Print

Bulangizi Kuzwa mu Buumba!

Ibbuku lya Buumba Lilaa ciiyo cipati mu lusyomo amu bulangizi, akuyumyayumya kuti Yahuwah ngu Leza uuzuzika zisyomyo Zyakwe —zyoonse.

ciloli-cipatide-kunsaa-cizabukiloMuntu uukkuba ciloli cakususya zintu, naakaimpya kupima mpobuli atala busena bwa kwiinzya mujungusi ciloli, mbwaakanjila biyo mujungusi aacizabukilo mpoonya aawo cakapatila ciloli. Tiilyakalampa bakapokola bakabungana kuti bagwasye. Syaazyibwene wazibulo mu dolopo ooyo wakaitwa kuti aboole alakwe. Bwakujana nzila yakupatuluzya ciloli kakwiina kudilimuna cizabukilo cakuti tacicikonzyi kubambululwa lyakaba penzi likopa ncobeni. Pele kana kalombe, kumvwa macucuucu aabantu nkobapilingana anze, kakagambwa nikaamvwa cintu cakakopa bapati maanu.

“Nkaambo nzi ncomutaide kupompolola muya uzwe mumavwili?” wakabuzya mulombe cakusinizya. Nzila ngubauba cinicini boobu yakubambuluzya cintu ciyumu nta! Kanjaanji tulatongomana kusyaankanya mizeezo yesu akwiinzya kumbali ziiyo zilaa mulimo mupati kuli ndiswe. Muziindi zili boobu, swebo tweelede kutaaluka cifuteenuma ntaamu yomwe musyule akucengulula mizeezo yesu kuti tulanganye zintu munzila yiindene.

Ziindi zya Masunko

Ziindi zya masunko zisunka lusyomo lwesu. Kufwidwa mwana, kusweekelwa cilongwe nokuba cikwati, nokuba kumaninwa ncito inga casiya muntu kazingidwe mizeezo, kayabaila kumwi kayaa kulibuzya mpindu yakuzumanana kupona. Muziindi zili boobu, ncintu cuubauba kuyeeyela kuti naa Yahuwah ulakombelela ncobeni kuti naa yebo ulimvwide buti. Bamwi bantu balabuzya kuti ambweni Yahuwah ubapa cisubulo nkaambo ka milandu yakaindi. Ikuti nitwatali kubambulula kabotu-kabotu, iziindi zya kuciswa akuba muntenda nizyali kunga zyatunyonganya lusyomo lwesu. Pele tazyeelede kucita boobo! Swebo tweelede buyo kucinca mbotulanganya bweende bwa zintu, alimwi mpampawaawo bbuku lya Buumba mboliboolela kutugwasya.

Jelemiya wakabeleka buumi bwakwe boonse kacenjezya bana Juuda kufumpwa aa bana Bbabbuloni ooko kwakali kuzyaa kuswena kuti lwakali lubeta lwa bulemu bwa kujulu nkaambo ka mulandu wakusulaika Yahuwah. Kumamanino, oolo lubeta lwakali kulindilwa kwa ciindi cilamfu lwakasika, nyika ya Juuda yakaba matongo aakoolaulwa, bantu bayo bakatolwa buzike kunyika zili kulaale. Ooko kupenzyegwa kwakacumba moyo wa Jelemiya kulalibonya mumajwi ngaakajuzya bbuku lya Buumba:

Ino waba buti tongo munzi
wakazwide bantu!
Waba buti mbuli mukamufu ooyo
wakali mupati akati kamisyobo!
Ooyo wakali mbuli mwami mukaintu akati kazisi,
lino waba muzike.

Bana Juuda batolwa mubwaange.
Balikkede akati kamisyobo imwi,
tabalyookezyi pe.

Basinkondonyina baba basimalelo bakwe;
basinkondonyina bakkala cakuliiba.
YAHUWAH wabaletela buumba nkaambo
ka zibi zyabo zinjaanji.” (Buumba: 1:1-3)

Ikuti nikwali muntu wakalaa kaambo kakulimvwa kutakatwa boobu kuli Yahuwah, mbantu bana Juuda.

malundu-a-kupasuka-zuba

Pele nokuba kuti cakali boobu, mu busiku bwa musinze wiinda kusiya mbi wamasunko aakwe, Jelemiya wakabona bulangizi mubusena oobo bwatakali kunga bwayeeyelwa kujanwa bulangizi!

Yahuwah Ulasunga Zisyomyo Zyakwe

Utalubizyi ncoyeeyela, Jelemiya wakalimvwa kutakatwa aa Yahuwah ncobeni. Walo wakooloma kuti,

“Ime ndi muntu waanjila mapenzi
aa musako wa bukali Bwakwe.
“Ndimuntu wakabona mapenzi akaambo kacisubulo cabukali bwakwe.
Kasimpe wanduuma ajanza lyakwe buzuba boonse.
Ciindi nendiita nokuba kulilila lugwasyo,
tatambuli kukomba kwangu.” (Buumba 3:1, 3, a 8.)

Pele nokuba boobo, nokuba naakali akataa mapenzi aakwe, Jelemiya wakajatilisya ku luzyibo lwakwe lwa ciimo cokwa Yahuwah. Walo wakalizyi kuti unyonena YAHUWAH uulaa luyando.

Ndayeeya mapenzi aangu akwiingaila kwangu,
amapenzi aalula lu.
Ndaziyeeya kabotu-kabotu,
moyo wangu ulatyompwa kapati.
Pele kuli cimwi nceyeeya,
ncenciceeco ncetibe aalulangilo.
Akaambo kakuti luyando lwa Mwami YAHUWAH ndupati kapati,
talukooloba, nkaambo nkumbu zyakwe tazimani.
Cifumo-fumo cili coonse balabukuluka,
kusyomeka kwako nkupati.
Ndakalyaambauzya akuti,
“Mwami YAHUWAH ncecaabilo cangu,
nkaako ndinoosyoma nguwe.”

Mwami YAHUWAH mubotu kuli baabo bajisi lulangilo mulinguwe,
kuli yooyo uumuyandaula.
Ncibotu kuti muntu kaumidwe kalindilila lufutuko oolo
Mwami YAHUWAH ndwapa. (Buumba 3:19-26)

kupasuka-zuba

Kwiibaluka ciimo ca luyando cokwa Yahuwah kwakasalazyila Jelemiya kuti ooko kunyonyoonwa kwa Juuda muli lwaco cini bwakali bumboni bwakuti Yahuwah ulasunga zisyomyo Zyakwe!

Kujokelela musyule mu Ciibalusyo 29, Mozesi wakacenjezyede bana Isilayeli eeco cakali kunga cacitika kuti nibaacengulukila kuli baleza bambi. Cisi cabo inga canyonyweedwa limwi munzila iitaambiki cakuti, Mozesi wakalangila kuti, masi amwi inga anyandwa.

Eelyo manyika oonse ayoobuzya kuti, “Ino nkaambo nzi Mwami Yahuwah ncaakacita boobu kunyika eeyi?

Ino ncinzi cakamunyemya boobu?” Lino bayooamba kuti, “Nkaambo kakuti bantu aabo bakasiya cizuminano ca Mwami YAHUWAH, YAHUWAH wabasikale babo, ciindi naakabagwisya mu Ijipiti. Bakaleya akutalika kukomba baleza bambi akubabelekela, baleza aabo mbobatakazi mbaakabakasizye.” (Ciibalusyo 29:24-26)

Jelemiya wakaibaluka kuti ooko kunyonyooka kwa nyika iina Juuda kwiinda muli baku Bbabbuloni muli lwaco eeco cini kwakali kuzuzika zisyomyo zya Yahuwah! Kucinca mbwaakali kulanganya bweende bwa zintu kwakapa Jelemiya kuliyumyayumya ooko nkwaakali kuyanda kutegwa abikke lusyomo muli Yahuwah, nkaambo ikuti Yahuwah naakazuzika zisyomyo Zyakwe zya kunyonyoona Isilayeli mu buzangi, nkabela Walo naakazuzika azisyomyo Zyakwe zya kuyakulula Isilayeli eelyo nibakali kucengulukila kuli Nguwe.

Nkaambo Mwami takabasoweli limwi bantu bakwe pe.
Nikuba kuti ulaleta mapenzi,
uyoomubeda aankumbu,
luyando lwakwe lutamani ndupati.
Nkaambo taleti acaali mapenzi,
nikuba kubausya nsoni. (Buumba 3:31-33)

Eeco Walo Ncaakacitila Bamwi, Uyookucitila a Yebo

mukaintu-uulaa-buumbaNkaambo ka masimpe eeni aakuti swebo tukkala munyika ya cinyonyoono, eeco ncisyomyo cinicini muli lwaco aciindi cimwi mu buumi buno, kuti tuyoolimvwa kuwizuka myoyo, kukopwa, akusweekelwa. Ijwi lya Yahuwah litucenjezya kuti “bulumbu bwa cinyonyoono ndufu.” (BaLoma 6:23) Tatwaanzeene mukupenga kwesu munyika ya cinyonyoono. Paulu wakati, “Tulizi kuti kusikila sunu zilenge zyoonse zilapenga maciswe mbuli mukaintu naamyongwa.” (BaLoma 8:22) Kupenga takuli kwaambilizya kuti lyoonse tulipingilidwe akataa bamwi kuti tupegwe cisubulo kuli Yahuwah. Webo utakwelelezyegwi ku lweeno lwa dyabooli oolo. Kupenga ncibeela buyo ca kupona munyika iilaa cinyonyoono; ncenciceeci citaanzi Yahushua ncaakali kuyanda kutuvwuna! Alimwi eelyo notuyungizya kulyaaba, maumi eesu anooyungizya kweendelanya a kuyanda Kwakwe, mbube tuyooyungizya kukkomana. (Langa muli BaHebulayo 12:1-8.)

Pele nkaambo ka kasimpe keni kakuti cinyonyoono cakaleta kupenzyegwa—mbweenya mbwaakacenjezya kuti mbociyooba Yahuwah—eeco muli lwaco mbumboni bwakuti Yahuwah ulasunga zisyomyo Zyakwe. Kunyina makani naa kumbelaa mazuba kulibonyaanga kuli biyo manyongwe aalo, kakwiina kubikkila maanu eeco, nokuba cicisa ncolimvwide cino ciindi, webo ulakonzya kubikka lusyomo lwako muli Yahuwah kuti Walo ulazuzika zisyomyo Zyakwe. Walo uyootuma Yahushua kuti akabambe bulelo Bwakwe buteeli. “Nkabela [Yahuwah] uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, takukooyooba limbi lufu, nikuba koomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.” (Ciyubunuzyo 21:4)