Print

Matwanga aa Poopo Aagambya | Alongomoka Mukanwa lya Sibwaamu

Wacenjezyegwa:Yebo Oobala Kocenjela

Eeci cibalo cijisi twaambo amakani manjaanji aakankamusya kuzwa mukanwa lya bapoopo azintu nzyobakalemba, eezyo yebo mboli sicikolo wa Bbaibbele uusyomeka, zinga zyakupa kuti ukalale alimwi akukunyonganya mizeezo. Kuti yebo koli muna Kristu uuzyibide kunyemanyema, “wacenjezyegwa” lino kuti kolijata, kkazyika camba taata, nkaambo eeci cibalo cilaa milumbe iiti kucokecoke. Mumajwi amwi, ooku nkokwaamba kuti, kotola kaindi kasyoonto kuswa ciya, akulizeeza kuti naa uyanda ncobeni kuya kumbele kubala cibalo eeci. Kuti naa uzumanane kubala, twakusyomezya kuti eeci cibalo cilakujula meso, kuti koli uyandaula ncobeni kasimpe Kwakwe.

Atutaangune kulungulula zimwi zintu bapoopo nzyobakali kubbodoola mumulongo mbuzyaacitika.

Poopo Musaante Nicholas I (wakalela kuzwa mu Mukubwe Kaangala 24, 858, kusikila Vwumbi Pati 13, 867):

"Ime nkweli muzintu zyoonse alimwi ndilaatalaa zintu zyoonse, cakuti awalo Leza lwakwe, andime, nkeimvwi mubusena bwa Leza, tuli bomwe mububambe…alimwi Ime ndakonzya kucita kusikila munsaa zintu zyoonse Leza nzyakonzya kucita…nkabela Ime, mbweli atalaa zintu zyoonse…ndilangika kuti ndili atalaa baleza boonse." (Kuzwa mucibalo cilembedwe mutwe kuti: "The Church Historians of England: Reformation Period," cakalembwa aba Josiah Pratt, mu 1856, p.159)

"Nkabela, Mutanyandwi kuti cili munguzu zyangu kucita kufumbwa cintu nceyanda, inzya antoomwe amilazyo yokwa Kristu ayalo." (Cilembedwe: ibid., Pratt, p. 159)

Caandaano citobela cakalembwa a Poopo Nicholas I mukwiingula lugwalo ndwaakatambula kuzwa kuli babbishopo ba Katolika ku Lorraine:

"Inywe muzumina kuti mulemekezya muleli wenu, eelyo nomuteelela majwi aamwaapositolo Petulo, ooyo wakaamba kuti, ‘Amulibatamike kumwanaa mwami, nkaambo walo ulaatalaa bantu banyama bakonzya kufwa boonse bali munyika eeyi.’ Pele inywe mulangika kuti mwaluba kuti swebo, notuli mubusena bwa Kristu, tulaa nguzu zyakubeteka bantu boonse: aboobo, kamutaninga lemekezya bami, inywe mweelede kutulemeka swebo: alimwi kuti twaamba kuti umwi mwami ulaa mulandu, inywe mweelede kumusulaika akumutanda kuzwa mumbungano yenu kusikila swebo twamulekelela ooyo mwami mulandu wakwe.”

"Swebo tolikke ndendiswe tulaa nguzu zyakwaanga akwaangulula muntu, kulekelela Nero mulandu nokuba kumupa mulandu akumusinganya; alimwi Bana Kristu tabakonzyi kucita cintu eeco, nokuba kukosozya kaambo kali buti, nkaambo inga batandwa kuzwa mubungano, pele swebo ndendiswe tukonzya kucita cintu eeco nkaambo kubeteka kwesu nkokululeme kulikke. Bantu tabeelede kubeteka bana babami; balo beelede kuteelela ncobalayigwa kucita kakwiina kutongooka nokuba kuti eeco cintu cisesemya buti,; balo beelede kukotamika mitwe yabo eelyo nobabwentelwa nkaambo eeco ncintu cikondelezya bami kutundulula bantu, nkaambo muleli ulakonzya kutyola milawo yamfulumende, alimwi akunyanga bantu bacisi lubono lwabo, kwiinda mukusaala nokuba kukwempula; walo ulakonzya kubakosweda maumi aabo, kakwiina muntu uumusinsa zintu nzyacita. Pele kuti swebo twasala kwaamba kuti umwi mwami muzangi akuti muntu uukomba munzila iitaluleme alimwi akuti takwe mulemeko, kuti twamutanda kuzwa mumbungano ya Cikombelo, nkabela basimilimo, kufumbwa cuuno camulimo ncobakkede, balaanguludwe muzikombelo zyabo kuleka kumuteelela, alimwi balakonzya kuzangila bulelo bwakwe.

(Cibalo cilembedwe mutwe wakuti: A Complete History of the Popes of Rome, from Saint Peter, the First Bishop to Pius the Ninth, the Present Pope: Including the History of Saints Martyrs, Fathers of the Church, Religious Orders, Cardinals, Inquisitions, Schisms and the Great Reformers, Lyakalembwa aba Louis Marie DeCormenin, James L. Gihon, 1857, p. 242.)

Naakalembela lugwalo kuli Charles uulaa Mpanza, kuti amusungilizye kulwana Mwami waku Lorraine, walo wakati:

"Twakulailila webo, muzina lya bupaizi, kuti ulwane zyooko zyacisi cakwe, akujayaula bantu bakwe, aabo mbotupede mulandu kuti mbibakatalisya buzangi bwa Mwanaa Mwami ooyu.” (Cibalo cilembedwe kuti: ibid., Gihon, p. 242.)

Kumutumwa wakazyila ku Constantinople, Poopo Nicholas wakati:

"Kolizyibila lino omwaana mwami kuti, swebo notuli mubusena bwa Kristu (swebo tobapoopo) tulaa nguzu zyakubeteka kwiinda bantu boonse, nkabela bami bainda kusumpuka akubaa nguzu abalo tabajisi nguzu zyasubula milandu yaba poopo, nokuba kuti kiili milandu iipilingene buti….; nkaambo nokuba kuti bapoopo kabali bampelenge abagwebenga bali buti, yebo lyoonse weelede kubateelela, nkaambo balo bakkede acuuno cokwa Petulo Musaante.

"Aboobo, koyoowa bukali bwesu akujokezya kwesu, nkaambo Jeesu ngowakatupa mulimo wesu amulomo wakwe kuti tube babetesi babantu boonse, alimwi bami lwabo balalibatamika kunguzu zyesu." (Cilembedwe: ibid., Gihon, p. 243.)

Eelyo Mwami waku Bulgaria naakasanduka kuya ku Bukatolika, walo wakapenzya bantu aabo baakaka kutobezya mukondo wakwe. Eeco cakamupa kuti atembaulwe a Pope Nicholas I:

"Ime ndakupa bulemu nkaambo wazumanana munguzu zyako kujaya mbelele eezyo zyiingaila akutuntulika akukaka kunjila mucimpati, alimwi yebo kuleka buyo kuti toocita cinyonyoono mukutondezya mulimo wabulemu, pele Ime ndakukkomanina nkaambo wajulila bulelo bwa kujulu kubantu aabo bali mubulelo bwako. Mwami tayelede kuyoowa kupa malailile aakujaya bantu, kuti bantu bali munguzu zyabweendelezi bwakwe kayanda kuti beendelezyegwe kabotu, nokuba kuzumina lusyomo lwa Kristu, alimwi Leza uyoomuleleka munyika eeyi, amubuumi butamani, mubujayi oobo." (Cilembedwe:ibid., Gihon, p. 244.)

Bikkila maanu aawa: Poopo Nicholas I wakasalwa kuba MUSAANTE mucikombelo ca Loma mu 1630, eeco caambilizya kuti “musaante”, muntu weelede kutobelwa ncacita, kuteelelwa akukombwa.

