Print

Busa: Mulyango wa Kuzwidilila nanka Kwaalilwa

Ciyanza ca Buna Kristu cipede mulongo “wazinyonyoono zili ciloba ziinda bujayi”. Ooyu mulongo ujatikizya zyeezyi:

✓ Luunyaunya
✓ Busyaacivwulemwangu
✓ Butolo
✓ Bukali
✓ Munyono
✓ Kulisumpula
✓ Bulyato

Nokuba kuti Mangwalo lwawo taajisi mulongo mbuli yooyu uuli atalaawa, pele milazyo ya Mangwalo iyubununa kuti eezi zisusi zili ciloba, nzyenzila eezyo Saatani mwanjilila bantu kuti ayendelezye mibili amiya yabo. Zili cisambomwe zitaanzi, zijatikizya mbwalimvwa muntu mumoyo wakwe amakanze aakwe. Bulyato nokuba boobo, buliimpene nkaambo bujatikizya micito yamuntu.

musimbi ujisi cinkwa cipati cilaa nyama akatiBantu banjaanji baamba kuti bulyato nkulya kapati. Aabo bakokede balimvwa kusumpuka atala lyabaabo baneneede, kabeezyeezya kuti ooyo muntu uuneneede cakuti uliminidwe mumubili wakwe, nkokuti muntu mulyato uulya kapati. Bulyato, nokuba boobo, bujatikizya zinjaanji kwiinda buyo kwiindizya kulya zintu zinona.

Ilikke nzila eeyo Yahuwah njakonzya kubandika kumuya wamuntu, njakunjila mumizeezo yakwe. Aboobo, kufumbwa cintu cimukopanya mizeezo nokuba kumuungula maanu, eeco cintu ceelede kweelebwa cakutalelema. Kulya kapati ncintu cikonzya kuzilaisya mizeezo yamuntu, mbweenya buyo a kkofi, tomwe, misamu iinyanyaazya mubili, bukoko, azyakulya zilaa mafuta kapati nokuba zivwelenganyidwe amisamu minjaanji kapati mbuli tununkilizyo, munyo ampilibili.

Izyakulya zikulwaizya buumi bubotu bwamuya, nzizyeezyo zyakapedwe kuli Adamu a Eva mumuunda wa Edeni: micelo, inseke amaila. Nicaasika cinyonyoono, cisyu mani, eeco cakapedwe kuti ncakulya cabanyama bamwi boonse, acalo cakasanganyigwa akataa zyakulya zyabo. Niwakainda muyoba ookwa Noah, eelyo bunji bwanyika niyakacili kunsaa meenda alimwi bana bokwa Noah nibatakaninga jana ciindi cibotu cakusyanga mbewu, zimwi “nyama zisalala”  zyakazumizyigwa kuligwa. Nokuba kuti Yahuwah wakazumizya bantu kulya nyama, pele nyama tiiyakali cakulya ceelela mubili wamuntu kwiinda zyakulya zimwi pe. Mubwini, eelyo nikwaasanganyigwa nyama akataa zyakulya zyabantu, buumi bwabantu bwakafwiimpa citaambiki cakuti Shemu wakapona misela iili ciloba kwiinda basazinyina – antoomwe a Abrahamu lwakwe!  

Boonse aabo balangaula bululami, bayoojana kuti kupilukila kukulya cakulya cuubauba, citasanganyidwe zinjaanji zikola, mbuli bweengwa, mafuta azimwi zibamba cakulya kuti citaboli, bayoolijanina cileleko cipati cakukoma cinyonyoono. Ooyu ngomulazyo mupati ngubakateelede bamanyina ba Daniele, Hananiah, Mishayeli, a Azaliya. Aaba bamakaintu basyoma muli Yahuwah bakali kupona aciindi cilaa ntenda mumusela wacisi ca Isilayeli. Balo bakali kusyoma zishinshimi zokwa Jelemiya kuti munzi wa Jelusalema uyoowida mumaanza aalumamba lwaku Bbabbuloni alimwi bantu bayootolwa buzike. Kwiinda mulusyomo, balo bakakomezya bana babo kuti baimikile lyoonse mukasimpe kakwiina kuzungaana nokuba kuti zyabayumina buti zyintu.

Eelyo Daniele abalongwenyina botatwe naakatolwa buzike ku Bbabbuloni, buumi mbubaakomezyegwa kumunzi kwabo nibakacili bana, tiibakabuluba pe.

 Mwami wakati kabapegwa zilyo zyabuzuba abuzuba awaini kuzwa kwakwe. Aaba bakali bakuti baiisigwe kwamyaka yotatwe, nkabela baakumanizya bakabelekele mwami. Akati kabaaba bamwi bakazwa kucisi ca Juda kwakali, Daniyeli, Hananiya, Misyayeli a Azaliya. Mupati wababelesi wakabaulika mazina aambi. Daniyeli wakamuulika zina lyakuti Belitesyaza, Hananiya wakamuulika kuti Syaduleki, Misyayeli wakamuulika kuti Misyeki, Azaliya wakamuulika kuti Abedinego. Pele Daniyeli wakayeeya kuti walo atalisofwaazyi azilyo zyabwami awaini, eelyo wakakumbila mubelesi mupati kuti azumizigwe kutacita boobo (Daniele 1:5, 8, KJV)

zisyango zitapindaudweMbweenya mbuli bantu banjaanji mazubaano, mweendelezi wabazibe awalo wakali kusyoma kuti eezyo zyakulya zilaa mafuta kapati akuvwelwa zinjaanji nzyaakali kulya mwami, kuti zyakali sumpukide akubaa busani kwiinda cakulya eeco Daniele abalongwenyina ncibakakumbila. Walo wakati kuli mbabo:

“Njoowa mwami simalelo wangu ooyo wasungula kale zilyo azyakunywa. Lino kuti abone kuti wakotela, cakutaba mbuli basaanyoko, mwami uyoondikosola mutwe. (Daniele 1:10, KJV)

Daniele wakalizyi kuti bunji bwabazike bamwi baci Hebulayo bakali kukkomanina zyakulya zivweledwe zinjaanji, zyakulya zilaa nyama zitasalali amawaini aakola aayo Mwami ngaakali kubapa. Balo bakali kulya nyama zitasalali eezyo ziligwa abantu bakomba mituni, akunyansya mulawo ookwa Yahuwah. Walo wakabuzya Melzar, silutwe muzibe ooyo wakali kumweendelezya atala lyakwe, kuti abape ciindi cakubasunka. Eeci cakali ciindi cilamfu ncobeni kuti bubotu bwakulya zyakulya ziimpene butalike kulibonya.

Aboobo Daniele wakati kumweendelezi silutwe wabazibe ooyo wakabikkidwe kweendelezya ba Daniele, Hananiya, Mishaeli, a Azaliya,

Mpawo Daniyeli wakaambila mulindizi ooyo mupati wababelesi ngwaakabikka kuti kalanga Daniyeli, Hananiya, Misyayeli a Azaliya kuti, Twakukumbila, tusole kwamazuba aali kkumi. Utatupi cimbi ccita buyo zisyumani kuti katulya amaanzi aakunywa. Kwaakumana ukatweezyanyike abakubusi aabo balya zilyo zyabwami wamana noyoocita mbuli mbooyoobona. Nkaako wakazumina kucita eeci, akubasoleka kuti bacite mbubakakumbila kwamazuba aali kkumi.

Lino mazuba aali kkumi naakamana balo bakalangika kuti bali kabotu akuneneya kabotu kwiinda bakubusi baya bakali kulya zilyo zyabwami. Nkaako mulindizi ooyo wakagwisya zilyo zyabo zibotu awaini wakali wakuti kabanywa, mubusena bwazeezyo wakabapa zisyumani (Daniele 1:11-16, NKJV)

Ncintu ceelede kulangisyigwa nguzu zili mumajwi aaya: “Daniele wakakanza mumoyo wakwe.” Kunyina nokuba kuti wakabambililwa kabotu munzila iili buti amwami waku Bbabbuloni, pele walo wakacili sintolongo ooyo wakajatwa munkondo. Eeci cizuminano tiicakali cizuminano cabuzuba bomwe pe, pele cakali cizuminano cakulya abuzuba mubuumi bwakwe boonse kuzwa buzuba oobo kuya kumbele lyoonse. Kukaka kulya ceeco ncaakasombedwe mubwaabi amukulumbaizyigwa kwa Mwami, inga nicakaba cintu cilibonya aanga nkutwangila nokuba kutukila mwami. Daniele wakabikka buumi bwakwe muntenda nkaambo wakalizyi ncaakeelede kulya cisalala. Kufumbwa naa kuti naakazumizyigwa nokuba kuti taakazumizyigwa kulya, walo naatakalya budodoodo oobo mwami mbwaakabasombede – nokuba kuti buumi bwakwe kabuyoosikila kumamanino akukosolwa kwiinda munzila eeyo.

Yahuwah wakaleleka kusyomeka kwa Daniele abalongwenyina:

Bakubusi aaba bone Leza wakabapa luzibo akumvwisya zintu zyamwaambo oonse akwiiya. Daniyeli wakali kukonzya kumvwisya zilengaano aziloto ziindene-indene.

Lino ciindi eeco mwami ncaakabikkide kuti bakaletwe nicakasika, mupati wababelesi wakabaleta kuli Nebukadineza. Mwami wakaambaula ambabo, nkabela wakajana kuti taakwe wakeelene kubaa maanu mbuli Daniyeli, Hananiya, Misyayeli a Azaliya, nkaako bakanjila mulimo wakubelekela mwami. Mumakani oonse azya busongo akumvwisya zintu mwami ngaakababuzya, wakajana kuti balainda ziindi zili kkumi kwiinda basimabibo boonse abasikulota babwami bwakwe boonse (Daniele 1:17-20, NKJV)

Yahuwah wakasyomezya kuti: “Mebo, nde Mwami Yahuwah wa Isilayeli, ndakasyomezya muciindi cakale kuti, mukwasyi amikowa yanu iyoondibelekela kuba bapaizi muciindi coonse. Pele lino ndaamba kuti, peepe, tacikonzeki pe. Nkaako ndiyoolemeka baabo bandilemeka, pele aabo bandisampaula ambebo ndiyoobaubaula.” (1 Samuele 2:30, KJV) Yahuwah wakazuzika cisyomyo eeci kuli Daniele abalongwenyina. Walo ulakonzya kubacitila boonse aabo bakanzide mumyoyo yabo, mbeenya mbuli Daniele mbwaakacita, kulilesya kucita cili coonse eeco cinga casampaula Sikabumba wabo.

Kuyanda cakulya, ninzila imwi Saatani njabelesya kweendelezya bantu kuzwa ciindi Adamu naakabisya ciindi cakutaanguna kwiinda mukulya mucelo waakasyidwe. Awalo Mufutuli naakali munkanda kasunkwa, wakasunkwa munzila yakuyanda cakulya. Aawo muntu mpaakataanguna kubisya akwaalilwa kuteelela, Mufutuli Yahushua wakeelede kutaanguna kukoma. Ncencico eeco Walo ncaakacita alimwi Walo wakapa kuzunda kuli boonse aabo bayandaula kuzunda cibi munzila eeyo.

Mazubaano, kwiinda ciindi cili coonse mumusela wesu, kuyandisya cakulya ncecibelesyo cibeleka ncobeni eeco ncabelesya Saatani. Misamu iinonezya cakulya, zintu zivwelwa amisamu iilesya cakulya kubola eeyo iisanganyigwa muli zyakulya mazubaano, ikwenga busa bwabantu, akubapa kuti baindile kufwa nzala. Zyakulya zyakapindulwa kuleka mbozyaalengedwe kulengwa (GM), zyakatondezyegwa kale kuti zipindula mubili mubotu wayooyo uulya zyakulya eezyo. Dr. Stanley Ewen, syaazyibwene uutobelezya nkwaazyila malwazi, musilisi wa lumamba lwa Bwami lwaku Aberdeen, wakatongooka kuti kamwi kazunda kajanwa mucisyumani ca kkoliflawa, aako kabelesyegwa kupindula zyakulya inga kaindizya kuyungizya ziindi zyakuti muntu abaa bulwazi bwakubola mubili kacilanga, naa bulwazi bwa kkansa. Walo wakaambilizya kupima meenda aajanwa munsaa mbewu zilimwa zyakulya zipindudwe (GM) boobo.

mbeba zilaa makoto aakkansa aakatalisyigwa amapopwe aakapindaulwa

Musunko wakainda kaindi kasyoonto wakatondezya cakumaninizya kuti mapopwe
aapindaudwe (GM) akatalisya makoto aakkansa mumbeba zyakalya mapopwe aayo.

