Print

Mulumbe uuzyila kuli Mika: Cilonda Cakwe Tacisilikiki

Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa.

Kufumbwa mukambausi uupedwe mulimo wakuccumaila jwi lya Yahuwah ku mbungano iimbi kuleka yabantu banyenzi nkwakkala, ulakonzya aciindi comwe nokuba cimwi kulangana aa mulimo wini ncuuyandika mulumbe wakwe. Nkulikwaya buti nkwajisi muntu uuzwa anze lya mbungano ncanga wakambauka jwi lya Yahuwah kubantu balyaamba kale kuti mbana ba Yahuwah, kapati kuti ooyo kuuli mulumbe uutakkazyiki moyo?

MIKA-UUZYILA ANZE

Mushinshimi Mika wakalangene aacintu eeco, nkaambo wakali kuzyila anze lya munzi wa Jelusalema, ooko nkwaakakambauka majwi ookwa Yahuwah. Ikuti naakali kukkala mu Jelusalema, walo nibakali kumwiita kuti "Mika, mwanaa niini aniini." Izaya wakashinshima mu Jelusalema munsaa ciindi nceenya eelyo Mika naakali kushinshima; lino kazulilwa ku Jelusalema, walo wakali kwiitwa kuti "Izaya mwanaa Amozi." Kujanza limwi, Mika wakazyila ku Molesheti, kanzi kasyoonto mumalundu aa nyika ya Judah, munsaa mamaile makumi obile kusikila makumi obile amusanu kumusanza lya kumbo kwa Jelusalema. Iciganto ncaakali kuzyibwa aancico, aboobo, tiibakali bazyali bakwe pele munzi mwaakali kuzulilwa. Mika wakaunka ku Jelusalema kuyookanana majwi kubantu bankuko abasololi batakali bokwabo. Mika taakakanana majwi aayo ngaakalipangila lwakwe pe. Mika waakanana kuzwa biyo mubulamfu bwa kumvwisyisya kwakwe. Walo taakakanana cakuti wacimya bavwubi abalaa nguzu. Walo taakakanana zya kunyonokela nanka kufwida munyono kubantu bamumunzi bakalaa buvwubi. Walo waakambauka cakali kumucumba kumoyo nkaambo ka cisi abantu baco akubakulwaizya kuti bacince myeendelo yabo kutegwa baleye bukali bwa Yahuwah. Eelyo Mika naakaamba makanaa lubeta, manyongwe, akunyonyauna, tiikwakali kuyeeyela biyo nkwaakali kulombozya lwakwe. Pele, lyakali jwi lya Yahuwah lyakaboolede kuli nguwe kujatikizya minzi ya Samaliya a Jelusalema muziindi zya malelo ookwa Jothamu, Ahazi, a Hezekiya. Samaliya a Jelusalema yakali minzi mipati kucooko ca bulelo nkobuli kunyika lya Isilayeli akumusanza lya bulelo bwa Judah, kutobelanya oobo. Eeyi minzi yobile yakali masena aacisi aa bweendelezi anguzu mumazubaa Mika. Eeyi minzi yobile yakali kwiiminina zisi zyayo, alimwi, aboobo, majwi aamulumbe akagamikidwe ku minzi yobile aku zisi zya Isilayeli a Judah. Mbuli mbuyakali misena yaakatikati ya bweendelezi, eeyi minzi njiyakalaa mulimo wa zintu zicitika mukataa zisi zyayo. Mbube cakabede kuti, eelyo kuti Samaliya a Jelusalema beesyemuka, cisi ca Isilayeli aca Judah cakali kunga canjilwa mpeyo. Kwaamba bweende mubulelo bwa Jothamu, Ahazi a Hezekiya kuli zinjaanji zyakali kucitika aciindi ca cishinshimi eeco. Malelo aabami ba Judah botatwe aaba akatola myaka makumi osanwe ayosanwe. Musela omwe buyo kacitaninga sika ciindi eeci, kwakali luumuno mu mapolitikisi akukkalikila mucisi ca Isilayeli aca Judah, mpoonya akutobelwa makwebo aakomanisya akuyungizya mpindu aayo aakaleta buvwubi bupati akubaa zinjaanji. Mumazubaa Jothamu, Ahazi, a Hezekiya, mbantu bakacili kusekelela kubaa zintu ziyandisi, buvwubi, kubbobola, akukkala shabwaa kwa ziindi zyakainda.

