nzila ntaanzi njakuti eelyo muntu nalipeekezya kuba Yahuwah nokuba kuba wiiminina nguwe. “...tatukufusi mabwe nkaambo kamilimo mibotu pe, pele nkaambo kakusampaula; nkaambo webo, mboli muntu, walibamba kuba Eloah” Johani 10:33. Aboobo munyama, bulelo bulaanguzu zyabupaizi amfulumende yamapolitikisi, wakasampaula Yahuwah kwiinda mukulipeekezya kuba mucibaka cokwa Yahuwah anyika. Nzila yabili yakusampaula njakupa zileleko zyakulekelela zinyonyoono ( akutaminina nguzu zyakulekelela zinyonyoono zyabantu). “Nkaambo nzi muntu ooyu ncakanana masampu aamusyobo ooyu? Nguni uunga walekelela zinyonyoono pele Yahuwah alikke? Maako 2:7.
Munyama, oobu bulelo bwamfulumende yamapolitikisi anguzu zyabupaizi, wakasampaula Yahuwah kutali buyo mukulibikka mucibaka Cakwe anyika, pele amukulitamikizya kubaa nguzu zyakulekelela zinyonyoono. Ncenciceeci munyama ncalaa “zina lyakusampaula” akunana “masampu kuli Yahuwah, akumusampawida zina lyakwe”; nkaambo munyama ulipeekezya kubaa nguzu eezyo zyeelede kuba zyokwa Yahuwah alikke luzutu. Ciyubunuzyo 13:1, 6.
Zitondezyo Zyakugantya zyili Fuka
Mbuli mbotwalilekela Bbaibbele kuti litupandulwide zikonzyanyo zyalyo, lino atulange zitondezyo zyili muciimo ca munyama eezyo zikonzya kututondezya bulelo bwamusela oobo buzuzika zitondezyo eezyi. Eezyi tazyili zitondezyo zyilikke ziganta kutondezya munyama pe: nkozyili maunda mu Bbaibbele azyimwi zitondezyo. Tusyoma kuti eeci cibalo ncitwaabikka antoomwe azitondezyo eezyi, inga casolweda ndinywe kuti muye ku Bbaibbele kuti mukaliyandawide zinjaanji kwiinda waawa.
1.Munyama
ulasanganya nguzu zyamfulumende yamapolitikisi azyabupaizi aciindi comwe,
“bakakomba munyama ...”Ciyubunuzyo 13:4.
2.Munyama
wakanjila mubulelo kubbazu lyanyika likkedwe bantu banji, “Ime...ndakabona
munyama kaimpuka kuzwa mulwizi” Ciyubunuzyo 13:1.
3.Munyama
wakatambula nguzu zyakwe abweendelezyi kuzwa kuli Saatani, aboobo tulangila
kuti musela wamunyama ooyu uzwide kweena kupati, “simwaaba wakamupa [munyama]
nguzu zyakwe, cuuno cabuleli abweendelezi bupati” Ciyubunuzyo 13:2.
4.Munyama
wakalela calunya kajisi nguzu alikke atalaa boonse kwamyaka ili cuulu, myaanda
yobile amakumi cisambomwe. Eeci ciindi kuli mpocaatalikila eeni kusikila
'akuyaswa cicisa calufu'. “Nguzu zyakapegwa kuli nguwe kuti azumanane kwamyezi
iili makumi one ayobile.” “Alimwi ndakabona umwi mutwe wakwe wakayaswa calufu.”
“Alimwi wakapegwa nguzu atalaa mikowa yabantu yoonse, milaka, amasi.” Ciyubunuzyo
13:3, 5, 7.
5.Munyama
wakapenzya bana Kristu mumyaka iili cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe.
“Alimwi kuli nguwe waazumizyigwa kulwana nkondo abasalali, kuti abazunde.” Ciyubunuzyo
13:7
6.Munyama
uyoopona kuzwa 'kucicisa calufu' alimwi nyika iyoonyandwa nkaambo kamunyama
ooyu, “alimwi cicisa cakwe cakaponyegwa: nkabela nyika yoonse yakatobela
munyama” Ciyubunuzyo 13:3.
7.Munyama
ulaa mweelwe wamaseseke 666 ooyo uutondezya
mulimo azina lyakwe, “bala mweelwe wamunyama: nkaambo mweelwe wamuntu; alimwi
mweelwe wakwe Myaanda cisambombwe,
makumi cisambombwe acisambomwe” Ciyubunuzyo 13:18.
8.Munyama
utukila Eloah kwiinda mukulipeekezya kuba Eloah akulekelela zinyonyoono (nguzu
zyakulekelela zinyonyoono zyabantu).
9.Munyama
wakatukila masampu manjaanji, akucita micito yeelede kucitwa aYahuwah alikke
luzutu. “Alimwi kwaapegwa kuli nguwe mulomo wakuti akanane zyintu zipati
amasampu” Ciyubunuzyo 13:5. Omuyandwa oobala waawa, ninguzu nzi
zyamusela uuno zyizuzika zitondezyo zyoonse eezyi? Kuli baabo basyomeka
mumyoyo, kuli buyo kwiingula komwe: Cikombelo ca Katolika caku Loma.
Cikombelo ca Katolika caku Loma ngo munyama ooyo Yahuwah, muluyando
lwakwe, ngwatucenjezya. Tuuli mulimo wacibalo eeci kuti tulwane Bakatolika
pe, pele nkuyubununa kasimpe kamfulumende ya Bukatolika. Kunyina weelede
kunyema, pele muntu woonse weelede kukulaizyigwa kuti asanyangule masimpe akulomya
kulizyibila lwakwe mwini.
11.Twamukomba amukosozye kaambo aaka kweendelanya amakani aajanwa mumisela atwaambo twamasimpe.
Atulange citondezyo comwe comwe kutegwa tubone mboceendelana atwaambo twakacitika mumisela ooto tutondeka cigaminina ku Cikombelo ca Katolika caku Loma.
(1)Cikombelo ca Katolika caku Loma cilasanganya nguzu zyamfulumende yamapolitikisi anguzu zyabupaizi aciindi comwe:
Johani musalali wakabona kukamantana ooku mucishinshimi cijatikizya bulelo bwane bucaalizya munyika alimwi walo wakasandulula bulelo oobo kuti, “mukaintu uukkede atalaa munyama uusubila pyu” Ciyubunuzyo 17:3.
Mu Bbaibbele, mukaintu mukonzyano wa ekklesia, “mbuli mukaintu mbwazangila akusiya mwaalumi wakwe, mbweenya anywebo mbumwaandicitila ime, O ŋanda ya Isilayeli, mbwaamba Yahuwah.” “Nkaambo Ime... ndakamukwatya kumwaalumi omwe, kutegwa ndikamweete kamuli nakalindu utoonedwe kunembo lya Kristu” Jelemiya 3:20; 2 Bakolinto 11:2.
Kuyungizya waawa, kumvwidwe kuti mucishinshimi, munyama wiiminina cisi. Asunu mazubaano munyika, zisi zinjaanji zitondezyegwa mbuli banyama. Cisi ca USA cibonwaanga ngu sikwawe, cisi ca Ruusia mbuli malama, alimwi cisi ca China cijisi citondezyo ca simwaaba.
Myaka minjaanji kaindi loko, Yahuwah wakayubunwida Daniele malelo aanyika woonse kusikila kumamanino aaciindi. Mucilengaano eeco, Daniele wakabona munyama ucaalizya kuti “uliimpene kuzwa kuli bamwi” Daniele 7:19. Ino mbuti mbwaimpene kuzwa kuli bamwi? Kweendelanya Ciyubunuzyo 17:3, mbuli mbotwabona atalaa aawa, ooyu munyama (cisi) unoojisi mukaintu (ekklesia / cikombelo) uumulela.
Mazubaano, hena kuli cikombelo acisi zyibelekela antoomwe mbuli nguzu zyomwe zibwenwe anyika yoonse? Inzya, kuli buyo comwe munyika cisi cakamanizya kuswaanganya nguzu munzila eeyi, Ncikombelo ca Katolika caku Loma.
Poopo wa Cikombelo ca Katolika ngomuleli alikke atalaa bantu batobela Cikombelo eeci bali zyuulunzuma zyili zyuulunzuma.
“Mupaizi waku Loma, mbuli uutobezya Petulo, ncecitondezyo citamani, cilibonya alimwi ngomusemo wakuswaanganya bamabbishopo ambunga zyabasyomi.” Vatican Council II (1962-65)
“Kufumbwa mupaizi, weelede kuteelela poopo, nokuba kuti wamulailila cintu cisofweede; nkaambo kunyina uukonzya kumubeteka Poopo.” Pope Innocent II (1198-1216)
Alimwi mpeenya aawa, poopo mwami wacisi cililelede camunzi wa Vaticani. Vaticani ncisi ciimpene cisyoonto loko, nokuba kuti cili mukati kacisi ca Italy. Aboobo, bupoopo bulaanguzu zyakuswaanganya mfulumende zyamapolitikisi anguzu zyabupaizi antoomwe.
(2)Cikombelo ca Katolika caku Loma cakabaa nguzu kubbazu lyanyika lijisi bantu banjaanji munyika:
Eeci ncintu ceelela Cikombelo ca Katolika caku Loma mbuli mbucaakomena akubaa nguzu akataa malelo manjaanji azisi zyakunyika yabukuwa, Europu.
(3)Musela wa Cikombelo ca Katolika caku Loma uzwide kweena:
Bana Katolika bakubwene balazumina kakwiina kumamanya kuti lweeno mbobwakali buumi bwa bamapoopo. Hans Kung, mupaizi wa Katolika alimwi mwiiyi waciiyo cabuleza ngowakali kubuzyigwa twaambo mumuswaaangano wa Second Vatican Conucil (1962-1965), wakati kuzwa kulaale mbuli musela wasanu, bamapoopo “bakacita bumpelenge kuti bataalusye lukwakwa lwanguzu zyabo kwiinda mukulembulula magwalo aakubeja kupati.” The Catholic Church: A Short History (lyakasandululwa a John Bowden), p.61
Umwi mukonzyanyo wiinda kweelela ulembedwe mutwe wakuti Donation of Constantine, buzuba bwa Miyoba 30, 315 AD, ooyo Cikombelo ca Katolika ngocaalembulula kutegwa cikwazamune lukwakwa lwanguzu zyaco abweendelezi. Kwiinda mucilembedwe calweeno eeci, Poopo Stephen III mumusela walusele, wakaambila Pepin mwami waba Fulanki kuti, oonse mabazu aakali aaba Lombadi akapegwa a Constantine ku Cikombelo ca Katolika. Eeci cakapa kuti Pepin alwane ba Lombadi akubanyanga nyika zyabo kupa poopo. Mu 1440, eeyi ngwadi yakajanwa kuti yakali ngwadi yakalembulwa yakubeja amugwasyi wa poopo Lorenzo Valla, pele boonse bama poopo bakatobela kunyina nibaazumina nokuba kweempwa kukweena bantu mucilembedwe eeci. Kusikila sunu, kubusena bwa Johani Lateran Musaante ku Loma, nkocicili eeci cilembuludwe calweeno.
Poopo wiitila boonse mulazyo wanyika mupya: “VATICAN CITY (AP)--Poopo Johani Paulu II wakaitila nyika mu Mwaka Mupya mubuzuba bwane...kulenga mulazyo wanyika mupya ooyo wiimvwi akulemekezya ciimo camuntu akweelana akataa masi.” Thursday, January 1, 2004 Posted: 9:21 AM EST (1421 GMT)
“Cintu ciinda kulibonya ali zyoonse zya Simukazya-Kristu—Mulazyo Wanyika Mupya-- Nkweena kuteezyekwi. Mubwini, aabo bakalemba Mulazyo Wanyika Mupya ooyu bakali kulidunda kubeja nkobaali kukanza kucita, nkaambo balo bakali kusyoma kuti bunji bwa banamaleya banyika mbatolo alimwi tabazyi cibotu ncobayanda. Balikke Babamba Mulazyo Wanyika Mupya mbabazyi cibotu nciiyanda nyika, alimwi bakakanza kuti bakasike ambaakani yabo kwiinda mukucenga akweena makunga aabantu.” Bill Cooper, “ Behold A Pale Horse “ p.49
(4)Cikombelo ca Katolika caku Loma cakali kulela alunya kwamyaka cuulu , myaanda yobile amakumi cisambombwe, kacijisi bweendelezi atalaa masi amwi. Eeci ciindi cilijisi mbaakani yini mpocitalikila, alimwi 'cicisa calufu' cakali kumamanino aciindi eeco:
Cikombelo ca Katolika caku Loma cakatambula
cicisa calufu mu 1798 eelyo [Poopo Pius VI] naakatolwa kuntolongo ku France
kwiinda mukulailila kwa Napeleon.
“Mu 1798 Mupati walumamba Berthier wakanjila mumunzi wa Loma, akumwaya mfulumende ya bupoopo, akubikka mfulumende yakwe mwini njaakali kuyanda”. Encyclopedia Britannica, 1941 edition.