Poopo Musaante Gregory VII (wakalela kuzwa mu Ganda Pati 30, 1073, kusikila mu Kaanda Kaniini 25, 1085):

Kuzwa mucibalo cokwa poopo cilembedwe mutwe wakuti Dictatus Papae, camu 1075, swebo tubala kubbodoola kunga kwalakamika mulomo wamuntu ooko nkwaakalemba kuti:

"Ooyo poopo waci Loma alikke nguukonzya kwiitwa kuti Musololi munyika yoonse."
"Kuti alikke nguukonzya kubelesya ciganto camfulumende yansiku."
"Kuti poopo alikke nguuyelede kumyontwa kumatende abana babami."
"Kuti zina lyakwe lilikke ndelyeelede kwaambwa muzikombelo."
"Kuti mutwe wacuuno wakuti [Poopo] ulaandeene munyika yoonse eeyi."
"Kuti alikke nguuzumizyidwe kwaatula bami abaleli bazisi."
"Kuti kunyina mbungano yabapaizi iikonzya kubeleka kakwiina malailile aakwe."
"Kuti kunyina caandaano nokuba bbuku lyeelede kupegwa nguzu zyamulawo wabupaizi kakwiina kupegwa nguzu zyakwe."
"Kuti walo lwakwe takonzyi kubetekwa amuntu naba omwe pe."
"Kuti cikombelo ca Loma kunyina nocakalubide; alimwi kunyina nocinga calubila kusikila kukabe kutamani, alimwi Mangwalo ngokamboni wakaambo aaka."
"Kuti poopo waku Loma, naa wasalwa bupaizi akupegwa mulimo wacuuno, nkokuti waba musaante nkaambo ka Petulo munsaante; "Ennodius Musaante, bbishopo waku Pavia, kajisi bakamboni banjaanji, abamawisi basetekene banjaanji bakali kuzuminana anguwe. Mbuli bulembedwe mumilazyo yokwa Symmachus poopo Musaante."
"Kuti walo ulakonzya kulesya baleli kweendelezya malelo aabantu basofweede."
(Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Dictatus_papae)

"Poopo takonzyi kulubizya pe." (Cilembedwe mutwe wakuti: Pope Gregory VII, (cakalembululwa ankamu ya Benedictine nibakali kubikka mulongo wazintu zyeebeka zyakacitwa abapoopo bakainda mumisela yanyika))

Poopo Innocent III (wakalela kuzwa mumwezi wa Mulumi 22, 1198, kusikila mu Kunkumuna Masamu 16, 1216):

"Swebo tulakonzya kweendelezya cakumaninina munguzu zyesu zikkwene, kucita zintu zitazumizyidwe mumulawo. Aabo Poopo waku Loma mbazandula, tali muntu uubazandula pe pele ngu Leza. Nkaambo Poopo ujisi busena atalaa nyika, kuleka buyo bwamuntu wanyama pele busena bwa Leza wamasimpe." (Cilembedwe: "Decretals of Greogory IX," Book 1, caandaano 3.)

"Kufumbwa muntu uusoleka kusandulula mbwateelela Leza alimwi kuti ooyo muzeezo kuukazya mulawo wacikombelo, ooyo weelede kuumpwa kakwiina kweenkela nokuba kumufwida luse pe." (Cilembedwe mu: Malailile ookwa Poopo, 1198. Eeci cakalembululwa kuzwa muli ncaakalemba Peter Tompkins, cakuti Symbols of Heresy in THE MAGIC OF OBELISKS, p.57 (New York: Harper, 1981))

"Nkukuli ndime mushinshimi nkwaakati: 'Ime ndakubikka atalaa masi, kuti waadadaule akwaafwanyauna, kwaanyonyoona, akwaatula masi aayo, kuyaka akusyanga' (Jelemiya. 1:10)...Bamwi bakapegwa mulimo wakubambilila bantunyina, pele alikke Petulo Musaante nguwakapegwa nguzu zikkwene [plenitudo potestatis]. Amulange lino, mutwanga wamusyobo nzi ooyu, uupegwa bweendelezi atalaa munzi; walo ncobeni nguukkede abusena bwa Jeesu Kristu, ooyo wakatobela Petulo Musaante, Kristu wa simalelo wesu, Leza wa Pharaoh...ooyo uuli akatikati ka Leza a muntu... uukonzya kubeteka zintu zyoonse alimwi uutabetekwi amuntu naba omwe." (Cilembedwe mu: Mulumbe wa Kulumbaizya, c. 1200, langa cilembedwe kuti Rome Has Spoken; Granfield, Patrick, The Limits of the Papacy:Authority and Autonomy in the Church, NY:Crossroad, 1987; p. 32.)

Poopo Gregory IX (wakalela kuzwa mu Miyoba 19, 1227, kusikila mu Kasanga Lubwi 22, 1241)

Poopo Gregory IX, mu 1229, wakapa malailile aabupoopo aakuti, Excommunicamus, oomo walo mwaakalesya kuzekela bantu babetekwa ankamu iivwuntauzya milandu mucikombelo. (Cilembedwe: Kirsch, 79)

Walo wakazumanana kubunganya muswaangano wacikombelo oomo mwaakalailila kuti kufumbwa mwaalumi uulaa myaka iili kkumi amusanu akwiinda waawo alimwi mukaintu ulaa myaka kkumi ayitatu akwiinda waawo bakeelede kukonkezya kuti bayoosinganya kufumbwa uukazya poopo. Cikombelo cakabikka mulazyo wakuti bantu bapedwe mulandu tabeelede kuzyiba muntu wakabatamikizya. (Cilembedwe: Engh, 132)

Poopo Gregory IX wakabikkilizya mu 1231 Mulimo Uusetekene wa Kubuzyilila kuti ube cibeela caandeene cikonzya kweendelezyegwa aa Poopo alikke luzutu. Ngomulawo ooyu wakabikkwa mukwaamba kuti "muntu ulaamulandu pele buyo kusikila wajanwa kutakwe kaambo." Umwi mulawo wapoopo wakalailila kuti kuumpa mumulilo cakali cisubulo ceelede. Kujayigwa kwakali kucitwa munguzu zyamfulumende, pele kutali kujayigwa aabapaizi, kutegwa “bulemu bwacikombelo” butasofwaali. (Cilembedwe: Ellerbe, 78; Haught, 74 (1990); McBrien, 212)

Poopo Boniface VIII (wakalela kuzwa mu Mukazi Maziba 23, 1295, Kusikila mu Kavwumbi Kaniini 11, 1303):

"Swebo tulaamba, tulapozya, tulasandulula, alimwi twaambilizya kuti ncintu ciyandika kuti lufutuko lwamuntu woonse lweelede kweendelezyegwa a Poopo waku Loma." (Cilembedwe: Bull "Unam Sanctum," mbocilembedwe mu "Apostolic Digest, Book V: The Book of Obedience")

"Kuti, aboobo, ba Giliki nokuba bamwi baamba kuti tabayandi kutobela Petulo abaabo bamutobela musyule lyakwe, balo balitondezya kuti tabali mbelele zyokwa Kristu, nkaambo Simalelo waamba kuti kuli buyo cimpati comwe alimwi akuti kuli mweembezi omwe (Johane.10:16). Aboobo, kufumbwa uukaka nguzu eezyi, ukaka malailile ookwa Leza Lwakwe.” (Cilembedwe: Poopo Boniface VIII, Unam Sanctam, DNZ:468, (wakainduluka kwaamba mu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 4: "Ibbuku lya Bana Kristu", Chapter 4: "Kunyina kweendelana a Kristu Kuti Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

Poopo Clement VI (wakalela kuzwa mu Kaanda Kaniini 7, 1342, kusikila mu Nalupale 6, 1352):

"Kunyina muntu uutatobeli Poopo waku Loma uunga wafutuka. Boonse aabo bakalizandula kulusyomo lwa Cikombelo ca Katolika, alimwi bakafwa mubuzangi bwabo balisingidwe, alimwi bakaunka kumulilo Uutamani." (Cilembedwe: Pope Clement VI, "Super Quibusdam," mbuli bwakalembedwe mu "Apostolic Digest, Book V: The Book of Obedience")

Poopo Musaante Pius V (wakalela kuzwa mu Mukazi Maziba 7, 1566, kusikila mu Kaanda Kaniini 1, 1572)

“Poopo a Leza bali bomwe, aboobo ulaa nguzu zyoonse Kujulu aatalaa nyika.(Cilembedwe: Pope Pius V, cakalembululwa mu Barclay, Cities Petrus Bertanous Chapter XXVII: 218.)

Bikkila maanu aawa: Aaya majwi aakutukila akusampaula boobu akazwa mukanwa lya poopo musaante waku Loma!

Poopo Uulelekedwe Pius IX (wakalela kuzwa mu Ganda Pati 16, 1846, kusikila mu Mulumi 7, 1878):

"Ime endikke…ndendime ndaakona cuuno cabaapositolo, bali mubusena bwa Jeesu Kristu. Ime ndime nzila, kasimpe, abuumi…" (Cakazyila mu: History of the Christian Church, aba Henry Charles Sheldon, p. 59.)

"Musemo wakukkazyika camba wesu woonse uyeeme muli Maliya Muumbulu Uulelekedwe. Leza wakapa nguwe buvwubi bwazintu zibotu zyoonse, kutegwa boonse bazyibe kuti kwiinda muli nguwe inga bajana bulangizi boonse, luzyalo loonse, alufutuko loonse. Nkaambo ooku nkokuyanda Kwakwe: Kuti swebo tukonzye kujana zintu zyoonse muli Maliya." (Cilembedwe: Ubi Primum, 1849.)

"Socializimu, Communizimu, itubungabunga twakusisikizya, ambungano zisimba ma Bbaibbele... eezi zyuuka zyamusyobo ooyu zyeelede kunyonyoonwa kufumbwa munzila iikonzyeka kucita boobo." (Cilembedwe: The encyclical Quanta Cura, Cakasimbwa mu Nalupale 6, 1866.)

"Kunyina akataa mbungano eezi [zya Basikutongooka], alimwi kunyina akataa zyoonse antoomwe, oomo mukonzya kubonenwa Cikombelo Cakatolika eeco Kristu ncaakayaka, ncaakalulamika, alimwi ncaakayanda kuti cibe. Alimwi inga tiikwaambwa kuti mbamwi ba Cikombelo kufumbwa kuti kabalitondezya antangalala kuti balaandeene a lukamantano lwa Cikombelo ca Katolika. Nkabela eeyo mikowa iili boobo iitake bweendelezi anguzu eezyo Leza uupona nzyaakabikka, inguzu zilailila bantu mubweende bwalusyomo amubweende bwaziyanza zyabantu, inguzu zyeelede kubeendelezya mumakani aabuumi butamani, banokupindauka mulusyomo lwabo kabatakwe kukkalikila akusikila kumamanino aabo. Aboobo eeco inga calibonya ncobeni kumuntu uuli woonse kuti aabo mbantu bazangide cigaminina kuzwa ku Cikombelo ca Kristu Simalelo, eeco cikombelo cijisi kasimpe katakonzyi kucinca, oomo kasimpe mokayobwedwe mbuli muciyobwedo, kakakwabilidwe cabulondo kasimpe koonse. Aboobo nkaambo kamulimo ooyu ngucaapegwa, cakasyomezyegwa kuti lyoonse cinoolaa Muya Uusalala uukkalilide muli ncico. Nkabela kunyina muntu uukonzya kuuntuluzyila mazwanga aaya aali mulusyomo lwazikombelo nkaambo lyoonse alaa ntenda ku Buna Kristu amukwasyi wabantu boonse." (Cakazyila mu: Apostolic Letter Iam Vos Omnes (1868))

"Webo atalaa banabokwesu boonse ulizyi oolu lusyomo lwabupaizi bwesu mbulwakaambilizyigwa akukwabililwa mumalembe aa Bamatata ba Cikombelo. Ncobeni, tiibakalekede kukambauka kuti 'Leza ngumwi, Kristu ngumwi, eeco Cikombelo cakayakilwa atalaa Petulo mujwi lya Simalelo wesu acalo ncimwi; ' imusemo mupati wacisi ca BunaKristu eeco cakayakwa mubulemu, atalaa bbwe, ibbwe liyumu nta;' eeci Cuuno cabulelo, ciimpene kuzwa kuli zyoonse alimwi mbocili ncecipego citaanzi, lyoonse cakali kwaambwa kuti Ncuuno cokwa Petulo; ' cilabekema kunyika yoonse akujata mulimo waco; ' alimwi mpampawo acuuno eeci aakamenena lukamantano lwabupaizi; 'eeci cuuno ngomutwe atalaa yoonse alimwi ngo nyina amwiyi wa Zikombelo zyoonse...'Poopo waku Loma, nguujizi mutwe wabweendelezi munyika yoonse, Nguulya zina lyokwa Petulo Musaante Uulelekedwe Silutwe wa Baapositolo alimwi Wiiminina Kristu ncobeni, Mwiyi wa banaKristu boonse anyika.' Kuli bumboni bunjaanji abumwi bwakazyila kuli bakamboni basyomeka oobo bukonkezya caantangalala akutondezya kakwiina kuleyaleya mulusyomo lupati, cakugaminina, akulemekezya akuteelela kuti boonse aabo bayanda kuzulilwa mu Cikombelo camasimpe cilikke cokwa Kristu, beelede kulemekezya akuteelela Mwaapositolo ooyu Poopo waku Loma." (Cakazyila kuli: Pope Pius IX, Amantissimus (Kubambilila Zikombelo), Encyclical, cakaambilizyigwa mu Mukubwe Kaangala 8, 1862, # 3.)

"Aabo balaanciki kunguzu zya Poopo waku Loma tabakonzyi kujana lufutuko lutamani." (Cakazyila mu: Pope Pius IX, Quanto Conficiamur Moerore, DNZ:1677, (cakalembululwa mu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 5: "The Book of Obedience", Caandaano 1: "Kunyina Lufutuko Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

Bikkila maanu kuti: Pope Pius IX, wakali poopo wakalela ciindi cilamfu kwiinda boonse mumusela wabantu, alimwi ulimunzila kuti akaambilizyigwe kuba musaante mu Cikombelo caku Loma.

Poopo Leo XIII (wakalela kuzwa mu Mulumi 20, 1878, kusikila mu Kunkumunamasamu 20, 1903)

"Mizeezo yesu yakayeeyela makunga aabantu aabo bacili beenzu kulukondo luzwide mumyoyo ya Bakatolika boonse: nkaambo kakuti bamwi balikkede kabauntuluzyila Mulumbe mubotu; kakuli bamwi bakalyaandaanya kulusyomo lwa Katolika, nokuba kuti bacilyaamba kuba Bana Kristu. Ooyu muzeezo, wali cintu citucumba kwaciindi cilamfu Swebo; nkaambo kakuti ncintu cigambya kuti bantu banjaanji boobo mumukowa wabantu inga baingaila boobo, mbuli mbocibede kale, kuzwa munzila iiluleme, eelyo nobayaa kulyaandaanya kuzwa kuli Ndiswe, akutalika kupenga mumyoyo yabo. Pele nkaambo kakuti Swebo tuli mucibaka ca Leza Singuzuzyoonse atalaa nyika eeyi..." (Cakazyila mu: Praeclara Gratulationis Publicae—The Reunion of Christendom (Rome: 1894))

"Pele mwiyi mupati mu Cikombelo ngu Poopo waku Loma. Kuswaangana mumizeezo, aboobo, kulayandika kulibatamika akulitolaansi kutobela akuteelela kuyanda kwa Cikombelo a Poopo waku Loma, mulusyomo lomwe mbuli kuteelela Leza Lwakwe." (Cakazyila mu: Sapientiae Christianae: On Christians as Citizens (Mukazi Maziba 10, 1890))

"Eeci nceciiyo cesu camacaalizyo kuli ndinywe, amucisyange mumizeezo yenu, nyoonse nywebo: kwiinda mumulawo okwa Leza, ilufutuko talukonzyi kujanwa kuli koonse pele buyo mu Cikombelo ; cibelesyo cilaa nguzu kapati mumulimo walufutuko kunyina acimbi pele ngu Poopo waku Loma." (Cakazyila ku: Allocution for the 25th anniversary of his election, Mulumi 20, 1903; Papal Teachings: The Church, Benedictine Monks of Solesmes, St. Paul Editions, Boston, 1962, p 653).

"Amwiibaluke akuteelela kuti aawo mpabede Petulo, acalo mpocibede ncobeni Cikombelo; kuti aabo bakaka kulisanganya kulya mulalilo a Cuuno cabuleli cokwa Petulo, nkokuti bazulilwa kuli Simukazya Kristu, kutali kuzulilwa kuli Kristu. Ooyo uulyaandaanya lwakwe kuzwa kuli Poopo waku Loma tacijisi cimuswaanganya pe kuli Kristu." (Cakazyila kuli: Pope Leo XIII, Satis Cognitum, akulembululwa mu "Acts of Leo XIII: Supreme Pontiff", Rome: Vatican Press, 1896, (cakalembululwa amu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 4: "The Book of Christians", Caandaano 4: "Kunyina Lukamantano a Kristu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

"Pele mwiyi mupati mu Cikombelo ngu Poopo waku Loma. Kuswaangana mumizeezo, aboobo, kuyandika, kulibatamika akulitolaansi kutobela akuteelela kuyanda kwa Cikombelo a Poopo waku Loma, mulusyomo lomwe mbuli kuteelela Leza Lwakwe. Ooku kuteelela, aboobo, kweelede kutambulwa kakwiina kweenkela....