Mukubula coolwe, nokuba boobo, kwakali lusalululo mukwaabanya buvwubi. Cakali ciindi ca kupobola kapati pele alimwi cakali ciindi ca buyumuyumu kapati. Cakali ciindi ca kulikwaya akuvwuba pele alimwi cakali ciindi ca kwiimwa kapati. Cakali ciindi cakutambula mpindu kapati alimwi cakali ciindi ca kusweekelwa kupati. Cakali ciindi ca buvwubi bupati pele kumwi kacili ciindi ca bucete bupati. Cakali kkkciindi ca kukkomana cinicini pele kumwi kacili ciindi ca kuusa kapati. Cakali ciindi ca zintu ziimpene kapati.

KUSALULULANA BULEMU KWA CIINDI EECO

Eeci cakali ciindi eelyo jwi lya Yahuwah nilyakaboola kuli Mika-cilengaano ncaakabona. Micah wakacibona kali mumubili amumoza. Walo wakabona zintu zyakali kuyaa kucitika mumbali lyakwe (eezyo bantu boonse nzibakali kubona abalo) nkabela azintu zimwi Yahuwah nzyaakali munsaa kucita akaambo kaako (eezyo bamwi nzibatakali kukonzya kubona). Mika wakabona bweende bwa makwebo-kuvwuzyanya kwa zintu zya buvwubi akataa bantu. Walo wakabona buvwubi bwa bantu banji, buvwubi bwa nyika a maanda, zyakakwempulwa kuzwa kuli mbabo eelyo nibakanyangwa zintu zyabo kwiinda munzila zitaluleme zya bavwubi bangaye buyo bakalaa nguzu.

Bu syaacivwulemwangu alunya zinzyakali bweende bwa baabo bakeelede kulyeendelezya munzila yabuntu. Bantu bakavwubide bakalaa bulyato ca kulisampuzya kapati kuyaansi kusikila mpobakwangulwida limwi kufumbwa tusyoonto twakaceede munyika yiinda kucetaala. Kunyina cakali kubalesya kulendekezya kunyonokela kwabo. Eelyo wakabona bavwubi bangaye kabalikkomanisya abuvwubi bwa zintu kakuli bunji bwa baabo bakajisi nguzu bakali kubadyakaizya mumicito amukulimvwa mumoyo kwiinda mu bucete. Mika wakabona bantu bapenzyedwe kabatundululwa akubaa luciso lwa kubula bulangizi. Mukubula coolwe, aabo bakali kubatundulula bakali bana bokwabo;. Bavwubi bakaluukwete busyaacivwule-mwangu kakwiina kufwa nsoni cakuti kucetaazya basimukobonyina amakatazyo aabuleya akali ansi kapati kutobelanya mulongo wa zintu nzyobakali kubikkila maanu. Ibacete, batakwe nguzu, bamuka bafu, bamucaala, abaabo bakanyina kwakukkala bakasiigwa mubupenzi bwabo nkaambo kunyina wakali kubabambilila. Kupyopyongana kwa bulemu bwa muntu akulanganya bantu mubuleya zyakasika mpozyeela kubula cikkelo, kakuli kulijata kwakasampauka kapati. Bacete tiibakajisi wakubaiminina mukupenzyegwa kwabo. Aabo bakanyangwa zintu kunyina wakali kubazekela munkuta ya milawo. Kutasyomeka cakaba mbobweende bwa mazuba, alimwi kutalulama kwakali koonse-koonse. Babetesi aabo bakeelede kululamika zintu bakali kuulwa Mali, aboobo bakali kunga lyoonse bakosozya milandu kulubazu lwa bavwubi abalaa nguzu. Kupoizya nguzu zya bubetesi azya mapolitikisi kwakaletelezya kupenga kapati akataa buleya. Aabo bakeelede kukwabilila bantu tiibakali biyo kumamanya kucita milimo ya kubakwabilila; kunze lyaboobo, bakageme kutundulula baabo bapenzyedwe. Aabo bakeelede kusanina mbungano bakali kucengelela mbungano. Mika wakabona basimilimo bamfulumende kabacita mafunze aataambiki aakulekela zintu zibyaabi zyakali kucitika kabakkede muzyuuno zya milimo yabo. Bapaizi abashinshimi bakali kuzumizya ceeco ncibakeelede kusinganya, alimwi eezi zisofweede nizyakali kuyaa kucitika, mbweenya azisofweede, bavwubi abaabo bakalaa buumi bubotu bakacili "kukomba" Yahuwah kubee kunyina cakalubide. Bupaizi bwakapoila ncobeni kuba bupaizi bwa kulikkkomanisya. Bakabona Yahuwah kuti ulaa moyo mubombe, mwaabi uuleleka lyoonse kutali kusinganya. Bavwubi bakabona buvwubi bwabo bwabumpelenge kuti ncitondezyo ca kubambililwa aabulemu- nkaambo bakaambilwa abashinshimi aabo mbibakapa mali aabo kuti bakanane buyo majwi ngubakali kuyandisya kumvwa. Cintu cinyandya, akataa busofwaazi bunji kapati mbubwaali boobu, bupaizi bwakabboboka akubaa mpuwo kapati nkaambo tiibwakali kusinganya micito yabo ya busofwaazi. Kulangila anze, bakali kulangika kusetekana eelyo nibakali kubungana mu tempele akulipa kutuuzya zipego azipo kuli Yahuwah, pele mumyoyo bakali sofweede, alimwi myeendelo yabo yakali bolede.