Lino mbotwamanizya kubona mamanino aacishinshimi kuti akabeda mumwaka wa 1798, kubala kuzwa waawo kupiluka musyule myaka ili cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe, tusikila kumwaka wa 538 AD. Lino kutegwa bupoopo buzwidilile kukonzyana acitondezyo eeci, kweelede kuba cintu cakacitika mumwaka wa 538 AD ooyo, eeco cimaka mwaka ooyo kuti ube ngamatalikilo aaciindi camyaka ili cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe.
Bumboni bwamumisela buyubununa kuti mu 533 AD Muleli wa Loma Justinian wakasumpula nguzu zyabupaizi zyokwa poopo mbuli 'mutwe' wazikombelo kumbo akujwe lya Bulelo bwa Loma. Nokuba boobo, muumwaka wa 538 AD eelyo mfulumende yabu poopo niyakaangululwa kuzwa kuli basinkondonyina baku Aria, ba Ostrogoths (aabo bakali kulela cisi ca Italy aciindi eeco) ndendilyo eelyo poopo naakalibonya mbuli muleli atalaa boonse Kumbo lya Loma. Aboobo, mu 538 AD ngomwaka wakatalikwa kuyaa bukomena nguzu akusumpulwa kwabu poopo.
“Vigilius...wakatanta acuuno cabuleli cabu poopo mu (538 A.D) kakobeledwe alumamba lwamwami Belisarius.” History of the Christian Church, Vol. 3, p. 327
Bupoopo bwakayungizya kubaa nguzu, akoozyeka batobeli, bami abaleli bakunyika yaBukuwa. Kusikila waawo, bamapoopo bakapa milazyo minjaanji iiyumyayumya akuyungizya nguzu zyabo atalaa bami baku Bukuwa:
“ Mulimo wabu poopo nkulyatauka bami abaleli kunsaa maulu.” J.H. Ignaz Dollinger, The Pope and the Council, (London), p.35
“Aboobo, amuyoowe bukali bwesu amizumo yakujokezya kwesu; nkaambo Jeesu Kristu wakatubikka acuuno [toba poopo] amulomo wakwe wini kuti ndiswe babetesi luzutu atalaa bantu boonse; abalo bami bakotamina bweendelezi bwesu.” Pope Nicholas I (858-867)
Mumulazyo ngwaakalemba Poopo Gregory XI, mumwaka 1372 AD, ulaa mutwe wakuti In Coena Domini, poopo wakaambilizya bweendelezi bwa bupoopo atalaa nyika ya buna Kristu boonse, aatalaa bupaizi bumwi, alimwi wakabatanda boonse kuzwa mucikombelo aabo baakaka kuteelela bamapoopo akubapa zituuzyo. Ooyu mulazyo wakapegwa nguzu abama poopo bakatobela musyule alimwi mumwaka wa 1568 AD, Poopo Pius V wakakonkezya kuti ooyu mulazyo weelede kuba mulawo uutamani lyoonse.
Poopo Gregory VII mu 1077 AD wakabelesya nguzu zyamulazyo ooyu ku Mwami Henry IV muleli waku Germany. Eelyo mwami ooyu naakalibonya kuti talanganyi bweendelezi bwapoopo, poopo wakamutanda kuzwa mucikombelo akumunyanga cuuno cabwami bwakwe. Henry wakasoleka kuleta luumuno akati kakwe apoopo, wakatanta malundu kuya kuli poopo akataa mupeyo kuti akalikotamike akulitolaansi kuli poopo. Eelyo naakasika kunkota kwaali kukkala poopo, Henry wakaambilwa kuti alindile kulaililwa kuti naa ulakonzya kumubona poopo anze lya nkota, katasamide cintu kumatende aakwe alimwi akumutwe katasamide cintu, alimwi kasamide zikobela mbuli muntu woomoka dilwe. Cakatola mazuba otatwe aakuliimya cakulya akulilekelela kunembo lya poopo nkokuya poopo ooyo amulekelele.
Mazubaano, ooku kulipeekezya kuba atalaa baleli boonse banyika kuciya kumbele akataa bamapoopo:
“Muboni Mutaanzi [poopo waku Loma] tabetekwi amuntu naba ni pe. Ncintu cakwe mwini Mupati Wabapaizi waku Loma alikke luzutu kubeteka...baabo bakkede azyuuno zyabuleli mucisi...Kunyina kupilulusya nokuba kucengulula muzeezo nokuba mulazyo wa Mupati Wabapazi waku Loma.” The Code of Canon Law (Paulist Press, 1985), pp. 951, 271
(5)Cikombelo ca Katolika caku Loma cakapenzya Bana Kristu mumusela wamyaka ili cuulu, myaanda yobile amakumi cisambombwe:
Muciindi camusela eeci (ciitwa kuti misela
Yaakatikati), Cikombelo ca Katolika caku Loma cakalaa nguzu zipati atalaa zyisi
zya Bukuwa alimwi muntu uli woonse wakeelede kuba muna Katolika. Kufumbwa
kulezya kulitolaansi cakumaninina kuli poopo, cakali ncintu cikonzya kuletela
kusubulwa kwiinda mukutundululwa nokuba kujayigwa. Eeci ncicaapa kuti nzila
yabupaizi bwa Katolika eeyi kuti ibe nzila iinda kupenzya kutanabwenwe atalaa
nyika yoonse, kutobezya bwaamba Vicars of Christ: the Dark Side of the
papacy, by Peter de Rosa, p. 180
“Nkaambo kakupa bumboni bwalusyomo lwiindene alwa Cikombelo ca Loma, musela uzidwe kujaigwa kwabantu bainda azyuulunzuma zili mwaanda.” Brief Bible Studies, p. 16
“Tweelede kulanganya Kubuzyilila...kuti cakali cintu ciinda kusiya mbi mumusela wamukowa wabantu.” Will Durant, The Story of Civilization, vol. 4, p. 78
“Kwaamba kuti Cikombelo ca Loma cakatilaila bulowa butakwe mulandu kwiinda mbunga ili yoonse iina bede akataa bantu, ncintu citakonzyi kubuzyigwa amuntu Sikukazya ooyo uulaa luzyibo lukkwene lwa misela. Ncintu citakonzyeki kuzyiba mulwi wabantu boonse bakanyonyoonwa acikombelo eeci, alimwi ncintu camasimpe kuti kunyina nguzu zyikonzya kusikila waawo mpucaasikila kupenzya bantu aabo.” W. E. H Leeky, History of the Rise and Influence of the Spirit of Rationalism in Europe, Vol 2:32, 1910 edition
Mubbuku lya Catholic Encyclopedia, Vol. 12, page 266, muntu uubala inga wajana kuli mulongo wacibalo uupandulula nguzu zya Cikombelo ca Katolika ca Loma mbucaali kusubula bantu bateendelani ancico, aabo mulandu wabo wakali buyo wakupa bumboni bwakuti bakali Bana Kristu basyoma Bbaibbele.
(6)Cikombelo ca Katolika ca Loma ciyoobukuluka kuzwa 'kucicisa calufu' alimwi nyika yoonse iyoozeleemba akutobela ncico:
Eelyo Poopo Pius VI naakafwa mubuzike ku France mu 1799, inyika yakalikulangila kuti Cikombelo ca Katolika caku Loma inga cajalwa. Nokuba boobo, Yahuwah wakatwaambila kale zyuulu zyamyaka zyobile kupiluka musyule kuti, munyama uyoopona kuzwa kucicisa calufu. Mboobu pepa lya New York Times mbulyakaambilizya kujatikizya kupona kwamunyama, wa bupoopo:
“CICISA CALUFU CAPONA: Loma, Gandapati 7.--Kuzwa aciindi ca 11 koloko mafumofumo obuno buzuba kwaba cisi cililelede acimwi munyika. Aciindi eeco Musololi Mussolini... bakapana zizuminano mumaanza a Mupaizi Gasparri, Mulembi wa Poopo wa Cisi eeco, kaiminina Poopo Pius XI; izizuminano eezyo zyakasainwa kuŋanda ya Lateran mu Mulumi 11. Kwiinda mukucita boobo cisi ca Munzi wa Vatican cakaba cisi cililelede.” New York Times, July 7, 1929
Ipepa lyakudolopo lya San Francisco lyakaambilizya 'kupona' kwa bupoopo mumajwi aatobela:
“Mussolini a Gaspari (Mupaizi) Basaina Cizuminano Camusela...Kuponya Cicisa ca Myaka Minjaanji.” The San Francisco Chronicle, July 7, 1929
Hena mazubaano nyika 'ilazeleemba akutobela' bupoopo, mbweenya mbulyakaamba Bbaibbele?
“Inzila iinda kubota yakulemekezya Poopo John Paul II, umwi wabalombwana bapati ncobeni, nkubikkila maanu ali zyeezyo nzyaakayiisya; nkuswiilila majwi aakwe akubikka majwi aziiyo zyakwe mumicito kuno ku Amelika. Eeci ncecintu citusunka ncotweelede kuzumina.” President George W.Bush, March 21, 2001
“Poopo John Paul II ngumwi wabasololi bapati babupaizi mumusela uuno.” Billy Graham in the Saturday Evening Post, Jan-Feb. 1980
“Ime ndikondelwa Poopo John XXIII kapati. Ime ndibona kuti walo wakaleta musela mupya anyika”. Billy Graham, Chicago Tribune, June 8, 1963
“Poopo John Paul II wakasekelela mucito wabupaizi antangalala, mumulaka waci Spanish akataa bantu bali cuulunzuma mu Dolopo lya Mexico.” The New York Times, Jan 25, 1999
“Muli bwatatu mangolezya eelyo poopo naakali kweenda a Muleli Ugwasyilizya Gore munzila iibambidwe ataala...kabaya kukukkwela “Shepherd I” kuti azyokele lu Loma, bantu banji bakaswesya misyozi, akuzumbaanya tusani twakulipukuta nkasaalo kumwi kabalumbanya kuti “John Paul II, tulakuyanda!”... Cakali ciindi cifwaafwi buyo pele cakali kujata myoyo alimwi cakali ciindi cakuswaya kwa Poopo ku St Louis cilaa mpuwo.” Jan 28, 1999 (EWTN News)
“Kunyina kudonaika kuti Paul VI, antoomwe a John XXIII a John Paul II, bayooibalukwa kuti aaba botatwe mbaama Poopo bapati ba Luumuno, basololi ba Cikombelo ca Katolika kuya Mumusela Mupya.” Robert Muller former U.N. Assistant Secretary General
(7)Cikombelo ca Katolika cilaa mweelwe wamaseseke 666:
![]() |
"Wiiminina Mwanaa Leza" |
Mutwe wakulemekwa wa poopo ngu “Vicarius Filii Dei”, eeci kuti casandululwa caamba kuti “Wiiminina Mwanaa Leza”. Kutegwa tuyumye kaambo aaka, ipepa lyaba Katolika lyamutwe wakuti Our Sunday Visitor, mubuzuba bwa Mukubwekaangala 18, 1915 lyakalembwa kuti: “Mabala aagantidwe a Cisoti cokwa poopo ali boobu: 'Vicarius Filii Dei'”. Nkaambo mumulaka wa CiLatini mabala amwi alaa mpindu mumyeelwe, tweelede buyo kusanganya mabala aayo akujana mweelwe wa 666.
(8)Cikombelo ca Katolika caku Loma cilatukana mukulyaamba kuba “Leza” akulekelela zinyonyoono:
“Tulijisi atalaa nyika eeyi busena bwa Leza Singuzuzyoonse.” Poopo Leo XIII, in an Encyclical Letter, dated June 20 1894
“Poopo tali buyo wiiminina Jeesu Kristu, pele kwiinda waawo ngo Jeesu Kristu , uusisidwe muciimo camuntu wanyama.” The Catholic National, July 1895
“Pele mwiiyi mupati muCikombelo Mupaizi wa Loma...[walo] uuyanda...kutobelwa kumaninide akuteelela kuyanda kwakwe...mbuli kuli Leza Lwakwe.” Pope Leo XIII, the Great Encyclical Letters, p. 193
Kuboneka aanga Poopo Johani Paulu II lino nguulela atalaa Cikombelo canyika yoonse kuzwa abusena bwakwe aciciingano ca Kristu.”Taken from an article entitled, “Auckland Bishop Says Pope Presides From the Cross” AUCKLAND, New Zealand, SEPT. 20, 2004, Zenit.org
“Ncobeni, ncintu cikatazya kwaamba twaambo tunjaanji kuti kulanganya bulemu bwazyuuno zyamilimo yabo bapaizi, kuli baleza banjaanji boobu.” Pope Innocent III
Cikombelo ca Katolika caku Loma cakalenga 'musika' mupati loko wamakwebo aamusyobo wiindene atalaa nyika, oomo mutakwe muntu ngobaindana limwi nokuba kubula baula.Cakalipeekezya kuti cilaanguzu zyakuuzya luzyalo lwa Yahuwah, luzyalo lwakulekelela basimilandu Kwakwe oolo lutakwe muulo. Kusikila buzuba buno, eezyi nguzu zyamatusi amasampu, zyicilipeekezya kubaa nguzu zyakulekelela zinyonyoono.
“Eezi nguzu zilisangene anguzu zyakulekelela zinyonyoono.” The Catholic Encyclopedia Vol 12, - article “Pope”, p. 265
“Awalo Leza lwakwe weelede kutobela ncaakosozya kwaamba mupaizi wakwe nokuba kulekelela naa kukakila kulekelela zinyonyoono, kweendelanya mbuli mbwakakila kulekelela, kufumbwa buyo kuti kakonzya kucita oobo.” Dignity and Duties of the Priest, p. 27, New York: Benziger Brothers, Printers to the Holy Apostolic See, 1888
(9)Cikombelo ca Katolika caku Loma cakaindilizya kusampaula Yahuwah mukucita milimo njayelede kucita alikke luzutu:
Nkooku kulipeekezya kuli muziiyo zya Cikombelo ca Katolika caku Loma:
“Mupaizi ulaa nguzu zyacijuzyo, naa nguzu zyakunununa basimilandu kuzwa kumulilo uutamani, akubalondweda kuti bakanjile mu paladaisi, akubasandula kuzwa kukuba bazike ba Saatani kuya kukuba bana ba Leza. Alimwi Leza lwakwe weelede kutobela mbeta zya bapaizi bakwe... Simalelo Waangulukide wamulengalenga oonse utobelezya mutwanga wakwe kwiinda mukuzuminizya zyoonse eezyo mutwangwa wakwe nzyacita anyika.” Liguori, “Duties and Dignities of the Priest”, pp. 27, 28
“Mbombuboobo mupaizi, mbwakonzya, munzila imwi, kwiitwa kuti mulengi wa Mulengi wakwe...” |
“Mbombubo oobo mupaizi, mbwakonzya, munzila imwi, kwiitwa kuti mulengi wa Mulengi wakwe nkaambo mukwaamba majwi aakusetekanya musa, ulenga Jeesu mu sakalamente, mbuli bobacita, akumupa kuti abe musakalamente eelyo, akumwaabila kuli Taata uutamani kuti abe cituuzyo...Inguzu zya mupaizi, ninguzu zyamuntu wabulemu ; nkaambo mukusandula cinkwa kuyandika kubaa nguzu zinji mbweenya buyo amukulenga nyika.”Saint Bernadine of Sienna
“Bapaizi mbabafutuli banyika.” Saint Jerome
Kujatikizya milimo yakutukila Yahuwah eeco njicaacita, Cikombelo ca Katolika caku Loma cakacita masampu aainda woonse. Cakapindula mulawo wini ookwa Yahuwah- Milawo iili kkumi. Cakasoleka kumwaya mulawo wabili woonse, nkaambo mulawo ooyo usinsa micito amasalamuzi aacitwa mucikombelo eeci. Alimwi kwiindilizya waawo, cakacinca kkalenda eelyo lyeelede kubelesyegwa kujana buzuba bwakukomba oobo bwaambwa Mumulawo Wane, akulibikkila kkalenda lyaco, oomo Nsondo mwiisumpudwe. Eeci cakacitwa nokuba kuti Yahuwah wakapa Adamu mulawo uutamani kumalengelo akutwaambila aswebo kuti “Cizuminano Cangu Ime nsyekacimwayi pe, nokuba kupindula cintu eeco cakazwa mumulomo wangu” Intembauzyo 89:34.
Milawo iili Kkumi ncibeela ca Bbaibbele eeco ncaakaambilizya Yahuwah mujwi lyakwe kunembo lyambunga. Alimwi kutegwa Mozesi ataimpyi noliba bbala lyomwe buyo, Yahuwah wakalemba milawo eeyi amunwe Wakwe mwini, akutambika kuli Mozesi. “Aaya majwi [ Milawo iili Kkumi] Yahuwah wakaambila mbunga yenu yoonse...alimwi kunyina ncaakayungizya aawo pe. Alimwi walo wakalemba milawo eeyi atalaa mabwe aapapalele obile...” Ciibalusyo 5:22.
Kristu wakaya kumbele kwaamba kuti Milawo iili Kkumi tiikonzyi kumwaigwa pe eelyo naakaamba kuti, “ncintu cuubauba kuti julu anyika zimane, kwiinda kuti kabala komwe kamulawo kamwaike” Luke 16:17. Izuba libala mujulu, anyika njumu nta aano mpomukkede, mbaakamboni bokwa Yahuwah batondezya kuti Mulawo Wakwe Yahuwah tuupindaulwi alimwi tuumani. Nokuba kuti julu anyika zyamana, milazyo yabulemu inooliko lyoonse. Kristu wakakonkezya kwaamba kuti “Mutayeeyi kuti Ime ndakaboolela kumwaya mulawo pe, nokuba bashinshimi pe: Ime nsyeekaboolela kumwaya mulawo, pele kuuzuzika. Nkaambo ndimwaambila ncobeni inywe kuti, Kusikila julu anyika zikamane, kunyina pe akabala nokuba kabata kamulawo nokaceya buti kayoomwaigwa kuzwa mumulawo, kusikila zyoonse zikazuzikwe” Mateyo 5:17, 18.
Kusoleka kupindula Mulawo | |||
Mulawo ookwa Yahuwah | Muntu Mbwaakapindula Mulawo wa Yahuwah | ||
I Utabaa baleza bwamwi kunembo lyangu. II Utalibambili mukonzyano wakafwalwa nokuba cibumbwa, cikonzyana acilenge cili coonse cili kujulu, nokuba cili munyika ansi, nokuba cili mumeenda kunsaa nyika: Webo utazikotamini nokuba kuzikomba: nkaambo Ime Ndime Yahuwah Mwami wako uutalekeleli bakomba baleza bambi. Ndasubula bana babaabo bandisulide mane kuyoosika kuzyalani lyatatu alyane. Pele kuli baabo bali zyuulu-zyuulu bandiyanda akubamba milawo yangu, nditondezya luzyalo lwangu lutamani kulimbabo. III Utabelesyi zina lya Mwami Yahuwah wako munzila iitaluleme, nkaambo kufumbwa muntu uubelesya zina lyakwe munzila eeyi, Mwami Yahuwah takamweengeleli pe. IV Koibaluka buzuba bwa Nsabata, kuti ubusetekanye. Mumazuba aali cisambomwe, webo weelede kubeleka milimo yako yoonse: Pele buzuba bwa Nsabata mbuzuba bwakulyookezya bwakulemeka Mwami Yahuwah wako: muli boobo toyelede kubeleka mulimo uli woonse pe, noba nduwe, naba mwanaako musankwa, naba mwanaako musimbi, naba mubelesi wako mwaalumi, naba mubelesi wako mukaintu, noziba ŋombe zyako, naba mweenzu uuli mulubuwa lwako anduwe. Nkaambo mumazuba aali cisambomwe Mwami Yahuwah wakalenga julu anyika, aalwizi, azintu zyoonse zili mulinzizyo, pele mubuzuba bwa ciloba wakalyookezya: Ncenciceeco Mwami Yahuwah ncaakabuleleka buzuba bwa Nsabata akubusalazya. |
V Kolemeka uso abanyoko: kutegwa upone ciindi cilamfu munyika eeyo Mwami Yahuwah wako njayookupa. VI Utajayi. VII Utaciti bumambe. VIII Utabbi. IX Utabejelezyi mweenzinyoko kaambo. X Utanyonokeli ŋanda yamweenzinyoko. Utanyonokeli mukamweenzinyoko, naa mubelesi wakwe mwaalumi, naba mubelesi wakwe mukaintu, naa musune wakwe, naa mbongolo yakwe, nociba cintu cimwi cili coonse cakwe. Kulonga 20:3-17 |
Caando ca Mulengi Cakagwisyigwa I Ndime Yahuwah Mwami wako. Utabaa baleza beenzu kunembo lyangu.(Mulawo wabili wakaindwa ambali akugwisyigwa) II (ooyu ngo mulawo watatu mubwini) Webo utabelesyi zina lya Yahuwah Mwami wako munzila iitaluleme. III (ooyu mulawo wane mubwini) Koibaluka kuti webo ubambe buzuba bwa Nsabata akubusalazya.(Mulawo wa Nsabata wakapindulwa cinicini) IV (ooyu mulawo wasanu mubwini) Kolemeka uso abanyoko. V (ooyu mulawo wacisambomwe) Webo utajayi. VI (ooyu mulawo waciloba) Utaciti mamambe. VII (ooyu mulawo walusele) Utabbi. VIII (ooyu mulawo wafuka) Webo utabejelezyi mweenzinyoko kaambo. IX (ooyu ncibeela citaanzi camulawo wakkumi) Webo utanyonokeli mukaintu wamweenzinyoko. X (ooyu ncibeela cabili camulawo wakkumi) Webo utanyonokeli zintu zyamweenzinyoko. Inkatekisima yaba Katolika |
Cikombelo ca Katolika tacifwide nsoni mukucinca buzuba bwakukomba. Mubwini cilalidunda nkaambo kakucita boobo, alimwi cilyaamba kuti ooku kucita boobo 'ncecaando' canguzu zyaco abweendelezi atalaa “zikombelo” zimwi abupaizi.
“Nsabata, ibuzuba buzyibidwe kapati bwamulawo, bwakacincilwa kubuzuba bwa mwami. Aaya mazuba amazuba aamwi taakacincwa pe nkaambo kamalailile aakatambulwa kuzwa kuli Kristu, (nkaambo walo lwakwe wakaamba kuti, Ime nsyeekaboolela kumwaya mulawo , pele kuuzuzika), pele nkaambo kanguzu zya cikombelo milawo eeyo yakacincwa.” Archbishop of Rheggio, Sermon on 1-18-1562, Mansi XXIII, p. 526
“Nsondo mulazyo wa Bukatolika, alimwi kusetekana kwayo kuyeeme buyo anguzu zya Katolika... Mumangwalo Aasetekene, kuzwa kumatalikilo kusikila kumamanino, tatukonzyi kujana noliba bbala lyomwe eelyo lizumizya kuselezya buzuba bwakukomba abuleya mvwiki amvwiki kuzwa kubuzuba bucaalizya kuya kubutaanzi bwamvwiki.” Catholic Press, Sidney, 8-25-1900
“Kunyina pe mu Bbaibbele aawo mpolilembedwe kuti kukomba kweelede kusezyegwa kuzwa Mujibelo kuya mu Nsondo. Kaambo kenikeni nkakuti, Cikombelo cakaliko kale myaanda yamisela yamyaka minjaanji eelyo kalitana pegwa Bbaibbele anyika. Cikombelo ncicakabamba Bbaibbele; alimwi IBbaibbele tiilya kabamba Cikombelo pe.” Things Catholics Are Asked About, by Martin J. Scott, 1927 ed p. 136
“Iswe tusekelela Nsondo kutali Mujibelo, nkaambo Cikombelo ca katolika cakapindula kusetekana kwa Mujibelo akukutola mu Nsondo kumuswaangano wa Laodicea mumwaka wa 364 AD.” The Converts Catechism of Catholic Doctrine, from P. Geiermann, the work of Pope Pius X, on 1-25-1910
Kujatikizya bwaamba Cikombelo ca Katolika caku Loma, 'Nsondo' ncitondezyo ciimpene eeco citondezya nguzu zyaco alimwi cilaa mpuwo.
“Nsondo ncaando cesu. Icikombelo cilaatala lya Bbaibbele, alimwi mukuselezya kukomba kwa Mujibelo kuya mu Nsondo, mbobumboni bwamakani aayo.” The Catholic Record, London, Ontario, September 1, 1923
“Kubamba Nsondo ooko nkobacita Basikukazya, nkulemekezya nguzu zya (Cikombelo) ca Katolika, nokuba kuti balakazya.” Plain Talk About the Protestantism of Today, by Monsignor Segur, p. 213
“Pele muzeezo wa Kukazya tuulibwene kuti...mukubamba Nsondo...batambula nguzu zyamwaambilizi wacikombelo eeci, poopo.” Our Sunday Visitor, Catholic weekly, Feb. 5, 1950
“Ncobeni Cikombelo ca Katolika citaminina kuti ooku kucinca wakali mucito waco...ncitondezyo canguzu zyabupaizi anguzu mumakani aabupaizi.” Office of Cardinal Gibbons, through Chancellor C.F. Thomas, Nov. 11, 1895
Kuzwa kumulwi wabumboni bunjaanji boobu, tulakonzya kukosozya kwaamba kuti munyama wa Ciyubunuzyo 13 a 14 Ncikombelo ca Katolika caku Loma, alimwi caando caco (caando camunyama) nkubamba Nsondo.
Nkaambo nzi eeci caando ncocilaa mulimo mupati boobu? Hena webo oobala waawa, kuli nookasainide cilembedwe cili coonse kutegwa cibaa nguzu zyako nokuba kutondezya kuzumina kwako? Hena kuli nookapede 'citondezyo cakuzumizya kwaki' kucintu cimwi? Eeco ncintu ciyandika kucitwa mumfulumende ili yoonse. Kwiinda mukusaina, ndendilyo lilikke eelyo cilembedwe nocibaa nguzu. Zilembwaa mfulumende lyoonse zyeelede kubaa ciganto camfulumende kuti zibaa nguzu zya mfulumende eeyo. Ino ninzi eezyo zitondezya caando camfulumende? Citondezyo naa caando ceelede kubaa zibeela zyotatwe:
1.Izina lyacuuno camfulumende eeco cilaa nguzu eezyo
2.Mutwe amulimo wacuuno camfulumende eeco
3.Ibbazu lyeendelezyegwa acuuno camfulumende eeco
Ngooyu mukonzyanyo,
eelyo Muleli wazisi ziswaangene (United States) nasaina mulazyo kuti ube
mulawo, walo weelede kusaina mulawo ooyo kuti; George Washington (izina
lyakwe), Muleli (mutwe wacuuno cakwe), wakuzisi ziswaangene zyaku Amelika (ibbazu
ndyaendelezya akubelesya nguzu zyakwe). Cilembedwe cili coonse ceelede kusainwa
munzila njeenya eeyi kutegwa cibaa nguzu alimwi cibe mumulawo.
Lino atulange Mulengi wesu Singuzuzyoonse; tulaibaluka kuti Walo ulaa Bulelo Bwakujulu. Alimwi eeco cilembedwe cijisi mulawo wa Bulelo Bwakwe, cili Mumilawo iili Kkumi. Kuti twalanga akataa milawo eeyo tulakonzya kujana caando ca Eloah uupona! “Nkaambo mumazuba aali cisambombwe Yahuwah wakabamba julu anyika, alwizi...” Exodus 20:11.
Amubikkile maanu azitondezyo zyotatwe eezyi:
1.Izina: Yahuwah (“Ndime Yahuwah: ndezina lyangu eeli” Izaya 42:8)
2.Mutwe wacuuno: MULENGI (“Yahuwah wakabamba”)
3.Ibbazu lyabweendelezi: KUJULU AANYIKA (kujulu aanyika)
Cilisalede kuti caando ca Mulengi wesu cilajanwa mumulawo wa Nsabata mukataa milawo Yakwe. Ncintu citondezya nguzu zyakwe kuti Walo ngoMulengi wesu. Eelyo notubamba Nsabata Zyakwe, tutondezya Nguwe kuti Walo ngo Mulengi wesu.
Mubuzuba bwa Nsabata, tulaa ciindi cibotu cakukomba Yahuwah mbuli Mulengi wesu. Eelyo notusetekanya buzuba oobo Yahuwah mbwaakasala, toompolweda nyika yoonse kuti izyibe kuti Mulengi wamulengalenga ngu Eloah wesu! Dyabooli, “Lusifa” uluukwete kulwana Nsabata, nkaambo uyanda kuti walo akombwe mbuli “Ulaatala lya boonse” Izaya 14:14. Sikabumba ulangila kulumbaizya kwako mubuzuba Bwakwe busetekene bwa Nsabata, pele kumbali lyaboobo. Saatani awalo uyanda kuba mbuli Mulengi, uyanda kukomba kwako mubuzuba bwakwe bwa Nsondo. Nguli ngotiikasale webo?
“Alimwi webo lemeka Nsabata zyangu,; nkaambo zinooli citondezyo akataa ndime anduwe, kutegwa webo uzyibe kuti Ime Ndime Yahuwah Elohimu wako” Ezekiya 20:20. >index
(Kutegwa mubone zinjaanji zijatikizya kuganta akutondezya munyama, amulange ku The Beast of Revelation 13 & 17 eCourse. )
Kuganta aKutondezya Cinkonzya ca Munyama
12.Ino ninzi cinkonzya ca munyama, eeco Yahuwah ncatucenjezya kuti swebo tutacikombi pe?
Kutegwa tukonzye kutondeka cinkonzya camunyama, tweelede kutaanguna kutondezya akuganta munyama wameja obile ooyo uugwasyilizya munyama kuti abumbe cinkonzya camunyama:
“Alimwi ndakabona munyama umwi kazwa mukati kanyika; wakalaa meja obile mbuli mwanaambelele, alimwi wakali kwaambaula mbuli simwaaba. 12 Alimwi wakabelesya nguzu zyoonse zyamunyama wakali kunembo lyakwe, akucita kuti nyika abaabo boonse bakkede muli njiyo bakombe munyama mutaanzi, ooyo wakalaa cicisa calufu cakaponyegwa...14 ...kaamba kuli mbabo bakkede anyika kuti beelede kubamba cinkonzya camunyama mutaanzi, ooyo wakayasidwe acceba, alimwi wakapona. 15 Alimwi wakalaa nguzu zyakupa buumi kucinkonzya camunyama, kutegwa cinkonzya camunyama caambaule, akucita kuti boonse batayandi kukomba cinkonzya camunyama beelede kujaigwa. 16. Alimwi walo wakasinikizya boonse, basyoonto abapati, bavwubide abacete, baangulukide abaangidwe, kuti batambule caando mujanza lyabo lyalulyo, nokuba munkumo zyabo: 17 Alimwi kuti kubule muntu wuula nokuba kuuzya, pele buyo ooyo ulaa caando, nokuba zina lyamunyama, nokuba mweelwe wazina lyakwe” Ciyubunuzyo 13:11-12, 14-17.
Ooyu munyama wameja
obile ulaa zitondezyo zimugaminina eezi:
1. Ooyu munyama wakalibonya munyika aciindi eelyo bupoopo nibwaatambula cilonda calufu mu 1798, “aumwi munyama wakabbuka” Ciyubunuzyo 13:11.
2. Ooyu munyama wakabbuka kuzwa munyika, kuleka mbuli munyama mutaanzi mbwaakabbuka kuzwa mulwizi. Kuti 'kubbuka kuzwa mulwizi' kacili cintu ciiminina kutalikila akataa bantu banjaanji amasi manji, nkokuti 'kubbuka kuzwa munyika' ciiminina kutalikila mucibaka citakwe bantu banji bakkala mumo. Aboobo, eeci cisi inga caalibonya akutalikila kubbazu lyanyika kukkede bantu bangaye buyo.
3. Ooyu munyama ulaa meja obile mbuli mwanaambelele. Kujatikizya bwaamba Bbaibbele, lwija ncintu ciiminina nguzu. “Walo wakalaa meja...alimwi nguzu zyakwe zyakasisidwe mumoomo ” Habakuku 3:4. Aboobo, eeci cisi cilaanguzu zyobile, ziimpene. Alimwi, mukonzyanyo wa Mwanaambelele ncintu ciiminina Kristu; nkabela, tulakonzya kwaamba kuti eeci cisi cakabambwa kuzwa kumilazyo yabuna Kristu iisalala alimwi yalwaanguluko.
4. Nokuba boobo, ooyu munyama ulaambaula mbuli simwaaba; cisi 'caambaula' kwiinda mumilazyo yankuta ayamfulumende. 'Meja aakoya mwanaambelele' a 'jwi lya simwaaba' zyitondezya kwiimpana akataa milimo yaluumuno eeyo iicitwa mucisi eeco. Omuyandwa oobala waawa, alimwi twakubuzya kuti, ncicili cisi cizuzika zitondezyo eezi? Kuli buyo kwiingula komwe: Ncisi ca United States of America.
1. Cisi ca USA cakatalikila mumwaka wa 1798: Kuli buyo cisi comwe cakatalikila aciindi eelyo bupoopo nibwaasweekelwa nguzu mu 1798. Eeci cishinshimi citondeka cigaminina kucisi ca United States. Eeci cisi cakabambwa kwiinda mukkunga lyamilazyo kuti Mbulelo bulilelede mu 1787.
2.Cisi ca USA cakatalikilwa kubbazu lyanyika litakwe bantu banji: Cisi ca USA tiicakabambilwa Munyika Yakaindi eeyo yakazwide milwi milwi yankamu zyabantu, pele cakabambilwa Munyika Mpya, iijisi tubunga twabantu bongaye buyo.
3.Cisi ca USA cilaanguzu zyobile zyakatalikilwa amilazyo yabuna Kristu: Cisi eeci cilaa mfulumende yiindene amfulumende zimwi, oomo ekklesia amfulumende yacisi mozyiliibide mulwaanguluko lujanwa mukkunga lya Milazyo akucita kufumbwa mbozyiyanda. Nkaambo kakuti ooyo musyobo wamfulumende uli boobo, cisi ca USA Mbulelo ncobeni (bulelo butakwe mwami) alimwi ncisi cabupaizi bwabasikukazya (ekklesia uutakwe poopo), kacijisi nguzu eezi zitaswaangene. Alimwi ciimo ca mwanaambelele ncicakapa kuti cisi ca USA cibe ciyubilo cabantu bakapenzyedwe akutundululwa mumasi manjaanji.
“Sikabumba ulangila kulumbaizya kwako mubuzuba Bwakwe busetekene bwa Nsabata, pele kumbali lyaboobo. Saatani awalo uyanda kuba mbuli Mulengi, uyanda kukomba kwako mubuzuba bwakwe bwa Nsondo”. Nguli ngotiikasale webo?
4.Cisi ca USA cilaambaula mbuli simwaaba: Mulawo mutaanzi wacisi ca USA mukkunga lya milazyo yaco, upede lwaanguluko kumizeezo yamuntu uli woonse. Kunyina cintu ciinda kuyandika mbuli ceeci. Nokuba boobo, cisi ca USA cakatalika kale alimwi linolino ciyoopindaula milazyo iili Mukkunga lyamilazyo yaco. Alimwi eeci ncintu ciyandika kulangisisya nkaambo ncintu cini cili kunsaa kucinca ooku eeco cisinikzya boonse bantu kuti babambe Nsondo.
Ooyu mucito wamusyobo ooyu, ulakazyana aamilazyo yamfulumende eeyi, alwaanguluko lwazibeela zyaco, Caambilizyo ca Lwaanguluko, a Kkunga lya Milazyo yaco. Eeli kkunga lyamilazyo lipa kuti “Inkamu iibamba milawo tiikonzyi kubikka mulawo weengelela bupaizi bomwe, nokuba kulesya lwaanguluko lwakucita bupaizi,” alimwi akuti “kunyina musunko wabupaizi weelede kucitwa kuti muntu akonzye kunjila mulimo akukkala acuuno camfulumende mucisi ca United States.”
Pele ooyu mucito wamusyobo ooyu ulipyopyongene kwiinda cili coonse kapati mucinkonzya camunyama cini. Ooyu munyama ulaameja mbuli mwanaambelele- mumicito yakwe iisalala alimwi iitakwe ntenda – waambaula mbuli simwaaba. Kulangilizya buyo zyicitika mumilumbe yakainda mumazuba amumyaka misyoonto yainda, inga twakonzya kutondezya bupanduluzi bwamunyama ooyu.
“Alimwi Ime ndatabilila canguzu mulimo ooyu walusyomo ngotusomba boonse kucita, nkaambo Ime nsyesyomi kuti umwaya mbaakani eeyo yaandaanya cikombelo acisi, alimwi Ime ndisyoma kuti ooyu mulimo uyoocita kuti cisi ca Amelika bube busena bwiinda kubota.” George W. Bush, making a muddled reference to the Establishment Clause, quoted from Conrad Goeringer, AANEWS #889 (February 28, 2001) from American Atheists. Aaka nkaambo kalwana Kkunga lya Milazyo ya Lwaanguluko lwabantu eeyo iikasya mfulumende “kulemekezya akulengelezya bupaizi bumwi.”
“Zyintu ziyandika kapati ndolusyomo lwesu.”
George W.Bush, Greensboro, North Carolina, October 10, 2000, quoted from Jacob Weinberg, “The Complete Bushisms”
“Mulumbe wini ooyo waaletwa amfulumende mpya yokwa George W. Bush ngwakuti, Amelika ncisi cabuna Kristu akuti aabo batali bana Kristu, balaangulukide kunjila mucivwuka eeco pele buyo kuti bazumina kuti ciimo cabo taceelene abantu bacisi beni.” Alan M. Dershowitz, in
“Bush Starts Off by Defying the Constitution, “ Los Angeles Times, January 24, 2001 >index
Cishinshimi eeco Cilaafwi Kuzuzikwa
13.Ncintu cisalede kuti munyama ulaa meja obile ngu Amelika. Pele ino ninzi cili akati ka cisi ca USA a cinkonzya ca munyama?
Nokuba kuti cisi ca Amelika cakabambilwa atalaa milazyo iikaka bupoopo, mazubaano tulalangilizya eeci cisi ca USA amunzi wa Vatican mbobabelekela antoomwe akukamantana kuti bamvwugwe akataa zyisi zyoonse. Ibbaibbele litwaambila kuti bumwi buzuba, kutali muciindi cicili kulaale, cisi ca USA ciyoobikka mulawo uuyandika kutobelwa abakkala mucisi eeci, mpoonya amasi amwi munyika ayootobela mulawo ooyu, kuti bakombe munyama mutaanzi, poopo. “Alimwi walo [USA] ubelesya nguzu zyamunyama mutaanzi kuli nguwe [bupoopo] , akucita kuti nyika [kutaanguna cisi ca USA, mpoonya nyika yoonse] abaabo bakkede mulinjiyo kuti bakombe munyama mutaanzi [kubamba akulemekezya Nsondo yabupoopo], ooyo wakalaa cilonda calufu [1798] akuponyegwa [1929], kaamba kuli mbabo bakkede anyika kuti, beelede kubamba cinkonzya camunyama [kubambulula ciimo cabupoopo eelyo nicaali kubelesya nguzu zyamfulumende akusinikizya bantu boonse kutobela nzila zyabupaizi bwaco], ooyo wakayasidwe acceba, alimwi wakapona” Ciyubunuzyo 13:12, 14. Linolino cisi ca USA ciyoozyola lwaanguluko lwabupaizi akusinikizya kubamba Nsondo (caando camunyama). Eeci caamba kuti zikombelo zya Basikukazya ziyakweendelezya mfulumende kutegwa zikamanizye kucita nzyobaliyandila. Eelyo caakucitika eeci, cisi ca USA cinoobambide cinkonzya ca Cikombelo ca Katolika caku Loma, akuswaanganya ekklesia amfulumende. Mpoonya cisi ca USA ciyokwaambaula “mbuli simwaaba” akubelesya “nguzu zyoonse zyakali mumunyama mutaanzi” Ciyubunuzyo 13:11, 12 ; eeci cisi cinoolaa muuya wakutalekelela bamwi akutundulula mbuli waali mumunyama mutaanzi, bupoopo.
Aboobo, lwaanguluko
lwabupaizi lwaakusweeka, kupenzyegwa kwabaabo bakaka kutobela milazyo mipya
ncecitikatobele, alimwi kuyooba kwiinduluka kutundululwa mbuli kwa Mumisela
Yaakatikati: “Alimwi wakalaa nguzu zyakupa buumi kucinkonzya camunyama [milawo
ya Nsondo]... akupa kuti boonse banjaanji batayandi kukomba cinkonzya camunyama
[kwiinda mukulemekezya Nsabata yamasimpe yabuzuba bwaciloba yokwa Yahuwah
kutali Mujibelo, eeyo iikonzya kujanwa buyo akkalenda Lyakwe], beelede
kujaigwa. Alimwi uyoocita kuti boonse, basyoonto abapati, bavwubide abacete,
baangulukide abaangidwe, kuti batambule caando mujanza lyabo lyalulyo, nokuba
munkumo zyabo: Alimwi kuti kukabule muntu uukonzya kuula nokuba kuuzya, pele
buyo ooyo uujisi caando [aabo bakomba mu Nsabata yamasimpe bayookasyigwa kuula akuuzya],
nokuba ulaa zina lya munyama.” Ciyubunuzyo
13:15-17
Bamwi bayootambula caando “munkumo zyabo” nkaambo bakasala “kusyoma kucengwa” 2 Batesalonika 2:11. Alimwi bamwi nokuba kuti banoomvwisyide kuti Nsondo tiili Nsabata yamasimpe, bayoozumina kwiitobela kutegwa babaa bukkale bubotu, nkabela bayootambula caando camunyama “mujanza lyalulyo” (citondezyo caamba kubeleka milimo iivwolwa mali.) (Kutegwa mubale zinjaanji zijatikizya cibalo eeci, amulange The Image of the Beast eCourse )
14.Kutegwa eeci cibe masimpe, kweelede kuba bumboni bwakuti bupoopo cino ciindi bukanza kubamba Nsondo kuti isumpulwe mucisi ca USA, akuti Basikukazya baku USA ( mumisela minjaanji aaba mbabakali basinkondonyina ba Loma), bakacinca mbobalanganya poopo akuyanda kubikka milawo ya Nsondo. Hena nkobuli bumboni bwamusyobo ooyu butondezya ciimo eeci?
Mazubaano Basikukazya banjaanji bayanda bupoopo, alimwi eeci cipa kuti bupoopo bubaa nguzu zyakuyandisya kubikka milazyo yakusumpula Nsondo:
“Boonse bantu baku Amelika inga bacita kabotu kuti bakulwaizya Muleli a Mfulumende kubamba mulawo wa Bulelo – akubambulula Kkunga lyamilazyo kuti kaciyandika – akubamba Nsabata yabumpelenge (yalweeno) kuti bube Buzuba bwa Kulyookezya.” CATHOLIC TWIN CIRCLE, August 25 1985, Article “Sacking Sunday”
“Mukaambo aaka, Poopo Leo XIII ooyo wakali kumbele lyangu... wakaambilizya kuti Nsondo mbuzuba bwakulyookezya mumilawo yalwaanguluko lwamuntu eeyo Mfulumende yacisi mboceelede kubikka.” Pope John Paul II – DIES DOMINI, May 31, 1998
Aboobo... bana Kristu beelede kukulwaizya mfulumende yamilawo kulemekezya mulimo wabo wakubamba Nsondo akwiisetekanya. Kufumbwa kaambo, mumizeezo yabo beelede kubikka ambali kulyookezya kwa muNsondo munzila iikonzya kubagwasyilizya kusangana mu Yukkalisiti, akulekezya milimo azyintu eezyo ziteelede kucitwa mukusalazya Buzuba bwa Mwami ...” Pope John Paul II, DIES DOMINI, May 31, 1998
“...Bana Kristu [kufumbwa nkobabede] beelede kulanganya Nsondo a mazuba aasetekene aacikombelo kuti ngamazuba aakulyookezya mumulawo.”Catechisms of the Catholic Church, popular and definitive edition, 2000, par 2188
Bunji bwa Basikukazya basololi bamucisi ca USA, balilibambide kukamantana a Bakatolika:
“Mitwe ya Basikukazya mu Amelika a zikombelo zya Kujwe aabo bakaswaangana a Poopo John Paul II mulibwasanu, bakasekelela kuti muswaangano ooyu wakali ngomutaanzi ali yoonse iibaswaanganya ... Mukambausi Donald Jones, wacikombelo ca United Methodist alimwi sicuuno wa Cikolo cipati caku South Carolina muziiyo zya bupaizi, walo wakati ooyu ngomuswaangano mupati walukamantano mumusela uuno. Mukambausi Paul A.Crow Jr., waku Indianapolis, mupati wa Cikombelo cabuna Kristu (Cikombelo ca Basikwiiya ba Kristu), wakaita buzuba oobu kuti 'mbuzuba bupya mulukamantano' akwaamba kuti bujulila mazuba aazya kumbele oomo Leza 'mwatukwelela antoomwe.'” The Montgomery Advertiser, Sept. 12, 1987
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
J. L. Packer: “Lwiiyo lwa Basikukazya aba Katolika oolo lujatikizya buumi bwabuna Kristu, bulikonzyene mumakanze amilimo yabo. Hena eeci tacili cintu ciyandika mumazuba aazya kumbele aabuna Kristu?” J. L. Packer, Christianity Today, June 22, 1992
Neal C. Wilson: “Nokuba kuti masimpe kuti kwakali ciindi mubuumi bwa Cikombelo ca Balangila Kuboola ba Buzuba bwa Ciloba, eelyo mbunga eeyi niyataali kumvwana caantangalala aBukatolika...pele lino eeci ciimo eeci... cakawaalilwa amulwi watombe kweendelanya abweende bwa Cikombelo ca Balangila Kuboola ba Buzuba bwa Ciloba. Neal C. Wilson, former president of the Seventh-day Adventist General Conference, 1974 >index
Webo Mbokonzya Kweeleba Caando ca Munyama
15.Mbubuti kayi Mebo mbwenga ndeeleba kutambula caando ca munyama?
Ooyu ngomubuzyo ulaa
makani mapati. Yahuwah, muluyando Lwakwe
luteeli, wakatucenjezya kale kuti tutakombi munyama akumutambula caando kwiinda
mukucita boobo. Aabo batambula caando ca munyama “bayoonywa waini
wabukali bwa Yahuwah, uutilwa kakunyina kuvwelwa [kakwiina luzyalo] munkomeki
yabukali Bakwe; alimwi bayoopenzyegwa amulilo asulufa...aabo bakomba munyama
[akulemekezya poopo kwiinda mukukomba mu Nsondo] a cinkonzya cakwe [ cisi ca
USA eeco cisinikizya kubamba Nsondo], alimwi ayooyo kufumbwa uutambula caando
cazina lyakwe” Ciyubunuzyo 14:10, 11.
Aaya majwi malemu kapati aazwa kuli Yahuwah. Bukali Bwakwe buleelana acinyonyoono ncobupedwa. Kwiinda mukulemekezya Nsondo, eeyo njaakatalisya Saatani kwiinda muli poopo, webo ulibambila kutambula caando camunyama. Saatani uyanda kweena bantu banjaanji mbuli mbwakonzya kucita. Kutegwa akonzye kucita boobo, wakasala Nsondo, 'buzuba bwakubuka kwa Kristu' nkaambo wakalizyi kuti bantu banji inga basyoma kuti kubamba Nsondo nkaambo ilemekezya kubuka kwa Kristu, ncintu ciluleme kwiinda kubamba Nsabata yamasimpe yokwa Yahuwah, eeyo iijanwa mubuzuba bwa ciloba akkalenda Lyakwe. Pele nzila ilikke yakulilesya kutambula caando ca munyama nkukaka kulemekezya buzuba oobo Yahuwah mbwaatakasala. Bulikke buzuba oobo Yahuwah mbwaakasungula kuti buliseteke, nje Nsabata Yakwe iijanwa akkalenda Lyakwe lyamasimpe alimwi lyabulemu; alimwi kwiinda mukulemekezya buzuba oobo webo uyootambula “caando ca Eloah uupona” Ciyubunuzyo 7:2.
Kuti koyanda kulemekezya lufu akubuka kwa Kristu, Ibbaibbele lilisalazyide kwaamba kuti webo inga wacita oobo kwinda mukubbizyigwa (kubbizyigwa kunsaa meenda mubili woonse antoomwe azikobela nzyosamide zyoonse). Amulange Baloma 6:3-5. Kwiinda mukunjila mumeenda (nkokuti kuzikkwa aKristu), webo ulazumina lufu Lwakwe. Eelyo noimpuka kuzwa kunsaa meenda (kubuka kuzwa kubafu a Kristu), webo uzumina kubuka Kwakwe kuzwa kubafu.
16.Ino zyuulunzuma zyabana Kristu bakaindi aabo bakali kulemekezya Nsondo kuleka Nsabata yamasimpe yabuzuba bwa ciloba eeyo ijanwa akkalenda Lyakwe lyabulemu- hena tiibakakubwene kuti batambula caando ca munyama? Alimwi ino mbuti bana Kristu bamazubaano aabo basinizyide kuyeeya kuti Nsondo nje Nsabata yamu Bbaibbele?
Bunji bwabana Kristu bamisela yakainda bakali kubamba Nsondo, kabayeeya kuti bakali kubamba Nsabata yamu Bbaibbele; alimwi mazubaano kucili bana Kristu bakasimpe “mucikombelo” cili coonse kusanganya amucikombelo ca Katolika caku Loma, aabo basyoma kuti Nsondo “mbuzuba bwa Mwami”. Kunyina uula mulandu nkaambo kakulubila kwabo ooko, nkaambo kasimpe takaninga sika kuli mbabo pe. Yahuwah “utyankila meso” kuzyiindi nitwaanyina luzyibo. Amulange Incito 17:30. Swebo tulabetekwa kweendelanya amumuni ooyo ngotupedwe. Pele eelyo mulawo wa Nsondo waakusinikizyigwa munyika yoonse, kaambo aaka kayoozyibwa amuntu uli woonse, alimwi kufumbwa uyoonyansya mulawo ookwa Yahuwah, akutobela mulazyo ooyo uunyina nguzu zyabulemu bwakujulu pele buyo nguzu zyaku Loma, ooyo nguuyootambula caando camunyama. (Kutegwa mujane zinjaanji zijatikizya caando camunyama, amulange ku The Mark of the Beast ecourse.)
Linolino, muntu umwi aumwi uyoolangana a musunko ooyu, kujanza limwi kakuli zyintu zyabuumi butamani, kubamba milawo yokwa Yahuwah naa yabu poopo. Nkuli webo nkoti kaimine?
Kunyina Busena Bwakwiimina Akatikati Pe
17.Hena mebo ndakombelela, nkaambo nzi kayi ncetalekeli buyo bapaizi kuti bacilulamike eeci?
Kucenjezya kwa Yahuwah kwabulemu mu Ciyubunuzyo 14, takusiyi muntu nabani ambali pe. Yahushua wakaamba kuti, “ Ooyo uutaali wangu ulwana ndime” Luka 11:23. Yahuwah ulanganya bantu boonse kuti balisalide kwakwiimina, mukasimpe naa kulwana kasimpe. Ooku kucenjezya takulemeki muntu uli woonse, bukkale mbwakkala, ciimo cakwe, nokuba bupaizi. Ooku kucenjezya kuboolela mukowa wabantu woonse.
Tacili cintu ciyandika kuti swebo tusale bulelo bwamusinze kutegwa tunjile mubweendelezi bwabo. Nkuleka buyo kuswaangana a milazyo yabulelo bwa mumuni. Kunyina cijatikizya buumi butamani bwa miiya yesu, eeco ceelede kubikkwa ambali pe. Yahuwah ulacimwa abantu batabikkili maanu azyintu zyabupaizi.
Kwiimina akati tacili cintu citambulika kuli Yahuwah, alimwi mbwezyibide kale nzila yakweeleba caando camunyama, Ime ndeelede kulemekezya Nsabata Yakwe yabuzuba bwa ciloba yamasimpe, eeyo iijanwa kwiinda mukkalenda Lyakwe lyabulemu nokuba kuti Nsondo yasinikizyigwa amulawo wakujaigwa. >index
NinziMebo Nceyelede Kucita?
18.Nintaamu nzi njeyelede kubweza kuti Mebo ndamanizya kuzumina zyoonse zilaatala aawa?
Yahuwah uyandisya kunjila mucilongwe cikubwene anduwe. Mubwini, Walo uyandisya nduwe kuti ube mwanaakwe musankwa nokuba musimbi. Koyeeya buyo mbocinga caba kuti webo waba mwana musankwa naa musimbi wa Mwami wabami, alimwi Simalelo wabasimalelo. Eeci nciindi cibotu ncakupede webo, Walo ulindila nduwe kuti akupe bulemu bwiinda cili coonse ncanga wakupa. Pele jwi Lyakwe kuli nduwe ndyakuti, “ Mutavwolekwi antoomwe abaabo batasyomi: nkaambo ninzi ceendelana akataa bululami abusofwaazi? Alimwi ninzi ceendelana akataa mumuni amusinze? 15. Muucintu nzi mwamvwanina Kristu a Bbeliya? Naa ncibeela nzi walo ncajisi muli yooyo uutakwe bulemu? 16 Alimwi ninzi cizuminanwa akataa tempele lyokwa Yahuwah azibumbwa? Nkaambo nywebo muli tempele lyokwa Eloah uupona; mbuli Yahuwah mbwaamba kuti, Ime njookkala muli mbabo, akweenda muli mbabo; alimwi Ime njooba Eloah wabo, alimwi balo bayooba bantu bangu. 17 Aboobo amuzwe akati kabo, amulyaandaanye nywebo, mbwaamba Yahuwah, alimwi mutajati cilaa tombe; nkabela Ime njoomutambula, 18 Alimwi njooba Taata kuli ndinywe, mpoonya inywe muyooba bana bangu basankwa abasimbi, mbwaamba Yahuwah Singuzuzyoonse. 7:1 Mbotujisi zisyomyo eezi, nobayandwa, atulisalazye lwesu kuzwa kubusofwaazi boonse bwanyama amuuya, akulilondola mukusetekana katuyoowa Yahuwah.” 2 Bakolinto 6:14-18; 7:1.
Cibalo cipati camu Bbaibbele cijisi milazyo iitobela:
1.Yahuwah tazumizyi kuswaanganya kasimpe akulubila (nokuba kuti kasimpe kakajisi cibeela cabululami cisika makumi fuka afuka mumwaanda omwe). Alikke Saatani nguusanganya kasimpe akulubila kutegwa aindilizye kuya kumbele mulweeno lwakwe. Aboobo, kufumbwa nzila yabupaizi iisanganya kulubila (mbuli kwaamba kuti Nsondo “Mbuzuba bwa Mwami”) antoomwe akasimpe, tiili nzila yokwa Yahuwah pe. Nkaambo “ncilongwe nzi cilaakati ka mumuni amusinze?” Yahuwah ngomumuni, alimwi muli nguwe kunyina musinze pe” 2 Bakolinto 6:14; 1 Johani 1:5. Kasimpe nkasimpe kuti kakali kasimpe kamaninide muzyibeela zyoonse, kulezya boobo inga kakatali kasimpe kenikeni pe. Kunyina busena bwakuyiisya zilengwa zyamizeezo yabantu.
“Kulyaandanya ciiminina nzila ntaanzi webo njoyelede
kubweza kutegwa ube mwana wa Yahuwah”
2.Mulimo wamuntu uukanza kuti ayendelane a Yahuwah, takuli kuba muntu uujanwa mucikombelo cili coonse nokuba nzila yabupaizi iiyakidwe atalaa lweeno lwa Saatani pe: kuvwelanya kasimpe akulubila. Ooku kulyaandaanya kwiiminina ntaamu ntaanzi webo njoyelede kubweza kuti ube mwanaa Yahuwah, akusekelela muli Nguwe kuti ngu Taata wako waluyando.
Eelyo notuyaa kulyaandaanya, swebo tutalika kuba bana ba Yahuwah. Nkaambo swebo twatalika kutondezya kuti twaswiilila kuti kuli nzila zyobile zyabupaizi munyika: nzila yokwa Yahuwah anzila yokwa Saatani, aboobo swebo inga twalisalila cakuliyandila mbuli kusowa joongola akasamu kuzwa kucintu kufumbwa citwaangilila kubupaizi bwiimvwi atalaa mizeezo yokwa Saatani.
3.Mbuli mbozyi webo kuti eelyo noyaamuka bupaizi bwa Saatani, uyoosweekelwa balongwenyoko, bantu bamukwasyi, mulimo azimwi zinjaanji...Yahuwah ulakuyumyayumya kuti: “NDIME Singuzuzyoonse.” Eeci caamba kuti Walo ulainda kuba cili coonse ncoyandisya eeco ncookasweekelwa. Yahushua ulakusyomezya webo kuti: “Kunyina mwaalumi wasiya ŋanda, nokuba basazinyina, naa bacizyi bakwe, naa wisi, naa banyina, naa mukaakwe, naa myuunda yakwe, kuzyisiya zyoonse eezyi nkaambo kangu, amulumbe wangu. Pele uyootambula myaanda myaanda yamaanda muciindi cino, basazinyina, bacizyi, banyina, abana, alimwi amyuunda, akupenzyegwa; alimwi munyika mpya iicizya uyootambula buumi butamani” Maako 10:29, 30.
4.Eelyo notumamininide kuzwa munzila zyabupaizi bwa Saatani, Yahuwah ulatusolweda a Moza Uusalala kuti atusalazye akutugwisya kucinyonyoono, kutegwa nzila yakutuminana milumbe
akataa Yahuwah a muntu isalale. Nokuba boobo, Yahuwah uyandisya kuti swebo katumuteelela akumunyonena milimo, kuleka kusinikizyigwa buyo pe, pele cakuliyandila. Luyando kuli Yahuwah akumulumba kuzyintu nzyaakatucitila kuti zituyanzanye Anguwe, ngomusemo wabupaizi bwini. Kubeleka mulimo Wakwe nkaambo buyo kakuti tuyanda kutambula bulumbu nokuba kuyoowa kusubulwa, tacili cintu cikonzya kutujanya cili coonse pe.
Kuyanzana a Yahuwah
19.Ninzi 'kuyanzana a Yahuwah', alimwi nkaambo nzi ncocili cintu ciyandika?
Eelyo Yahuwah naakalenga Adamu a a Eva, bakali balondo, beebeka muciimo amubweende bwabo, alimwi bakali kupona kabateelela mulawo ookwa Yahuwah. Kutegwa cibabede cuubauba kuteelela Nguwe, Yahuwah wakasimba Milawo iili Kkumi mumyoyo yabo. Wakabayubunwida akuti kutyola mulawo Wakwe ncintu ciyandika kusubulwa kwiinda mulufu. “Bulumbu bwacibi ndufu” Baloma 6:23. Mfulumende zyoonse zilaa milawo iigaminina alimwi azyisubulo zyakusubula batyola milawo eeyi. Webo koyezyeezya ciimo canyika mbocinga caba kuti nikwanyina zyisubulo. Hena inga nitwali kkede mubusena bwaluumuno oomo mobatasubulwi bantu aabo batyola milawo?
Nokuba kuti Yahuwah wakabayubunwida mulawo Wakwe ba Adamu a Eva, akugwasyilizya kuti bakonzye kutobela mulawo Wakwe kwiinda mukusimba mulawo ooyo mumyoyo yabo, Walo taakabanyanga lwaanguluko lwakulisalila pe. Yahuwah naakalenga muntu uutakonzyi kutyola mulawo Wakwe, pele eelyo muntu ooyo naakaba muntu utaangulukide kulisalila nzyayanda pe, pele naakali muntu uunyonwanyonwa mbuli muncini. Kakunyina lwaanguluko lwakulisalila, akwalo kuteelela kwakwe nikwaali kwakusinikizyigwa buya, kuleka kwakuliyandila pe.
Cuusisya ncakuti, ba
Adamu a Eva bakasala cakuliyandila kunyansya Yahuwah, aboobo cinyonyoono cakaba
cintu cibasinkilila kuzwa kuli Yahuwah. Nkabela bakaba bantu bayandika
kusubulwa kwiinda mulufu nkaambo kakutyola mulawo ookwa Yahuwah. Bakeelede
kufwa. Kwiindilizya waawo, kuliyandila kuteelela Yahuwah nkobaajisi kutaanguna
eelyo kabataninga bisya, lino kwakasofwaazyigwa nibakanyansya mulawo Wakwe.
Myoyo yabo lino yakanjilwa kukazya akuyandisya kunyansya.
Kalangene a kutyola mulawo kwaba Adamu a Eva, ninzi Taata waluyando ncaakali kunga wacita? Hena wakeelede kubasiya kuti bakalifwide mucinyonyoono kabatyolede mulawo Wakwe? Hena bazyali baanyika balasulaika bana babo kuti aabo bana balisalila kunyansya bazyali babo? Nanka kugwisya cisubulo ncibakeelede kupegwa akubaleta munsi Lyakwe? Hena inga mfulumende, yaansi nokuba yakujulu, yazwidilila akuya kumbele mubuvwubi kuti kakunyina zisubulo zyeelela zibikkidwe? Nee kaka peepe.
Mubufwaafwi, kuti Adamu a Eva nibakalibbadelela cisubulo cakutyola mulawo lwabo beni, eeco nicaaleta mamanino aamukowa wabantu. Nokuba kuti Yahuwah naakalenga Adamu a Eva uumbi mupya, taakwe kusyomezya kuti nibakali kunga, balilesya kunyansya mbuli bwaacita ba Adamu a Eva bataanzi, nkabela coonse eeci nicakali kuyaa bwiinduluka kucitika ziindi zinjaanji. Kwakali kuyandika buyo nzila yakululamika kaambo aaka (eeyo iitakonzyi kujanwa abasimilandu) kuti ibelesyegwe. Eeyo nzila yabulemu bwakujulu, wakaliibambide kale Yahuwah kaindi loko kiitana yandika kuti ibelesyegwe.
Ibbaibbele litwaambila kuti “maseseke aayo aakasisidwe kuzwa kumisela, lino ayubununwa kubasaante bakwe” Bakolose 1:26. Nzila eeyo Yahuwah njaakabambide, yakali yakululamika mukowa wabantu akubajokezya mulumvwano aNguwe, kakwiina koongomeka mulawo Wakwe, nokuba mfulumende Yakwe nkaambo Yahuwah cilamucima cinyonyoono pele ulabayanda basizibi.
Eeyi nzila yakulondola yakali kuyandika kuti umwi uunyina cibi weelede kubbadela lufu lwakutyola mulawo; aboobo, lufu lwakwe lunooli mucibaka cabasimilandu. Kwiinda mulufu lwakwe, mubisyi uusyoma inga wamvwana alimwi a Yahuwah, mbuli kuti kunyina pe anaakabisyide, mbombuboobu bululami bwa Yahuwah aluyando ndwaakajisi kumukowa wabantu, mbuzyakali kunga nzyeendela antoomwe kakunyina kulebana. Kakunyina kubbadela mulandu wakutyola mulawo, nikwakabula lumvwano akataa muntu a Yahuwah. Alimwi kumvwana kulayandika akataa Yahuwah amuntu kuti beendelane, alimwi kutegwa bakakkale antoomwe kujulu lyoonse akutamani.
Kuyungizya waawo, ooyo wakeelede kufwida basimilandu, wakeelede kutondezya muntu mbwayelede kupona anyika kakunyina kucita cinyonyoono, kutegwa kakunooli kumvwana kutamani a Yahuwah. Nkaambo nzi ncokuyandikila kumvwana kuti kakucili busena bwakudilika muzinyonyoono, alimwi akuyanda kumvwana kupya? Ncobeni nzila njaakabamba Yahuwah yakajatikizya akupa nguzu kumuntu kuti akakonzye kupona kazundide cinyonyoono! Aboobo, nokuba kuti mulawo ookwa Yahuwah wakatyolwa, Adamu wakasweekelwa paladaisi, pele mukutobela mulawo wa Taata, amukusyoma cituuzyo cabulowa bwalumvwano bwayooyo uyoofwida muntu, paladaisi inga wakonzya kujanwa alimwi.
20.Ime njanda kumvwana a Yahuwah; Mebo njanda kuzunda cinyonyoono mubuumi bwangu. Ncintu nzi nceyelede kutaanguna kucita?
Webo weelede kwiibaluka twaambo tobile. Kaambo kataanzi nkakuti, moyo uuliyanda ulakakatila kujana lufutuko; pele nzila yakunjila kujulu akweelela kumvwana a Taata ijanwa buyo mubululami bwayooyo waafwida bantu. Kaambo kabili nkakuti, Yahuwah takonzyi kucita cili coonse kuti webo umvwane Anguwe, kusikila webo walibona kubula nguzu kwako, akubula cili coonse ncojisi, akulyaaba lwako kuli Yahuwah kuti akweendelezye.
Nokuba boobo, mubuzyo wako utondezya kuti walibona kale mbolaa cinyonyoono. Tokondedwe ciimo ncobede lino. Nzila ntaanzi njayelede kubweza muntu uuli woonse uuzyokela kuli Yahuwah, nkweempwa. “Amweempwe...akusanduka, kutegwa zinyonyoono zyenu zikonzye kumwaigwa” Incito 3:19. Kanjikanji tulausa nkaambo zinyonyoono nzyotucita zituletela kupenga kapati; pele ooku takuli kweempwa pe. Kweempwa kwamasimpe kulainda akutunuka akuusa mukaambo kakulibona cibi. Kweempwa kwini nkucengulukila limwi akucidukwida syule cinyonyoono. Taakwe kweempwa kwamasimpe kuti kakunyina mulimo wakulibambulula. Nokuba boobo, hena muntu inga weempwa alikke lwakwe mwini? Nee takonzyi pe, mbweenya mbwatakonzyi kulilekelela zinyonyoono zyakwe nokuba kulisalazya lwakwe mwini. Kweempwa ncipego ca Yahuwah eeco cizyila mukulekelelwa alimwi tacikonzyi kucitika pe pele kuli yooyo muzumi walekelelwa.
Eelyo moyo nuuyempwa cakumaninina akulilekela ku Moza wa Yahuwah, similandu inga watalika kumvwa kusetekana kwa mulawo ookwa Yahuwah. Inga kwaba kuyandisya kupona buumi busalala alimwi busetekene akuyanda kuba muluumuno a Yahuwah. Mbuli mbotuyaakukakatila kweendela munsimunsi alimwi antoomwe a Yahuwah, Walo uyooswenena munsimunsi lyesu, alimwi muziimo zyesu tuyootondezya ciimo Cakwe buzuba abuzuba mbuli “notufwidilila abuzuba” kunzila zya zinyonyoono zyesu. Jakobo 4:8; 1 Bakolinto 15:31 >index
Kuzunda Cinyonyoono Kwiinda muli Kristu
21.Ndakomba amundipampanwide ciimo camuntu ooyo uufidwa basimilandu; hena ncintu cikonzyeka ncobeni kuti kwiinda muli nguwe inga kwaba kuzunda cinyonyoono muntu nacipona buumi bwaanyika?
Kwakali muntu omwe buyo wakali kukonzya kucita mulimo ooyu. Ooyo muntu wakali Mwanaa Yahuwah. Nkaambo nzi Mwanaa Yahuwah ncaakali muntu alikke wakali kweelela kucita mulimo ooyu? Nkaambo Mwana ngo Mulengi wazyintu zyoonse, “Ncecinkonzya ca Eloah uutalibonyi...nkaambo zyintu zyoonse zyakalengwa kwiinda muli nguwe.” Alimwi Mwana ulaa ciimo cokwa Yahuwah coonse nkaambo Walo “nguumukonzya cakumaninina mubuntu bwakwe.” Kristu ulijisi buumi muli Lwakwe mwini, eeci ncecimwaandaanya kubantu aabo baciyoozyalwa, aabo balangila kufutulwa mulufu Lwakwe. Aboobo cituuzyo cabuumi bwakwe ciyoozuzika bululami bwa Yahuwah kuli basimulandu boonse aabo bayootambula lufu Lwakwe lwakuzunda cinyonyoono, kumwi kalubatondezya luzyalo aluyando Lwakwe. Mu Mwana, “Luzyalo akasimpe zilaswaangana antoomwe; bululami aluumuno zilamyontana.” Alimwi nokuba kuti uleelene a Yahuwah, Mwana ngomuntu ncobeni wakali kukonzya kuyubunwida muntu bubotu bwa ciimo ca Yahuwah akumvwanya muntu a Yahuwah. Bakolose 1:15, 16; Bahebulayo 1:3; Intembauzyo 85:10.
Nokuba boobo, kutegwa eeci cicitike, alimwi kutegwa bululami bwa Yahuwah buzuzikwe, Mwana wakabweza Alinguwe ciimo cabuntu ciwide, eeco ciyandisya kubisya. “Nkaambo ncobeni taakalikulika ciimo cabangele; pele walo wakalikulika luzubo lwa Abrahamu.” Kwiinda muntaamu eeyi, caakonzyeka kuti Mwana abe mukonzyanyo wesu uulondokede. “Akutusiila, mukonzyanyo, wakuti swebo tutobele mumatende aakwe: Walo taakacita cinyonyoono pe.” Kuzwa kubbazu lyabulemu Bwakwe lyomwe Uligumene a Yahuwah, alimwi kubbazu limwi Uligumene a muntu. Aboobo, kunyina uumbi pe pele buyo Mwana nguwaali kukonzya kutuuzya caabilo caluvwano eeci. “Nkaambo mbweenya mbuli bana mbobali banyama abulowa, Awalo [Mwana] lwakwe wakalikulika nzyeenya eezyo” “...Yahuwah muli Kristu, wakalikumvwanya nyika kuli nguwe lwakwe' “Nkaambo...eelyo nitwakacili basinkondonyina, twakamvwana a Yahuwah kwiinda mulufu lwa Mwanaakwe.” Kristu wakabweza alinguwe ciimo cesu cabuntu akubula nguzu kwaco, pele Walo wakapona buumi bunyina cinyonyoono. Mbobuumi oobu bwakuzunda cibi, Kristu mbwayandisya kutupa aswebo kuti tupone mbubo. Bahebulayo 2:16; 1 Petulo 2:21, 22; Bahenbulayo 2:14; 2 Bakolinto 5:19; Baloma 5:10.
Makanze ookwa Yahuwah kubana Bakwe alainda amuzeezo wamuntu uli woonse ngwakonzya kuyeeya. “Amulondoke, mbweenya mbuli Taata wenu uuli kujulu mbwalondokede” “...ooyo wakamwiita ulisetekene, aboobo amusetekane mumibandi yamisyobo yoonse” “Kutegwa mutabaa mulandu antenda, mbuli bana ba Yahuwah, alimwi mutaabaa kaambo, akataa cisi cipilingene alimwi cisofweede...” “Amutobele...kusetekana, ooko muntu uutakujisi takamuboni Yahuwah pe”. Zyoonse Walo nzyatukombelezya zyilatugwasya. Kunyina cintu pe ncatwaambila kucita Yahuwah eeco ncatatupede nzila yakucicita cintu eeco. Mateyo 5:48; 1 Petulo 1:15; Bafilipo 2:15; Bahebulayo 12:14.
“Amulondoke, mbweenya mbuli Taata wenu uuli kujulu mbwalondokede”- Mateyo 5:48
Kunyina muntu weelede kwaalilwa kusikila aciimo cabuna Kristu cilondokede. Kwiinda mukulyaaba kwa Kristu, wakatupa kale nzila yakuti musyomi uli woonse akonzye kutambula mubuzwide zyoonse zintu eezyo nzyayanda kuti asike ambaakani eeyi. Yahuwah ulatwiita swebo kuti tusike aciimo cabulondo alimwi ulabikka kunembo lyesu mukonzyanyo wa ciimo ca Kristu. Muciimo cabuntu, eeco ncaakalondola kwiinda mukweeleba cibi ciindi coonse, Kristu wakatutondezya kuti kwiinda mukweendela antoomwe a Bulemu bwa Kujulu, bantu inga bakonzya kusika aciimo cilondokede. Nkokutusyomya ooku nkwatupede swebo Yahuwah, kuti aswebo inga twazunda atalaa zyoonse ziyanda kutuleba.
Twamulumba Yahuwah walo “uutupa kuzunda kwiinda muli Simalelo wesu Yahushua” 1 Bakolinto 15:57.
22.Mbubuti Kristu mbwaakali kukonzya kupona buumi butakwe cinyonyoono munyika iisofweede?
Kunyina buumi bwakazingulukidwe milimo azyintu zyakucita zinjaanji mbuli bwaali buumi bwa Kristu; pele, nokuba boobo, Walo wakali kujanwa kapaila ziindi zinjaanji! Lyoonse Walo wakali mumibandi a Yahuwah! Lyoonse alimwi mubuumi bwakwe anyika eeyi, kulajanwa zyilembedwe mbuli zyeezyi: “Wakanyamuka cakufumusya kabutaninga sika buzuba, akuya anze, kubusena butakwe cisabila, mpoonya wakaakupailila nkuko ooko” “ Alimwi Walo wakayaamuka akuya munkanda, kuyoopaila” “ Mpoonya cakacitika kuti mumazuba aayo, Walo wakaunka amulundu kuyoopaila, alimwi wakazumanana kupaila busiku boonse kuli Yahuwah” Maako 1:35; Luuka 5:16; 6:12.
Kubandika a Taata Wakwe kakunyina kulezya cakali cibeela cabuumi bwa Kristu. Mbweenya oobo mboceelede kuba akuli ndiswe. Kali mbuli umwi wesu, uuzyi nzyotubulide ambotubulide nguzu, walo wakayeeme cakumaninina ali Yahuwah, alimwi kubusena bwamaseseke ooko nkwaakali kupailila, Walo wakalomba nguzu zyabulemu, kutegwa alibambile kuunka kumilimo amumasunko. Munyika ya cinyonyoono Kristu wakainda mukutingaana akupenzyegwa mumoyo wakwe. Mumibandi Yakwe a Yahuwah, Walo wakatula zyoonse zyakali mucamba cakwe eezyo zyakali kumudyaaminina akumufundilizya. Aawa mpampawo mpaakajanina kuumbulizyigwa akukkomana. Mbuli mbwaakali muntu, Wakalikotamika kunembo lyacuuno cokwa Yahuwah kusikila buntu Bwakwe bwakabaa nguzu eezyo zyakamujatanya a Bulemu bwakujulu. Kwiinda mukuya kumbele kubandika a Yahuwah wakatambula nguzu zyakupona buumi bunyina cinyonyoono. Oobu buumi mbwaakapona ayebo inga bwaba bwako.
Kunembo lyesu toonse kuli ciindi cibotu cakuti tube mbuli Kristu, katutobela milazyo yoonse yamulawo ookwa Yahuwah. Pele muli lwesu tobeni, tatukonzyi kucicita eeci. Kusetekana kukonzya buyo kujanwa lyoonse kwiinda mukulyaaba kukweendelezyegwa a Muya Usalala. Nguzu zyokwa Kristu zyila tulagwasya kuzunda cinyongene cili coonse. Lyoonse tweelede kupaila, mbuli Nguwe mbwaakali kupaila kuli Taata Wakwe, kutegwa tuzunde zisusi zyanyama yesu. Eeyi nzila yakusalazyigwa boobu kuzwa kukubula nguzu kwesu, yeelede kuya kumbele lyoonse. Buzuba abuzuba, swebo tweelede kweendelana a Yahuwah akusoleka anguzu zyesu zyoonse kuti tubaa zilengwa zibotu. Kristu uyookondwa kutupa nguzu nzyotubulide mukutingaana kwesu acinyonyoono eeco citubendelela.
Lusyomo muli Kristu Kusanganya aKukakatila Kwesu

23.Hena eeci caamba kuti kubaa lusyomo muli Kristu inga tacibwezi busena bwakulwana nkotulwana cibi?Hena Mebo nsyekonzyi kusyoma buyo muli Kristu kuti waandifwida kuti ncecintu cilikke ciyandika na?
Kuli yooyo woonse uutambula Kristu mbuli Mufutuli Wakwe ulaa ciindi cibotu cakubaa ciimo ca Kristu. Nokuba boobo, aabo balindila kubona maleele akucinca mumaumi aabo kakunyina cakucita mulilwabo beni kuti bazunde cibi, bayootyompokelwa aabo. Swebo tweelede kucenjela ciindi coonse kuti ciimo cesu cakaindi citataliki kutweendelezya alimwi, oomo sinkondoma mwanga wajana nzila yakutuca mukooze akutubamba kuti tube bazike bakwe alimwi. Swebo tweelede kucita milimo lwesu tobeni “ya lufutuko lwesu mukuyoowa akucencema. Nkaambo Yahuwah nguubeleka muli ndiswe kuti tucite luyando lwakwe acimukondelezya” Bafilipo 2:12, 13.
Kristu taakatupa cisyomyo nociba buti eeco cinga caubyaubya kulondola ciimo cesu. Ciimo cibulungene tacili cintu cakukona pe. Tacisikili kuli ndiswe kwiinda muntenda pe. Ciimo cabululami cilajanwa kwiinda mukwaabilwa nguzu zyokwa Kristu. Yahuwah nguupa zyipego, nguzu zyamizeezo; swebo ndendiswe notulibambila ciimo cesu. Cilabambwa kwiinda mukulilwana lwesu nkondo zyilutide kapati. Kulilwana ziindi zinjaanji, ncintu ceelede kuti tuzunde zyitaluleme nzitwakakona muzyiimo zyesu.
Tweelede kulisyamba kala, akutalekela kampenda kali koonse kuti kacaale kakatalulamikidwe pe. Muziindi zimwi eeci ncintu cicisa alimwi mulimo uutyompya, nkaambo liya notubona zyintu zyilubide muzyiimo zyesu, tuya kumbele kulanga zyintu zilubide, muciindi cakuti tulange kuli Yahushua. Pele, boonse banjila mumilyango yanjili mumunzi wa Yahuwah bayoonjila kabali bazundi, alimwi kuzunda kwabo kupati kunooli kuzunda ciimo cabo citaluleme.
Kutabi muntu waamba kuti, Mebo nsyekonzyi kululamika cilubide muciimo cangu. Kuti muntu wasikila ambaakani eeyi, inga waalilwa ncobeni kujana buumi butamani. Kwaalilwa ooku kuli buyo mukuliyandila kwamuntu ooyo. Cintu cini cikatazya cizyila mubusofwaazi bwamoyo uutasalazyidwe, alimwi akutayanda kulyaaba kuti weendelezyegwe a Yahuwah.
Kuteelela Yahuwah ncintu ciyandika atalaa zyoonse eelyo noyenda Anguwe. Zyintu zyobile zyaciimo camusyomi, nkuteelela mulawo Wakwe, akubaa lusyomo lwa Kristu. Amulange Ciyubunuzyo 14:12. Nkokuti “kusyoma buyo” muli Kristu tacili cintu cilikke ciyandika. Kuti nicali cintu cilikke, Saatani awalo naakayoonjila Kujulu nkaambo kulilembwe kuti “badyabooli abalo balasyoma, akucencema” Jakobo 2:19.
Ngoonyu mukonzyano, Ninzi caapa kuti ba Adamu a Eva batandwe kukwa mumuunda wa Edeni? Bakanyina cibakatazya kuti bamusyome Yahuwah nkaambo wakali kweenda akati kabo nokwaali kutontola kumazuba. Amulange Matalikilo 3:8. Kunyansya ncecaabaletela kutandwa kuzwa mumuunda. Aboobo, hena inga twafutulwa kwiinda mumilimo yesu ilikke luzutu? “Nee, kutali mumilimo yabululami eeyo njotwaacita kale, pele kwiinda muluzyalo lwakwe wakatufutula.” Tito 3:5. Tatubambi Mulawo kutegwa tufutulwe pe. Kubamba milawo njemicelo eeyo Kristu njaakaamba kuti batobeli bakwe bayoolitondezya.
Imulawo utondezya kuti swebo tuyandika kubaa Mufutuli. Kulanga mulawo mbuli cimbonimboni kubana Kristu, ulatulasalazyila kulibona zyilubide muzyiimo zyesu. Amulange Jakobo 1:23-25. Eeco ncecitupa kuti tulizeeze kuti kunyina nkotunga twajana bululami kakunyina Kristu. Mulawo tuukonzyi kutufutula pe. Ukonzya buyo kututondekela aawo mpotulubide kutegwa tulibone ncotuyandika kubaa Mufutuli. Kuti webo wawida muntimba, mpoonya waimikila kunembo lya cimbonimboni, webo ulakonzya kubona aawo mpolaa tombe. Hena inga cimbonimboni cakusalazya na? Nee peepe, cikonzya buyo kukutondezya kuti webo weelede kusalazyigwa.
24.Hena masimpe kuti mebo ndasyoma munguzu zyokwa Kristu antoomwe akulilwana muzisuzi zyangu zyoonse, ciimo cangu inga calulamikwa na?
Bangele bakujulu babelekela antoomwe amuntu uli woonse uuyandisya kulilondola ciimo cakwe. Kuli yooyo uli woonse wuukwete kucita mulimo, ooyu Kristu umwaambila kuti, “Mebo ndikujanza lyako lyalulyo kuti ndikugwasye” nkaambo kakunyina Ndime [Yahushua] webo kunyina ancokonzya kucita pe” Johani 15:5. Atuciibaluke eeci. Atube mbuli kanwe katondeka kubululami ciindi coonse kutegwa kubule sunko litusofwaazya swebo. Tutatyompwi muli Yooyo wakatuyanda cakuti Walo wakalyaaba buumi Bwakwe kuti amwaye zinyonyoono zyesu.
Kuti naa wakalubizya, webo inga watalika kuzunda kuti wabona kulubizya kwako akukulanganya mbuli cintu cikucenjezya. Aboobo, webo inga watalika kupindula kulubizya kwako kuti kube kuzunda, akutyompya sinkondoma, akulemekezya Mufutuli wako. Mpoonya, eelyokuyandisya kwako kuti weendelane a luyando lwa Yahuwah, kuyooba nguzu zitamani.
Mubambululi wa Cilubide
25.Lino ndalumba kapati kumvwisya kuti nguni munyama, caando cakwe, acinkonzya cakwe, nkaambo inga Mebo nsyeekonzya kulondoka kuti nindaacengwa kutyola mulawo ookwa Yahuwah. Ninzi mebo nceelede kucita lino?
Lino twazyiba kuti Nsondo ncecaando ca bupoopo (munyama), alimwi kuti Saatani linolino uyoopindaula zyintu kuti cibe cintu citakonzyeki kubantu bokwa Yahuwah kubamba akulemekezya buzuba Bwakwe waciloba bwakulyookezya, kwiinda mukubelesya cisi ca USA kuti cibikke milawo ya Nsondo munyika yoonse. Nkabela swebo tweelede kutalikakulemekezya Nsabata ( akulizyibizya kucita boobo eelyo zyintu nozyicili zyuubauba) akwaabilana kasimpe aaka abantu bamwi, akusoleka kuvwuna miiya minjaanji mbuli mbotukonzya.
Malailile alipedwe, “Koompolola, utaleki, itisya ajwi lyako mbuli mpeta, alimwi kobatondezya bantu bangu mpobalubide...” Teesyi bantu beenda muli zyanyika, pele mbabaabo Yahuwah mbaita kuti “mbantu bangu” beelede kusinswa zinyonyoono zyabo. Walo uya kumbele kwaamba kuti, “Pele balandiyandaula abuzuba, alimwi balakkomana kuzyiba nzila zyangu, mbuli cisi cakacita bululami, akutasiya milazyo ya Eloah waco” Izaya 58:1, 2.
Mbaaba bantu balibona kuti baliluleme, alimwi balangikaanga balikkomene kubelekela Yahuwah; pele kubwentela kwa Yahuwah kulabasinsa nkaambo kakulyatauka milazyo Yakwe yabulemu.
Mushinshimi Izaya, mpoonya ulatondeka mulawo ooyo wakasulaikwa: “...alimwi webo uyooitwa kuti uli mubambululi wa cilubide...Kuti webo wanyona matende aako mu Nsabata, walilesya kucita nzyoliyandila mubuzuba bwangu busetekene; akubwiita kuti ni Nsabata yakukkomana, iisetekene yokwa Yahuwah, iilemekwa; alimwi webo walemeka Nguwe, mukuleka kucita nzyoliyandila, nokuba kulikkomanisya, nokuba kwaambaula majwi aako: Nkabela webo uyookukkomanina Yahuwah” Izaya 58:12-14.
Linolino, kwiinda mumilawo ya Nsondo munyika yoonse,
Saatani uyoocita kuti ube mulandu kuteelela Yahuwah.
Eeci cijatikizya nduwe omuyandwa. Kuli cilubide eeco caapindulwa mumulawo ookwa Yahuwah eelyo Nsabata niyaapindulwa a Cikombelo ca Katolika caku Loma. Ciindi casika lino kuti ooyu mulimo wabulemu ubambululwe. Cilubide ceelede kubambululwa. Swebo twakasala kuba akataa baabo bayoobambulula cilubide eeco. Hena webo ulayanda kuba mubambululi waceeco cilubide?
Hena webo ulayanda kutalika kubamba buzuba bwaciloba Bwakwe bwamasimpe (oobo bujanwa kubelesya kkalenda Lyakwe lyabulemu) akubusetekanya, kwiinda mukulekezya milimo yako omwini, akuleka kulikkomanisya, akwaambaula majwi aako mumawoola aabuzuba bwa Nsabata yokwa Yahuwah?
Nkukuli Mebo Nkwenga Ndagama Kuti Ndikakombele Nkuko?
26.Inzya, inga caba cileleko kuli ndime kuti ndaba mubambululi wacilubide mumulawo ookwa Yahuwah. Nokuba boobo, Mebo nsyezyi “cikombelo” cili coonse cikomba mukasimpe eeco cilemekezya Nsabata, akutobela Bbaibbele lilikke, akuvwumbula bupoopo antangalala kutondezya ncobucita.Ino nkukuli nkwenga Mebo ndaunka kuti ndikakombele?
Toli olikke mukwesu oolangene amubuzyo ooyu. Aabo banjide mumulimo ooyu, bakalisikide kale ambaakani eeyi. Swebo twakasiya zikombelo zyesu eelyo nitwaabbukizya kuceya luyando lwakuyanda kasimpe ndobajisi muzikombelo eezyo. Azyalo zikombelo eezyo zilitaminina kuti zilemekezya Nsabata, zyaamba, buyo boobo kumulomo kwalo. Pele Yahuwah mujwi Lyakwe utwaambila kuti, “swebo tweelede kuteelela Yahuwah kutali bantu” Incito 5:29.
Linolino, kwiinda mumilawo ya Nsondo, Saatani uyoobikka mulandu kumuntu kufumbwa uteelela Yahuwah. Swebo tweelede kulibambila kwaambwa kuti ndiswe basimilandu nkaambo tubamba Nsabata Yakwe akwiisetekanya, akuleka kuti katutobela milawo yabantu kumwi katulaa mulandu wakunyansya Yahuwah. Linolino kufumbwa muntu ulaatalaa nyika, uyoosika ambaakani eeyi: nguni ngwenti teelele Mebo, muntu naa Yahuwah? Swebo twakasala kuteelela Yahuwah kufumbwa cinga catucitikila, nokuba kutundululwa akusubulwa nkotuyoonjila nkaambo kakuyandaula bulelo bwakujulu.
Muciindi cino, mbotuzwide kale muzikombelo zyoonse abupaizi bukazya kasimpe kokwa Yahuwah, twakatalika kukomba mumaanda esu akusoleka kuyobolola mikwasyi, balongwe besu, abakkede mumbali lyesu akubaleta kukasimpe kusikila swebo twakabamba tubunga twabasyomi. Aboobo tulakonzya kutaminina cisyomyo cokwa Kristu kuti “Ooko kubungene bobile nokuba botatwe muzina lyangu, nkweli Ambeyo akati kabo” Mateyo 18:20.
Twakonkezya kuti eelyo nitwaayaamuka kuzwa muzikombelo abupaizi bwakubeja akuteelela malailile ookwa Yahuwah (amulange mubuzyo 18), twakakkomana kubaa lwaanguluko akuliiba. “Alimwi inywe muyookazyiba kasimpe, alimwi kasimpe kayoomwaangulula” Johani 8:32. Kukkomana kwesu akube kuli nduwe, mbuli mboyaakutalika kubweza ntaamo zyakulizandula kuti ube mwana musankwa nokuba mwana musimbi ookwa Yahuwah. “Ooyo uukoma uyookona zyintu zyoonse” Ciyubunuzyo 21:7.
Twapaila kuti webo usale kuba mubambululi waceeco cakapindulwa mumulawo ookwa Yahuwah, akutalika mulimo wakunununa banjaanji aabo batayandi kweenwa ooko kuvwumbilide nyika eeyi iisikide kale ambaakani yaciindi camamanino akaindi kasyoonto akuboola kwabili kwa Simalelo Mufutuli wesu Yahushua Uunanikidwe. HALLELUYAH.
Cipego Ciyandika Kapati CITAULWI: Tyanka aawa kuti ubuule cilembedwe mu “The Great Controversy” (ibbuku lipandulula mubwini eezyo zyintu zyaambwa mucibalo eeci), a “Desire of Ages” (ibbuku liinda woonse mabbuku aapandulula buumi bwa Kristu kutobela Bbaibbele).
Toonse tumpango twa Bbaibbele mucibalo eeci tulajanwa mu King James Version.