Print

Tambalang Gawa sa Langit

mag-asawa mula sa Gitnang SilanganNilikha ni Yahuwah ang sangkatauhan upang ipakita sa isang espesyal na paraan ang Kanyang katangian ng pag-ibig. Ipinahayag ng Kasulatan: “Nilalang nga ng [Elohim] ang tao ayon sa kanyang larawan. Sila'y kanyang nilalang na isang lalaki at isang babae, . . . Ito ang dahilan kaya iniiwan ng lalaki ang kanyang ama't ina, nagsasama sila ng kanyang asawa, at sila'y nagiging isa.” (Tingnan ang Genesis 1:27 & 2:24.)

Ang magpares na nagkaisa sa kanilang debosyon kay Yahuwah ay maaaring maging isang napakalaking impluwensya para sa kabutihan sa mundo. Ang tahanan ng ganung pag-iisa ay maaaring isang maliit na langit sa lupa kung saan naghahanda para sa Makalangit na Canaan. Upang magkaroon ng isang matagumpay na pag-aasawa at matupad ang kalooban ni Yahuwah para sa pinakamatalik sa lahat ng mga relasyon, napakahalagang mapili ang tamang katambal.

Nalalaman ni Satanas ang kahalagahan ng pag-aasawa sa tamang tao at naghahangad na putulin ang matalinong kalooban ng Ama sa pag-iisang-dibdib ng  mga tao na hindi karapat-dapat na mag-isang-dibdib sa isa’t-isa. Karamihan sa mga kabataan ay walang tamang pagkakaunawa kung paano pumili ng kapares. Ang mga aklat, mga tanyag na musika at mga pelikula, lahat ay nagtataguyod ng maling ideya ng pag-ibig at pag-aasawa. Maging “in love” ay naitaguyod bilang kailangan para sa tunay na ligaya at emosyonal na katuparan sa buhay.

Gayunman, ang “pag-ibig” na pinakita ng mundo ay nakalilito at pasalungat. Kapag nataranta sa makamundong bersyon ng “pag-ibig,” madalas natatanong ng mga kabataan ay, “Paano ko malalaman na tunay nga akong in love?” Ang karaniwang tugon ay walang saysay, nakakahiya, “Dahil nagtanong ka, hindi ka in love!”

Nagsisikap si Satanas sa trabaho na nagdudulot sa mga tao tungo sa mapaminsalang mga pag-iisang-dibdib. Nagtagumpay siya nang lubos sa pagbibigay sa mga tao ng maling pagkaunawa kung paano pipili ng kapares. Ang matagumpay na tantyahin ng mundo sa pagpili sa kapares sa pagde-date ay nakita sa malungkot na estatistika ng diborsyo. Sa Estados Unidos lamang, 50% ng pag-aasawa ay nagwawakas sa diborsyo. Sa natitirang 50% ng pag-aasawa naman, karamihan ay hindi masayang pag-aasawa.

hindi masayang mag-asawaAng batayan ng mundo sa pag-aasawa ay “mahulog na umibig” sa ibang tao. Wala nang ibang kinakailangan na dapat isaalang-alang pa. Ang kawan ng tao ay nagpalagay na kapag sila’y umibig sa ibang tao, at ang ibang tao ay iniibig sila, iyon lang ang kailangan para sa mabuting pag-aasawa. Ang katunayan ng buhay at mga inkompatibilidad sa mga personalidad at mga layunin sa buhay ay natatakpan ng pagpipilit na “Lahat ay nalulupig ng pag-ibig!” at “Ang pag-ibig ay hahanap ng paraan!” Ang paraan na ito ng pagpili ng kapares ay walang pagbabago at tiyak na mabibigo sapagkat ito ay batay sa 1) ang damdamin ng babae; at 2) ang sekswal na lakas ng lalaki.

Kapag ang lalaki ay maaaring makumbinsi ang babae na pinakamamahal siya nito sa lahat ng ibang kababaihan, papakasalan ito at ibibigay sa kanya ng babae ang bagay na ninanasa niya: pagtatalik. Kaya, sa huwad na bersyon ni Satanas, wala ninuman sa lalaki o sa babae ang pagsasanay ng kanilang mga kapangyarihan ng katwiran mula kay Yah. Habang hindi ito matanto, ginagamit nila ang ibabang utak upang gumawa ng desisyong ibahin ang pamumuhay.