Mu Vwivwi 2012, cikolo cipati ca Caern ku France, cakapa makani mataanzi aatondezya musunko wakusanina mbeba mapopwe aakapindulwa (GM), mapopwe aayo ngamwi akataa zyakulya zipindaudwe. Kwakajanwa kuti mapopwe aamusyobo ooyo ngaatalisya makoto aakkansa mumibili yambeba zyakali kusaninwa mapopwe aayo.

Inkuku, ŋombe zikamwa mukupa abanyama bamwi bavwubilwa kuligwa nyama, abalo basaninwa misamu iibakomezya mumazuba masyoonto buyo atuzunda tumwi, mukusoleka kubaa mpindu mpati mukaindi kasyoonto, mukuuzya mayi manji, mukupa anyama. Yoonse misamu atuzunda ooto iboolela mumayi, mukupa nokuba mabisi, anyama, zilaa ntenda kuli baabo bazyilya.

Musamu wa Bisphenalo A, naa BPA, ngumwi akataa misamu iikola uulwana mubili wamuntu. Ooyo musamu ulasanganyigwa mukubamba zipulasitiki zya mabbodela, akubikkwa mukati mumbalaa tugabba kutegwa cakulya citaboli. Kaambo kaliko nkakuti, ooyu musamu usensezya  musamu wa estrogeni muli zyakulya azyakunywa zibikkidwe mukati katugabba muubikkidwe. Mumusunko umwi,  “kwakajana  bumboni butakonzyi kukakwa” bwakuti ooyu musamu . . . ulakonzya kunyonganya zizyalilo zyabamakaintu akujaya zibeela zyabulowa, kuzyala zilema akusowa.”

Yoonse misamu “yamazubaano” iisanganyigwa muli cakulya ncotulya, ilakola, kuleka buyo mibili yesu, pele amizeezo yesu ayalo. Mubili uuciswa alimwi uukatede, tuukonzyi kubaa mizeezo iisalala mbuli mizeezo iizyila mumubili uupona buumi bubotu. Kajwi “kasyoonto kabombe” kokwa Yahuwah inga caba cintu cikatazya kuswiilila kuti mizeezo yamuntu kiikoledwe misamu alimwi kiikoledwe cintu eeco canjizyigwa mumubili wakwe. Aboobo, kweendelezya kabotu busa bwakuyanda cakulya, weelede kuba mulimo alimwi cintu ciyandika cabulemu.

Eeco cakulya ncaakabamba Mulengi wesu, ncaakabambila ba Adamu a Eva muciimo cabo citakwe cinyonyoono, ncecakulya ciceelela baabo beelede kukoma cinyonyoono. Kulya cisyu mani tacili buyo cakulya ciinda Kubota, pele nceciinda kubula ntenda, alimwi citakwe misamu iikomezya zintu, misamu amalwazi aayambukide kapati muli baabo balya nyama.

Masimpe kuti Mangwalo alembedwe kuti Mufutuli Yahushua wakali kulya nswi. Ncintu cilangikaanga cililuleme kukosozya makani kuti Walo wakali kulya anyama zimwi zisalala, kusanganya a mwanaambelele wa Pasika nokuba mwanaa mpongo uuligwa mumilalio ya Pasika. Mangwalo alembedwe kuti, eelyo Yahuwah naakaswaya Abrahamu kali mumusinzo wakuya ku Sodoma a Gomorrah buzuba bwakasolweda kujaigwa kwamunzi ooyo, Abrahamu wakamubambila  abangele bobile bakali Anguwe, cakulya.

Walo lwakwe wakazuzaanina kubutanga bwaŋombe, waakusala moombe muniini uuneneede, waambila mubelesi wakwe kuti amubambe-bambe cakufwambaana. Wakabapa mabisi aabwanda, mukupa anyama. Kabalya, wakaliimvwi ambali ambabo mucimvule camusamu (Matalikilo 18:7, 8, NKJV)

MailaBamwi bantu basyoma kuti, alimwi bayiisya kuti, nyama tiiyelede kuligwa akasyoonto pe, nokuba kuti muntu uyanda kumaninwa buumi. Bamwi basimweendanzila bakanyemya bantunyina akubacisya myoyo, nkaambo kakupindula bantu kuzwa kukasimpe, kwiinda mukukaka kulya nyama eeyo njibaabambilwa abaabo bakabatambula nibakali mulweendo balo batalyi zisyumani. Twaano ooto tuli mu Mangwalo tokwa Yahuwah a Yahushua nobakali kulya nyama, tweelede kutondezya mbotweelede kweenda swebo mbuli bantu bokwa Yahuwah eelyo notubambula zyakulya nzyotulya.

Yahushua wakazyalwa kali muna Isilayeli. Walo wakapona buumi bwa muna Isilayeli akulya zyakulya zyakaliko mumazuba aayo alimwi kwakanyina nzila muciindi eeco yakuyobozya cakulya kuti citaboli. Nokuba boobo, nyama eeyo yakali kuligwa mumazubaayo tiiyakalaa malwazi amisamu iisofwaazya nyama zyamazubaano. Kuli baabo bakaka kulya nyama , nokuba kuti nyama kacili cakulya cilikke ciliko kuti cikwabilile buumi bwamuntu, mukonzyanyo ookwa Yahushua utuyiisya kuti kuvwuna buumi ngomulawo mupati uteelede kulubwa pe. Buumi ncipego ciyandisi alimwi muntu lyoonse weelede kwiimikila nji, mukukwabilila buumi. Mbuli mulawo, kukwabilila buumi ooko kwiinda Kubota, nkwakuleka kulya nyama eezyo ziletela malwazi akuzibinganya mizeezo yamuntu. Nokuba boobo, kuti kakuli nzala  acimpayuma, cilizumizyidwe kulya nyama zisalala, kazyiminunudwe bulowa boonse, kazyitambulika, nokuba kuti tazyili cakulya ciinda kubota.

Bantu bokwa Yahuwah aabo bakatambula bwaabi bwa Abrahamu; eeco ncintu ceelede kutuyiisya kubomba moyo akulumba baabo batazyi kabotu, mulubomba lwabo lwakutwaaba zintu zyabo. Lyoonse ncintu ciinda Kubota kuti walubizya mubwaabi bwako. Eeco tacaambi kuti aabo bazyi kabotu lyoonse balijisi nzila yakujana zyakulya zisalala akulya kufumbwa ncobayanda pe. Mubwini, eeco caamba kuti eelyo webo noli ambaakani yamusyobo ooyo, kolekela kubomba moyo abwaabi bwabantu aabo bakufwida nkumbu kuti zyeendelezye micito yako.

Kuzunda busa bwakuyanda cakulya, ncecimwi cintu ciyandika kapati alimwi ninkondo yiinda kukatazya kuzunda. Mbuli Saatani mbwayaa kuyandaula nzila zinjaanji zyakusofwaazya mibili amizeezo yabantu, cakulya cuubauba, citasangene misamu alimwi cibambidwe munzila njicaalengwa, ncecintu ciyoogwasya kuzunda nkondo yakulwana ciimo camuntu uuwide. Aabo bayanda kuzunda nkondo yakulwana busa bwakuyanda cakulya, mbweenya mbuli Daniele abalongwenyina a Yahushua Lwakwe mbubaazunda, abalo bayoolijanina kuti kuzunda muli zyoonse kuyootobela aawo.

Mbweenya mbuli zinyonyoono zimwi, Yahushua ulaa bwiinguzi kukusunkwa akulamatila cibi cili coonse.

Lino atujatisye lusyomo ndotuzumina. Nkaambo tulijisi Mupaizi Mupati kwiindilila, walo wakainka akuyoosika kujulu kwini-kwini kwa Leza. Ooyo ngu Yahushua, Mwanaa Yahuwah. Tatujisi Mupaizi Mupati uutakonzyi kutufwida lubomba mubuteteete bwesu. Mupaizi wesu wakasunkwa munzila zyoonse, mbubuli mbotusunkwa swebo. Pele taakwe naakabisya pe. Lino atube aacamba swebo, tuswene kucuuno cabwami ca Yahuwah waluse. Ooko tuyootambula lweengelelo akujana luse lwakutugwasya ciindi notubula (Langa baHebulayo 4:14-16.)

Yebo kwaaba buumi bwako, akuyanda kwako, amubili wako ku Mufutuli Yahushua. Walo ulindila buyo nduwe kuti akupe kuzunda atalaa cinyonyoono cili coonse ncotingaana limwi. Konjila lino mulukondo lwakupona kozundide kwiinda muli Nguwe.

musimbi utondeka lubango luzwide zisyango