Print

Kulisamika kwa Muna Kristu

Yahuwah muyandi wa zintu zibotu. Walo wakazuzya mulengalenga woonse azintu zili boobo! Kuzwa kucaanda cituba bu akuŋaima nolibala zuba, kusikila ku mapepe aampye aalaa misyobo iivwelene akumwekamweka; kuzwa kumisyobo yiimpene yakaluba kasyoonto kapekema kusikila ku mabwe aabalangala kumwekamweka mayandisi, bubotu bwazintu zyoonse eezyo bwakazyila mumizeezo ya Mulengi iitondezyedwe antangalala. Awalo Jelusalema Mupya, ooyo uuyooba munzi mupati wanyika mpya, awalo munzi uutapanduluki kulibotela. Kuliyakidwe golide mumigwagwa yawo; bwaanda bwawo buyakidwe aamabwe aabalangala aa jasipa, milyango njamabwe aatubatuba. Musemo wamunzi ubambidwe aamabwe mayandisi, woonse kaamweka kufumbwa lubazu nkoolangila: ma diamondi masafaya, ma emalodi, ama amethysti aamwi manjaanji.

Zilengwe zya Kumalengelo

Ncintu cabulengwa leza kuti ayalo mizeezo yamuntu wakalengwa, ili mucinkonzya ca Mulengi wakwe, kuti kakkomanina akuyanda zintu zibotu. Cimwi akataa zintu bantu nzyobayandisya, ncakuyanda kulangika kubota nobasamide zikobela. Kufumbwa naa muuzikobela zipya zilaa mpuwo, nokuba musila uunanikidwe kumeso nanka nkaya aninga anweenwe ziŋaima, kuyandisya kulibosya ncintu cijanwa kapati akataa bantu ciindi coonse, mucisi cili coonse. Kulisakatizya tubulo tumweka amabwe aabekabeka, muli lwaco, eeco tacili cinyonyoono pe. Yahuwah Lwakwe nguwakabamba zintu eezyo akusamika Lusifa, ooyo wakali civwumbyo, cilaa mabwe mayandisi kumatalikilo. Lino kabelesya mukonzyanyo wa mwami waku Tyre, Yahuwah wakaamba boobu kujatikizya Lusifa:

"Webo nduwe oomaninide, wakalizwide busongo akweebeka kubota kwiinda boonse. Webo wakaliko mumuunda wa Edeni ookwa Elohimu; kufumbwa bbwe liyandisi lyakali civwumbyo cako, ibbwe lisalala pyu, lya topazi, alya daimandi, lya berulo, lya onikisi, alya jasipa, lya safilo, lya emelodi, lya anofeki amaragido, alya golide: bubambe bwa tuntimbwa atupyoopyo twako twakabambwa muli nduwe mubuzuba nookalengwa. Webo wakananikwa kuba civwumbyo; Ime ndakakubikka aawo: webo wakaliko mumulundu uusetekene ookwa Elohimu; webo wakali kweendeenda akataa mabwe aamulilo." (Langa Ezekiya 28:12–14.)

Lusifa (Saatani)Lusifa wakali cilengwa leza ciinda kubota atalaa zyoonse. Walo wakali mungele wakaimvwi munsaa cuuno ca Yooyo Uuteeli. Kufumbwa bbwe liŋaima, lisimpidwe mulubulo lwa golide, eeco cakali cilivwumbyo cakwe. Mumuni wakali kumweka lyoonse kuzwa kuli Singuzyoonse, wakali kulibonya atalaa mabwe aayo akumwekula munzila yaankamika kulangilizya. Eeco ncecakali civwumbilizyo Mwami Yahuwah ncaakalengela mungele Wakwe wiinda boonse. Pele mukampango katobela waawo kuli kaambo katyompya moyo akutontozya mumagondo nkaambo ka kulipakamisa kwamusyo ooyo ncikwaaleta ku myoyo yabantu bawide mucinyonyoono: “Webo wakalibambidwe cakulondoka munzila zako zyoonse kuzwa nookalengwa, kusikila buzuba oobo nookajanwa busofwaazi muli nduwe.” (Ezekiya 28:15, KJV)

Busofwaazi, cinyonyoono, akulidunda: Lusifa wakaanguka nkaambo kakulidunda. Eezyo zipego nzyaakamupede Mulengi tiizyakakkutya moyo wa Lusifa kuti uzule luyando pe, pele walo wakasala kuliyanda, busyaacivwulemwangu akulidunda. Eeci ncecicitika ziindi zinjaanji; zisani nzyamuntu mbozicinca ciimo camuntu uuwide mumcinyonyoono. Muntu, ooyo wakalengwa muciimo ca Mwami Yahuwah, naakawa wakabweza ciimo ca sinkondonyina muzangi, Saatani. Kunyina pe naa nkusala zyakusama ziluulwa kubaa mpuwo, nokuba ninga anweenwe ankaya ziŋaima, nokuba zyakunana kumeso, kuti kazyibelesyelwa kunyoomenezya akujatila maanu aabantunyoko kuti bakuyande, kuli nduwe eeco ncibyaabi alimwi ncintu citalikila mu kuliyanda.

Mbweenya mbuli cibeela ca mulawo ookwa Yahuwah cili coonse, ncintu ciyandika kumvwisisya milazyo iili mumulawo nkaambo eezyo nzyezintu zisikila kumoyo wamuntu. Kusanduka kwaatangalala tacili cintu cilikke Mwami Yahuwah ncalangaula mumuntu pe. Pele, Yahuwah ulibwene zintu zyoonse zili mukati ka moyo wamuntu: iciimo mbwalyeendelezya muntu azintu nzyasyoma, ncecibamba muya wakwe. Majwi ookwa Yahuwah kuli Samuele eelyo naakali kunanika mwami, aleelede kumvwisyigwa abantu boonse bayanda kuleta maumi aabo kuti ayendelane Anguwe: “Utamulangi mbwalangika ciwa nokuba bulamfu bwaciimo cakwe, nkaambo Ime ndamukaka. Nkaambo Yahuwah talangi mbuli muntu mbwalanga pe, muntu ulanga ciwa caatala, pele Yahuwah ulanga mukati ka moyo.” (Langa muli 1 Samuele 16:7.)

Bantu banjaanji tabaloteli kusama ninga kuti bayandwe abantu nkaambo kazikobela nzyobasamide nokuba zintu nzyobalizilide kumeso. Mbweenya mbuli mabwe aakulisakatizya, musila wakulizila mumeso tuukwe cinyonyoono pe. Eelyo nobelesya musila kusisa cibata ncookazyalwa aancico, kusisa mpookavwalulwa cikanda nokuba kuti ulangike bwana, kunyina cibyaabi aawo pe. Pele mbweenya mbuli mabwe mayandisi, kuli kaambo kalibonya eelyo muntu nabelesya zintu zibekema, zilaa mpuwo alimwi zidula kapati kuti ajate maanu aabantunyina bamwi, kuti bamukkomanine akunyomenenwa nzyasamide.

Kufumbwa cintu ncolisakatizya cipa kuti bakunyonokele akukuyanda bantu bamwi nkaambo ka mubili wako, nokuba buvwubi bwako, eeco ncintu cilubide. Ooko nkusama kwa kulidunda antangalala kukweendelezya kale mukati kamoyo. Paulu wakakambauka kacenjezya kusama kwa kuliyanda eelyo walo naakamba kuti:

"Munzila njeenya, abalo bamakaintu kabalisamika zikobela munzila yabulemu cakulibombya, cakulilemeka akulijata, kutali kulipesa masusu nokuba golide nanka mabwe aangala nokuba zisani zidulisya, pele mbuli ceeco ceelela bamakaintu balyaamba buleza, milimo mibotu." (1 Timoteo 2:9-10, NKJV)

Bamwi baciyeeyela kuti, kweendelanya akampango aaka, kunyina muntu weelede kulukwa masusu. Nokuba boobo, Paulu wakali kwaamba kwiindizya kulisakatizya kwa bamakaintu baku Loma abamwi bakavwubide aabo bakali kuyanda kubatobela mukucita boobo.

Bamakaintu baku Loma kutaanguna bakali kubamba masusu aabo munzila ngubauba . . . Kubamba masusu akataa bamakaintu bakakwetwe kwakacinca mubulelo bwa Muleli Augustus eelyo nikwakalibonya misyobo minjaanji iidula yakubamba masusu. Zikobela zya bamakaintu baku Loma zyakali zyuubauba kazitacinca nkaambo bamakaintu [kutali banalumi] tiibakajisi zyakusama zibaandaanya ciimo ca buvwubi, pele bamakaintu bavwubide bakali kusama zikobela zidula kapati, kupika masusu mumisyobo iidula, akulisakatizya ninga, nweenwe, nkaya azimwi zinjaanji zidulisya (http://www.roman-colosseum.info/roman-clothing/roman-hairstyles.htm)

Bamakaintu baku Loma bakali kubelesya misyobo yakupenta masusu, kuzingaila abunweba budula bwakulusya masusu, eeco cakali kunoonga citola mawoola manjaanji. Kuluka masusu kwa mumunzi wa LomaTunweba twa golide, tutungidwe mumabwe aaŋaima amabwe aabalangala, eezyo zyakali kusumwa antoomwe akubamba nsefwa yakusama kumutwe. Nokuba kuti zyakali zibotu ncobeni kakwiina kudonaika, pele eeco cakali kucitilwa kulisumpula akuti bayandwe (akunyomenezya) bamwi. Ncenciceeco Paulu ncaakali kulemba, kutali kuluka buyo masusu.

Eeyi milazyo ili masimpe kufumbwa cibeela cakusama akataa banalumi abamakaintu. Zisani zilaa mpuwo kanjaanji zilaindizya kubotya mbwalengedwe kubota muntu. Musyobo wa Cijulujulu, a wusubilasubila nokuba misyobo iitali mbwaakalengwa masusu, kulivwunauna mubili munzila iitakwe mulemeko kuli bamwi, zyoonse eezyo nzintu zyakujatila bamwi maanu kuti: Kolanga mbweboneka amubili wangu. Kondilanga kaka mebo!

Kuyasaulwa aamubili, kusimbwa zifwanikiso cikanda, akulicuzaula cikanda ooko kuyaa kubaa mpuwo akataa bantu mazubaano, kulikasyidwe kapati mu Mangwalo. “Inywe tamweelede kunengaula amubili nkaambo kabafu nokuba kuliyasaula nsimbo azibata zyamisyobo kufumbwa, Ime ndime Yahuwah ndaamba.” (Kolanga mu BaLevi 19:28.) Eezi zilengwa zyakazyila akataa bakomba mituni eelyo nibakali kulemekezya bafwide, pele kunyina muntu uuyanda kulemekezya Elohimu uusalala, uusetekene akupona buumi bululeme, ooyo uunga watola lubazu muziyanza zyamusyobo ooyo.

mwaalumi uulaa nsimbo akuyaswa ninga amubiliCili masimpe kuti Mangwalo alembedwe makani aakusama zyakulisakatizya akataa bana Isilayeli. Mutwanga wa Abrahamu, ooyo wakatunwa kuyoosela mukaintu ookwa Isaka, wakapa Rebekah “ninga yamumpemo iilema cisela ca shekele lyomwe, ankaya zyobile zyakumaanza zilema mashekele aakkumi lyagolide.” (Matalikilo 24:22, NKJV) Mwami Ahasuerus wakapa Mordecai ninga yakwe ya cuuno camweendelezi. “Mpoonya Mordecai wakazwa munsaa mwami kasamide zikobela zya bwami zyamisyobo ya cijulujulu akutuba, amusyini mupati wa golide, a cikobela cabunweba camusyobo wa cisombo.” (Kolanga muli Esita 8:10 a 15.)

Nokuba boobo, zilisakatizyo azikobela zibekema tiizyakali kusamwa muziindi zya kulisinsa myoyo akulyeempa.muziindi eezyo, kufumbwa cakulisakatizya amubili cakali kubikkwa kumbali alimwi bantu bakali kusama zikobela zitaduli. Atwalo tununkilizyo tiitwakali kuzumizyigwa pe. Eelyo Daniele naakali kuliimya kulya akupaila, walo wakali kupailila kuti ateelele cilengaano, eeco ncaakalemba kuti: “Mumazubaayo, Ime nde Daniyele ndakalilauka kwa mvwiki zotatwe zikkwene. Ime tiindakalya cinkwa cibotu, nokuba kulya nyama nokuba waini mukanwa lyangu, alimwi Ime tiindakalinanika tununkilizyo nokuba asyoonto pe, kusikila mvwiki zyotwe zikkwene zyayulila.” (Daniele 10:2 a 3, KJV)

Eelyo Mwami Yahuwah naakayita Jakobo kuti awunke ku Betelo kuyookomba Nguwe, Jakobo wakaita mukwasyi wakwe kuti weempwe, akweezyanya kusama ninga zyakumatwi kuti nkukomba baleza balweeno:

Mpoonya Jakobo wakaambila baamunzi wakwe abaabo boonse bakalaa nguwe kuti, "Amusamunune baleza bamituni bali akati kenu, amulisalazye, amucince zikobela nzyomusama. Nkabela atunyamuke tweende ku Betelo; mpoonya Ime njoobamba cipaililo okuya kuli (Eli), ooyo wakandiingula mubuzuba neekapengede alimwi ulaa ndime kufumbwa nkwegama kuzwa ciindi eeco."