Hindi ito ang paraan ni Yahuwah para sa pagpili ng panghabangbuhay na kapares. Kapag ang pag-aasawa ay binuo matapos ang makamundong huwaran upang magtagumpay sa wakas, ang mag-asawa ay dapat mag-move on sa anyo ng isang mas matatag na pundasyon, isa na mayroong damayang layunin ng paglilingkod kay Yahuwah nang isa-isa at isa’t-isa nang walang pag-iimbot. Ang kasalukuyang tagpuan ng pagde-date o tipanan ay huwad na bersyon ni Satanas para sa tunay, maka-Eloah na panliligaw. Lahat ng nagnanais na dakilain si Yahuwah sa kanilang mga buhay at kanilang pag-aasawa ay tatalikuran ang maling batayan ng makamundong ‘dating’ at pumili ng kapares sa paraang nagbibigay parangal kay Yahuwah.

Mayroong ilang hakbang na dapat gawin ng tao sa paghahanap ng mapapangasawa na may basbas ng Langit:

  1. Gamitin ang iyong utak, ang iyong pinakamahusay na pagsusuri
  2. Maghanap ng isang maka-Eloah na angkan.
  3. Manligaw, huwag mag-date.
  4. Makipagpanayam!
  5. Humingi ng maka-Eloah na payo.

Gamitin ang iyong utak

Tila ito’y napakasimple lamang, ngunit hindi. Napakahalaga na ang isang panghabangbuhay na kapares na napili nang makatwiran, ayon sa katwiran, at nasa batayan ng Langit. Ang maging sekswal na kaakit-akit sa ibang tao, sa puntong ito, walang kaugnayan. Ngayon na ang panahon upang suriin at tiyakin kung ang ibang tao ay magiging isang magkabagay na kapares.

Sa pagkakaiba, ang mundo’y iginigiit na ang isang babae ay magiging pisikal na kaakit-akit sa isang lalaki kaya nanaisin siya nito nang sekswal. Inangkin na kapag walang sekswal na pantawag-pansin, walang pangmatagalang relasyon. Tinatanggal nito ang proseso mula sa mas mataas na kapangyarihan ng kaisipan na maimpluwensya sa walang iba kundi mas mahalaga kaysa sa mahina, umuurong-sulong na pagsinta ng hayop na mayroon ang lahat ng mga primado. Hindi ito ang batayan para sa isang pangmatagalan at nakalulugod na pag-aasawa.

Maghanap ng isang maka-Eloah na angkan

dalisay na lahi ng kabayoAng mga tagaparami ng kabayo ay nalalaman na kapag binagtas mo ang isang dalisay na lahi sa matanda, ang bisiro ay hindi isang dalisay na lahi. Gayunman, ang mga tao’y mas malayong hindi nag-iingat sa pagpili sa kanilang panghabangbuhay na kapares! Ito ay isang siyentipikong katunayan na ang pisikal at espiritwal na pagkahilig ay naipapasa sa mga henerasyon. Ang isang tao na dumating mula sa mahabang linya ng pag-iinom, ang mahirap na pamumuhay ng mga tao ay magkakaroon ng mga tukso at minanang kaugalian na sinuman mula sa hindi masyadong pamana na wala naman. Gayon din, ang isang tao na ang mga magulang, mga lolo’t lola at mga ninuno ay ginawa ito bilang isang alituntunin ng buhay na sundin ang totoo, maging ano pa man ang kapalit, ay magkakaroon ng nakatataas na pamanang espiritwal na magbibigay sa kanila ng lakas sa lahat ng mga laban sa buhay.

Kapag isinaalang-alang na pumili ng iyong panghabangbuhay na kapares, humanap ng sinuman mula sa maka-Eloah na angkan. Madalas ang mga gawi ng pag-uugaling nabuo sa maagang pagkabata ay nakatago sa kabataan ngunit lalabas sa kalagitnaan ng edad. Maaari itong magdulot sa dakilang kalungkutan at dalamhati kapag ang tao ay naghahangad na sundin si Yahuwah sa mga impluwensya ng maagang pagkabata at ang mga kahinaan na kanilang namana.

Manligaw, sa halip na magdate

Ang pagde-dating, kapag tinukoy bilang mabilis na kilos mula sa isang relasyon tungo sa iba at pagkatapos sa pag-asang makita “Ang Nag-iisa”, ay isang huwad na bersyon ng panliligaw na may basbas ng Langit. Hindi nito kailanman makakamit ang isang magkatugmang pares sa paraang maaaring mangyari sa panliligaw. mapanimdim na binatang AprikanoSa tunay na panliligaw, ang lalaki’y isasaalang-alang ang mga binibini ng kanyang pagkakilala. Pagkatapos, kanyang susuriin alin sa kanila ang pinaka-espiritwal, iyong pinakamadalas maglalaan ng panahong paglingkuran si Yahuwah. Aalamin niya kung ang kanyang mga paniniwalang pangrelihiyon ay may pagkakatugma sa kanya. Ito ay sukdulan sa kahalagahan dahil ang babae ay tipikal na aako ng pinakamalaking kamay sa tungkulin sa pang-araw-araw na pagsasanay ng mga anak na magiging epekto ng kanilang pagsasama.

Suriing mabuti ang mga kababaihan ng iyong pagkakilala. Huwag magmadali sa pagpili at huwag din biglaan sa pagbabago ng kaisipan, sapagkat ang tamang desisyon ay mananangan sa iyong pang-hinaharap na kaligayahan, kasiyahan at kapakanan ng iyong mga magiging anak. (“Wife,” The Book of Morals & Precepts, Book III, Chapter 16.)

Ang matalinong lalaki ay isasaalang-alang din ang pag-uugali ng babae. Malakas ba ang kanyang emosyonal na aspeto? Siya ba ay magiging katulong mo, mananatili sa iyong tabi upang harapin ang mga pagsubok ng buhay at pagtatagumpay? Mayroon ba siyang tahimik, payapang diwa na matiyak ang pagkakatugma sa tahanan at ang diwa ng mga bata ay ipagkatiwala sa kanyang pag-aalaga? Mayroon ba siyang karunungan na maging isang mapagkakatiwalaang kapares?

Mayroon lamang isang pagpipilian sa babae na bukas sa mga matalinong lalaki: ang pinakamahusay na babaeng kilala niya. . . . Ang iyong babae ay, kapag piniling mabuti, hahatiin ang iyong pagdadalamhati at gagawing doble ang iyong kaligayahan. Kapag pinili nang may kahangalan, paparamihin niya ang iyong pagdadalamhati  at hahaluin niya ang iyong kaligayahan ng kapaitan. (“Wife,” The Book of Morals & Precepts, Book III, Chapter 59.)

Lahat ng ito’y magagawa bago pa niya lapitan ang binibini. Ang maaasahang babae ay maaaring isang dakilang kaloob sa isang lalaki. Hindi niya nakikita ang asawa na higit na bahagya bilang isang anak na babae, humihingi ng pahintulot at gabay sa bawat maliit na bagay. Habang ang kanyang oras at enerhiya ay madalas nailalaan sa pagbibigay ng sahod, ang matalinong lalaki ay maghahangad ng babaeng maaaring maging totoong kasamahan at katrabaho sa proyekto ng pamilya.

“Mahirap makakita ng mabuting asawa, higit sa mamahaling alahas ang kanyang halaga. Lubos ang tiwala ng kanyang asawa, at saganang pakinabang ang makakamit niya. Pinaglilingkuran niya ang asawa habang sila'y nabubuhay, pawang kabutihan ang ginagawa at di kasamaan.

“Marangal at kapita-pitagan ang kanyang kaanyuan at wala siyang pangamba sa bukas na daratal. Ang mga salita niya ay puspos ng karunungan at ang turo niya ay pawang katapatan. Sinusubaybayan niyang mabuti ang kanyang sambahayan at hindi tumitigil sa paggawa araw-araw.

“Iginagalang siya ng kanyang mga anak at pinupuri ng kanyang kabiyak.

“Mandaraya ang pang-akit at kumukupas ang ganda, ngunit ang babaing gumagalang at sumusunod kay [Yahuwah] ay pararangalan.”  (Mga Kawikaan 31:10-12, 25-28, 30, MBB)

binibining nagpapasya kung aling landas ang pipiliinAng isang binibini, gayon din, ay dapat suriin ang bawat perspektibong manliligaw. Hindi siya dapat uupong nagnanasa, naghihintay para sa isang alok ng pagpapakasal upang “makumpleto” ang kanyang buhay. Nagbabala si Pablo na: “Huwag kayong makisama sa mga di-sumasampalataya na para bang kapareho ninyo sila. Maaari bang magsama ang katuwiran at ang kalikuan? O kaya'y ang liwanag at ang kadiliman?” (2 Corinto 6:14, MBB) Ang tahanan kung saan ang mag-asawang lalaki at babae ay hindi kapwa matapat sa paglilingkod kay Yahuwah sa lahat ng bagay ay tahanan kung saan ang kadiliman ay hindi mapapawi.

Isasaalang-alang ang Tunay na Lalaki, ang lalaking nakaabot patungong maka-Eloah. Siya ang lalaking nagtagumpay para kay [Yahuwah.] Siya ay hinirang ni [Yahuwah].  . . .

Ang babae na nagsasabi na, “Ako ay hindi para sa sinumang lalaki maliban kung siya ay Tunay na Lalaki,” ay isang gumagawa ng Tunay na Lalaki at naghahain ng layunin ni [Yahuwah].  . . .

Mayroong dalawang klase ng kababaihan, tunay na babae at karaniwang babae. Ang karaniwang babae ay isang angkop na kapares para sa mahina at ang tunay na babae ay angkop para sa Tunay na Lalaki. Ngunit ang mga pamamahala ng buhay ay ganoon kaya ang karaniwang babae ay nais ang Tunay na Lalaki na maging asawa, at ang mga mahihina ay lilinlangin ang tunay na babae. Dahil dyan, ang Tunay na Lalaki ay dapat maging matalino na malaman ang pagkakaiba sa pagitan ng karaniwang babae at tunay na babae, at ang tunay na babae ay marapat na malaman ang pagkakaiba sa pagitan ng Tunay na Lalaki at mahinang klase. (Kinuha mula sa The Great Book of the Sons of Fire.)

Ang isang binibini ay mayroong responsibilidad kay Yahuwah upang masiguro na siya’y hindi sasama sa sinuman na ang impluwensya ay sisira sa espiritwal na pagsasanay na ibibigay niya sa kanyang mga magiging anak. Dapat niyang suriin kung ang lalaki na naghahangad ng kanyang kamay sa pag-aasawa ay magiging kapares sa kanya, gaya ng paghahangad niya na maging kapares ito.

Madalas, sa kasalukuyang kabuhayan, ang mga kababaihan ay gipit upang magtrabaho sa labas ng tahanan upang itaguyod ang pamilya. Gayunman, ito ay karaniwan na nagiging doble sa trabaho ng babae habang siya’y pangunahing responsable para sa tahanan ang mga anak. Higit pa sa kadalasan, ang asawang lalaki ay malugod na naiiwan ang asawang babae sa pagluluto, paglilinis, pamimili at pag-aalaga ng bata kahit pa siya na rin sa karagdagang trabaho upang kumita. Kung siya ay nag-aambag sa gawaing-bahay, ito ay sa kanyang pakiusap sa asawang babae sa halip na tunay na pagbabahagi ng mga trabaho sa loob ng tahanan. Ang binibini ay dapat alamin kung ang lalaking nais niyang pakasalan siya ay matapat na tutulong sa kanya, naghahangad na protektahan siya at luwagan ang kanyang paraan gamit ang kanyang mas dakilang lakas, gayon din ang mga plano niya na tulungan siya at maging kapares niya sa habangbuhay. Maaari niya bang ibigay sa kanya at hinaharap na mga anak kaya handa niyang ialay ang sarili para sa tahanan at mga anak?

Makipagpanayam!

kapanayamin ang iyong potensyal na kaparesAng pagpili ng panghabangbuhay na kapares ay isa sa mga pinakamahalagang desisyong maaari mong gawin. Ang desisyon mo ay may napakalayong kahihinatnan para sa mga nalalabi ng iyong buhay.  Ang pagtukoy sa pagkakatugma ay napakahalaga sa antas na ito. Karagdagan sa pagtukoy, kung ang iyong mga paniniwalang pangrelihiyon at mga kasanayan ay magkatugma, napakahalagang matutunan ang pagkatao ng ibang tao, ang kanyang bungad para sa papuri at pagpuna, pag-uugali tungo sa kabaliktarang kasarian, mga magulang, mga bata, pera, buhay ng pamilya, atbp.

Ang pinakamahusay na lihim matapos ang pagpapakasal ay WALANG lihim. Kasama ang pagpapala ni Yahuwah, malaman at makuha ang tao nang mabuti na walang “di kanais-nais na mga sorpresa” matapos mong sabihing “Tinatanggap ko.” Matapos makatwirang suriin ang inaasahang kapares sa pinakamahusay ng abilidad niya, ang panliligaw ay ang natatanging oras na kapanayamin ang ibang tao. Ito’y maaaring magawa sa paraang pagkakaibigan, sa pamamagitan ng pagbisita. Subalit gawin ang pakikipag-usap nang may halaga; matutunan ang lahat ng maaaring gawin ukol sa ibang tao. Magtanong! Magtanong na hindi maaaring sagutin nang oo o hindi lamang. Magtanong sa isang malayang tono. Hindi mo nais namaimpluwensya ang sagot ng ibang tao. Ang iyong layunin sa oras na ito ay matutunan ang tungkol sa kanya. Hindi mo maaaring gugulin ang lahat ng oras sa pakikipag-usap tungkol sa sarili mo lang.

Napakahalaga na maunawaan mo ang iyong sariling mga ambisyon. Ang mga ambisyon ay higit pa sa mga inaasahan, mga panaginip at mga pinaplano. Ang mga ambisyon ay mga layunin na hindi maaaring ipagsawalang-bahala o kahit pa pagkasunduan nang matagumpay. Kapag ang iyong mga ambisyon ay nasa gusot, hindi ito ang nararapat na kapares para sa’yo. Kahit pa ang magkapares ay parehong iniibig si Yahuwah, kapag hindi sila nagbahagi ng mga magkakatugmang mga layunin, ang pagpapakasal ay hindi darating. Hindi ibig sabihin nito na ang isang tao ay tama at ang iba ay mali. Marahil tinawag ka ni Yahuwah sa ibang trabaho para sa Kanya.

Dapat kang matuto mula sa mga kaayawan ng ibang tao, ano pa man ang labis na ayaw niya. Hindi mo kailangang magkaroon ng kaparehong mga kaayawan, ngunit dapat na sigurado ka na ang iyong mga kaayawan ay hindi magkagusot sa mga ambisyon ng ibang tao. Ang mga kaayawan at mga ambisyon na mayroon ka kabilang ang paniniwalang pangrelihiyon, salapi, pamumuhay, at pag-aalaga ng bata.

Humingi ng maka-Eloah na payo

Ang pag-iisang-dibdib nina Isaac at Rebeca ay isang mabuting halimbawa ng panliligaw at pag-aasawa na may basbas ng Langit. Sa paghahangad ng asawa, mayroong maka-Eloah na konseho si Isaac sa tulong ng kanyang ama at mapagkakatiwalaang lingkod ng kanyang ama. Ang pinakaunang kailangan ay mayroon dapat siyang isang maka-Eloah na angkan. Maraming magagandang dalaga na malapit lamang sa tinitirahan nina Abraham at Isaac, subalit higit pa sa pisikal na kagandahan ang hangad. Ang kagandahan ng katangian na darating lamang mula sa pagbabago ng puso tungo sa banal na larawan na hinahangad nila para kay Isaac.

“Isinalaysay ng alipin kay Isaac ang mga ginawa niya. Pagkatapos, dinala ni Isaac si Rebeca sa tolda ni Sara na kanyang ina at ito'y naging asawa niya. Minahal ni Isaac si Rebeca at siyang naging kaaliwan niya sa pagkamatay ng kanyang ina.” (Genesis 24:66, 67, MBB)

humihingi ng maka-Eloah na payo mula kay amaKung ikaw ay pinagpala na magkaroon ng maka-Eloah na mga magulang na mapagkakatiwalaan, huwag mag-alinlangang humingi ng payo mula sa kanila. Ang karunungan nakamit mula sa mga karanasan ng buhay ay maaaring napakalaking mga tulong at biyaya sa iyo kapag naghahangad ka ng kapares. Hindi lahat ay mayroong mga magulang na mapagkakatiwalaan sa paraang ito. Kung wala kang mga magulang na ganap na sumuko sa kalooban ni Yahuwah, hindi ka dapat mapilitang mag-asawa sa kanilang napupusuan. Ang una at simulaing responsibilidad mo ay kay Yahuwah at paglingkuran Siya. Lahat ng ibang relasyon mo ay dapat laging pangalawa.

Kung wala kang magulang na makakapagbigay ng maka-Eloah na payo, maaari mong hangarin ito mula sa nakatatandang kaibigan, kung meron man. Ang guro na may takot kay Yahuwah ay maaaring maghandog ng mahalagang kaalaman sa paghahangad ng panghabangbuhay na kapares.

At kahit pa nag-iisa ka at walang kaibigan dito sa lupa na makakapagbigay ng payo, maaari kang humingi ng payo kay Yahuwah. Siya ang iyong ina, ama, pinakamatalinong gabay at pinakamatalik na kasama. “Itakwil man ako ng aking ama at ina, si [Yahuwah] ang sa akin ay mag-aaruga.” (Mga Awit 27:10, MBB) Maaari kang humingi ng payo sa Ama sa Kalangitan palagi. “Ngunit kung ang sinuman sa inyo ay kulang sa karunungan, humingi siya [kay Yahuwah] at siya'y bibigyan, sapagkat ang [Eloah] ay nagbibigay nang sagana at hindi nanunumbat.” (Santiago 1:5, Magandang Balita Biblia)

Nagagalak si Yahuwah na sumagot sa panalangin sa pananampalataya. Hinding-hindi ka Niya iiwan mag-isa sa napakahalagang bagay na iyon. Kung isusuko mo ang lahat ng bagay sa Kanyang kalooban, gagabayan ka Niya sa ligtas na landas. Upang magpasigla ka na magkaroon ng pananampalataya na magtanong, sinabi ni Yahushua na:

“Humingi kayo at kayo'y bibigyan; humanap kayo at kayo'y makakatagpo; kumatok kayo at kayo'y pagbubuksan. Sapagkat ang bawat humihingi ay tatanggap; ang bawat humahanap ay makakatagpo; at ang bawat kumakatok ay pagbubuksan. Bibigyan ba ninyo ng bato ang inyong anak kapag siya'y humihingi ng tinapay? Bibigyan ba ninyo siya ng ahas kapag siya'y humihingi ng isda? Kung kayong masasama ay marunong magbigay ng mabubuting bagay sa inyong mga anak, gaano pa kaya ang inyong Ama na nasa langit? Bibigyan niya ng mabubuting bagay ang sinumang humihingi sa kanya!” (Mateo 7:7-11, MBB)

Kung hiling mo na makapag-asawa, hindi mo kailangan na matakot na si Yahuwah ay nagkataong panatilihin kang nag-iisa. Ang dahilan lamang ay hindi Siya nagpadala ng sinuman sa iyo kung wala pang tao na iyon at sa pagdating niya, ang pagsasama ninyo ay pagpapalain.

Nilikha ni Yahuwah ang bawat isang tao ng pagnanais para sa pagsasama sa isang panghabangbuhay na kapares. Magtiwala kay Yahuwah na ipagkaloob sa iyo ang tao na iyon, kung nariyan na siya. Ang iyong pananabik para sa isang panghabangbuhay na kapares ay pagpapalain sa sinumang ipinadala ni Yahuwah para sa iyo, hanggang sa tamang panahon, ginawa ka Niyang ganap at natupad ang iyong buhay. Alam niya kung ano ang pinakamahusay sa iyong kaligayahan at nais Niyang ipagkaloob iyon sa iyo. “Sapagkat batid kong lubos ang mga plano ko para sa inyo; mga planong hindi ninyo ikakasama kundi para sa inyong ikabubuti. Ito'y mga planong magdudulot sa inyo ng kinabukasang punung-puno ng pag-asa.” (Jeremias 29:11, Magandang Balita Biblia)

Isuko ang anumang bagay kay Yahuwah. Gagabayan ka Niya sa ligtas na landas at ang iyong buhay, ang iyong pag-aasawa, nakatuon sa Kanya, ay magluluwalhati sa Kanyang pangalan. 

nananalangin na mag-asawa 

Kay Yahuwah mo hanapin ang kaligayahan, at ang pangarap mo'y iyong makakamtan.
Ang iyong sarili'y sa kanya italaga, tutulungang ganap kapag ika'y nagtiwala.
(Mga Awit 37:4, 5, Magandang Balita Biblia)