Print

Camana ciindi, Mulyango ulajalwa lino! Akusumpula Poopo Francis

Bweende bwa zintu cino ciindi butozya kukubikka Poopo Francis kuti abe silutwe ulaa nguzu atalaa nyika yoonse.


Camana ciindi.


Ŋanda yakazekelo ilaafwi kujalwa, mukaindi kasyoonto buyo alimwi onoono.


Zintu ziyaa bweenda munzila iitozya kumamanino. Pele banabunji tabakubwene makani aambilizya ceeco ncobabwene kacicitika mumeso aabo.

Amen—Iŋanda ya Basyomi Boonse ya Kupailila

"Amen—Iŋanda ya Kupailila ku Basyomi Boonse” ncibeela ca Pobwe lya Mekudeshet mu 2016. Eeci cintu cibikkidwe abaku Jerusalema Ciindi ca Zilengwa.

(Image: http://www.breakingisraelnews.com/73887/jerusalem-interfaith-event-bring-together-leaders-abrahamic-faiths/#3fZkVJxH3orMRt1q.97)

Ivwivwi 4-23, 2016, nceciindi cakulangisya. Mumazubaayo, kuyooba muswaangano walusyomo lwamisyobo misyobo atalaa nyika. Basololi ba Katolika baku Loma, ba Mozilemu abaJuuda bayoobungana antoomwe mu Munzi Wansiku Jelusalema. Mulimo wamuswaangano ooyu ngwakubunganya antoomwe misyobo yabupaizi botatwe buna Abraham “eeyo iswaangene mukusyoma Leza omwe alimwi akuyandisya munzi wa Jelusalema kuti babandike antoomwe, akubala, akwiimba akupaila antoomwe muŋanda yomwe kabakombela antoomwe.”1

Bantu baiminina misyobo yabupaizi yotatwe eeyi, bayooyiisya ziiyo ziimpene. Aabo bayoonjila muswaangano, abalo bayoopegwa ciindi cakupailila antoomwe mumilaka ya Coputiki, ciHebulayo aci Alabu.

Cibeela citaanzi mumuswaangano ooyu ciyoogama akukomba akumvwana akataa zikombelo. Itay Mautner, Mweendelezi wa Pobwe lya Mekudeshet, wakati:

Swebo tuyoobala, akukazyana – inzya, eeci cilizumizyidwe– alimwi akupaila – antoomwe alimwi umwi aumwi alikke. Tuyoolangalanga kuti naa cilakonzyeka, nokuba zintu zinjaanji boobo zitwaandaanya akutusinkila atalaa nyika, kulengelezya cintu cipya… Cinooli cintu cilezya asyoonto kuba maleele kuti mukati kaŋanda yomwe, swebo tuyootalisya cikkalilo comwe camisyobo yotatwe yalusyomo eeyo yaabene munzi wa Jelusalema abaabo bayanda kukkalila kunsaa mababa ookwa Singuzuzyoonse.2

Ivwivwi 12-23,  ciyooba ciindi camazuba aali kkumi abumwi aakulyaaba. Eeci ciyooba ciindi ciimpene, alimwi ceebeka. Kulyaaba caambilizya: “Kulibamba nokuba kulisetekanya, kwiinda muzilengwa aziyanza; kubikkwa ambali kuti ubelesyegwe muzintu zisetekene; kusalwa, kubosyegwa, kusuwigwa, kumulimo akukukomba Leza; mbuli kusetekanya cikombelo.”3

Ninzi eeco ncobayanda kuyoosetekanya? Kutegwa misyobo yalusyomo mipati munyika yotatwe, iswaanganine kusetekanya cintu cimwi inga caambilizya kuti basetekanya umwi nokuba cimwi cintu, naa basala umwi akumubikka ambali kuti uli setekene, akwaamba kuti lukamantano lwabo lino nkuswaangana mubupaizi: nkokuti mbupaizi bwamisyobo yalusyomo yoonse, kuti koyanda inga waamba akuti, baliswaangene muzintu zyoonse nzyobeendelana.

Mbuli bweende bwanyika mbobubede cino ciindi, ncintu cuubauba kubona ncobayandila bantu kuswaangana kuti bajane luumuno. Ihab Balha, wakucikolo ca Izilamu ku Baqa al-Gharbiyye, wakati: “Masimpe eeni ngakuti, swebo mu Cisi ca Isilayeli abaku Palesitaini tuponena akataa nkondo lyoonse . . .  Aboobo swebo tukanza kulenga cintu cimwi cabupaizi alimwi cili masimpe eeco cilesya kubeja kwakuti zintu zyoonse ziponena buyo nkondo yalo.”4

Nokuba kuti eeco ncaamba muntu ooyo cimvwikaanga ncintu cilaa maanu alimwi cilateeleleka, mubwini kunzaa cintu eeco kuli makanze aasisidwe. Ncaakaamba Balha kutobela waawo, ciyubununa cintu cisisidwe eeci: Swebo tobantu balusyomo tusyoma kuti kutantaana kwabantu bamapolitikisi abasololi baanyika kuzwa kubuumi bwabupaizi [ncintu cilaa kaambo] alimwi swebo twakabona kale kuti bupaizi mbobukonzya kuleta luumuno, kutali kukazyana akuzwangana akucengelelana.”5

Aaka nkakaambo keni ooyu muswaangano wamisyobo yalusyomo iiswaangana ncuuli muswaangano nsini. Kwamyaka iili makumi osanwe, munzi wa Vaticani wakali kumbele kuswaanganya misyobo yalusyomo yoonse. Ooyo wakali mu Jesuiti aciindi cimwi, Malachi Martin, wakalemba mabbuku aakubandika abaabo batola milumbe; oomo mumibandi wakacenjezya kuti kuli bupaizi bwanyika yomwe buyaakubambwa. Walo wakataminina kuti, aabo bakomba Lusifa bakanjilauka mumunzi wa Vaticani wini awalo, alimwi bakali kukanza kulenga bupaizi bomwe bwanyika yoonse oobo bweelede kukkalilila myaka iili cuulu.

Aaya makanze aakubunganya bupaizi boonse akutalikila muciindi ca Vatican II alimwi ayoomanizyigwa eelyo ooyu poopo, poopo mutaanzi waba Jesuiti mumusela wanyika, nayoosumpulwa kuti asololele bupaizi bwanyika bomwe.

Kukwela Zikombelo Zyoonse Kuzyokela ku Loma.

Bupaizi bwanyika bwakali pambukene kwaciindi cilamfu cakuti tiibwakali kukonzya kubaa musololi omwe wakubweendelezya. Kutegwa abe musololi wabupaizi abweende bwanyika, Poopo Francis weelede kudilimuna zyoonse zilengwa zyabantu, mizeezo, azintu zisinkilila mulusyomo eezyo zyaandaanya baJuuda, Bana Kristu aba Mozilemu. Aaba botatwe mbambabo mbayandisya kuti bakamantane akumvwana. Bupaizi bwakujwe tabukwe makani manji mumakanze aakwe nkaambo ziiyo zyabupaizi oobo zilakonzya kutambula lusyomo lwiindene, pele kuleka mbuli bupaizi buna Abraham. Francis wakabeleka canguzu mukaindi kasyoonto kakukkala acuuno kuti alete kukamantana ooku.

Walo wakatalika mu 2016, acipekupeku eeco cakabambwa aMbungano Ya Poopo Yamipailo Munyika Yoonse. Mucipekupeku eeco, walo wakasukumina kumbali  zyoonse zyaandaanya akataa misyobo yalusyomo, akutonkomana kugama azintu eezyo nzyobasyoma boonse antoomwe. Eeci cakali cintu cikatazya kuuntuluzyila zintu zyaandaanya lusyomo pele akugama kuswaanganya lusyomo lwabupaizi.

Citobela aawa, mulongo wazintu eezyo Poopo Francis nzyaakacita mukuswaanganya misyobo yabupaizi mu 2016.

Mukazi Maziba: Mu 2015, cisi ca Vaticani cakasaina cizuminano caluumuno acisi ca Palesitaini. (Nkaambo nzi poopo ncali nguwe uusaina zizuminano zyamulawo zyamfulumende?) Mumuswaangano ooyo, poopo wakaambila Mahmoud Abbas kuti munzila imwi wakali “mungele wa luumuno.” Eeci cakasiya bamaJuuda kabalimvwide kulibilika. Mukusoleka kuyumya bweende akataa poopo abaJuuda bali munyika yoonse, Poopo Francis wakaswaya Sinagogwe lyaku Loma lyaba Juuda mumwezi wa Mukazi Maziba 2016.

Poopo Francis abaJuuda

(Image: JewishPress.com)

Ellie Hirschfeld, ooyo wakatamba Francis kusinagogwe, wakaamba kuti: “Eeci nciindi ciindene mumusela woonse alimwi cijata moyo kuti Poopo wakasoleka kuyanzana abaJuuda. Mbuli kucimwa bamaJuuda mbokumwaikide atalaa nyika, ooku kuswaya kwakatumina mulumbe wakukamantana, alimwi eeci cakali cintu cipati.”6

Balikke bama poopo bakaswaide sinagogwe eelyo, bakali baabo bakasolweda Francis, Poopo Benedict XVI mu 2010, a Poopo John Paul II mu 1986.

Mulumi: Poopo Francis wakaswaangana Mweendelezi Kirill, Wisi wa Cikombelo ca Russiani Orthodoxi. Eeci cakali ciindi citaanzi poopo naakaswaangana a wisi wacikombelo ca Russia Orthodoxi kuzwa ciindi ca Kupambukana Kupati nsiku lini mu 1054. Mumuswaangano ooyo, bakaswaangana mbuli “basazinyina mulusyomo lwa buna Kristu,” bakasaina cizuminano camusela. (Nkaambo nzi poopo ncali nguwe uusaina zizuminano zyoonse eezyi?) Eeci cizuminano cakali camulimo wakuyandaula lukamantano akataa Zikombelo zya Russia Orthodoxi aca Katolica caku Loma. Kwaambwa kuti:

… Eeci cizuminano mbobulangizi bwesu bwakuti muswaangano wesu uyoogwasyilizya kuyakulula lukamantano oolu mukuyanda kwa Leza . . . [6]

Mukukakatila kwesu kutegwa tucite kufumbwa ceelede kumanya zitwiimpanya mumisela yesu eezyo nzyotwaakona, swebo tulombozya kuswaanganya nguzu zyesu kuti tupe bumboni bwa Mulumbe wa Kristu akutondezya mbotuswaangene mu Cikombelo ca cuulu camyaka citaanzi, katwiingula antoomwe kuzintu eezyo zitukatazya munyika iiliko cino ciindi . . .  [7]

Mbulangizi bwesu kuti ooyu muswaangano wesu uyoosanganya kukumvwana kwesu kufumbwa ooko kuli kulwana akataa Bakatolika ba Giliki aba Orthodoxi. Ncintu cisalazyidwe kuti nzila yakaindi ya “busikatungu”, eeyo yakali kumvwugwa kuti nkuswaanganya mukowa omwe kuli umwi, akuzandula mukowa ooyo kuzwa kucikombelo cawo, tiili nzila yakubambulula lukamantano . . . [35]7

Mpoonya mbuwakamanina buyo muswaangano ooyu a poopo, Wisi wa cikombelo  Kirill wakabweza musinzo kuya kunsumbu ya Antarctica ooko nkwaakakunjila muswaangano wabupaizi kubusena bwa Baleza Botatwe Muli Omwe bwa Cikombelo ca Russia Orthodoxi.

Bamwi balendekezya kuti Kirill wakatambula “cilembedwe cansiku cilaa maseseke” kuzwa kuli poopo eeco cijatikizya “Bwato bwa Gabrieli” alimwi eeco, mbobaamba, cakalembedwe abaabo “balindilizi” balembedwe mu Bbuku lya Enoch. Kuti aaya kaali ngamasimpe ncobeni, mbuli mbokutamininwa, umwi muntu inga wabona kuti eeci cijatikizya kulibonya kwamadaimona ooko kulangilwa muciindi cisyoonto, kaalipeekezya kubaanga nzilengwa leza zizwa kulaale anyika eeyi, mumweembo maawe mutaanzi.

Mukubwe Kaangala: Poopo Francis wakabweza musinzo wakuya ku Gilisi kuyooswaangana a Bartholomew I Wisi wa Cikombelo Cakujwe ca Orthodoxi. Naakali kokuya, boonse basololi bobile bakaswaangana kwaambilizya kulesya bujayi akutambula ba Mozilemu banjaanji munyika ya Bukuwa.

Batola milumbe baku Fox News bakabona cintu ciyandika mubasololi bobile aaba kabeendelana boobu, akumwaya mulumbe wakuti:

Basololi bana Kristu bobile bayandika kapati, pele kabacizandukene akupambukana kwa cuulu camyaka, bayooindila kuya kumbele mujwi lyomwe liindilizya nguzu zya bupaizi kuti babambulule twaambo tukatazya mbuli twamanyongwe aaziindi zyamwaka (cimpayuma, caanda mabwe, amazambangulwe aameenda) amanyongwe akataa bantu munyika yoonse.

Ooku kuswaya, kwakasika kawiindide muswaangano wa Francis antoomwe a musololi wa Cikombelo ca Russia Orthodoxi, oobu mbobumboni bwakukamantana ooko kuyaa kulibonya akataa Bakatolika aba Orthodoxi oobo mbubakali kuyumyayumya ….8

Poopo aBartholomew lino balaa cilongwe cikubwene, tee kayi zyeembela beelene. Myaka yobile musyule kusikila waawo, poopo a Wisi wacikombelo Bartholomew bakasaina Cizuminano Antoomwe ciyumya kuyandisya kwabo ‘kumwaya … zyoonse zisinkilila akwaandaanya ba Katolika aba Orthodoxi.”9 (Nkaambo nzi poopo ncayaa kusaina zyizuminano zyamilawo?)

Poopo Francis a Wisi wacikombelo Bartholomew

Poopo awisi wacikombelobalaa cilongwe cikasaala cakuti bamwaya milumbe baku National Catholic Reporter bakaamba kuti cilongwe cabo "ncilongwe ciyaa kusyuuka".

(Image: https://www.ncronline.org/news/vatican/pope-francis-and-patriarch-bartholomew-budding-bromance)

Kaanda Kaniini: Poopo Francis wakaswaangana a Ahmed al-Tayeb, musololi mupati wiinda Nguzu zyabu Mozilemu mu Ijipita, ku Al-Azhar. Mbuli bwakaambwa abatola milumbe baku Reuters, mulimo wamuswaangano ooyo wakali wa, “Kuponya bweende bwazintu akataa misyobo yobile yabupaizi eeyi kuzwa nikwakasiidwe kuyanzana myaka yosanwe yakainda.”10

Batola milumbe baku Reuters, bakaambilizya ciindi eeco kwaamba kuti:

Kuzwa naakasalwa mu 2013, Francis wakalomya kuyanzanya misyobo yalusyomo yiimpene ...

"Ooyu mulumbe ngo muswaangano ooyu," mbwaakaambila batola milumbe poopo.11

Ganda Pati: Poopo Francis wakalumbaizyigwa abantu baku Armenia eelyo walo naakasinganya kujayigwa kwabantu baku Armenia, akwaamba kuti ooyu wakali mulandu kubantu boonse, eeco cintu ayalo mfulumende yaku Turkey nciyataazuminide kuti nkujaya bantu. Aaka kaambo kakaambwa kakapegwa bulumbu kuzwa kumuleli waku Armenia alimwi abamwi bamfulumende bakabungana kuti bamuswiilile.12

Batola milumbe baku New York Times  bakapa mulumbe wakuti: “Aram Hamparian, mweendelezi wa Nkamu yabantu baku Armenian mucisi ca Amelika,  wakapa mulumbe wakwaamba kuti ‘poopo uyumya kumvwana akataa buna kristu mucisi ca Armenia akwiimikila kalaa camba, kwiimikilila mukasimpe abululami.’ ”13

Muciindi cakuswaya eeco, Poopo Francis a Karekin II bakasaina cizuminano.(Nkaambo nzi poopo ncayaa kusaina zizuminano nyika yoonse? Ninzi ncakanzide kucita?) Batola milumbe baku National Catholic Register, bakapa bwiinguzi oobu:

Mukwaambilizya, Poopo Francis a Catholicos Karekin II, bakapa kulumba kuli Leza nkaambo ka “kuswaangana mulusyomo aluyando akataa Cikombelo ca Baapositolo caku Armenia a Cikombelo ca Katolika mubumboni bwabo buswaangene bwa Mulumbe mubotu walufutuko….”14

Kunkumuna Masamu: Poopo Francis wakaswaya cisi ca Poland. Kali kunembo lyamakamu aabantu basika cuulunzuma, aabo bakabungene kusekelela Buzuba bwa Bakubusi Munyika, poopo wakaambila bakubusi kuti batani kutyompwi kuti bantu babasulaika “nkaambo buyo kakuti nywebo musyoma buntu bupya, oobo bukaka kusulaikana akataa bantu, oobo bukaka kubaa lukwaka lwazisi alimwi lukonzya kusekelela muzilengwa zyabo kakwiina kubaa busyaacivwule mwangu nokuba kuceya maanu.”15

Nokuba kuti aaya majwi akali kukulwaizya bantu baku Poland kuti bajalule lukwakwa lwacisi cabo kubantu bakaatulwa muzisi zyokwabo kabazya Kubukuwa kuzwa Akataa Kujwe, pele ooyo mulumbe ulijisi a mulumbe wakukamantana mubupaizi: kubikkila ambali ziimpanya bantu zyakaindi akuswaangana antoomwe mbuli bantu bomwe.

Kasanga Lubwi: Cikombelo ca Evangeli ca Luther ku America (ELCA) cakasaina “Cizuminano cili Munzila”. Aawo mpobazulilwa mumilumbe yamuluwo bacikombelo eeci (ELCA), bakaamba cizuminano eeco kuti, “ncintu ciindene eeco, cilembedwe akuswaanganya bupaizi, cikwelela antoomwe myaka makumi osanwe yakubandika akataa cikombelo ca Luther aba Katolika mukulibambila Ciibalusyo ca Kubambulula kwa Myaanda yosanwe ooko kuzya mu 2017.”16

Mweembezi mupati wa ELCA, Elizabeth Eaton, wakaamba cintu eeco kuti, cakali cintu “ceebeka camusela” alimwi wakalyomya akwaamba kuti bupaizi bwaambwa mucizuminano eeco: “Swebo, ncobeni, tuli munzila kuya kulukamantano.”17 Cikombelo ca Presbyteria acalo cakapa mulomo wakuti: “Munsaa kusikila myaanda yosanwe yamyaka kuzwa Martin Luther naakagagaila makani aakwe aali makumi fuka awosanwe amulyango Wangazi ya Cikombelo, cikombelo cipati ca Luther ku Amelika cakazumizya kulanganya kuti ‘Kucinyina zintu zyaandaanya cikombelo’ a Cikombelo ca Katolika caku Loma.”18

Makani aakuswaanganya Zikombelo

Kuzwidilila kwa poopo mukukulwaizya lukamantano mubupaizi kulakonzya kubonwa muli ceeco caacitika ku Washington, D.C., mu Kunkumuna Masamu 16, 2016. Eeco cintu cakali kusekelelwa cakalaa mutwe wakuti “Antoomwe 2016” alimwi cakaanzwa abambungano ya RESET. “Makanze aabo akali? Kuswaanganya basyomi boonse mumusela uuno mbuli Cikombelo comwe cakatumwa kutola jwi lyokwa Leza kunyika yoonse.”19

Nick Hall, ooyo wakali kumbele kubambilila kusekelela ooku, wakati: “Kuti Bulemu Bwakwe inga bwasala kubandika mubuzuba buno bweebeka bwamusela ncizuminano cakufwambaana alimwi ciyandika kubatobeli bokwa Jeesu kuti baswaangane mumipailo yakupailila cisi sesu anyika yesu. Swebo tulibatamene akulelekwa nkaambo kakuti walo wakatusangana alimwi uliyandisyide kwaabila mulumbe wakwe kuli baabo bayoobungana Antoomwe mu 2016.”20

Poopo Francis utondezya kasikkipa kalembedwe Together 2016 eelyo naakali kutolwa cipekupeku cakutamba bakubusi

Poopo Francis utondezya kasikkipa kalembedwe Together 2016 eelyo naakali kutolwa cipekupeku cakutamba bakubusi.

Chris McQuirk, wacipekupeku ca Filimu lya JEESU, wakati:“Kwakali bantu banji bakajatikene mukusekelela ooku. Milimo minjaanji yakaswaangana antoomwe kuzwa muzikombelo zinjaanji ziindene, Bakatolika aBasikukazya abalo, abakambausi bakaliko abaimbi.”21

Mbungano ya RESET yakatalikila mu 2012. Yakatalikwa mbuli “kakamu kabasyomi bazwa mubweende bwaandeene, kabaabana muzeezo wa ‘kwiinduluka kutalika alimwi’ mumiswaangano aimwi. Balo bakali kulaizyidwe amuzeezo wa ‘kutalika alimwi’, ooyo uumwaya kulubila koonse kwakaindi akubikka zyoonse kuti zyeende kabotu kazyeendelana.”22

Eeci ncintu cimvwikaanga ncibotu. Nguni uunga wayanda kutola lubazu mukusekelela kwamusyobo ooyu? Nokuba boobo kulangisya munsimunsi, inga cayubununa makanze aasiya mbi aasisidwe. Ooku kusekelela kwakatola busena kumbelaa Cibumbwa caku Washington, cibumbidwe muciimo ca sumo alimwi ciinda kulampa munyika yazibumbwa zyoonse zyamusyobo ooyo. Eeci cakali cintu cilaa makani. Zibumbwa zyamusyobo ooyo zyakali kwiiminina leza mutuni Osiris.

Cimwi citondezyo cakali kulibonya mukusekelela koonse ooku kwa Antoomwe 2016 cakali ceeco ciitwa kuti ‘ouroboros’ naa inzoka iilizingaide kiimena mucila wayo mukanwa lyayo. Eeco citondezyo cakasalidwe kwiiminina kubungana kwabana Kristu, tacili cintu ceelela pe.

ouroboros

Citondezyo ca Orobros cakali kulibonya antangalala, andembela alimwi nokuba angazi yakubandikila milumbe.

Nokuba boobo, eelyo zitondezyo nozizyibidwe ncoziiminina, kaambo keni kali kunzaa kusala citondezyo eeco kayubununa ntenda iisisidwe. Citondezyo ca nzoka iimena mucila wayo cakali citondezyo cabulozi. Mbweenya mbuli cibumbwa cibumbidwe aanga ndisumo, acalo ncitondezyo canzoka iimena mucila wayo cakaswaangene aleza mutuni Osiris. Caambilizya kumana kwamusela. Balozi basyoma kuti misela ilamana acintu cipati nocacitika ‘kwiinduluka kutalika alimwi’ ciindi cipya mumusela mupya. ‘Kwiinduluka kutalika alimwi’ ncecaambwa mumbungano ya RESET eeco nciyakali kukanza kuzyibya bantu mukusekelela kwa muswaangano wa Antoomwe 2016.

Kuswaanganya citondezyo canzoka iimena mucila wayo acibumbwa cili mbuli sumo, eezyo nzintu zilangilwa kuboola akuzyookkalilila mu Tempele lipya kumatalikilo aamusela mupya. Ooyu ngo ‘musela mupya’ poopo ngwabelekela alimwi ngwaswaanganya zikombelo abupaizi bwiimpene. Eeci citondezya kuti, lino lino poopo uyoosumpulwa akutola cuuno cabusololi mubupaizi bupya atalaa nyika yoonse. Mubwini, ibbala lya “omwe” lilabelesyegwa kanjaanji mukusekelela koonse ooko kwakainda, muziimbo amumilumbe yakapedwe amuzipekupeku zya Poopo. Makanze aakwe aakuswaanganya bupaizi bwanyika yoonse, ayaa kuzyala micelo akuzwidilila.

Mulimo ngwacita Poopo Francis  

Kuyungizya atalaa kuswaya basololi babupaizi bwiindene, Poopo Francis wakatamba ba Mozilemu kuti baboole kuzikombelo zya Bukatolika akusangana ambabo kukombela antoomwe. Nokuba kuti eeco cilibonyaanga ncintu citaluleme, makanze eeni taali aakusandula bantu. Pele, walo ukanza kutamba ba Mozilemu kuti baboole muzikombelo zya Bakatolika kuzyokomba leza wabo Allah! Mulimo wacintu eeco ngwa kuswaanganya bana Kristu aba Mozilemu kukombela antoomwe.

Poopo tageme kuyanda kusandula baabo batali Bakatolika kuzya ku Bukatolika pe. Kuti naali kusola kucita cintu eeco, bantu nibakamumwaika kaindi. Beembezi, bamayi aba imamu nibakacenjezya batobeli babo kuti bacenjelele makanze ookwa poopo. Kunze lyaboobo, walo makanze aakwe alaa busongo. Uyanda kuswaanganya lusyomo lwabana ba Abrahamu babupaizi bwiindene mucivwuka comwe ca leza omwe. Eeci ncecimupa kuti abe mubusena bubotu bwakuti akkale acuuno cakusololela nyika yoonse mbuli musololi wabupaizi eelyo nyika yaakunjila muntenda yakulwanwa ziseese zizwa kulaale mumweembo wa Maawe mutaanzi.

Ninzi Francis ncacita alimwi ucicitila nzi eeco? Bwiinguzi buubauba mbwakuti, poopo ulibambila kuba musololi wabupaizi bupya, buswaanganya nyika yoonse. Kunyina poopo uukonzya kusumpulwa acuuno eeco, pele buyo kuyaa kumwantauka atalaa mitwe yazikombelo zinjaanji zyaanyika. Walo weelede kutaanguna kulitondezya atalaa nyika kuti nguukonzya kuswaanganya bupaizi boonse atalaa  nyika kataninga pegwa cuuno cabusololi eeco.

Kutandila kwa poopo mukumvwanya bupaizi bwalusyomo lwabana ba Abrahamu, ncintu ciyandika kutegwa akonzye kusumpulwa kuya mujulu. Zishinshimi zyokwa Daniele mucaandaano cakkumi acimwi akkumi acabili, zyakazuzikwa kusikila bbala lili lyoonse. Inyika yakanjila “muciindi camamanino” kuzwa mu 1798 akutalika kupenga “ciindi camapenzi” kuzwa mu 1922.

Poopo Francis ankamu yabantu iilyataukana

Makanze ookwa poopo aakuswaanganya nyika taalekeli mubupaizi mulikke pe. Walo wakamvwugwa kaamba kuti aabo bantu basyoma kuti kunyina leza tabeelede kulanganyigwa kuti mbantu basofweede pe: “Bantu basyoma kuti kunyina leza mbantu bali kabotu nkaambo bacita zintu zili kabotu,” Kuyungizya aawo, walo wakati, icikombelo cakazyibila kuzwanganina makani aabantu bagwisya mada akulilesya kuzyala, abaabo balyana nkwela abasankwanyina nokuba basimbinyina.

(http://www.littlethings.com/18-acts-from-pope/)

Ootu twaambo tuyubununa kuti ŋanda yakazekeleo ilaafwi kujalwa onoono. Kacitaninga sika ciindi eeco, myeembo iili ciloba ya  Ciyubunuzyo 8 a 9 iyoolizyigwa, akwaambilizya kunyika yoonse kuti mamanino alaafwi kusika. Mumweembo wasanu, alimwi ngweenya ooyu uuzyibidwe kuti ngu Maawe mutaanzi, basangu azyeelo balibonyaanga nziseese zizwa mumulengalenga bayoolibonya akulwana nyika. Uyooba muzeezo ulaa maanu eeco ciindi, kukumbila Poopo Francis kuti ayiminine nyika akuzekela bantu kumadaimona aayo aalibonya mbuli “ziseese”. Kwiinda mukutondezya kuti tasali muntu alimwi ulatambula boonse kakwiina kubasinsa ncobacita, kuzwa kuli baabo balyana nkwela abasankwanyina nokuba bamakaintu abamakaintunyina, walo uyooba muntu wamaanu wakusalwa kuti alete cizuminano caluumuno akataa madaimona aayo aakonga kunyonyoona buumi boonse bulaa nyika.

Ntaamu yamamanino yakusumpula muntu wacibi, iyooba yakumusumpula kuti abe weendelezya bupaizi bupya bwanyika yoonse. Oonse aayo makanze ookwa Saatani aalucengo lwamamanino eelyo nayoolibonya, akulipeekezya kuba Yahushua. Nokuba boobo, muzeezo wakuti poopo nguuyelela kusalwa kuti ayiminine nyika weelede kusyangwa mumizeezo yabantu cino ciindi. Micito yakwe yakuswaanganya lusyomo lwaanyika loonse antoomwe, akutambula kufumbwa citaluleme, ngomulimo ngwaujisi kucita cino ciindi alimwi ulizwidilide kuyaa kutambulwa koonse koonse! Madaimona aalo alaafwi kulibonya. Zyoonse eezyi nzintu zyeelede kucitika kutegwa poopo abe uuyandwa kapati mumizeezo yabantu akuti nguuyelela kwiiminina nyika yoonse. Eeco ncecintu cicitika cino ciindi.

Lino nceciindi cakulibambila. Lino nceciindi cakulomya kuvwiila lwiito lwako akucita mulimo wako. Kulwanwa madaimona kuyootobelwa akusumpula poopo kuti ngomusololi wabupaizi bwaanyika, aayo ngamakanze ookwa Saatani ngaakali kulangila kwazyuulu zyamyaka. Lino kalaa muntu wakumugwasya kulela bupaizi boonse, Saatani uyootonkaizya poopo kuti asinikizye nyika yoonse kutobela buzuba bwakukomba butaluleme.

Ciyooba cintu cilaa maanu kuti bantu boonse bakaswaangane akutalika kupailila mubuzuba bomwe. Kunyina uciyooyanda kupiluka kubujayi oobo bwakaletedwe “amadaimona aakoya ziseese” eelyo poopo naatakaninga bamba cizuminano angayo. Kuya kwaambwa kuti kuswaanganya bupaizi boonse atalaa nyika mubuzuba bomwe ngomuulo uukonzya kuleta luumuno. Ooku kuswaangana kwabupaizi, mbokuti kaambwe, nkokweetela “bunkutwe kuzwa mukugwalangana.”

Kucili zintu zingaye buyo ziciceede kutola busena alimwi kufumbwa ciceede ciyoocitika cakubinda. Kufumbwa caakutalika kucitika, kunoonyina kuyozya kusikila kumamanino. Ncobeni kuyoobula ciindi cakulibambila ciindi eeco. Lino, eelyo mumuni uucaalizya waluzyalo nuucileelaleela atalaa nyika, lino nceciindi cako cibotu cakuti waabe moyo wako ku Mufutuli. Kojatilila mu zisyomyo Zyakwe kwiinda mulusyomo. Koleka “kukonzyana azintu zyaanyika: pele kolisandula kwiinda mukuyakulula muzeezo wako, kutegwa webo uzyibe cintu cibotu, alimwi citambulika, alimwi ciluleme, caluyando lokwa Yahuwah.” (BaLoma 12:2, KJV)

Kunyina ciindi cakusobanya ono. Pele utayoowi. Yahuwah takajali ŋanda yakazekelo kusikila muntu woonse akabaa ciindi cakulisalila.

Ninzi ncotunga twaamba azintu eezyo? Kuti Yahuwah kali kulubazu lwesu, nguni uunga watulwana swebo? Walo ooyo watakalesya Mwanaakwe musankwa, pele wakamufutulila ndiswe toonse, mbubuti mbwanga kwiinda muli nguwe takonzyi kutupa zintu zyoonse kakwiina muulo?

Nguni unga watwaandaanya kuzwa kuluyando lwa Kristu? Hena inga mapenzi, nanka manyongwe, naa kutundululwa, naa nzala, naa mantanda, naa ntenda, naa cceba?

Nee, muli zyeezyi zyoonse swebo tuli bakomi kwiinda muli nguwe wakatuyanda. Nkaambo Ime ndilikulaizidwe kuti, kutali lufu, nokuba buumi, nanka bangele, nanka nguzu zyaansi, nanka baleli, nanka zintu ziliko cino ciindi, nokuba zintu ziciboola, nokuba bulamfu buli buti, nokuba bufwaafwi, nokuba cinyama cili coonse, inga cakonzya kutwaandaanya kuzwa kuluyando lwa Yahuwah, oolo luli muli Yahushua Kristu Simalelo wesu. (BaLoma 8:31-32, 35, 37-39, KJV)

Cibeela cako cilazya kakwiina kulelema. Kotambula lufutuko lwako lwakasyomezyegwa sunu kwiinda mulusyomo. Mpoonya kopona kolaa lusyomo mu Munununi wako.

Kucinyina ciindi cinji ciceede.

Kolisalila buno buzuba!


1 Kaambo kamwaigwa mumilumbe kalembuludwe http://www.breakingisraelnews.com/73887/jerusalem-interfaith-event-bring-together-leaders-abrahamic-faiths/#3fZkVJxH3orMRt1q.97.

2 Ibid.

3 Noah Webster, American Dictionary of the English Language, 1828.

4 http://www.breakingisraelnews.com/70931/muslim-christian-jewish-leaders-plan-interfaith-worship-center-jerusalem/#Yu5Qy5omAfvzCbC6.97

5 Ibid.

6 http://www.jewishpress.com/news/religion/pope-francis-visits-romes-main-synagogue/2016/01/18/

7 Joint Declaration of Pope Francis and Patriarch Kirill of Moscow and All Russia, http://en.radiovaticana.va/news/2016/02/12/joint_declaration_of_pope_francis_and_patriarch_kirill/1208117.

8 http://www.foxnews.com/world/2016/04/13/with-migrant-mission-to-greece-pope-cements-orthodox-ties.html

9 http://www.catholicworldreport.com/Blog/3544/pope_francis_and_the_ecumenical_patriarch_bartholomew_i_sign_joint_declaration_full_text.aspx.

10 http://www.reuters.com/video/2016/05/23/pope-meets-top-egypt-cleric-ending-freez?videoId=368615253

11 https://uk.news.yahoo.com/pope-meets-top-egyptian-cleric-ending-five-freeze-151205023.html.

12 http://www.nytimes.com/2016/06/25/world/asia/pope-francis-condemns-genocide-of-armenians-before-visit-to-memorial.html?_r=1

13 Ibid.

14 http://www.ncregister.com/daily-news/pope-francis-and-catholicos-karekin-ii-sign-joint-declaration-on-family-uni/.

15 http://www.nytimes.com/video/world/europe/100000004561561/pope-francis-addresses-world-youth.html?rref=collection%2Ftimestopic%2FFrancis&action=click&contentCollection=timestopics&region=stream&module=stream_unit&version=latest&contentPlacement=5&pgtype=collection

16 http://www.elca.org/Declaration-on-the-Way.

17 https://pres-outlook.org/2016/08/u-s-lutherans-approve-document-recognizing-agreement-catholic-church/.

18 https://pres-outlook.org/2016/08/u-s-lutherans-approve-document-recognizing-agreement-catholic-church/.

19 https://www.mnnonline.org/news/together-2016-unites-millennials-spiritual-reset/

20 http://theolivebranchreport.com/together-2016-a-mega-ecumenical-gathering/.

21 https://www.mnnonline.org/news/together-2016-unites-millennials-spiritual-reset/

22 Ibid.