KUSALULULANA BULEMU KWA CECINO CIINDI

Mika ncaakabona eeco muciindi cakwe, pe lino muntu waanze uulanga mu cisi ca Amelika mazubaano inga wabona nzi? Kweezyekanya anyika yoonse, cisi ca Amelika ncisi cilaa nguzu, ciyumu, alimwi cizwide bantu bavwubide alimwi cizwide cakutikaika buvwubi bwa zintu; bantu balikkede mukulikwaya akubbobola mumasena aayebeka akudula kaajisi zintu zilibotela. Myootokala mibotu, zikobela ziinda kubota, azyakulya ziinda kunona nzimwi akataa zeezyo bana Amelika nzyobanyoomenezya caantangalala ku nyika yoonse. Amunzi wa Bunakristu ku Amelika kuli mazyuli aazwide zikobela azyakusama kumaulu eezyo zitasamwi kwa myaka minjaanji antela zitakasamwi kabili. Nokuba boobo bunji bwa bantu bacizumanana kuula zikobela zipya. Bantu bajisi zintu zinji boobu bacizumanana kukwempula zinjaanji. Bantu baku Amelika tabalibonyi kukkuta kusikila babaa mootokala mupya, zikobela nsini, zibulo zya kusobanya, nanka cintu cidumide cilaa mpuwo. Kujanza limwi, akataa nyika yoonse, kapati mumasi aabucete kapati, bantu bajisi kusyoonto buyo, alimwi azyalo eezyo balanyangwa. Bantu balatandwa muzyooko mobakkala kwa myaanda-myaanda ya myaka kutegwa mpindu zifumba migodi zikonzye kufumba golide a mabwe aaƋaima kutegwa bakkutye basimakwebo babo bavwubi. Bana balafwa nzala akubula cakulya abuzuba. Muminzi minjaanji yamu Afulika, bana bone muli bosanwe balafwa kabataninga sika myaka yosanwe yakuzyalwa nkaambo meenda ngobanywa alisofweede tombe, tuzunda, zyuuka, amalwazi. Ncintu cibonwa-bonwa kanjaanji nkubona bana kabafulyunga mumatombe kuyandaula cakulya—kuti nicatali boobo, inga bapona biyo mazuba ongaye kabatakwe cakulya. Mbuli mbocimvwika kweetezya, bamwi bamakaintu baulisya bana babo mu buzike nokuba mubuvwuule nkaambo cilainda kubota kuli mbabo kwiinda kulangilizya bana babo kabafwa kumbelaa meso aabo; balo basyoma kuti kuulisya bana njenzila ilikke yakulomya kubambilila kuti bana banunuke. Mu Afulika, imwi mikowa mbwiizulwa yakakukulwa nsiki ya kuyokela, kakweekwe, a ntuntumaanzi nkaambo bantu tabakonzyi kuulya misamu iivwuna buumi. Kuli mwaandulula mupati uuciyaa kukwakwamuka kwaandaanya akataa bavwubide abacete eelyo bavwubide nobayaa kuyungizya kuvwuba abacete nobayaa kuyungizya kucetaala. Cintu cuusisya ncakuti, bavwubide balanzya biyo mancenga akudukwida syule ku buyumuyumu akupenga kwa baabo bali mumbali lyabo. Balasinka matwi aabo kukulilauka kwa bacete abaabo batundululwa. Kuli kusalauzyana, kwiimpanya bulemu, akubula bululami munyika eeyi.

