|
Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, kami'y naglalathala lamang ng nilalaman na may 100% pagkakatugma sa Bibliya at sa mga kasalukuyang paniniwalang biblikal. Kaya ang ganitong mga artikulo ay maaaring ituring na parang direktang galing sa WLC. Kami'y lubos na pinagpala sa paglilingkod ng maraming tagapaglingkod ni Yahuwah. Ngunit hindi namin inaabiso ang aming mga kasapi na galugarin ang iba pang gawa ng mga may-akda na ito. Ang mga gawang iyon ay hindi na namin isinama mula sa paglalathala dahil ang mga iyon ay naglalaman ng mga kamalian. Nakalulungkot, wala pa kaming nahahanap na paglilingkod na walang dungis. Kung ikaw ay nagulantang sa ilang hindi-WLC na inilathalang nilalaman [artikulo/episodyo], tandaan ang Kawikaan 4:18. Ang aming pagkakaunawa ng Kanyang patotoo ay umuusbong, sapagkat mas maraming liwanag sa ating landas. Mas itinatangi namin ang katotohanan nang higit sa buhay, at hangad ito saanman ito matatagpuan. |
Para sa karamihan ng aking buhay, namuhay ako sa pagkakaunawa na si Yahushua ay umiral na bago siya aktwal na isilang at ang Kawikaan 8:22-31 ay maaaring gamitin upang patunayan ang pagkakaunawang iyon. Mga walong taon ang lumipas, pinakitaan ako ng impormasyon na ang Kawikaan 8:22-31 ay maaaring maunawaan nang iba, iyon ay ang “karunungan” na sinasabi rito ay hindi isang pagsasatao ng isang espiritwal na nilalang bago naging tao (isinilang bilang si Yahushua) na kumilos bilang isang manlilikha o ahente sa paglikha na nailarawan sa Genesis 1; kundi sa halip ay “Karunungan” na isinatao lamang bilang isang babae. Kaya ako’y hindi na ginagamit ang siping ito bilang isa ng patunay na teksto para sa isang Yahushua na umiral na bago isilang. Simula sa panahong iyon, natuklasan ko na maraming maliliit na pangkat ng mga Kristyano na may mga pagkakaiba sa mga paniniwala sa iba’t ibang biblikal na paksa, ngunit ang mga nakakaunawa ng “Karunungan” ng Kawikaan 8:22-31 na isinatao at iyon ay hindi ginamit kay Yahushua bilang isang tao na umiral na bago isilang, o para ilagay ito sa isa pang paraan — siya ay isang taong walang pag-iral bago isilang.
Ngunit hindi ba totoo na ang 1 Corinto 1:24, 30 at Colosas 2:3 ay nagpapahiwatig na dapat nating ipaliwanag ang Kawikaan 8:22-31 bilang isang sanggunian sa isang Yahushua na umiral na bago isilang na kumilos sa paglikha sa Genesis?
Ang mga tekstong ito ay binabasa: “Si Kristo ang kapangyarihan ni Yahuwah at ang karunungan ni Yahuwah...Ngunit dahil sa kanya, kayo ay iniugnay kay Kristo Yahushua, na para sa atin ay naging karunungan mula kay Yahuwah, at naging ating katuwiran, kabanalan, at katubusan” (1 Corinto 1:24, 30); at “Sa kanya [Kristo] nakatago ang lahat ng mga kayamanan ng karunungan at kaalaman” (Colosas 2:3). Ito’y tunog gaya ng pagdugtong ni Pablo kay Yahushua sa “karunungan” ng Kawikaan 8, di ba?
Subalit ang isang munting kaisipan ay maaaring maging hadlang mula sa konklusyon na iyon. Halimbawa, ang 1 Corinto 1:30 ay sinasabi rin na si Yahushua ay naging “katuwiran at kabanalan.” Kaya tayo ba ay umaasang darating sa konklusyon na kung kailan makikita natin ang mga salitang ito sa nalalabi ng Kasulatan ay sinasabing ito si Yahushua? Marahil ay hindi! Kaya ito rin ay dapat totoo sa salitang karunungan. Tayo’y hindi awtomatikong iisipin na, saanman natin makikita ang salitang “karunungan” sa Kasulatan, ibig sabihin nito’y si Yahushua. Dagdag pa, ang sinoptikong kaagapay na mga talaan ng Lucas 11:49 at Mateo 23:34 ay ipinapakita ang karunungan ni Yahuwah ay hindi ang ikalawang katauhan kundi si Yahuwah mismo. Sinabi sa atin ni Lucas na “ang Karunungan ni Yahuwah, ‘Isusugo ko sa kanila ang mga propeta’” (Lucas 11:49). Gayunman, ang kahilera sa Mateo ay sinasabing, “Dahil dito’y nagsusugo Ako [Yahuwah] sa inyo ng mga propeta” (Mateo 23:34).
Dagdag pa, binili ko kamakailan ang The New American Commentary, Volume 14 sa Kawikaan at natuklasan ang mga karagdagang dahilan kung bakit ang 1 Corinto 1:24, 30 ay hindi dapat gamitin upang ipaliwanag ang Karunungan ng Kawikaan 8:22-31 bilang paglalarawan kay Yahushua na umiral bago isilang. Sinabi nito:
“Marahil ang pinakamalakas na argumento para sa pagkuha ng Kawikaan 8 na isang larawan ni Kristo ay 1 Corinto 1:24, kung saan tinawag ni Pablo si Kristo na ‘Karunungan ni Yahuwah.’ Ang malapit na pagsisiyasat ng teksto, gayunman, ay ipinapakita na ang paglalarawan ni Pablo kay Kristo ay hindi isang pagtukoy sa Kawikaan 8 at ito’y walang batayang ibinigay para sa pagpapaliwanag ng Kawikaan sa paraang ito.
“Una, ang layunin ni Pablo sa 1 Corinto 1:24 ay hindi para ipunto ang mga teksto ng Lumang Tipan na iuugnay kay Kristo kundi para magsalita tungkol sa alingasngas sa krus. Sa partikular, hinarap niya ang isyu ng nilikhang paniniphayo noong ipinahayag niya na ang ipinakong si Yahushua ay ang Anak ni Yahuwah at ang Tagapagligtas ng Sanlibutan. Para sa mga Griyego, ito ay sobrang kahangalan. Noong sinabi niya na si Kristo ay ang karunungan ni Yahuwah, ibig sabihin niya’y sa diwa na ang ipinakong Kristo ay ang malalim na paraan ng kaligtasan ni Yahuwah sa kabila ng anumang katuwiran ng tao na maaaring isipin sa ideyang ito. Tinawag niya rin si Kristo na Kapangyarihan ni Yahuwah sa kaparehong berso bilang tugon sa mga Hudyo na inaasahan ang Mesias na darating sa napakadakilang kapangyarihan.
“Ikalawa, hindi naaangkop na kunin ang komento ni Pablo at gawin itong sapilitang parilya para sa isang teksto mula sa Lumang Tipan na walang pagtukoy na ginawa si Pablo ano pa man. Katulad nito, ang isa ay hindi dapat kunin ang isang teksto na naglalarawan ng kapangyarihan ni Yahuwah (Halimbawa ang Awit 78:4) at angkinin na ito ay tunay na isang paglalarawan kay Kristo sa batayan ng 1 Corinto 1:24. Ito’y matutulad sa isa na kukunin ang 1 Juan 4:8 (“Si Yahuwah ay pag-ibig”) at sa batayang angkin na iyon kaya ang 1 Corinto 13 ay tunay na nilayon na babasahin bilang isang paglalarawan ni Yahuwah” (pahina 112).
Bago ko basahin ang komentaryong ito, natanto ko rin na si Yahushua ay hindi maaaring idugtong sa Kawikaan 8 dahil sinabi sa atin ni Lucas na si Yahushua ay “lumago sa karunungan” (Lucas 2:52). Ito’y parang hindi nagbibigay ng isang larawan ng isang tao na may lahat ng karunungan ni Yahuwah para likhain ang sanlibutan at kaya ipinapakita na wala siya sa pananaw sa Kawikaan 8.
Ngunit ano ang katunayan na ang mga bersong 22-24 ng Kawikaan 8 ay sinasalita ang “Karunungan” bilang dumating sa pag-iral? Syempre si Yahuwah ay palaging may karunungan na taglay Niya kaya ito ay palaging umiiral! Walang pasubali! Malinaw na si Yahuwah ay palaging may karunungan. Paano natin mauunawaan ito noong sinasabi ng “Karunungan”: “Inari ako ni Yahuwah sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una. Ako’y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa. Ako’y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.” Muli, ang The New American Commentary ay matulungin:
“Sa huli, ang Karunungan ng Babae ng Kawikaan 8 ay hindi isinatao ang isang katangian ni Yahuwah kundi ang katangian ng paglikha. Siya ay isang pagsasatao ng istruktura, plano, o katuwiran na itinayo ni Yahuwah sa sanlibutan. Siya ay nilikha ni Yahuwah at ang batayang katangian ng sansinukob ni Yahuwah” (pahina 113).
Lumilitaw na ang tiyak na karunungang inilarawan sa Kawikaan 8 ay ang malikhaing layunin at plano ni Yahuwah, iyon ay ang Kanyang “salita” na gumagawa sa paglikha at ipinagkaloob sa isang partikular na punto noong unang panahon, iyon ay “hinatid.” Gayunman, hindi “hinatid” si Yahushua hanggang sa kanyang kapanganakan mula kay Maria. Dahil dito, malinaw na wala si Yahushua sa larawan ng karunungan ng Kawikaan 8.
Sino ang gumawa ng paglikha sa Genesis ayon sa Kawikaan? Hindi na natin kailangang lumayo pa dahil ang kasagutan ay mismong nasa sipi ng Kawikaan 8 kung saan matatagpuan natin ang mga pahayag na nagpapakita na si Yahuwah mismo ang aktwal na manlilikha sa paglikha sa Genesis. Ayon sa mga berso 26 hanggang 29, ito ay: “Samantalang hindi pa Niya [Yahuwah] nililikha ang lupa…Nang Kaniyang itatag ang langit…Nang Siya’y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman. Nang bigyan Niya ang dagat ng kaniyang hangganan…Nang Kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa”.
Ito ay ang konteksto at tamang pagkakaunawa ng uri ng wikang ginamit sa Kawikaan, iyon ay ang pagsasatao, tumutulong sa isa na maunawaan nang tama ang siping ito na malinaw na hindi sinasalita ng isang literal na tao.
Ito ay isang hindi-WLC na artikulong isinulat ni Ray Faircloth.
Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. -Pangkat ng WLC