Aboobo bakapa Jakobo baleza babo boonse aabo bakali mumaanza aabo, amasikkiyo aakali kumatwi aabo; mpoonya Jakobo wakazisisa kunsaa casamu ca telebinti eeco cakali munsaa ku Shekemu. (Matalikilo 35:2–4, NKJV)

Mwaka amwaka mu Buzuba bwa Kunununwa, zyoonse zyakulisakatizya amubili azikobela zibekema, zyakali kulazyikwa kumbali eelyo bantu ba Mwami Yahuwah nibakali kumukumbila kubusyu Bwakwe kuti balekelelwe zinyonyoono zyabo zyaantangalala azitazyibidwe antangalala.

Kujulu,Yahushua uyoosamika mukomi omwe-omwe musyini amutwe wakwe. Eeyi inooli misyini yiinda bulemu kwiinda musyini ngwaakasamikidwe mwami wiinda nguzu atalaa nyika. Kusikila ciindi eeco, nokuba boobo, bantu bokwa Yahuwah bacinookkede munyika ya cinyonyoono. Ciimo cabo ciwide cicilangila kuyandwa. Aabo balangila kumwekamweka abulemu bwa Yahuwah tabakonzyi kulipakamisa akutozya maanu aabantu kuli lwabo beni.

basimbi bobile bazilidwe musila munji kumeso akwiindizya kulisakatizya ninga zinji amubiliCiimo cabuntu ncitwaakona cizyibide cinyonyoono kankaambo keni Mwanaa Yahuwah simuzyalwaalikke ncaakafwida bantu. Kulipakamisa akutozya maanu aabantu kumubili wako ulaa cinyonyoono abucete, nkuba muzike wa KULIYANDA, eeco ncecibi cini ncaakawida Lusifa. Ijwi lyokwa Yahuwah litucenjezya kuti: “Kulipakamisa kulasolola kakutaninga sika kunyonyoona, akuliyanda kotaninga somboka. Cilainda kubota kuba mubombe moyo akataa bacete, kwiinda kwaabana zyakubba abaabo balisumpula.” (Tusimpi 16:18 & 19, KJV)

Lino naakasolwedwa a Muya Uusalala, Petulo wakatondezya ciimo camasimpe boonse ncobeelede kukakatila kubaa ncico:

"Bubotu bwako butabi bwaatala bwakulibbalaika atalaa masusu, kusama golide, nokuba kusama zisani zisani zyeebeka; pele akube kwa muntu uusisidwe mumoyo, uusamide cikobela citasofwaazyigwi ca moyo mubombe muumuzi, eeco ncecintu ciyandisi mumeso ookwa Yahuwah. Nkaambo munzila eeyi, mbweenya mbuli kaindi, bamakaintu basetekene aabo bakali kusyoma muli Yahuwah mbubakali kulisamika." (Langa 1 Petulo 3:3–5.)

Aabo balulami bapona mazubaano kumamanino aamusela wanyika, banooyandaula kusetekanya ciimo, akusiila limwi zyoonse kumbali kufumbwa zinga zyabasinkila nokuba zibacengelela bululami bwa kujulu. Swebo tupona muciindi camacaalizyo cini cipedwe mumusela wanyika, mu Buzuba bwaandeene bwa Kunununwa. Woonse mwanaa Yahuwah wamasimpe weelede kulilangaula muli lwakwe amubuumi bwakwe, alimwi kufumbwa cintu ncasala, kuti abone naa kuli ncayelede kucinca eeco ceelede kutondezya moyo mubotu uutozyede kuli Yahuwah.

Icaando ca Banakalindu bali Kkumi (langa Mateyo 25:1-13), cijatikizya kapati ciindi cino. Boonse banakalindu bali kkumi, bakali kusyoma mukasimpe, pele boonse bakoona ŋonzi. Eelyo nibakasinsimunwa kumvwa lwiito lwakuti Sibwiinga wasika, boonse bakajanwa malambe aabo akali zimide. Balikke bone mbibakajisi mungwimba wakuyungizya ooyo wiiminina Muya Uusalala, “akulondola” malambe aabo kuti balibambile. Ibbala lya “kulondola”, mumulaka mutaanzi eelyo lyakali kwiiminina kubambulula mbuli kulisakatizya amubili. Kwakali buyo zisyoonto nzibakeelede kubambulula kwiinda mubusolozi bwa Muya Uusalala.

Kolyaaba ku Mwami Yahuwah mulweendo lwako, alimwi kosyoma muli Nguwe, kuti akuyubunwide mizeezo njoyelede kucinca, kufumbwa ncoyelede kulondola, eeco ceelede kucitwa ku lambe lyako kuti kaliciyaka munyika yamusinze kutegwa yebo akamucingauzye akumwaanzya kokkomene a kuboola Kwakwe.