"Aboobo cili kuli Poopo kubeteka munguzu zyakwe eezyo zintu zyeelede kusanganyigwa akataa zintu zisetekene, antoomwe azintu zisyomwa zyeendelana aziteendelani azintu zisetekene eezyo; alimwi nkaambo kaako, akutondezya zintu zyeelede kulanganyigwa kuti zililuleme, azyeezyo zyeelede kukakwa kuti tazyikwe mpindu; cintu ceelede kucitwa aceeco ceelede kweelebwa kucitwa, kutegwa muntu abaa lufutuko lutamani." (Cakazyila kuli: Pope Leo XIII, mu Sapientiae Christianae (Bana Kristu mbuli Bantu bacisi), Encyclical cakaambilizyigwa mu Mukazi-Maziba 10, 1890, #22-24.)

Poopo Musaante Pius X (wakalela kuzwa mu Kasangalubwi 4, 1903, kusikila mu Kasangalubwi 20, 1914):

"Poopo tali buyo Mwiiminizi wa Jeesu Kristu. Pele mukwiimpanya aceeco, walo go Jeesu Kristu Lwakwe, kali mucimvwule canyama yabuntu, alimwi nkaambo kakupona akataa bantu walo ulazumanana mulimo wa Kristu akataa bantu ... Hena Poopo ulakanana na? Ngu Jeesu Kristu Uukanana. Hena kuli ciiyo ncayiisya na? Ngu Jeesu Kristu Uuyiisya. Hena ulafwida luzyalo nanka kusinganya bantu na? Ngu Jeesu Kristu uusinganya nokuba kufwida luzyalo. Aboobo cintu citobelezya cakuti, eelyo muntu naambaula makani aajatikizya Poopo, tacili cintu ciyandika kusanyangula makani aayo pele nkuteelela buyo: takweelede kuba magolelo kumalailile aakwe, kutegwa buyo muntu amweelele ooyo uuyandika kutobela malailile aayo: takweelede alimwi kunyina kufwinyina meso kweelede kucitilwa malailile ookwa Poopo, akutalika kusendekezya zintu zimwi kuleka ceeco ncaambilizya: kunyina mizeezo yeelede kuyeeyelwa kumalailile aakwe: kunyina milazyo yeelede kulesya Wisi Uusetekene kuti aleke kuyiisya akupa malailile: kuyanda kwakwe takweelede kufubaazyigwa, nokuba misa yakwe tiiyelede kuzwanganinwa. Aboobo kwiinda mu malailile aa Bulemu nokuba kuti muntu ulaanguzu zili buti — nokuba kuti usama mushini nanka kusama zisani zyacisombo, nokuba kusama zikobela zisetekene: boonse beelede kuteelela Nguwe Ooyo wakabikkwa atalaa zintu zyoonse." (Cakazyila mu: Evangelical Christendom, Vol. 49, Mukazi Maziba 1, 1895, p. 15, "the organ of the Evangelical Alliance," cakalembwa ku London aba J. S. Phillips.)

Bikkila maanu aawa: Pope Pius X wakasumpulwa kuba musaante a Cikombelo ca Katolika caku Loma. Kusampaula akutukila Mwami Yahuwah tacili cintu cilesya poopo kuti abe “umwi wabasaante”, mu Cikombelo caku Loma pe.

Poopo Benedict XV (wakalela kuzwa mu Kasangalubwi 3, 1914, kusikila mu Mukazi-Maziba 22, 1922):

"Kusikila waawo Maliya wakapenga alimwi wakali kupenga mumoyo kulilauka Mwanaakwe wakali kuzaya ampanda; cakuti wakalyaaba mubutumbu bwakwe kulekezya Mwanaakwe: kutegwa muntu abaa lufutuko . . . alimwi inga twalulama kwaamba kuti walo wakanununa mukowa wabantu antoomwe a Kristu." (Cakazyila mu: Inter Sodalicia, 1918)

"Boonse aabo bayandaula kukwabililwa kuzwa kuli Maliya bayoovwunwa lyoonse kukabe kutamani." (Cakazyila mu: http://www.romancatholicteachings.com/catholic_catechism/catechism1.html)

Poopo Pius XI (wakalela kuzwa mu Mulumi 6, 1922, kusikila mu Mulumi 10, 1939):

"Inga waba muulo nzi, webo O Maliya, kuti utumvwide mipailo yesu? Inga waba muulo nzi kuti webo utuvwune swebo? Tee kayi Jeesu wakabikka kale mumaanza aako zyoonse zileleko zya luzyalo aluse Lwakwe? Yebo wakasumpulwa kuba Mwami mukaintu kujanza lyalulyo lya mwanaako: bulelo bwako bulasika kulaale mbuli kujulu alimwi kuli nduwe nyika azilengwa leza zikkala muli njiyo zilakuteelela. Bulelo bwako bulasika kusikila mudindi lya mulilo uutamani, alimwi webo olikke, O Maliya, kotuvwuna kuzwa mumaanza ookwa Saatani." (Cakazyila mu: http://www.reachingcatholics.org/polytheistic.html;http://earnestlycontending.com/maranatha/?p=743)

"...Webo ookatusolweda omufu wesu, Pope Leo XIII..." (Cakazyila mu: Pope Pius XI, in Quas Primas (Pobwe lya Kristu Mwami), Encyclical cakaambilizyigwa mu Nalupale 11, 1925, #18.)

"Kunyina naba omwe uujanwa mu Cikombelo ca Kristu alimwi uuzumanana kukkalikila muli ncico, pele buyo kuti walo kazuminizya akutobela nguzu zipati zyokwa Peter Musaante abaabo bakamutobela camulawo." (Cakazyila kuli: Pope Pius XI, Mortalium Animos, PTC:873, (akulembululwa mu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 4: "The Book of Christians", Caandaano 4: "Kunyina Lukamantana a Kristu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

Poopo Pius XII (wakalela kuzwa mu Miyoba 2, 1939, kusikila mu Kavwumbi Kaniini 9, 1958):

"O Maliya Banyina ba Luzyalo a Ciyubilo ca Babisyi! Twakukombelela kuti webo ulange ameso aazwide luse ku bazangi, bacete abaabo balizandaula. Webo O Cuuno ca Busongo, kusongwaazya mizeezo yabaabo bazingaidwe musinze wakubula luzyibo acinyonyoono, kuti basalalilwe kuzyiba Cikombelo Cisetekene ca Katolika caku Loma kuti nce Cikombelo cilikke ca Jeesu Kristu, alimwi anze lyancico kunyina kusalazyigwa nokuba lufutuko lukonzya kujanwa. Kobaitila ku lukamantano lwa cimpati comwe akubafwida luzyalo kuti basyome kasimpe kalusyomo lwesu lusetekene akulibatamika kuli Poopo Silutwe Mupati waku Loma, Wiiminina Jeesu Kristu anyika, akuti, eelyo nobakamantene boobo andiswe munketani zilweela zyakuyandana, kukafwambe linolino kuba cimpati comwe mumaanza aa Mweembezi omwe; alimwi swebo toonse kuti, Webo O Muumbulu Oolaa bulemu, tukavwentuke kwiimbila antoomwe lyoonse kuti: ‘Kokkomana, Webo O Muumbulu Maliya! Webo olikke wakadilimuna buzangi boonse munyika yoonse!' Ameni." (Cakazyila kuli: Pope Pius XII, The Raccolta, Benzinger Brothers, Boston, 1957, No. 626.)

"Mbuli Musaante Bernard mbwaambilizya, 'nkuyanda kwa Leza kuti swebo tujane kuyandwa kwiinda muli Maliya, boonse ababinde kulangila lugwasyo kuli Maliya." (Cakazyila mu:Superiore Anno, 1940.)

"Ncintu ciyandika ncobeni kuti mukowa wa BunaKristu kuulibatamika muzintu zyoonse kuli Poopo Muleli kuti ooyo mukowa kuuyanda kuba cibeela camukowa wakaanzwa mubulemu bwa Munununi wesu." (Cakazyila kuli: Pope Pius XII, Orientalis Ecclesiae, akulembululwa mu "Acta Apostolicae Sedis", 36:129, Rome: Vatican Press, (akulembululwa mu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Bbuku 4: "The Book of Christians", Caandaano 4: "Kunyina Lukamantana a Kristu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

"Swebo tuyiisya,...Swebo twaambilizya kuti Cikombelo caku Loma kwiinda mu Luzyalo lwa Leza cilaa nguzu zyabuleli atalaa bantu bamwi boonse, alimwi eezi nguzu zyabweendelezi zyokwa Silutwe waku Loma, ninguzu zyabupaizi, alimwi zilabeleka kuzwa ciindi cino. Kunguzu eezi, beembezi bazikombelo abasyomeka bali mumbungano iili yoonse nokuba acuuno canguzu, omwe-omwe muntu alimwi abantu boonse antoomwe, balaa mulimo wakuteelela akutobela, kuleka buyo mumakani aajatikizya lusyomo akulijata, pele amumakani aamulemeko amfulumende ya Cikombelo kuti imwaike munyika yoonse, cakuti kufumbwa buyo lukamantano lwamulalilo a Lusyomo lomwe lwakobelelwa muli Poopo waku Loma, inga kwaba tanga lyomwe mu Cikombelo ca Kristu mumaanza aasilutwe mweembezi omwe. Eeci nceciiyo ca kasimpe ka Bukatolika aako kanga kunyina uunga wakeeleba kakwiina kusweekelwa lusyomo alufutuko." (Cakazyila kuli: Pope Pius XII, Ad Apostolorum Principis (Communizimu a Cikombelo ku China), Encyclical Cakaambilizyigwa mu Ganda Pati 29, 1958, #46.)

Uulelekedwe Poopo John XXIII (Kavwumbi Kaniini 28, 1958, kusikila mu Ganda Pati 3, 1963)

“Mucimpati ca Jeesu Kristu eeci kunyina muntu uunga wanjila pele buyo kuti walo wasolwedwa a Poopo Muleli, alimwi eelyo buyo bantu nobasangana anguwe nobakonzya kuvwunwa …" (Cakazyila kuli: Pope John XXIII, Coronation Homily, Vwumbi Pati. 4, 1958.)

Poopo Paulu VI (wakalela kuzwa mu Ganda Pati 21, 1963, kusikila mu Kasangalubwi 6, 1978):

"Icikombelo ... cakazyibila kulangila lugwasyo kuli yooyo uulibambide ncobeni kuciiminina Baama ba Maliya... Nkaambo mbuli bwaamba Musaante Irenaeus, kwaamba Maliya kuti 'walo wakaba matalikilo aalufutuko lwa mukowa wabantu woonse.'" (Cakazyila mu: Christi Matri)

Uulelekedwe Poopo John Paul II (wakalela kuzwa mu Kavwumbi Kaniini 16, 1978, kusikila mu Mukubwe Kaangala 2, 2005)

"Utaunki kuli Leza kuyoolekelelwa zinyonyoono: kozya kuli ndime." (Cakazyila mu: Los Angeles Times, Nalupale 12, 1984.)

"Masimpe aa Manjezyeezya, mbwaakaamba Pius XII, akayumayuma mu Muswaangano Wabili waku Vatican, ooyo uupandulula lusyomo lwa Cikombelo: "Wakavwunwa kuzwa kumulandu wacinyonyoono citaanzi, Muumbulu Munkutwe Uutakwe Kampenda wakatolwa mubili amuya wakwe antoomwe mubulemu bwakujulu eelyo naakamanizya mulimo wakwe anyika. Walo wakasumpulwa a Mwami kuti abe Mwami Mukaintu wa Mulengalenga...Nkaambo Banyina Kristu wakapegwa bulemu bwakuba 'Mwami Mukaintu wa Mulengalenga'.” (Cakazyila kuli: Pope John Paul II, mu Redemptoris Mater (On the Blessed Virgin Mary in the Life of the Pilgrim Church), Encyclical cakaambilizyigwa mu Miyoba 25, 1987, #41.)

"Sunu…luzyibo lupya lutusolweda kwiibaluka kuti muzeezo wakusyuuka kwazintu ulainda kuba muzeezo buyo wakuyeeyela." (Cakazyila ku: MUNZI WA VATICAN, KAVWUMBI KANIINI 23, 1996, http://www.aloha.net/~mikesch/darwin.htm)

"Mutayoowi eelyo bantu nobandiita kuti ndime 'Uuli mucibaka ca Kristu,'eelyo nobandaamba kuti 'Taata Uusetekene,' nanka kuti 'Webo Oosetekene,' nokuba kubelesya mazina aamusyobo ooyo, aayo aamvwika kuti azyila mu Mulumbe mubotu." (Cakazyila kuli: Pope John Paul II, Crossing the Threshold of Hope (New York: Alfred A. Knoff. 1995): 6.)

Poopo Benedict XVI (wakalela kuzwa mu Mukubwe Kaangala 19, 2005, kusikila mu Mulumi 28, 2013):

"Jeesu tapandululi mamanino aanyika, eelyo Walo nabelesya zitondezyo zyaambilizya mamanino, Walo talibikki kuba 'mushinshimi'. Pele mukwiimpanya boobo, Walo ulombozya kuti basikwiiya Bakwe mumusela wanyika uuli woonse bakkazyike camba akuleka kweezyeezya ciindi amazuba aamamanino…" (Cakazyila mu: Mulumbe ngwaakaambilizya mu Vwumbi Pati 18 2012, muciindi ca Mulumbe wa Muvwulo kubantu basyomeka (http://visnews-en.blogspot.com/2012/11/christ-guides-journey-of-humanity.html)

Poopo Francis I (wakalela kuzwa mu Miyoba 13, 2013, kusikila mu ????):

"Yebo tokonzyi kumujana Jeesu anze lya Cikombelo." (Cakazyila muli: Cakaambilizyigwa mu Mukubwe Kaangala 23, 2013, mu Cipaililo ca Bwaapositolo cokwa Pauline, http://www.ewtnnews.com/catholic-news/Vatican.php?id=7508)

"Kusandulula Mangwalo Aasetekene takukonzyi kulekelwa muntu sicikolo alikke pe, pele lyoonse kweelede kweezyekanyigwa zili mukati, akusekkelelwa mu Mangwalo, akupegwa nguzu zyaciyanza cipona ca Cikombelo." (Cakazyila mu: Mukubwe Kaangala 12, 2013, naakali kubandika mulimo wabukatolika wapoopo. http://www.catholicworldreport.com/Blog/2219/when_will_the_media_turn_on_pope_francis.aspx#.UX8SPyv71Us)

Lino, atuzumanane kulanga twaambo twamatusi amasampu, pele ootu tuzyila mumalembe aaku Vatican:

"Swebo twaamba kuti Mwaapositolo Uusetekene Mushinshimi alimwi Poopo waku Loma ngomweendelezi atalaa nyika yoonse." (Cakazyila mu: The Most Holy Councils, Vol. XIII, column 1167.)

"Woonse mazina aayo aali mu Mangwalo aambilizya Kristu, akumubikka kuti Walo ulaatalaa cikombelo, woonse mazina aayo alaambilizya a Poopo."(Cakazyila kuli: Robert Bellarmine, On the Authority of Councils, Volume 2: 266.)

“Poopo tali buyo muntu uuli mucibaka ca Jeesu Kristu pe, pele ngu Jeesu Kristu, Lwakwe kumugama, kasisidwe muciwa canyama yabuntu.”

--Cakalembwa mu Catholic National (Kunkumuna Masamu, 1895)

Poopo tali buyo wiiminina Jeesu Kristu, pele ngu Jeesu Kristu, Lwakwe, kasisidwe kunsaa ciwa canyama yabuntu." (Cakazyila mu: Catholic National (Kunkumuna Masamu, 1895))

"Amubikkile maanu kuti tutasweekelwi lufutuko oolo, buumi oobo amuya ngotuyoya ooyo ngookatupa swebo, nkaambo webo nduwe mweembezi wesu, webo kumamanino nduwe Leza uumbi anyika." (Cakazyila kuli: Christopher Marcellus kapa mulumbe kuli Poopo Julius II mu Muswaangano Wasanu wa Lateran ooyo wakatalika mu 1512, mbocilembedwe aba Alexander Hislop, The light of prophecy let in on the dark places of the papacy (London: William Whyte and Co., 1846): 91 a Letters between a Catholic and a Protestant on the doctrines of the Church of Rome originally published in Borrow's Worcester Journal (Worcester Journal, 1827): 29. Kuti koyanda kubona mbocilembedwe muci Latini, kotyanka aawa.)

"Kulangikaanga Poopo John Paul II lino nguulela atalaa Cikombelo camulengalenga woonse kuzwa mucikkalilo cakwe a mpanda yokwa Kristu." (Cakazyila ku: "Auckland Bishop Says Pope Presides From the Cross" (Zenit, Ivwivwi 20, 2004))

"Mupaizi ulaa nguzu zyacijuzyo, nokuba nguzu zyakuvwuna babisyi kuzwa ku Mulilo Uutamani, akubabamba kuti beelele kunjila mu Paradaiso, akubacinca kuti baleke kuba bazike bokwa Saatani, akuti babe bana ba Leza. Alimwi Leza Lwakwe ulaa mulimo wakutobela mbeta zyabapaizi Bakwe, kuti balekelele nokuba kukaka kulekekela zinyonyoono....

“Poopo nguukkede mucibaka ca Jeesu Kristu atalaa nyika. . . .Walo ngo muleli uutakwe kampenda . . . ngo silutwe mubetesi wa julu anyika, mubetesi atalaa boonse, uutabetekwi muntu naba ni, ngu Leza lwakwe atalaa nyika.”

--Cakazyila mu Nkatekisima yaku New York

Kuti Munununi naali kunga waselukila mu cikombelo, akukkala mubusena bwakulyeempa zibi kuti ape masakalamente aakulyeempa , mpoonya awalo mupaizi wakkalila mubusena bumwi bwakulyeempa, mpoonya Jeesu inga waambila mupaizi ooyo kuti, 'Zinyonyoono azimwaigwe' (Ego te absolve'), awalo mupaizi ooyo inga waamba nceenya eeco kubantu balyeempa bamwi kuti,zinyonyoono azimwagwe ( 'Ego te absolve)', nkabela aabo balyeempa omwe-omwe wabo inga wazimaanyilwa zinyonyoono zyakwe...

 

"Mbombubo oobo kuti mupaizi munzila imwi, inga waitwa kuti mulengi wa Mulengi wakwe, nkaambo kwiinda mukwaamba majwi aakusetekenya cintu, walo ubeleka mulimo wakulenga, kulenga Jeesu mu sakalamenti, akumupa ciwa cakuba sakalamenti, akumwaabanya kuti abe cituuzyo cakwaabanya Taata uutamani ...

 

"Atwaambe kuti mupaizi," mbwaakaamba Musaante. Laurence Justinian, "ulaswena munsaa cipaililo kali mbuli Kristu uumbi." (Cakazyila kuli: St. Alphonsus Liguori, The Dignities and Duties of the Priest (1927))

"Poopo uli mucibaka ca Jeesu Kristu atalaa nyika . . . aboobo Poopo ulaa nguzu ziinda kukomena zikkwene, mulusyomo lwacikombelo, atalaa bantu bakonzya kufwa, atalaa beembezi ambungano zyabo. Walo ngo mwiiminizi wamasimpe, silutwe wacikombelo coonse, wisi alimwi mwiyi wa BanaKristu boonse. Walo ngomuleli uutakwe kampenda, uutalisya zintu zyalusyomo, uutalisya akweendelezya miswaangano; muleli wakasimpe mumulengalenga, uuzekela nyika, silutwe mubetesi wajulu anyika, mubetesi waboonse, uutabetekwi amuntu naba ni, ngu Leza lwakwe atalaa nyika." (Cakazyila ku: cakalembululwa mu New York Catechism.)

“Nokuba kuti Poopo naali Saatani uuli munyama yabuntu, swebo tatweelede kusintamuna masyu eesu akuyumya mitwe kulwana nguwe pe, pele tweelede kulilazyika kabotu-kabotu akulyookezya acamba cakwe.”

--St. Catherine waku Siena

Nokuba kuti Poopo kali Saatani uuli munyama yabuntu, swebo tatweelede kwiimpula mitwe yesu kucenka nguwe, pele tweelede kuliyaamika akutontomana twalyookezya acamba cakwe. Ooyo uuzangila Taata ulisingidwe kulufu, nkaambo eeco ncotumucitila, tucitila Kristu: tulemekezya Kristu kuti twalemekezya Poopo; tusampaula Kristu kuti twasampaula Poopo. Ime ndilizyi kabotu kuti tulalikwabilila kwiinda mukubbodoola kuti: 'Balisofweede cakuti, balacita kufumbwa cisofweede cisesemya!' Pele Leza wakalailila kuti, nobaba bapaizi, beembezi, aKristu-anyika nibali badyabooli banyama yabuntu, swebo tweelede kubateelela akulibatamika kuli mbabo, kuleka kulemeka mbabo, pele kulemeka Leza, alimwi akutobela Nguwe." (Cakazyila kuli: St. Catherine of Siena, SCS, p. 201-202, p. 222, cakalembululwa mu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 5: “The Book of Obedience”, Chapter 1: “Kunyina Lufutuko ku Muntu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo”)

"Ziiyo zyalusyomo lwa Cikombelo ca Katolika tazigumene a Mangwalo Aasetekene pe nokuba aasyoonto." (Cakazyila mu: Familiar Explanation of Catholic Doctrine, Rev. M. Mullers, p.151.)

"Kuti twasala akataa Mangwalo Aasetekene ookwa Leza, azintu zilubide zyansiku zya cikombelo, swebo tweelede kukaka citaanzi ali zyobile eezyo." (Cakazyila kuli: Johann Faber (mukwabilizi wa Bupoopo) cakaambilizyigwa mu History of The Reformation, aba J. H. Merle d'Aubigne, book 11, Ch. 5, Par. 9.y J. H. Merle d'Aubigne, book 11, Ch. 5, Par. 9.)

"Mbweenya buyo kuti milonga yobile iisetekene kiikunka kuzwa ku paradaiso, iBbaibbbele aziyanza zyabulemu zijisi jwi lyokwa Leza, aayo mabwe mayandisi aatusimpe twakayubununwa. Nokuba kuti ootu katuli tulonga tobile muli ntuto, pele nkaambo kakasensa kabulemu nkotuzyila, tuleelene kusetekana, alimwi toonse tuzwide tusimpe twakayubununwa, pele akataa tulonga tobile ootu, kalonga kaziyanza nkakatakwe ntenda alimwi nkakasalede kuli ndiswe." (Cakazyila mu: Catholic Belief, Joseph Faa di Bruno, p. 45.)

“Alikke muntu uukkala kujulu ooyo ngwendaambila kuti aseluke ansi aano ngu Jeesu Kristu, alimwi Walo Ndime ndimulailila kuti aseluke. Walo uleelede kuboola kuti Ime ndamwiita. . . . Eeci ncecintu cimwi Walo ncayelede kucita. Walo uleelede kuseluka kufumbwa kuti ndamwaambila nendaabanya musa . . . alimwi eelyo Ime necita boobo, Kristu weelede kunditeela.”

--Mupaizi wa Katolika waku Loma, David S. Phelan

Ime kunyina pe netamba mungele kuti aseluke kuzwa kujulu kuti aswiilile musa aano. Kunyina busena bwa bangele aano pe. Alikke muntu uuli kujulu ngwendaambila kuti aseluke aano ngu Jeesu kristu, alimwi Ime ndamupa malailile Walo kuti aseluke. Walo ulaboola kuti ndamulaya kuti acite boobo. Walo uleelede kuboola kuti ndamwaambila kuti aboole. Ime ndakabweza cinkwa mutunwe twangu cifumofumo akwaamba kuti: 'Ooyu ngomubili abulowa bwa Jeesu Kristu', alimwi Walo wakeelede kuseluka. Eeci ncecintu cimwi walo ncayelede kucita. Walo weelede kuboola ciindi cili coonse Ime nepailila musa ....Ime ndicita cintu eeco mukuteelela, kulemekezya, kulumbaizya, akukkomana, pele ndacita eeci, alimwi ncecita cintu eeci, Kristu weelede kunditeelela." (Cakazyila ku: Mupaizi wa Katolika waku Loma David S. Phelan, The Western Watchman (St. Louis: Western Watchman Publishing Company), Ganda Pati 10, 1915.)

"Poopo ulaa bulemu alimwi ulisumpukide cakuti tali muntu buyo, pele ngu Leza, alimwi uli mucibaka ca Leza .... Aboobo Poopo napegwa mushini uujisi mishini yotatwe, kali mbuli Mwami wa Kujulu anyika akunsaa nyika....Poopo ngo Leza anyika,...ngusilutwe Mwami wa bami,...ooyo wakasyomezyegwa malailile ookwa Leza singuzuzyoonse...mubulelo bwakujulu." (Cakazyila kuli: Lucius Ferraris, "Papa," cilembedwe 2 cakwe mu Prompta Bibliotheca ("Handy Library"), Volume 6 (Venice, Italy: Gaspar Storti, 1772), pp. 26-29. Latin. Cakalembululwa aba (Rome: Press of the Propaganda, 1899))

“Woonse mazina aapedwe Kristu mu Mangwalo, aayo aatondezya kuti Walo nguulela atalaa cikombelo, ngaapedwe Poopo awalo.”

--Robert Bellarmine

Woonse mazina aayo aapedwe Kristu mu Mangwalo, aambilizya buleli Bwakwe atalaa cikombelo, awalo Poopo ulaitwa mazina aayo.” (Cakazyila kuli: Robert Bellarmine, in Disputationes de Controversiis, "On the Authority of Councils", book 2, Caandaano 17.)

"Kotambula mushini uujisi amishini yaanzikidwe atalaa mishini yotatwe akuzyiba kuti webo nduwe Wisi wabana babami abami, nduwe Muleli wanyika , Uli mucibaka ca Mufutuli wesu Jeesu Kristu." (Cakazyila ku: Papal Coronation Ceremony.)

"Poopo ngo mubetesi mupati wamulawo wanyika....Walo ngo mwiiminini waKristu, alimwi tali buyo mupaizi lyoonse alyoonse, pele Mwami wabami alimwi ngu Simalelo wa Basimalelo." (Cakazyila ku: La Civilta Cattolica, Miyoba 18, 1871 (akulembululwa mu "An Inside View of the Vatican Council" aba Leonard Woosely Bacaon, p 229, American Tract Society edition))

"Ncintu cilubide kuti, kuti Poopo naali muntu mugwebenga alimwi mwaalumi uusofweede akuba cibeela ca dyabooli, nkokuti walo tajisi nguzu atalaa basyomeka." (Cakazyila mu: Council of Constance, Condemnation of Errors, against Wycliffe, Session VIII, and Hus: Session XV; DNZ:621, 617, 588, (cakalembululwa amu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Bbuku 5: "The Book of Obedience", Caandaano 1: "))

“Kulikotamika kuli Poopo waku Loma ncintu ciyandika kutegwa ubaa lufutuko.”

--St Thomas Aquinas

Kulibatamika kuli Poopo waku Loma ncintu ciyandika ncobeni kutegwa kube lufutuko." (Cakazyila kuli: St. Thomas Aquinas, Against the Errors of the Greeks, Pt. 2, ch. 36; PTC:484, (cakalembululwa amu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 5: "The Book of Obedience", Caandaano 1: “Kunyina Lufutuko ku Muntu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo”))

"Ncintu cilubide kusyoma kuti muntu ucili mu Cikombelo kakuli wasulaika Muboni ookwa Petulo, musemo wa Cikombelo." (Cazyila kuli: St. Cyprian, UOC, CSL, vol. 3, pt. 1, p. 207 (1868), (cakalembululwa amu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Book 4: "The Book of Christians", Caandaano 4: "Kunyina Lukamantanano kuli Kristu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

"Ooko Petulo (nokuba yooyo uumutobela) nkwabede, nkokuli Cikombelo." (Cakazyila kuli: St. Ambrose, Commentary on Twelve of David's Psalms, XL:30; JUR, vol. 2:1261, (cakalembululwa amu Apostolic Digest, aba Michael Malone, Bbuku 4: "The Book of Christians", Caandaano 4: "Kunyina Lukamantanano kuli Kristu Kakwiina Kulibatamika kuli Poopo"))

"Poopo waku Loma, silutwe wacikolo caba bbishopo, ulakkomanina kubula kampenda kwamulimo wakwe, eelyo, walo mbuli Mweembezi Silutwe alimwi mwiyi waboonse basyomeka –nasanganya basimilimonyina mulusyomo-- walo ulaambilizya mumulimo walusyomo zintu zyeelede lusyomo akulijata....Ooko kubula kampenda kwakasyomezyegwa Cikombelo nkokuli amwalo mumubili wababbishopo eelyo antoomwe a yooyo wakalya zina lyokwa Petulo 'nobeleka mulimo wa silutwe Mubetesi,’ atalaa Muswaangano wa Lukamantano. Eelyo Cikombelo kwiinda mu Mubetesi nocijuzya mulazyo mupya ; kuti ndusyomo lwayubununwa mubulemu,’ akuyiisya kuti wazyila kuli Kristu, eezyo zintu zyaambilizyigwa, 'zyeelede kutobelwa mulusyomo.’ Ooku kubula kampenda kulajatikizya ciyubunuzyo cabulemu acalo lwaco." (Cakazyila mu: Catechism of the Catholic Church, #891, 1994 edition.)

“Swebo tulikonkede kwaamba kuti Poopo ulaa nguzu zyakucinca Mangwalo akuyungizya Mangwalo, akugwisyila kufumbwa mbwayanda mwini.”

Cakazyila mu Roman Catholic Confessions of Protestants Oath

Kweezyekanya kaambo aaka ku Mangwalo:

“Inywe tamweelede kuyungizya kujwi Lyangu ndemulailila nanka kugwisyila kuli ndilyo kutegwa mubambe milawo yokwa Yahuwah Leza wenu eeyo njemulailila inywe.”( Kobala mu Ciibalusyo 4:2)

“Kufumbwa ncemulaila inywe, amusyomeke kucicita akucibamba; inywe tamweelede kuyungizyila kuli ncico nanka kugwisyila kuli ncico.” (Kobala Ciibalusyo 12:32.)
“Kufumbwa jwi lyokwa Leza lililuleme: Walo njentobo yabaabo babikkide lusyomo lwabo muli Nguwe. Mutayungizyi ku majwi Aakwe, nkaambo inga kayoomukalalila, alimwi inga mwajatwa kubeja.”( Kobala Tusimpi 30:5-6.)

“Nkaambo ndakonkezya ncobeni kufumbwa kumuntu uuswiilide majwi aacishinshimi cabbuku eeli: kuti kukabe muntu uutikayungizyile kuzintu eezi, Yahuwah uyoomuyungizyila cisubulo cilembedwe mubbuku eeli.”(Kobala Ciyubunuzyo 22:19.)

… Kamuzwa muli Nguwe Nobantu bangu kutegwa mutajanwi muzinyonyoono zyakwe alimwi mutatambuli zisubulo zyakwe.” (Ciyubunuzyo 18:4.)

"…Poopo mbuli mbokweelede ngo Leza atalaa nyika, ngo muleli wabulemu wabaluleme bokwa Kristu, silutwe wa bami, ulaa nguzu zyoonse." (Cilembedwe mu: Lucius Ferraris, in "Prompta Bibliotheca Canonica, Juridica, Moralis, Theologica, Ascetica, Polemica, Rubristica, Historica", Volume V, cibalo ca "Papa, Article II", cilaa mutwe wakuti "Kuguminizya bulemu bwa Paapa, nguzu, bulelo akubula kampenda", #1, 5, 13-15, 18, cakasimbwa mu Petit Montrouge (Paris) aba J. P. Migne, mu 1858.)

"Swebo tulakonkezya kuti Poopo ulaa nguzu zyakucinca Mangwalo akusanganya zintu kuli ngawo, akugwisyila kufumbwa mbwayanda." (Cakazyila mu: Roman Catholic Confessions for Protestants Oath, Article XI, (Confessio Romano- Catholica in Hungaria Evangelicis publice praescripta te proposita, editi a Streitwolf), mbuli mbocisimbidwe mu Congressional Record aaku U.S.A., House Bill 1523, Mazwanga aakusala Eugene C. Bonniwell, akukazya Thos. S. Butler, Mulumi. 15, 1913.)

"Ooyo uutanjili kwiinda mumulyango wacimpati takabaa lufutuko pe. Imulyango wacimpati Ncikombelo ca Katolika kaciswaangene a Silutwe ooyo uuli mucibaka ca Jeesu Kristu." (Cakazyila mu: St. Frances Xavier Cabrini, "Travels", Chicago: 1944...)