MUBETESI

Yahuwah wakayubunwida Mika kuti uyooleta lubeta ku bantu nkaambo ka kwiindilizya kusalauzyana, akubula bululami mu nyika yabo. Mika upa cifwanikiso ca cibetekelo oomo Yahuwah mwabunganya bantu boonse bali anyika kuti baboole kuzyoo betekwa. Mulandu ooyo mupati cakuti nyika yoonse ilaitwa kuzyoolibonya kunembo lya Mwami singuzuzyoonse. Eeci tacili cifwanikiso ca cibetekelo caku Amelika ooko muntu omwe nkwatakonzyi kuba muzeki amubetesi aciindi comwe alimwi ooko makani ngakosozya mubetesi umwi alakonzya kubambulula amubetesinyina uumbi mu cibetekelo ca mulawo. Mika upandulula cibetekelo nsini oomo mwami ulaa nguzu zyoonse, alimwi makani ngakosozya mpaagolela mpeenya aawo. Yahuwah ngo mwami Singuzuzyoonse wa nyika yoonse. Walo ulakonzya kwiita lubeta ku muntu uuli woonse abantu boonse kufumbwa ciindi, kufumbwa busena; lubeta lwakwe ndwamamanino. Muli Mika 1.3, Mika ututamba kuti tuboole tuzyoobone Yahuwah nkwapa lubeta. Eelyo Mwami Singuzuzyoonse nalibonya, ncitu ceebeka cinicini kulangilizya.

Eelyo Yahuwah naliyubununa lwakwe kuli Izaya mu tempele, Izaya wakapozomoka koompolola kuti: "Maawe mebo! Ndanyonyooka!" (Izaya 6.5). Hena yebo ulakonzya kweezyeezya mbocibede eelyo Yahuwah nalibonya mubukali bwakwe kuleta lubeta na? Mika waamba kuti, ‘Malundu alanyebuluka kunsi Lyakwe, alimwi misena ilaanduka akati, mbuli bunzuka munsaa mulilo, mbuli meenda aakunkulika amungenyu.’ (Mika 1.4) Kuli kunyonyooka kutaninga bwenwe! Kulibonya antangalala kwa Yahuwah mu bubetesi kuleta kunyonyookela limwi cakumaninina!

LUBETA

Nkaambo nzi Yahuwah ncakalalide boobu? Ninzi ciletelezya bukali alubeta luli boobu kuzwa kuli Yahuwah? Saa ninzi cinga canyemya Yahuwah siluse alimwi uutagoli kubaa luse mu kubeteka akupa cisubulo kwakwe? Cili boobo nkaambo ka kutyola mulawo acinyonyoono ca bana ba Yahuwah. Cili boobo nkaambo ka kukomba mituni, kusofwaala, abusofwaazi: buumi butaambiki bwa bacete, batakwe nguzu, balyataukwa, abaabo batonkelwa kumbali. Kuli kupenga citaambiki mubuumi bwa bantu bucitika, pele aabo balyaamba kuba bana ba Yahuwah balikkede mukulikwaya akubbobola alimwi taakwe antela nokuba aasyoonto buyo ncobacitila bantunyina bakotede. “Nkaambo njoocita kuti munzi wa Samaliya ube cilwi camafuse, ube busena bwamyuunda yamisaansa. Mabwe aawo njokwaasowela mukkuti, ntalisyo zyawo ziyoosyaala antangalala.” Mituni yawo yoonse iyootyoloolwa, zipego zyoonse zyacikombelo cawo ziyootentwa amulilo, njoonyonyoona zikozyanyo zyawo zyoonse. Lino mbokunga wakajana zipego eezi mukukomba baleza, abalo basinkondonyina bayoozisaala kuti bakazikombe.” Akaambo kaceeci ndilalila akweema, ndileendeenda nketasamide ndyasyo kandili cintanda. Ndawuula mbuli mwaaba akulila mbuli tumba.

Nkaambo cilonda cawo tacisilikiki, lino cayambukila akucisi ca Juda. Casika kumulyango wabantu kwini, akwalo kumunzi wa Jelusalema lwawo. (Mika 1:6-9)

Nkaambo cilonda cawo tacisilikiki, lino caboolela cisi ca Juda. Casika kumulyango wabantu, kumunzi wa Jelusalemu. (Mika 1:6-9) Yahuwah uyooleta lubeta lutaambwi, kunyonyoona cakukanzila limwi, manyongwe, akusampauka ku cisi ca Isilayeli. Yahuwah wakabelesya cisi ca Assyria kumwayila limwi cisi ca Isilayeli. Bakatandwa kuzwa mucisi akutapawidwa atalaa nyika akubunganyigwa mbuli cisi alimwi. Lubeta lwa Yahuwah tiilwakamanina ali Isilayeli buyo pe. Kupenzyegwa kwa Isilayeli kwakali kucenjezya cisi ca Judah. Mbwaanga Jelusalema wakalaa mulandu mbuli wa zibyaabi zya cisi ca Samaliya, ngeenya mapenzi aayo akali kuzyoowida munzi wa Jelusalema. Nkaambo awalo wakalaa mulandu mbweenya buyo, Judah taakali kukonzya kutija mapenzi aakawida cisi ca Isilayeli. Oolo lubeta lwakali kuboolela bana ba Yahuwah, tiilwakali mu mapolitikisi buyo mu bube nokuba kooko nkulwaaletezya. Lwakali lubeta lwa bulemu bwakujulu-Yahuwah Lwakwe mwini nguwaaleta manyongwe. Aayo mapenzi aakali kuboola akapa kuti mushinshimi alilauke. Walo wakamvwa kuciswa akugwitila kapati mumoyo nkaambo manyongwe akali tungene camasimpe kuboola. Buumi buna Isilayeli tiibwakacijisi bulangizi. Isilayeli wakasika ambaakani mpatakonzyi kuzyokoloka. Cilonda cakwe tiicakacili kusilikika. Eeco cifwanikiso ca bana Bakwe Yahuwah ncatondezya cakali kucisya meso. Cilonda citaponyegwi taali makani aakuvwumbilila. Mbulwazi bukali alimwi bujaya cakuti kucaala biyo kunyonyooka abuumba mumizeezo.

KUKOSOZYA MAKANI

Lubeta lwa Yahuwah ku bana ba Isilayeli abana ba Judah nkucenjezya kupedwe bana ba Yahuwah ba ziindi zyoonse. Hena Yahuwah unookkede kawumwine eelyo mazyuli aali mumaanda eesu naazwide zikobela nzyotutasami, kakuli bana bamu Afulika baunka kucikolo akumiswaangano ya cikombelo kabalaa mantaanda? Eelyo meenda aali mu zimbuzi zyesu naasalala kwiinda bunji bwa yaayo ngobanywa mumasi aacizyaa kwaanguluka? Eelyo cakulya ncotusowa abuzuba nocikonzya kusanina myeelwe-myeelwe ya bantu batija nkondo mumasi ookwabo? Tonkomana kuyeeyela bunji bwa makatazyo woonse aaya: mali aampindu mucisi ca Amelika alayinda kuvwula kwiinda yaayo aali muzisi zili makumi ciloba izyiinda kucetaala kuzibikka antoomwe. Mabbuku aasoogwa kumamanino aaziiyo mu zikolo zipati zya Bunakristu alakonzya kuzuzya ziyobwedo zitajisi cintu muzikolo zya Bunakristu zili mumasi aacisumpuka munyika yoonse. Zyuulunzuma zyobile zya bana Afulika acisela akati comwe bayoofwa mwaka uuno nkaambo kakubula misamu yakulwanya bulwazi bwa kubula bukwabilizi mumubili naa kuyokela. Ooyu mweelwe ulasanganya abaabo bafwa ku ntuntumaanzi, kakweekwe, aamwi malwazi. Hena Yahuwah unookkede buyo kauntuluzya citola busena kakwiina ncacita eelyo swebo notukkede katulikwaide akukkuta mbwelekete kakuli nyika izwide buumba? Bwiinguzi bwiinduluka kumvwugwa mbwakuti "Peepe!" Yahuwah tanookkede kauntuluzya mu luumuno. Yahuwah tanookkede kakwiina ncacita. Kunze lyaboobo, Yahuwah uyoocita cintu cimwi. Mwami Singuzuzyoonse wa nyika yoonse uyooboola kubeteka bana bakwe. Kucenjezya kwa Mika ku bana ba Yahuwah boonse nkwakuti swebo tatweelede kwiide kulivweketa akuluwaluwa akulanzya kumbi eelyo lubeta lwa Yahuwah kalutaninga sika. Mwanaa Yahuwah ukulaizyigwa kuti agwasye bacete, asanine bafwide nzala, akupa meenda kuli baabo bafwide nyota, kusamika balaa mantaanda, akwiimpula badyaaminidwe. Nociciliko ciindi, "atubavwune bapenzyedwe, atubambilile baciswa, atubakwempule mukweetezyegwa kuzwa ku cinyonyoono acuumbwe, akulila yooyo uusweekede, kwiimikizya yooyo uuwide, akubaambila makanaa Yahushua Singuzu uuvwuna." Majwi ookwa Yahushua Messiah ayelede kuba ciibalusyo lyoonse kuli ndiswe toonse, "Kuli yooyo uupedwe zinji, kulangilwa zinji" (Luuka 12.48). Akube boobo!


Eeci ncibalo citali ca-WLC cakalembwa aaba Fred Asare.

Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aabakomba mituni ngobayita Taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo twakajokolosya mutumpango ntotulembulude akubikka mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna abalembi bamu Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC