Print

Bukambausi Bwaangulukide: Kocenjela Webo Utacegwi Mukooze!

Milimo yabukambausi minjaanji yakatalika kulibonya kiimwaya kasimpe kakuli zikombelo zinjaanji zyakaalilwa kuyungizya kumumuni atalaa nyika. Cuususya ncakuti, bunji bwamilimo yabukambausi eeyi, ayalao yakalezya kutobela mumuni uyaa kuyungizya kumweka atalaa nyika. Ijulu lilaita bantu boonse kuti bazwe muzikombelo eezyo zilesya kukambauka kasimpe kasalala kamu Bbaibbele.

Hastein Ragnarsson

Hastein Ragnarsson kalwana munzi wa Italy (1862, Author: Unknown), Source: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hasting_859_in_Luna.jpg

Kuti nikwali kunga kuli bulumbu bupedwa makanze mabotu pele oobo bulumbu kabulaa ntenda, ncobeni Hastein Ragnarsson awalo naakapegwa kusyoonto buyo. Hastein wakali Sibwato. Walo wakalaa bulyato bwa golide, bulemu akuluulwa kuti nguwaakoma munzi wa Loma. Aboobo mumwaka wa AD 859,  wakatalika musinzo amato aali 62 kubunganya golide, bulemu akubaa mpuwo kapati.

Kumatalikilo, kusaala akunyanga zintu, tiikwakabeendela kabotu. Pele, kwiinda mukwiinduluka kucita cintu eeco, bakalondoka alimwi kabataninga sika kulwizi lwa Mediterraneani, bakali zwidilide kapati mumulimo ngubaaslisalila ooyu.

Bakali babi! Bakali kuyoosya! Bakali BASIMATO!

Nibaasika mumunzi wa Loma, bakaucingilila kabataninga talika kulwana. Eelyo nibakaalilwa kudonkola bwaanda buyumu bwakayakidwe cabulondo nokuba kuti bwakali cembeede, Hastein wakabunganya balombwana bakwe akutalika kukanza nzila iimbi yakunjila mukati kamunzi ooyu.

Buzuba bwakatobela, Hastein wakatolwa kumilyango yamunzi ooyo, kalazyikidwe abulo. Basikalumamba bakwe bakoompolweda ba Loma kuti: “Amutugwasye! Simalelo wesu Hastein uyanda kufwa. Walo uyanda kubbapatizyigwa kuti abe muna Kristu kataninga fwa.”

Eeci cakabaletela kaambo ncobeni ba Loma. Kujanza limwi, tiibakali kuyanda kunjizya sinkondonyina mumilyango yamunzi ooyo. Pele kujanza limwi, mbubuti mbubakali kunga balyaamba kuba bana kristu kumwi kabakakila muntu uutazyi leza kuti ajane lufutuko? (Aboobo mbobakali ba Loma, kutali ba giliki, inga twabalekelela kuti tiibakaninga mvwa makani aabbiza lyakabambidwe amapulanga pele mukati kalyo kwakasisidwe basikalumamba.)

Aboobo, ba Loma bakajula milyaango akunjizya kabunga kasyoonto ka Basimato kuti bamutole musololi wabo kucikombelo. Naakamanizya kubbapatizyigwa akutambula zyoonse zimupa kuba mukristu, Hastein wakapona camaleele! Wakamwantuka kwiimikila amaulu aakwe, mpoonya walo abalombwana bakwe bakalwana kuyaa  kujaya bantu kutozya kumilyango yamunzi ooyo akuyoonjizya nkamu yabasikalumamba aabo bakaceede anze lya munzi. Kakutaninga sika mangolezya, munzi wa Loma wakamanina kudilimunwa……Mpoonya aawo Hastein wakamvwa kuti ooyo munzi ngwaakamvwampa boobu, tiiwakali munzi wa Loma pele wakali munzi wa Luna. Munzi wa Loma wakacili bamaile bali 250 kulaale kuzwa waawo!

Ooku kwakali “kulubizya kwakufubaala ncobeni.” Kakwiina kudonaika, cakaba cintu cisesya kubantu bakali kulangilizya kwiinda baabo bakali kulwana!

Mangwalo atuletela mukonzyanyo uukonzyana ayooyu, mukonzyanyo “wakulubizya kusesya ncobeni.” Kuti muntu walanga ciindi citaanzi, bweende bwazintu mukaano aaka inga kwalibonya aanga nzipekupeku zisezya eezyo zibambilwa bana basyoonto. Eeci cibalo cisoleka kupandulula mbocili cibi cintu cimwi alimwi cibelesya mabala aayo mukaambo aaka: “Mbuli mwaalumi wakatija syuumbwa, mpoonya wakaswaanganya malama naakali kutija; wakapilukila kuŋanda yakwe, eelyo naakasika ooko akuyaamika kwaanza kwakwe abwaanda, yakamuluma nzoka.” (Amosi 5:19, KJV)

Aaka kaano ncintu cisesya mbuli kaano kamwi alimwi: mumabbuku aalembwa zintu zisesya, kuli kaano kamuntu wakali kubalika ncobeni, kwaimpana tukokola walo kagama kulubazu lumwi kutija syuumbwa naa mulavwu, mpoonya inga azyikulange nkwatijila kumbele kwiimvwi malama ulindila nguwe; Maccu, hena nkulyatisya mabbuleki kwaakusuba mulilo kutusindi twakwe akucenguluka. Citobela waawo, citondezya miindi yakwe kayiimpana kubalika ikoya masipoko aancinga naa namutendele, ma! maulu nkwaapilingana kubalika kwalunda kasuko, kayaa kulileba kutijila kuzyuli lya ŋanda yakwe akusindaila cijazyo camulyango kuti cijatisye, kutanjili munyama naba omwe. Moyo ucibbubba pele uyaa kukkalwa camba, lino watetebala ansi munsaa bwaanda kuti alyookezye, mpoonya aawo ayalo nzoka yalibonena, yagoma kukwaanza mpeenya aawo mpakkede. Aaka nkaano kamvwikaanga kakonzya buyo kucitika mumizeezo yamuntu yakweezyeezya, kakatondezyegwa muzifwanikiso zyakukkomanisya bana, alimwi nkaano kagwagwamusya kusesya bana basyoonto kwamisela minjaanji eelyo nobalangilizya cipekupeku cakaano aako.  

Pele kuti aaka kaano kabalwa mubwini, koonse kuseka inga kwazima. Inga amasusu aimikila kuyoowa kwalo. Eeci cibalo cipandululwa mukaano aaka, ncecintu zyuuluzuma zyabantu atalaa nyika ncobalangila kucitika! Pele, aaka nkaano kamusyobo wiimpene. Takali buyo kaano kakukkomana akulangila, pele nkaano kakuyoosya amanyongwe.

Mukampango katobela, eelyo nokabalwa kabotu kabotu, kaamba kuti:

Maawe kuli ndinywe nomuyandisya buzuba bwa Yahuwah! Mulangila nzi abuzuba oobo kuli ndinywe? Buzuba bwa Yahuwah bulaa musinze, alimwi kutali mumuni. Buli mbuli mwaalumi uutija syuumbwa naa mulavwu, mpoonya waswaanganya malama; nokuba kuti waunka muŋanda yakwe, alimwi eelyo naciyeeme kubwaanda inzoka yamuluma. Hena buzuba bwa Yahuwah inga tiibwabaa mudima, kuleka mumuni? Alimwi akusiya mbi kakwiina cilibonya, nokuba kubalangala mumuni muli mbubo? (Amosi 5:18-20, KJV)

InzokaKoima musa, lindila kasyoonto. Waamba kuti nzi mushinshimi aawa? Aaka takali kaano kamasesya kabufubafuba pe. Kapandulula “buzuba bwa Yahuwah”! Oobo buzuba bwaambwa mukaano aaka, bwaambilizya Kuboola Kwabili, alimwi ncobeni, kalaambilizya aciindi ca mapenzi eeco cisolweda buzuba bwakulalala, oobo mbobuzuba bwa Kuboola Kwabili. Kukabelesya munzila eeyi, ncintu citeeleleka kuti oobo buzuba bwa Yahuwah, buyoosika kabutilimuna akuyoosya myoyo yoonse. Cintu ciinda zyoonse muciindi camapenzi mapati, eelyo manyongwe naani kucitika, ncintu ciinda kubaa manyongwe cakuti Mangwalo aambilizya ncico kuti nciindi ca “mapenzi ookwa Jakobo.”

Pele nokuba boobo, eeci cibalo, cilitobedwe acisyomyo cakuvwunwa: “Maccu kaka! Nkaambo oobo mbuzuba bwakukalala, alimwi kwiina buzuba bweelene ambubo: alimwi nceciindi camapenzi ookwa Jakobo, pele walo uyoovwunwa kuzwa muli mbubo.” (Jelemiya 30:7, KJV)

Eeci cibalo cili mubbuku lya Amosi caamba cintu ciimpene ali ceeci caambwa kale. Cintu caambwa eeco cilaa ntenda kapati, alimwi kunyina cintu cikonzya kuubaubya cibalo eeco. Nkucenjezya kugaminide. Kunyina acimbi pele nkugaminina kucenjezya muntu.

Cintu ciinduluka kwaambwa mukucenjezya kwa Amosi ncakuti, oobo buzuba bwa Yahuwah bulaa mudima kutali mumuni. Alimwi eeco ciindi, ciluundulukide kwaambwa. Kufumbwa ciindi cintu cimwi nociinduluka kwaambwa mu Mangwalo, caambilizya kuti mbombuboobo Yahuwah mbwayanda kuti citeelelwe, aboobo webo weelede kusinsimuka, jula meso aako akubikkila maanu aawa. Joseph wakapandulula mulazyo ooyu kuli Pharaoh kuti: “Alimwi nkaambo eeco ciloto cakaindulukwa kuli Pharaoh ziindi zyobile; nkaambo kakuti eeci cintu ciligantidwe kucitika a Yahuwah, alimwi Yahuwah uyoocilekela kuti cicitike mukaindi kasyoonto.” (Matalikilo 41:32, KJV)

Ziindi zyotatwe, kucenjezya kwa musinze kulipedwe mubbuku lya Amosi. “Maawe kuli nduwe ooyandisya buzuba bwa Yahuwah!...Buzuba bwa Yahuwah mudima, kutali mumuni… Hena inga buzuba bwa Yahuwah bwaba mudima, alimwi kutali mumuni? Nuuba musinze uusiya ncobeni kuti mbi, alimwi kakwiina mumuni muli nguwo?” (Amosi 5:18-20, KJV) Kufumbwa ncoyaambilizya ntenda eeyo, ncintu cili masimpe cilaa ntenda kapati kumuya wamuntu. Kunyina cintu cisesya antenda iili boobu. Eeyo ntenda nkwiili ncobeni.

Pele ino mbubuti musinze mbuunga wabaa ntenda? Aboobo, mwezi wakasiya alimwi zuba talikabali. In nkaambo nzi? Jelemiya utusyomya kuti baluleme bayoovwunwa kuzwa muntenda eeyo!

Musinze wamumozaNtenda yaambwa waawa tiili yamudima uubonwa ameso pe: Musinze wamumoza, alimwi ooyu ngomudima wiinda kubaa ntenda ali woonse. Davida wakalemba kuti: “Ijwi lyako ndilambe kumaulu aangu, alimwi mumuni wamunzila yangu.” (Intembauzyo 119:105, KJV) Kuti jwi lyokwa Yahuwah, lyalo lili nkakasimpe, kalyaambwa kuti mumuni, nkabela caambilizya kuti “musinze” inga kaciiminina kulubila kuyaamukide Mangwalo. Ntenda mpati iilangene abantu bokwa Yahuwah muciindi camapenzi nja kulubila mumoza. Eeyi nintenda itaambiki cakuti Amosi ulibonyaanga takonzyi kulilesya kwiindulika kwaambilizya ntenda eeyo limwi a limwi.

Ooku nkuncenjezyegwa kutalangilwi pe! Tee kayi, Gaburieli wakasyomezya Daniele kuti: “Luzyibo luyooyungizyigwa.” (Daniele 12:4, KJV)

Lino mbokuyaa kuba mumuni uuyungizya kumwekesya, kuciyaa kuba ntenda yiindila kukalala eelyo bantu nobayaa kuliiba akulikwaya, kakwiina kubikkila maanu zintu ziyandika. Kulidunda kwabantu baku Laodiceya kwakali kwakuti, balivwubide, balaa zintu zinjaanji, alimwi kunyina ncobabulide, kakuli Kamboni Wamasimpe walo waamba kuti: “Webo ulisofweede, alimwi ulipengede, alimwi uli mucete, alimwi uli moofu, alimwi ulaa mantanda.” (Ciyubunuzyo 3:17, KJV)

Cintu ciinda boofu bwamoza oomo muntu mwakonzya kulijana mazubaano, teesyi kusyoma mucintu cilubide comwe buyo pe. Cintu cini nca kulisumpula mukulyaamba kuti ulizyi kale tusimpe toonse tuyandika kuti akafutulwe. Ooku kulisumpula kwamusyobo ooyu kusolweda muya wamuntu kuntenda iitobela waawo, yalo eeyo yiinda kukalala. Eelyo muntu nasyoma kuti ulizyi kale mumuni woonse uuyandika kuti akafutulwe, aboobo, kufumbwa mumuni uuyungizya kumwekesya kwiinda waawo, nkokuti kuli nguwe ooyo mumuni ulilubide. Eeci ncintu cijalila mizeezo yamuntu kumumuni uuzwa kubulemu bwa kujulu ooyo Muuya wa Yahuwah ngwayanda kumuletela muntu ooyo. Mabangabanga aamumuni uusalalisya, taakonzyi kupuna kunjila mumoyo muyumu mbuli bbwe, uusinkilidwe kuti mumuni mupya utanjili mukati.

Masimpe kuti tulaa kasimpe, alimwi tweelede kujatilisya cakunamatila aawo mpotwiimvwi kutegwa tutazungaani; pele tatweelede kulanganya mumuni mupya ooyo Yahuwah ngwanga watutumina, alimwi akwaamba kuti, Peepe, kunyina ncotubwene ncotunga twayandila mumuni mupya kwiinda yooyu wakaindi ngutwaatambula kale, ooyo ngotuzyibide kale. Eelyo notwiimina muntaamu yamusyobo ooyu, bumboni bwa Kamboni Wamasimpe inga bwatusinsa kuti, “Alimwi hena webo tolibwene kuti ulisofweede, alimwi ulipengede, alimwi uli mucete, alimwi uli moofu, alimwi ulaa mantanda.” Aabo balimvwa kuti balivwubide alimwi balaa zintu zyoonse nzyobayanda kakwiina ancobabulide, bali muciimo caboofu cakuti tabalibwene mpobaimvwi kunembo lyokwa [Yahuwah], alimwi tabalizyi kuti mbobabede oobo.1

Intenda yakuwida mumusinze wa mumoza, nimpati cakuti nkamu ya WLC yakalyaaba kuti icenjezye makamu aabantu. Kuli cibeela cimwi cigaminina aawo ntenda eeyi mpiili mpati akutalibonya. Eeco ncibeela ca bukambausi bwaangulukide bwa mazubaano bulaa mpuwo kapati.

Kulizya Mweembo munzila Yaandeene

Bukambausi bwaangulukide mazubaano, bwakacita mulimo mupati wakutola mulumbe uujisi kasimpe kokwa Yahuwah munyika. Mbuli, zikombelo mboziyaa kuba zyanyika, zyakatalika kwaalilwa kutonkela kasimpe kumbele; Ijulu lyakali syomezyede mumuni uuyungizya kumwekesya kubantu banjaanji, aabo lwabo, bakabeleka kapati kuti baabanye ncibaapedwe. Nkamu ya WLC ayalo, yakalelekwa mukubunganya mumuni muyandisi ooyo wakamwaikide akataa bukambausi bunjaanji bwaangulukide.

Luzyibo lwakamwaikizyana muluwo, lwakagwasya bantu batuba kuti batole kasimpe kulaale kwiinda mbucakali kukonzyeka kaindi. Bunji bwabantu aaba amilimo yabo, bakatundululwa azikombelo zikamantene. Eezi zikombelo zyakalibilika nkaambo kampuwo yabantu aaba bamwaya kasimpe kakuli mbantu balikotamika akulitola ansi. Milimo yabakambausi eeyo, yakasinswa akusinganyigwa kuzipaililo zyazikombelo, mumalembe aazikombelo alimwi bamwi, zyakabatola akunkuta zikombelo zizangide kuyoobalwanina nkukooko.

Saatani ulizyi kabotu kuti, oobu bukambausi bulizwidilide kumwaya mulumbe akasimpe munyika. Walo wakapanda nzila iipilingene yabucenjezu; cuusisya ncakuti eeyo nzila ilazwidilila kulwana bakambausi aabo. Saatani wakagaminina zyooko zyobile zyakulwana mbabo. Wakatalikila kulwana:

  1. Basololi ba bukambausi bwaangulukide.
  2. Aabo bakajana mumuni kuzwa kubukambausi bwaangulikide.

Basololi: Kasimpe kausisya nkakuti bakambausi baangulukide banjaanji lwabo, bakatobela nzila yaatozya zikombelo eezyo zyakabatundulula. Nkaambo kakuti bayeeme abantu batobela nkamu zyabo kuti babagwasye mali, eeco ncecaabapa kuti batalike kweenkela kuyiisya tusimpe tutakkazyiki myoyo yabantu. Aboobo, bunji bwabo bakatalika kukaka mumuni uuyungizya kumwekesya kwiinda yooyo ngobajisi kale wakukambauka kasimpe. Eelyo mumuni mupya nuuletwa kumizeezo yabo, balo badukwida masyule aabo kumumuni ooyo, alimwi babelesya nguzu nzyobayeeya kuti balijisi mbuli basololi balaa moza, kuti bakulwaizye nkamu zyabo zyalo kuti zisulaike mumuni uuyinda kumweka. Kunyina cilubide kukambauka kolyaangulude kuzwa kuzikombelo ziwide alimwi kogaminide cibeela camulumbe cimwi mumalembe aako. Akaa nkaambo katakonzyi kwiindulukwa kwaamba kapati. Nokuba boobo, kaambo keni kaboolela waawo, eelyo basololi nobasulaika mumuni uuli woonse mupya kuti ulilubide.

basololi bamilimo iitajatene ambunga ili yoonse 

Batobeli: Kuli bazumi banjaanji bayandisya kasimpe aabo bakalelekwa amumuni wakazwa mubukambausi bwaangulukide. Ijulu  talipede kasimpe koonse kumuntu omwe buyo pe kutegwa aabanye boonse lukondo lwakujana kasimpe. Ncenciceeci, ncokunyina muntu omwe nokuba nkamu iikambauka yomwe buyo, yeelede kulwana mumuni uupedwe kunkamu iimwi ooyo uutako munkamu eeyo. Bantu banjaanji bayandisya alimwi basyomeka mukasimpe, balaingaila akwiilingana akataa zikombelo, kusangana aawa awaalya, akwiingaila akataa nkamu zikambauka, kababunganya mumuni aawa, akubungila mumuni umwi aalya. Boonse tabatalikili acibaka comwe pe, pele umwi aumwi utalikila aakwe mwini. Kaambo kaliko aawa, nka muntu uutalika kutobela mbungano kuleka kuba muntu uuvwuntauzya kasimpe.

mbelele 

Kuti muntu kalaa “uumutobela”, ooyo muntu tatobeli ncobeni Mwanaambelele kufumbwa nkwagama Walo. Mucibaka caboobo, ooyo muntu utobela nguzu zyamuntu ukonzya kufwa. Ncenciceeci Saatani ncalwanina nkamu zikambauka cakwaanguluka. Kwiinda mukusungilizya kuliyanda mumuuya, walo ulakonzya kubasisya aawo mpobatalika kusulaika mumuni ooyo wakasyomezyedwe kuli bamwi. Nkaambo buyo kakuti Ijulu lyakakusyomezya mumuni ooyo ngookatambula kale, teesyi mbobumboni bwakuti kucinyina mumuni uuciyubununwa.

Ntenda eeyi nkwiili ncobeni cino ciindi alimwi ncenciceeco nkamu ya WLC nciyaasanganya jwi koompolola antoomwe a mungele wane wa Ciyubunuzyo 18, kiiwompolola kuti: “Kamuzwa muli nguwe, nobantu bangu, kutegwa mutatoli cibeela muzinyonyoono zyakwe, alimwi mutatambuli mapenzi aakwe.” (Ciyubunuzyo 18:4, 1599 Geneva Bible)

Eeci ncibalo ciyandika kapati. Kanjikanji cisanduludwe kuti “Kamuzwa muli nguwe.” Nokuba boobo, kwaamba kuti koboola, ooko nkutamba. Eeci ncecintu cibikka mumizeezo yamuntu muzeezo uutaluleme wakuti, eeyo mbungano iipa lwiito oolo , kuli nzila imwi mboyiimpene ambungano zimwi, aboobo, inga muntu wamvwaanga inga wavwunwa kuti wasangana mbungano eeyo. Eeci ncintu cili kulaale akasimpe keni. Kunyina muntu weelede kusiilwa anze alwiito lwakujulu oolu. Nkulaililwa kulaanguzu kapati kwaambisya kuti: Koya!

“Kotija kuzwa akati ka Bbabbuloni, alimwi muntu omwe omwe kavwuna muya wakwe: utajaigwi mubusofwaazi bwakwe; nkaambo ecino nceciindi ca kujokezya kwa Yahuwah; walo uyoomupilusizya cimweelede.” (Jelemiya 51:6, KJV)

Ntenda Yeni

Ooyo muntu, wakalaa mumuni ngwaakajana kaindi mucikombelo, mukabunga kamwi nokuba munkamu imwi yabukambausi yaangulukide, uli muntenda yakucegwa kuti azulilwe munkamu eeyo nkaambo kabalongwenyina abantu mbamvwana limwi. Kuti nkamu eeyo yakaka mumuni uyaa kumwekesya kumunika, inga lyaba sunko pati kukkalilila mukati kankamu eeyo, kwiinda kubweza ntaamu yakutaalukila anze akulyaangulula akutobela kasimpe kufumbwa nkokamusolweda muntu ooyo.

Oobu mbobwaali bweende bwazintu ncobeni mucilengaano ca mucizyi wesu Ellen White, mushinshimi ucaalizya wamusela wamamanino.

Ime ndakabona myeelwe yamakunga aabantu eeyo yakali kulangikaanga ilaangidwe antoomwe atunweba. Banjibanji munkamu eezyo bakali mumusinze uusiya mbi; meso aabo akalicengeme kutozya ansi, alimwi kunyina cakali kubaswaanganya balo a  [Yahushua]. Pele kwakali tanteene mutubungabunga ootu bantu aabo bakalaa masyu aakali kumweka mumuni, mesi aabo akalangide kujulu. Mabangabanga aamumuni aakali kuzwa kuli [Yahushua], mbuli mumuni wazuba, akasikila kuli mbabo. Umwi mungele wakandilailila kuti ndilangisye, alimwi Ime ndakabona mungele uubeembela aabo bakalaa mumuni, kakuli bangele basofweede bakazingulukide baabo bakali mumusinze. Ime ndakamvwa jwi lyamungele kalyoompolola kuti, “Amuyoowe [Yahuwah], akupa bulemu kuli Nguwe; nkaambo woola lyalubeta Lwakwe lyasika.”

kusulaikaMumuni uumwekesya wakamwekela atalaa nkamu eezyo, akumukila boonse aabo bakautambula. Bamwi bakali mumusinze bakautambula mumuni ooyo akusekelela. Bamwi baakaka mumuni wakazyila kujulu, kabaamba kuti inga ulabasweesya. Ooyo mumuni wakabainda ambali, alimwi bakacaala kabali mumudima. Aabo bakatambula mumuni ooyo kuzwa kuli [Yahushua], bakakkomanina kuyungizya mumuni ngubaajisi kale kuli yooyo waamunikila ali mbabo. Masyu aabo akabekema akukkomana kwabulemu, kumwi kabalungumene kulanga kuli [Yahushua] cakulangilisya, alimwi majwi aabo akamvwugwa kaasangene antoomwe ajwi lyamungele kuti, “Amuyoowe [Yahuwah], akupa bulemu kuli Nguwe; nkaambo woola lyalubeta Lwakwe lyasika.” Eelyo nibakatalika koompolola boobu, Ime ndakabona aabo bakali mumudima kababasukumina akumbali amakkuko aabo. Mpoonya aabo banjaanji bakatambula mumuni uusetekene, bakakosola tunweba ooto twakabaangilide akubasinkilila, akwiimina kulaale kabaandeene abaabo bakacili munkamu eezyo. Eelyo nibakacili kucita boobo, bamwi balombwana bankamu zimwi aabo bakali kulemekwa abantu aabo, bakainda munsi lyabo, bamwi kababakulwaizya, bamwi bakabafubaazya akubakonga akubaangila mankusa kumeso, alimwi bakaindilizya kwaangisya tunweba ooto twakaangilide nkamu eezyo kumwi kabati, Swebo ndiswe tujisi kasimpe.” Ime ndakabuzya balombwana aaba kuti bakali bani, alimwi ndakaambilwa kuti bakali bakambausi abasilutwe aabo baasulaika mumuni lwabo, alimwi aabo batakali kuyanda kuti kube umwi uutikatambule mumuni ooyo.

Mpoonya Ime ndakamvwa jwi kalyaamba kuli baabo bakatonkaikwa akufubaazyigwa kuti, “Kamuzwa akati kabo, mutajati cilaa tombe.” Mukuteelela jwi eeli, mweelwe mupati wabantu wakakosola tunweba twakabaangilide, akusiya mbungano eezyo zyakali mumudima, akuyoosangana abaabo bakayaamukide kutaanguna, aabo bakalijanina lwaanguluko, alimwi bakasanganya majwi aabo. Ime ndakamvwa jwi lilemu, lyamupailo kalizyila akataa baabo bakacili munkamu zyakali mumudima. Bakambausi abasilutwe bakacili kuyaa bweendeenda akataa tubungabunga, kabaangisya ntambo zyabo; pele Ime ndakacimvwide jwi eelyo lilemu lyamupailo. Mpoonya ndakabona aabo bakali kupaila kabatambika maanza aabo kuli baabo bakabungene kabaangulukide, kabasekelela muli [Yahuwah]. Kwiingula kwakalimvwisya kuzwa kuli mbabo, kabalungumene kulanga kujulu, alimwi kabatondeka mujulu, kwakali kwakuti, “Amuzwe akati kabo, alimwi amulyaandaanye.” Ime ndakabona bamwi kabali balikke, kabadadanyana kukakatila kujana lwaanguluko, alimwi kumamanino bakakosola ntambo eezyo zyakabaangilide. Bakalesya kufumbwa cakali kuyanda kubaangilila alimwi akubaca mukooze, alimwi baakaka kuswiilila kunongwa kwakacili kuya kumbele: “[Yahuwah] ulaa ndiswe.” “Swebo ndendiswe tujisi kasimpe akati kesu.”

Utabaa bukandu bwakukomba koli olikke kuti bukulesye kubweza ntaamu yakutaalukila anze. Kuti kakwiina nkamu yakukomba limwi, eeco tacili cintu cakulilekelela kuti uzumanane kumvwana ambungano nokuba cikombelo eeco cikaka mumuni wabulemu bwakujulu.

Bantu bakacili kuya kumbele kuyaamuka mbungano eezyo zyakali mumudima akusangana nkamu zyakaangulukide, eezyo zyakali mumusena wakaimpukide atalaa nyika. Balo bakalungumene kulanga kujulu, bulemu bwa [Yahuwah] bwakalibonya ali mbabo, alimwi bakoompoloa cakukkomana kulumbaizya Nguwe. Balo bakaliswaangene antoomwe alimwi bakali kulangikaanga bakavwumbilidwe aamumuni wakujulu. Mbumbali lya nkamu eeyi bamwi bakanjilwa mpuwo yamumuni, pele tiibakasangana nkamu eeyo. Boonse aabo bakakkomanina mumuni ooyo wakamwekela ali mbabo, bakalungumene kulanga kujulu, alimwi [Yahushua] awalo wakalanga ali mbabo kamwetamweta.2

Webo utacegwi mukweendelana abantu batateeleli. Kuswiilila kwako kweelede kuba kuli Yahuwah alimwi kuli Yahawah alikke. Utabaa bukandu bwakukomba koli olikke kuti bukulesye kubweza ntaamu yakutaalukila anze. Kuti kakwiina nkamu yakukomba limwi, eeco tacili cintu cakulilekelela kuti uzumanane kumvwana ambungano nokuba cikombelo eeco cikaka mumuni wabulemu bwakujulu. Kufumbwa nkamu yabukambausi eeyo yakabweza ntaamu yakwiimina kulubazu lusulaika mumuni umwi (nokuba yooyo uupedwe ziindi zinjaanji woonse), eeyo tiili nkamu yakukomba limwi mbweenya buyo acikombelo cili coonse cili mucibeela ca Bbabbuloni.

Amwiimikile Mbuli Bakkazyikide Camba

Bana ba Yahuwah mazubaano balaitwa kuti baimikile kabali balikke, kabaandeene alimwi kabaangulukide kuzwa kumbungano iili yoonse, nokuba nkamu, nokuba cikombelo. Kunyina weelede kulekela mizeezo yakwe kuli umwi, akutobela buyo jwi ndyamwaambila umwi kuti nkakasimpe. Yahuwah uyaabusolweda muntu omwe omwe. Muntu omwe omwe weelede kuba alikke, nkaambo umwi aumwi uzyila kulubazu lwiindene, kajisi nzyasyoma ziindene. Mbuli luzyibo mboluyaa kuyungizya  kulibonya atalaa nyika, kuyandika busongo bwabulemu bwa kujulu abwalo kuti kabuyaa kuyungizya. Teesyi ncobeni kuti mumuni “mupya” uli woonse nkasimpe pe. Ncintu ciyandika kulizyibila mumoza kuti ninzi ceelede kutambulwa, aceeco ceelede kulazyikilwa kumbali.

Kunyina weelede kulekela mizeezo yakwe kuli umwi, akubweza buyo jwi ndyamwaambila umwi kuti nkakasimpe.

Utalekeli kusunkwa kuti utobele basololi ba bukambausi bwaangulukide nanka kumvwana akataa basyomi kuti kukwaangilile mukooze. Ncintu cabuntu kuyanda kuzingulukwa abantu bayeeya mizeezo njojisi. Ncintu ciyumya lusyomo kukombela antoomwe abaabo basyoma mbuli nduwe. Ncintu cikulwaizya kubala zibalo zilembedwe eezyo zyeendelana alusyomo ndojisi cino ciindi. Nokuba boobo, ntenda yakuba mutobeli ankamu yabukambausi yaangulukide, nintenda njeenya iili mukuzulilwa mucikombelo cizangide, kozambaidwe acintu cimwi ncosyoma.

Eelyo musololi ngolemeka, nanka mbungano ooko nkozulilwa nkookayiila kasimpe, niibweza ntaamu yakukaka tusimpe tumwi, ncintu cuubauba kutobela mukonzyanyo wabo. Muntu teelede kubweza jwi lyamuntu uumwi kuti nkakasimpe akukaka mumuni umwi kakwiina kulibalila lwakwe mwini. 

Luyando lwa kasimpe lweelede kutola busena butaanzi kwiinda cili coonse ciyandigwa mukabunga. Saatani uyandisya kubelesya luyando lwakuzulilwa mukabunga kamwi kutegwa akonge muntu uuyanda kulizandula. Eeci ncecintu cinga cazimya jwi lya Moza.

Ciimo ca nkamu cini ncecibamba kuti aabo banjide muli njiyo balyaambe kuti SWEBO naa kuti BALO. Aabo basangene munkamu eeyo, bakayiisyigwa kutambula kufumbwa cisyomwa abantu banji. Kuyungizya kwiinda waawo, bakayiisyigwa kuti, batani kubuzyilili cili coonse. Aboobo, kuvwuntauzya kasimpe kulatyompokezyegwa. Aabi bazumanana kubuzya mibuzyo, kanjaanji balazondwa. Kumamanino balatandwa kuzwa akataa nkamu. Kukamantana akataa nkamu yamusyobo ooyu, kulasinikizyigwa kwiinda mukukonga akucengelela bantu kuti bateelele.

Kuti webo koli wakatandwa kuzwa munkamu imwi, utalekeli ceeco kuti cikutyompye pe. Ncobeni webo inga wazumanana kupaila abalongwenyoko abamukwasyi wako aabo bacicengedwe, pele boonse bakomi bokwa Yahuwah, boonse bapati mumoza bansiku, bakaitwa kuti baimikile kabali balikke. Johani mubbizyi wakali mwaalumi wakali kukkala mumpangala zyamabwe munkanda mutakwe cikondelezya. Kali alikke, wakamvwa Moza kuumwaambila mumoyo wakwe kuti, alibambile kucita mulimo mupati mbuli yooyo uulunduka kasolweda Mesiya. John Bunyan wakamanizya myaka iili 12 muntolongo yamunzi wa Bedford nkaambo kakukaka kuumuna kuti ataambi mumuni ooyo ngwaakapegwa akutambula. Mumyaka eeyo iili 12, Muya wa Yahuwah wakamunjila akumugwasyilila kuti alembe bbuku lya Musinzo wa Silweendo Uya Kujulu, eelyo bbuku lilaa tusimpe tulemu twa moza, ooto twakaleleka banjaanji mumisela yakainda kuzwa eelyo naakavwalaula bbuku eelyo muntolongo yakwe yamabwe iitontola. Martin Luther, alakwe, wakaitwa kuti ayimikile kunembo lyabapaizi abeendelezi, kasyomezyedwe kasimpe aako kakali kuyo kwaangulula miya yamakunga aabantu.

Kutobela kasimpe, ninzila yeendwa katungu, ninzila yasimweendaalikke. Eelyo webo noitwa kuti wiimikile koli olikke, utadiliki musyule pe. Kolibona kuti walelekwa a Julu. Kobelesya ciindi cakuba olikke kuti ukomene mumoza akuswenena munsimunsi a Yooyo uupa mumuni akasimpe koonse.

Kakumbatila Kasimpe Koonse!

Kuno kubbazu lya Kujulu, ncintu citakonzyeki kuti muntu uuli woonse akonzye  kuteelela kasimpe koonse. Mubuumi butamani boonse, banunudwe banoobala zintu zilemu zyokwa Yahuwah akuzumanana kwiiya kuzwa kuli Nguwe.

Nkamu ya WLC, malyatililo amusemo wakumwaantukila kutola mulumbe woonse ngotwakayubunwidwa, kunyika yoonse. Eeci ncintu cijatikizya tusimpe tutakkazyiki moyo. Zimwi ziindi, kuli mulembi uukalede uutwiingula kaamba kuti: “Ime nsyeekasangana nkamu ya WLC kutegwa nditambule kulubila ooku nanka kokuya.” Nobeenima, kunyina ciindi pe nkamu ya WLC niisoleka kukkomanisya mizeezo yamuntu omwe. Pele alikke Yahuwah. Kufumbwa buyo mumuni nuuyubunwidwa kumizeezo yakuteelela kwesu, swebo tulakakatila kutumina mumuni ooyo kulaale, ooko kufumbwa kunga kwajanika muntu uuyandaula mumuni ooyo.

Kwiimvwi Koli Olikke 

Ijulu lilakwiita webo buno buzuba kuti wiimikile, waandaane alimwi ulyaandaanye  akutajata cintu citasalali. Kuli zintu zimwi zisyoonto buyo ziinda kusofwaala kwiinda kulisumpula mumoza akulidunda kwamuntu umwi kuti ulizyi kale zyoonse, pele kumwi ulakaka kuteelela mumuni uumwekesya kwiinda ngwajisi kale.

Eelyo notuzumina kuti  Kamboni Wamasimpe ulizyi ciimo cesu kwiinda mbotucizyi swebo, Walo inga watupa bululami Bwakwe kuti tulimvwumbilile mantanda eesu, kusalala Kwakwe kuti kutumwailwe zinyonyoono zyesu alimwi agolide yalusyomo lwa kujulu. Nkabela eelyo inga cazuzikwa cisyomyo Cakwe ciyandisi cakuti:

Amulange, alazya mazuba, mbwaamba Yahuwah, eelyo Ime neyoobamba cizuminano cipya aŋanda ya Isilayeli, alimwi aŋanda ya Juuda:

Kuleka kweendelanya cizuminano eeco nceekabamba Ime abamawisi … Pele eeci ciyooba cizuminano eeco Ime nceyoobamba aŋanda ya Isilayeli; Aakwiinda mazuba aabo, mbwaamba Yahuwah, Ime njoobikka mulawo wangu mukati kabo, alimwi njoowulemba mumyoyo yabo, alimwi njooba Elohimu wabo, alimwi balo bayooba bantu bangu.

Alimwi tabakayiisyi limbi umwi aumwi mweenzinyina, nanka umwi amusazinyina, kabaamba kuti, Komuzyiba Yahuwah: nkaambo boonse bayoondizyiba ime, kuzwa kubaniini, kusikila kubapati akati kabo, mbwaamba Yahuwah: nkaambo Ime njoobalekelela cibi cabo, alimwi Ime nsyekaibaluki limbi cinyonyoono cabo. (Jelemiya 31:31-34, KJV)


* Mazina Aasetekene Akabikkwa mu Mangwalo woonse aalembuludwe.

1 E. G. White, Review & Herald, August 7, 1894.

2 E. G. White, Early Writings, pp. 240-243. Eeci cilengaano kucigaminina cigaminide buumi abweende bwa Balangila kuboola bataanzi, eelyo nibaa tyompwa kuti Yahushua taakazyokela eelyo naakali kulangilwa. Nokuba boobo, ziiyo eezyo nzibakaiya kwiinda zijatikizya ciindi coonse alimwi zijatikizya bantu bokwa Yahuwah mazubaano, mbweenya mbuli mumazuba aayo. Izilengaano zyakapedwe muzibeelabeela, kutegwa bantu bokwa Yahuwah mazubaano bakonzye kwiiya kuzwa mubuumi bwabantu bakatusolweda.