"Poopo ulaa nguzu zipati zyabuleli cakuti, walo ulakonzya kubambulula, kwaambilizya, nokuba kusandulula niiba milawo yabulemu. Poopo ulakonzya kucinculula mulawo wabulemu nkaambo nguzu zyakwe tazyili nguzu zyabuntu, pele ninguzu zya Leza, alimwi walo wiimvwi mucibaka ca Leza atalaa nyika..." (Cakazyila mu: Lucius Ferraris, mu "Prompta Bibliotheca Canonica, Juridica, Moralis, Theologica, Ascetica, Polemica, Rubristica, Historica", Volume V, cibalo ca "Papa, Cibalo II", cilaa mutwe wakuti "Kuguminizya bulemu bwa Paapa, nguzu, nanka bulelo akubula kampenda", #30, cakalembwa ku Petit-Montrouge (Paris) aba J. P. Migne, mu 1858.

"Kristu wakasyomezya cuuno camulimo Cakwe kuli silutwe mupaizi;... pele nguzu zyoonse zyili kujulu amunyika zyakapegwa kuli Kristu;... nkabela silutwe mupaizi, ooyo wiiminina Nguwe, ulaa nguzu eezyo." (Cakazyila mu: Corpus Juris, caandaano 1, mweengwe 29, cakasandululwa kuzwa mumabala aa Porro Subesse Romano Pontiff.)

"Nguzu zyokwa Poopo tazyeeli pe, tazyeeleki cintu; zilakonzya kuumputa, mbwaamba Innocent III, kufumbwa aali cinyonyoono; zilakonzya kusubula muntu naba ni; tazizumizyi kuzekelwa alimwi zyalo nzye Nguzu Zyabulemu; nkaambo Poopo, mbwaamba umwi Boniface VIII, ulijisi lwaanguluko loonse mu Camba Cakwe. Lino mbwatakonzyi kubaa kampenda, walo ulakonzya kubelesya noliba bbala lisyoonto lyakuti, 'orbi,' (eelyo liiminina kuti walo ulakonzya kulisandula ciimo lwakwe ku Cikombelo coonse) akubamba kufumbwa mulawo, kufumbwa lusyomo, kufumbwa ciyandika, kuti cibe cibeela ca Lusyomo. Kunyina mulawo uukonzya kumulesya, nokuba lwaanguluko lwakwe nokuba lwaanguluko lwabamwi; mbweenya mbuli Balembi ba Milazyo mbobaamba." (Cakazyilila mu: 'Bulemu bwa Leza a poopo mbumwi alimwi ncintu comwe.' Ignaz von Dollinger, mu "Lugwalo Ndwaakalembela Bbishopo waku Munich", 1871 (cakalembululwa mu The Acton Newman Relations (Fordham University Press), aba MacDougall, p 119-120))

Swebo tulizuunyene kwaambilizya kuti kufumbwa cintu cipya eeco Poopo ncazumizya, kufumbwa naa cizwa mu Mangwalo nokuba kuti tacizwi mu Mangwalo, alimwi kufumbwa ncalailila, cili masimpe, ncabulemu alimwi cilaa lufutuko; nkabela ceelede kutobelwa a Buleya akucipa bulemu kwiinda Leza uupona."

(Cakazyila mu: Roman Catholic Confessions for Protestants Oath

Aboobo kukosozya makani kwa Poopo akukosozya makani kwa Leza ncintu comwe....Nkaambo, aboobo, lyoonse kuli kuzeka kuzwa kumubetesi musyoonto ku Mubetesi mupati, nkaambo kwiina uumbi mupati kwiinda nguwe lwakwe, aboobo kucinyina kuzeka kunga kwainda akataa Poopo a Leza, nkaambo kunyina muntu wiinda Poopo lwakwe a Leza Lwakwe." (Cakazyila mu: Augustinus Triumphus, in Summa de Potestate Ecclesiastica, 1483, questio 6. Latin.)

"Swebo tulizuunyene kwaambilizya kuti kufumbwa cintu cipya eeco Poopo ncazumizya, kufumbwa naa cizwa mu Mangwalo nokuba kuti tacizwi mu Mangwalo, alimwi kufumbwa ncalailila, cili masimpe, ncabulemu alimwi cilaa lufutuko; nkabela ceelede kutobelwa a Buleya akucipa bulemu kwiinda Leza uupona." (Cakazyila mu: Roman Catholic Confessions for Protestants Oath, Cibalo IV, (Confessio Romano-Catholica in Hungaria Evangelicis publice praescripta te proposita, editi a Streitwolf), mbuli mbocilembedwe mu Congressional Record yaku U.S.A., Mulazyo Wamunzi 1523, Kuzwanganina Kusalwa kwa Eugene C. Bonniwell, Thos. S. Butler, Mulumi. 15, 1913.)

Kukombelezya kwa Nkamu ya WLC:

Swebo tiitwabeja notwaamba kuti kusikila munsaa zyoonse ziyiisyigwa mu Cikombelo ca Katolika caku Loma zilakazyana a Bbaibbele. Ootu twaambo twakaambwa atalaa aawa aba poopo abaleli baku Vatican mbobumboni bwa ncotwaamba, kuti tweezyekwa kuli caambwa mu Mangwalo. Cintu cuusisya ncakuti, eeci inga caba cintu cilemu kuteelela kubeenima abacizyi besu aabo bacipatide munzila yakukomba mituni eeyi. Kuti buyo bantu bokwa Taata Yahuwah aabo bacili mucikombelo cabulozi eeci basyomeka alimwi muciimo cakupaila batalika kweezyekanya ziiyo zyaba poopo kuziiyo zya Bbaibbele, balo inga tiibaimpya kwiibaluka ciimo calucengo luli mubupaizi bwaku Loma. Swebo twaambilizya ciimo cini cabupaizi bwa Katolika nkaambo swebo tulamuyanda nyoonse; tatuyandi kuti naba omwe akataa bantu Bakwe kuti azumanane kweenwa munzila yabusofwaazi eeyi pe. Camana ciindi banabokwesu, mulyango wa Ĺ‹anda yakazekelo ulaafwi kujalwa. Aaya makani malemu cakuti tweelede kwiiya ziiyo zya Mwami Yahuwah, akusala kutobela kasimpe Kakwe kufumbwa muulo uunga waba mukucita boobo.

Buno buzuba, inyika yoonse ilicengedwe abupaizi busofweede oobu, alimwi linolino boonse aabo bacizumanana kubbununa ciimo cabupaizi bwa Saatani oobu bayoolangana alufu, kutundululwa akubbadela cikwelete cipati. Munzi wa Loma teenkeli kulwana kufumbwa uumukazya, alimwi wakajaya kale zyuulunzuma zya bantu basyoma Bbaibbele, aabo baakaka kulikotamika kubupaizi bwalweeno oobu. Mu nkamu ya WLC, swebo tuvwununa maseseke aaya mukusoleka kutondezya kasimpe kuli baabo balyaabide kutobela kasimpe, kuti bakakonzye kutija amyoyo yabo kuzwa kubupaizi bwamituni amizimo oobu.

"And I saw one of his heads as it were wounded to death; and his deadly wound was healed: and all the world wondered after the beast." (Revelation 13:3)

Lufutuko nkoluli alimwi talukwe muulo kuli boonse basyoma muzina lyokwa Yahushua, akuteelela milawo Yakwe. Kunyina busena bwamuntu wiiminina kuzekela bantunyina akataa Mufutuli wesu waluyando amuntu uusyomeka kuyandaula lufutuko. Walo uyanda kuti swebo tuboole kuli Nguwe cigaminina, kutegwa Walo atuvwune kuzwa kuzinyonyoono zyesu. Walo uyootutambula swebo cakukondwa. Walo uyootubukulusya mumizeezo yesu alimwi akutuyiisya kweenda katutakwe kampenda kunembo lya Taata. Alimwi Walo uyootubambila mumyoyo yesu kuya Kujulu, kutegwa swebo tukazyokele Anguwe aciindi cakuboola Kwakwe kwabili mubulemu bwakujulu.

"Blessed are they that do His Commandments, that they may have right to the tree of life,
and may enter in through the gates into the city." (Revelation 22:14)

"For there is one Eloah, and one mediator between Eloah and men,
the Man, Yahushua the Anointed." (1 Tim. 2:5)

Taata Yahuwah azumanane kumweenzya akumuleleka nyoonse nomuyandaula kuzyiba akutobela Kuyanda Kwakwe .
 


Azimwi zibalo zyeendelana acibalo eeci: