Ibbuku lya Ciyubunuzyo ndimwi akataa mabbuku aabandikwa kapati akataa basicikolo ba Bbaibbele abasicikolo buyo. Mumapeeji aalyo, kulembedwe malailile aacenjezya azishinshimi zikankamika .
". . . Walelekwa ooyo uubamba majwi aacishinshimi ca bbuku eeli ." (Ciyubunuzyo 22:7, NKJV)
Cimwi cijatila maanu, pele citamvwisyidwe kabotu, mikonzyanyo yamamanino ya Ciyubunuzyo mu caandaano ca kkumi acatatu ca munyama uuzwa mulwizi, ooyo waambwa buyo akuti “munyama.”
Kwamisela minjaanji, bantu bazumanana kusendekezya kuti nguni “munyama.” IBbaibbele nokuba boobo, lilalipandulula lini. Aboobo kwiinda mukweezyekanya tumpango akulekela Bbaibbele kuti lipandulule ncolyaamba, “munyama” ulatalika kuzyibwa kakwiina cisinkila.
Bikkila maanu: "Munyama" mu Bbaibbele wiiminina “bulelo” ." (Daniyele 7:23)
"Mboobu mbwaakaamba, Munyama wane uyooba bulelo bwane atalaa nyika, . . ." (Daniyele 7:23, KJV)
Munyama uuzwa mulwizi (Ciyubunuzyo 13) uliswaangene amikonzyanyo yobile iibelesyedwe mu Mangwalo, zyoonse kazyaambilizya nguzu zyomwe abulelo bomwe.
-
Simamambe uutandide Munyama Uulaa Mitwe iili Ciloba (Ciyubunuzyo 17)
-
Keja kasyoonto (Daniyele 7) Mukweezyekanya Mangwalo a Mangwalo, ciimo cini ca Simukazya-Kristu ooyu citalika kulibonya ncobeni...
Zitondezyo zili 15 zya “munyama”:
(1) ... Munzi alimwi aciindi comwe Ncikombelo.
Alimwi ooyo mukaintu sibwaamu [muvwuule] ngookabona, ngo munzi mupati uulela atalaa bami banyika." (Ciyubunuzyo 17:18, NKJV)
Bikkila maanu: "Mukaintu" mu cishinshimi = ncikombelo. (Jelemiya 6:2)
Mukaintu "muvwuule" aboobo = ncikombelo citakwe lusyomo / cizangide.
(2) ... uyakidwe atalaa Malundu aali Ciloba.
(Ciyubunuzyo 17:9, NKJV"Aawa mpaali muzeezo uuyandika kubaa busongo: Eeyo mitwe iili ciloba malundu aali ciloba aawo mukaintu [sibwaamu] mpakkede.”)
(3) ... usamide milembo ya cisombo ayisubila, alimwi ulisakatide golide amabwe aaŋaima.
"Alimwi ooyo mukaintu [cikombelo] wakasamikidwe milembo ya cisombo ayisubila, alimwi ulisakatide golide amabwe aaŋaima a . . ." (Ciyubunuzyo 17:4, KJV
(4) ... utaminina kubaa nguzu atalaa bantu BOONSE baanyika.
" . . . Alimwi wakapegwa nguzu zyakweendelezya mukowa uuli woonse, mulaka, acisi." (Ciyubunuzyo 13:7, NKJV)
(5) ... cakasyuuka mucooko cakakkedwe bantu bamikowa minji yaandene.
"Mpoonya wakati kuli ndime, 'Meenda ngoobona, aawo sibwaamu mpakkede, mbantu, makunga aabantu, masi, a misyobo yaandeene.' " (Ciyubunuzyo 17:15, NKJV)
(6) ... cakamwayila limwi malelo otatwe eelyo nicakabaa nguzu.
"Ime ndakacili kulangilizya meja [malelo], mpoonya kwakalibonya keja [bulelo] kasyoonto kambi kakasyuuka akataa meja aayo, kakadadula meja otatwe [malelo] aakaliko kumbele lyako akwaazyula kuzwa kumiyanda." (Daniyele 7:8, NKJV)
Bikkila maanu: "Lwija" mu cishinshimi = mwami /mbulelo (Daniyele 8:21-22)
". . . alimwi ndakabona lwija lupati akataa meso aakwe, oolo ndolwija lutaanzi. Lino oolo lwija nilwaakompoka, kwakamena meja one [malelo] mucibaka calo, malelo one ayokwiimikila kuzwa mucisi eeco, pele tanoolaanguzu mbuli zyacisi eeco pe." (Daniyele 8:21-22, KJV)
(7) ... ulwana nkondo basaante.
"Ime ndakabona mukaintu [sibwaamu], kakoledwe bulowa bwa basaante abulowa bwa baabo bakajailwa mulumbe ookwa Yahushua." (Ciyubunuzyo 17:6)
(8) ... ulaa Muntu Omwe wiiminina akwaambaula mucibaka ca boonse.
" . . . Alimwi aawa, mulwija [bulelo] oobu, kwakali meso mbuli meso aamuntu, alimwi a mulomo waambaula majwi aasampaula.” (Daniyele 7:8, NKJV)
(9) Muleli wabulelo oobu ulalisumpula kubaanga uli abusena bwa Yahuwah.
“Kutabi muntu uumuunina munzila niiba buti. Nkaambo buzuba oobo kabutanasika, kuyooba buzangi eelyo ndendilyo nayooboneka Sibubi uuyoonyonyoonwa. Ngonguwe uukazya Yahuwah uulibikka atalaa azyoonse zyaambwa kuti mbaleza naa zikombwa. Uyoolibikka muŋanda ya Yahuwah, kalyaamba kuti ngu Leza.” (Bala 2 BaTesalonika. 2:3-4.)
(10) Muleli wabulelo oobu ulizyibidwe amweelwe wakwe "666."
Mboobu busongo. Ooyo uuteelela amvwisyisye kubala mweelwe wa munyama: nkaambo ooyo mweelwe wamuntu; alimwi mweelwe wakwe Myaanda iili Cisambomwe Makumi cisambomwe acisambomwe [666]." (Ciyubunuzyo 13:18, KJV)
(11) ... waambaula majwi aakulidunda akusampaula.
"Alimwi walo wakapegwa mulomo waambaula zintu zitondwa amatusi . . ." (Ciyubunuzyo 13:5, NKJV)
(12) ... wakasola kucinca Kkalenda a Mulawo ookwa Yahuwah.
"Walo . . . uyookakatila kupindula ziindi [kkalenda] amulawo." (Daniyele 7:25, NKJV)
(13) ... uyoolela atalaa boonse kwa myaka 1,260.
". . . alimwi wakapegwa nguzu zyakulela kwa myezi iili makumi one ayobile." (Ciyubunuzyo 13:5, NKJV)
Kobikkila maanu: Buzuba bomwe mu cishinshimi = Mwaka omwe (Ezekiya 4:6)
". . . Ime ndakupa buzuba bomwe kwiiminina mwaka." (Ezekiya 4:6, KJV)
-
Musinzo wa mwezi mumwaka omwe = 354 mazuba;
Musinzo wazuba mumwaka omwe = 365 mazuba
Mwaka utobezya mwezi azuba antoomwe, kusikila = 360 mazuba -
42 myezi = 3 ½ myaka = 1,260 mazuba
-
1,260 mazuba aacishinshimi = 1,260 myaka
(14) ... wakanyangwa nguzu amfulumende yaansi mpoonya akutolwa “buzike.”
"Ooyo uutola mubuzike alakwe uyootolwa mubuzike; ooyo uujaya acceba alakwe uyoojayigwa acceba . . ." (Ciyubunuzyo 13:10, NKJV)
Kobikkila maanu: "Icceba” liiminina nguzu zya mfulumende. (Bala BaLoma 13:1, 4.)
“Bantu boonse beelede kuswiilila baleli bacisi. Nkaambo kunyina muntu uulaa bulelo butazwidi kuli Yahuwah. Baleli baliwo Yahuwah nguwakababikka. Kayi muleli mutwanga wa Yahuwah uukucitila zibotu. Pele kuti kocita zibyaabi, muyoowe, nkaambo ulijisi nguzu zyakukusubula. Muleli mutwanga wa Yahuwah uusubula bacita zibi mubusena bwa Yahuwah. (BaLoma 13:1,4, RNV)
(15) ... wakaciswa cilonda calufu, pele uyoopona kumamanino.
"Alimwi ndakabona umwi mutwe wakwe wakaciswa cilonda calufu, mpoonya cilonda cakwe cakapona. Mpoonya nyika yoonse yakanyandwa akutobela munyama." (Ciyubunuzyo 13:3, NKJV)
Kuli buyo nguzu zyomwe mumisela yabantu zyeelela cibeela cabusanduluzi boonse bwa cishinshimi . . .
Ncikombelo ca Katolika caku Loma! Atwiinduluke Kupandulula Makani.
Cikombelo ca Katolika . . .
(1) ... ncikombelo alimwi Munzi. (Ciyubunuzyo 17:18)
Cikombelo ca Katolika caku Loma a Munzi waku Loma, acisi ca Vatican, ncintu comwe buyo. Cizuminano ca Laterani cokwa (Mussolini-a Poopo Pius XI, 1929) cakapa “lwaanguluko lwakulilela” ku Munzi wa Vatican, akulanganya poopo kuti muleli mukati kamunzi ooyo.
“Zintu zyaazuminanwa zisanganya cizuminano ca mapolitikisi, eeco cakapa kuti Munzi wa Vatican ube cisi akupa poopo lwaanguluko abuleli.” (Encarta Reference Library, 2004)
(2) ... uyakidwe atalaa Malundu aali Ciloba. (Ciyubunuzyo 17:9)
Loma: “Munzi wa Malundu aali Ciloba”
- Mulundu wa Palatine
- Mulundu wa Capitoline
- Mulundu wa Aventine
- Mulundu wa Caeliani
- Mulundu wa Esquiline
- Mulundu wa Viminal
- Mulundu wa Quirinal
“Busena bwaayakidwe munzi wa Loma wansiku bwakali malundu alaa mpuwo aali ciloba . . . bwakali yakidwe kale mumusela wa kufula lubulo lwa Bronze.” (Encyclopedia Britannica, 1990, Vol.10, p.162)
(3) ... cisamide milembo yacisombo ayisubila alimwi ulisakatide golide a mabwe aaŋaima. (Ciyubunuzyo 17:4)
“Musyobo wa babbishopo abamwi beendelezi ngwa cisombo. Musyobo waba Kadinalo musyobo uusubila… Impanda iisamwa munsingo yeelede kuba ya golide alimwi…kiilamatikidwe mabwe aamwekamweka…”
(Our Sunday Visitor's Catholic Encyclopedia, 1991, p. 175, 178, 466)
Bikkila maanu: Kwakali misyobo yone, njaakapede Yahuwah, kuti yeelede kusamwa aa Mupaizi Silutwe: golide, cijulujulu, cisombo, a musyobo uusubila. (Kulonga 28: 1-6)
Ncintunzi cipati Cikombelo ca Katolika ncicaasiila kumbali musyobo wa cijulujulu?
Alimwi Yahuwah wakabandika kuli Mozesi, kati: 'Ambila bana ba Isilayeli kuti, “Kwamazyalani aanu oonse muleelede kusuminina maaya muzyooko zyajansi. Kaaya komwe-komwe kakajisi katambo ka CIJULU-JULU. Maaya aaya anoomwiibalusya zyamilawo yoonse ya Mwami Yahuwah kuti mwiitobele. Mutatobeli zisusi ziyanda myoyo ameso aanu. Aboobo kamuyeeya kutobela milawo yangu yoonse nomutibe bantu bangu.” (Bala Myeelwe 15:37-40)
(4) ... citaminina kubaa nguzu atalaa bantu BOONSE bakkala munyika. (Ciyubunuzyo 13:7)
“Tuzuunyene kuti Mwaapositolo Uusetekene Poopo wa Katolika nguujisi bweendelezi boonse atalaaa nyika yoonse . . .” (Laetentur Coeli, Council of Florence, 1439)
“Kunyina nguzu zipati kwiinda waawo . . .” (Pastor Aeternus, 1870)
Poopo Gregory (wakalela mu 1073-85) “wakalitondezya kuti nguwaakona nguzu zitagoli . . . atalaa mizimo yoonse.” (Encyclopedia Britannica, 1990, Vol.26, p.927)
(5) ... cakakomena akataa cooko cakakkedwe bantu banji aziyanza zyamisyobo yaandeene. (Ciyubunuzyo 17:15)
Cikombelo ca Katolika caku Loma, ncisi cakakomena akubaa nguzu kuzwa akataa mikowa iili kkumi mitaanzi yakali kulela zyooko zya nyika ya Bukuwa:
- Ba Anglo-Saxon (baku England)
- Ba Alemanni (baku Germany)
- Ba Visigoth (baku Spain)
- Ba Frank (baku France)
- Ba Lombard (baku Italy)
- Ba Burgundian (baku Switzerland)
- Ba Suevi (baku Portugal)
- Ba Heruli
- Ba Ostrogoth
- Ba Vandal
(6) ... cakadadawida limwi malelo otatwe eelyo nicakakomena akubaa nguzu. (Daniyele 7:8)
![]() |
Cikwankwani ca golide ca Muleli Zeno (474-491) |
Malembe aamisela alembedwe kuti Bapoopo baku Loma bakamwayaula mikowa iili kkumi yakataangunide kulela nyika ya Bukuwa yaacimbaudwe muzibeelabeela:
- Ba Vandal (454 A.D.)
- Ba Heruli (493 A.D.)
- Ba Ostrogoth (538 A.D.)
"Muleli wa Katolika Zeno (474-491) wakapangana cizuminano aba Ostrogoth mu 487 eeco cakapa kuti adadawide limwi bulelo bwa ba Arian Heruli mu 493. Alimwi muleli wa Katolika Justinian (527-565) wakajaila limwi ba Arian Vandal mu 534 akuzimaanyila limwi nguzu zyaba Arian Ostrogoth mu 538. Mbombuboobo 'meja otatwe ookwa Daniyele' aaba Vandal, aba Ostrogoth--'mbwaakadadulwa kusikila miyanda yoonse yadaduka.' " (C. Mervyn Maxwell, God Cares, Vol. 1, p. 129)
Mazubaano kucinyina lunyungu lwabantu lukonzya kutobezyegwa kusikila kumalelo otatwe aayo. Bakadadulwa ncobeni (“kudadulwa kuzwa ku MIYANDA")!
(7) . . . cilwana basaante. (Ciyubunuzyo 17:6)
“Kuti Cikombelo caku Loma cakatila bulowa butakwe mulandu kwiinda mbungano iili yoonse yakabede akataa bantu, eeco tacili cintu cikonzya kubuzyigwa a Basikutongooka balaa luzyibo lukkwene lwa misela yabantu … Ncintu citakonzyeki kubala mulwi bantu mbucakakosoola … alimwi cili masimpe kuti kunyina muzeezo uunga weezyekwa uunga wakkwanya kutondezya mbubaapenzyegwa.” (W.E.H. Lecky, History of the Rise and Influence of the Spirit of Rationalism in Europe, Vol. 2; 32)
(8) ... cilaa Muntu Omwe uubeleka akukananina mbungano yoonse. (Daniyele 7:8)
Poopo “ngo mwaambilizi alikke wa Cikombelo caku Loma.” (Encyclopedia Britannica, 1990, Vol.26, p.951)
(9) Muleli wa bulelo oobu ulalisumpula aakulibikka atala mucibaka ca Yahuwah. (2 Batesalonika. 2:3-4)
“Tujisi busena atalaa nyika eeyi mucibaka ca Leza Singuzuzyoonse.” (Poopo Leo XIII, Encyclical Letter, Ganda Pati 20, 1894)
(10) Muleli wa bulelo oobu ulaa citondezyo ca mweelwe wakuti "666." (Ciyubunuzyo 13:18)
Mushini wa Poopo uujisi misyini yotatwe, ulembedwe kuti Vicarius Filii Dei; eeco mumulaka waci Latini ciiminina kuti Uuli mucibaka [Wiiminina ] Mwanaa Leza." Ooyo mweelwe wa 666 usandululwa mumabala aasampaula aatobela kuti.
- Vicarius = V(5), I(1), C(100), A(0), R(0), I(1), U(5), S(0) = 112
- Filii = F(0), I(1), L(50), I(1), I(1) = 53
- Dei = D(500), E(0), I(1) = 501
- Vicarius Filii Dei = 666
(11) ... waambaula majwi aakulidunda azintu zitondwa. (Ciyubunuzyo 13:5)
Mangwalo apandulula kusampaula ooku kuti:
(1) Kutaminina kuba YAHUWAH anyika (Johane 10:33)
“Poopo tali buyo wiiminina Jeesu Kristu, pele ngu Jeesu Kristu, uusisidwe muciwa canyama yabuntu.” (The Catholic National, July 1895)
(2) Kutaminina kubaa nguzu zya kulekelela zinyonyoono (Maako 2:7)
“Eezi nguzu zyabubetesi zijatikizya nguzu zya kulekelela zinyonyoono.” (The Catholic Encyclopedia, Vol. 12, Article “Pope”, p.265)
(3) Kupenzya bantu ba Singuzuzyoonse mu Zina lya Singuzuzyoonse (1 Timoteo 1:13)
“[Swebo] tweelanya mulimo wakuyubilizya kuvwuntauzya … kuti cakali cintu caayinda kusizya musela wabantu uulembedwe.” (Will Durant, The Story of Civilization, Vol. 4, p. 78)
Bamwi balembi bamisela beezyeezya kuti kwiinda bantu bali zyuulunzuma 100 bakajaigwa a Cikombelo caku Loma..
(12) ... cakasola kupindula Kkalenda lyokwa Yahuwah akucinca Mulawo. (Daniyele 7:25)
“Poopo ulaa nguzu abweendelezi bupati cakuti walo ulakonzya kupindula, kupandulula, nokuba kusandulula milawo yabulemu.” (Lucius Ferraris, Prompta Bibliotheca, Article “Papa”, II Vol.6, p.29)
“insondo mulimo wa Katolika alimwi kutaminina kubamba nsondo kukonzya buyo kukwabililwa amilazyo ya Katolika...Kuzwa kumatalikilo kusikila ku Mamanino aa Mangwalo, kunyina kampango nokaba komwe kazumizya kusumpya buzuba bwa mvwiki bwakupaila bantu boonse kuzwa kubucaalizya mumvwiki kuya kubutaanzi.” (Catholic Press, Sydney, Australia, August 1900.)
“Inzya ncobeni Cikombelo ca Katolika citaminina kuti ncicakacinca [buzuba bwa Nsabata kuya ku Nsondo] akuti ooyo wakali mulimo waco…Alimwi ooyo mulimo nce CAANDO citondezya nguzu zyabupaizi bwancinco.” (Letter by H.F. Thomas, chancellor of Cardinal Gibbons)
(Bikkila maanu: Ooku kucinca tiikwakali kucinca buyo mazuba aakupaila; kwakali kucinca makkalenda. Munzi wa Loma, mumusela wane, wakatobela kkalenda lyakubeja lyakukomba mituni akulesya kkalenda lyamu Bbaibbele litobezya mwezi-azuba.)
Bapoopo bakagwisyilizya mulawo wabili, ooyo uukasya kupaila zibumbwa. Kutegwa kakucili Milawo iili 10, bakaandula akati mulawo wa Kkumi kuti ibe yobile.
(13) ... cakalela atalaa boonse kwa myaka iili 1,260 years. (Ciyubunuzyo 13:5)
538 AD – Cuuno ca Poopo, cakabeleka kwiinda mu mfulumende yacisi, cakatyoloola nguzu zyaba Ostrogoth, akusiya Poopo kali alikke musololi wabupaizi katakwe ngobazundana limwi. Cikombelo caku Loma nicakakonzya (alimwi kacakali kukonzya) lino aawo kubelesya nguzu zikkwene.
1798 AD – “Mu 1798, Silutwe walumamba Berthier [waku France] wakanjila mumunzi wa Loma, akumwaya mfulumende ya poopo akubamba mfulumende yabantu.” (Encyclopedia Britannica, 1941 edition)
Bupoopo bwakalela atalaa boonse kwamyaka iili 1, 260 ! (kuzwa mu 538 kusikila mu 1798)
(14) ... cakaatulwa acuuno akunyangwa nguzu amfulumende yabantu akutolwa “buzike." (Ciyubunuzyo 13:10)
“Cikombelo cakasampukila limwi eelyo Pius VI naakabingwa kuzwa mumunzi wa Loma alumamba lwaba French mu 1798 alimwi mumwaka waatobela wakatolwa buzike ambabo akuyaa kududwa kuyoosikila ku France, ooko nkwaakaakufwida.” (Encyclopedia Britannica, 1990, Vol.26, p.938)
(15) ... cakaciswa cilonda calufu, pele ciyoopona alimwi. (Ciyubunuzyo 13:3)
Bupoopo bwakaumputwa cilonda calufu…
1798 – Silutwe walumamba Berthier wakamwaya mfulumende ya bupoopo.
Cilonda cakatalika kupona . . . alimwi Bupoopo bwakabukuluka.
1929 – “Loma . . . wakapegwa lwaanguluko lwakulilela mu Cipangano ca Lateran mu 1929 aca Concordat.” (Encyclopedia Britannica, 1990 Edition)
"Amulange, Ime ndafwambaana kuboola! Walelekwa ooyo uubamba majwi aacishinshimi cabbuku eeli." (Revelation 22:7, NKJV)
Ooku takuli kuteelela kupya omuyandwa. Mbombubo oobu mbubakateelede Cikombelo caku Loma Basikutongooka. Lino tupona muciindi ciinda kubota, katukonzya kulibonena bumboni oobu munzila iisalazyidwe kwiinda bamatata basyomeka mbubakabwene. Yahuwah wakatupa zintu ziyandisi eezi mucishinshimi kutegwa tuzyibe akuteelela. Linolino, cilonda ca munyama cilaafwi kupona alimwi uyobendelela kuti ajaye caantangalala bantu basyomeka bokwa Yahuwah. Kutakabi muntu uuyoocengwa amunyama ooyu, nyina wabavwuule, Cikombelo ca Katolika.