Print

Mulilo Utamani. Walubila Omuyandwa!

Lusyomo lwakuti kuli mulilo uutamani uuyaka lyoonse lwakaleta tunjaanji tucisya mutwe kwiinda lusyomo lumwi, tupyopyonganya mizeezo akusolweda bantu banji kuti basulaike Yahuwah kwiinda. Nobaba bantu basofweede ncobeni balakankama kumvwa “bululami” musimbi wavwumba busyu bwakwe nkaambo wakopwa mizeezobupa cisubulo calunya citamani boobo nkaambo buyo kazinyonyoono nzyaakacita muntu mubuumi bomwe buyo.

Kamwi kampango ka Bbaibbele kabelesygwa kanjaanji kutabilila muzeezo wa mulilo uutamani kajanwa mu Ciyubunuzyo:

“ooyo uyoonywa waini wabukali bwa Elohimu, uuyootilwa kuzwa munkomeki yabukali bwa bwakwe kakunyina akutontozegwa. Boonse bacita ceeci bayoopenzegwa amulilo amabwe aasalufa kumbele lyabangelo basalala alya Mwanaa mbelele. Lino kupya kwamapenzi aaya nkwalyoonse alyoonse. Aabo bakomba munyama amutuni wakwe kunyina nobayoolyookezya kuzwa kukupya ooku sikati amasiku, antoomwe abaabo boonse batambula cisimbo cazina lyakwe.” (Ciyubunuzyo 14:10, 11)

Cizuminano Cakale cibelesya bbala lya “mulilo” ziindi zili makumi otatwe acomwe. Eeli bbala lisanduludwe kuzwa kubbala lyaci Hebulayo lyakuti Sheol. Kutali kwaamba busena buyaka mulilo lyoonse, ibbala lya sheol lyaambilizya buyo busena nokuba ciimo ca bafwide:

Sheol mbusena bwakukkalila bafwide, busena bwa kusofwaala, busena nokuba ciimo ca baabo bakafwa naa bakanyonyoonwa . . . . Tiilyakeelede kuteelelwa kuti mbusena bwa kusubwidwa, pele nkuumuya banji nkobalyookezyela bantu boonse. (Matalikilo 37:35). . . . . Tiilyakeelede kubelesyegwa antoomwe mukaambo komwe kaambilizya cisubulo citobela kubuka kuzwa kulufu.” (#7585, The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words.)

Maŋunuŋunu aamulilo uuyaka lyoonse taakatalisya muzeezo wa “mulilo uutamani” kusikila Cizuminano Cipya nicaasandulwa kuya mu ci Giliki.

Kuti naa liso lyako lyalulyo lyakulebya kuti ubisye, linonkole ulisowe, nkaambo ncibotu kuti wasweekelwa cimwi cipaanzi camubili wako kwiinda kuti mubili woonse wasowelwa mumulilo uutazimi. Kuti naa kuboko kwako kwalulyo kwakulebya kuti ubisye, kukosole ukusowe, nkaambo nkubotu kuti naa wasweekelwa cimwi cipaanzi camubili wako kwiinda kuti mubili wako woonse wasowelwa mumulilo uutazimi” (Mateyo 5:29, 30)

Ibbala lya bbibi lya mulilo lilisanduludwe ziindi zili kkumi kuzwa kuli lyaci Giliki lyakuti Hades eelyo lyeendelana alya Sheol kuti mbusena naa nciimo ca basweekede.

cifwanikiso cakutuuzya bana bavwanda ku cibumbwaZiindi kkumi azibili, ibbala lya “mulilo” lizyila kubbala lya gĕĕnna (gheh'-en-nah) , eelyo lyaambilizya Musena ooko bana Isilayeli nkubaali kuumpila zipaililo zya bana babo. Lilabelesyegwa ca maambila mbali kuti “ndizina lya busena (nokuba ciimo) ca cisubulo citamani.” (#1067, The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words.)

Mangwalo atuyiisya kuti boonse bakaka lufutuko akuzanga kabalamatila cinyonyoono, bayoosubulwa kwiinda mukuumpwa. Nokuba boobo, eeci ceelede kuteelelwa kweendelanya amumuni uuyubunudwe mu Bbaibbele kwaambilizya cisubulo ca basofweede.

Cikkelo ca bumboni mu Mangwalo ciyubununa kuti lufu lutamani, kutali buumi butamani bwa kusubulwa,ncecisubulo cilindizya boonse bakaka lufutuko:

“Bulumbu bwa cinyonyoono ndufu; pele cipego cokwa [Elohimu] mbuumi butamani kwiinda muli [Yahushua Mufutuli wesu].” (Baloma 6:23)

Aboobo, “mulilo” waambwa mu Mangwalo waambilizya cisubulo ncobayoopegwa basofweede eeco ciyoobanyonyoona.

“Kasimpe buzuba bulasika, bunooyoopya mbuli bbibi lyamulilo. Boonse balisumpula abasimucita zibi boonse bayooba mbuli bwizu mumulilo, kasimpe buzuba oobo buboola buyoobatenta amulilo, mbwaamba Mwami Yahuwah Singuzuzyoonse. Taakwe muyanda nuuba mutabi ngobayoosiilwa pe. Pele nywebo nomulemeka zina lyangu, zuba lyabululami liyoopasula kalijisi amumuni uuponya. Muyoozwida anze akutambala mbuli boombe nobazwa mucimpati. Mubuzuba mbwendiyoocita zintu eezi muyoolyatauka babi, bayooba mbuli twe kutusindi twanu” Mbwaamba Yahuwah wamakamu. (Bala Malakayi 4:1-3.)

Eelyo basofweende mbobayootambwida cisubulo cibeelede zinyonyoonyo zyabo, Yahuwah waamba kuti bayoopya akumanina kunyeka. Kuti cintu cimwi “camanina kupya,” kucinyina ciceede ca kuumpa.

“Amulange, miya yabantu yoonse Njiyangu; Muyawa wisi antoomwe awa mwana Njiyangu; Ooyo muntu uucita cinyonyoono uyoofwa.” (Ezekiya 18:4)

Aboobo, cisubulo ca lufu luttamani nceciyooba cisububulo ca basofweede aabo baakaka lufutuko.

Bacitazibyaabi bayookosolwa; . . . Pele mukaindi kasyoonto buyo basofweede tabanooliko; Inyza, yebo uyoobalangaula kuti bakaya kuli, Pele tabanooliko.

. . . basofweede bayoofwidilila; Alimwi basinkondonyina a [Yahuwah], Mbweenya mbuli mweemvwe wamumusena, bayooyuminina. Bayoounduluka mu busi akuyabaila.

Kolinda [Yahuwah], akubamba milazyo yakwe. Mpoonya Walo uyookusumpula kuti ukakone nyika; Eelyo basofweede banikudenauka, yebo unoolangilizya. Ime ndakamubona muntu uusofweede kalaa nguzu zipati, kalisakatizya mbuli musamu uutayumi matuvwu. Pele ulafwa akuyabaila, kolanga, taakwe nkwacilibonya; Ncobeni ndakasola kumuyandaula, pele nsyeekamujana pe. (Intembauzyo 37:9, 10, 20, 35-36, NKJV)

Mukwaamba baabo bayumya nsingo kutobela zibi zyabo, Yahuwah waamba kuti:

“Amulange bayooba mbuli masizi, mulilo uyoobaumpa; tabakakonzyi kulivwuna kuzwa kunguzu zya mabangabanga aamulilo; ooyo tuunoli mulilo wakulisaazya, nokuba mulilo wakuyota! (Izaya 47:14)

Busanduluzi bwa bbibi lya mulilo uutazimwi muci Hebulayo amuci GilikiPele tede Bbaibbele lyaamba kuti bayoosubulwa “lyoonse kukabe kutamani”?

“Lino myaka iili cuulu yaakumana, Saatani uyokwaangununwa kuzwa muntolongo, uyooinka kuyoocenga masi oonse aali muzyooko zyone zyanyika, nkokuti Gogi a Magogi. Saatani uyoobabunganya antoomwe kuti acite nkondo, banooli banji-banji cakuti bayooboneka mbuli musenga wankomwe yalwizi. Bakeenda munyika yoonse akuzinguluka cilawo cabasalali amunzi uuyandika. Pele mulilo wakaloka kuzwa kujulu, wabasyukuta boonse. Eelyo Siluuni wakabacenga wakafusilwa mubbibi lyamulilo wamabwe aasalufa, oomo munyama amusinsimi mubeji mobakabede. Nkabela bayoopenga sikati amasiku mane kukabe kutamani” (Ciyubunuzyo 20:7-10)

Mabala aa Cikuwa kuti “lyoonse alyoonse” akasandululwa kuzwa kubbala lyaci Giliki lyakuti aiōn. [ahee-ohn’] Eelyo bbala liiminina kuti:

“ ‘Musela, izyalane aciindi citapimidwe bulamfu, nokuba ciindi cilamfu kweendelanya azintu zitola busena. Busanduluzi tabugeme bulamfu bwa ciindi eeco, pele bugeme kuti eeco nciindi cizwide moza . . . . Ooto twaambo tujisi bbala eeli tatweelede kuteelelwa mbotulembedwe bwini, pele kuteelelwa kuti eeci nciindi cilamfu citapimidwe.” (#165, The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words.)

Nkaambo buyo kakuti kaambo kaambilizya ciindi cilamfu citapimidwe, tacaambi kuti eeco ciindi tacikwe masimpilo. IBbaibbele lilisalazyide kuti cisubulo ca Saatani abasweekede CIYOOSIKA kumamanino, eelyo nobanoomanide kunyeka kabako.

“Kwiindila muzinyonyoono zyako zinji akutasyomeka mumakwebo wakasofwaazya masena aako aasalala. Nkaako ndakacita kuti kuzwe mulilo akati kako kuti ukusyukute, mpoonya ndakakusandula waba mbuli twe ansi, bantu boonse kabalangilide kababwene. Masi oonse aakuzi ono aligambidwe akaambo kanduwe, wamana cibyaabi waba cintu cakukongya bantu, alimwi tokabi limbi pe.” (Ezekiya 28:18-19)

Itwe amasizi taayaki pe. Pele, itwe ngamamanino aacintu camanizya kunyeka. Ngamamanino aayo, lufu lutabukwi, oolo Yahushua ndwaakali kwaamba Walo naakati:

“ Alimwi mutanikuyoowi baabo bajaya mubili pele batakonzyi kujaya muzimo, pele amuyoowe Yooyo uukonzya kujaya muzimo amubili antoomwe mumulilo.” (Mateyo 10:28)

Izyibalya Mulilo eelyo lyuumpa zinyonyoono ababisyi, liyokuumpilizya a lufu alwalo:

“Mpoonya ndakabona bafu, bapati abaniini, kabaimvwi kumbele lyacuuno eeco, eelyo mabbuku akavwununwa. Alimwi kwakali alimbi bbuku lyakavununwa, eeli lyakali Bbuku lya Buumi. Bafu bakabetekwa mbubonya mbuli mbukwakalembedwe mumabbuku, kweendelana amilimo yabo. Lwizi lwakagwisya bafu bali muli ndulo. Lufu acikkalilo cabafu zyakagwisya bafu bakali muli nzizyo, nkabela boonse bakabetekwa kweendelana amilimo yabo njibakacita. Mpoonya aawo lufu acikkalilo cabafu zyakafusilwa mubbibi lyamulilo. (Bbibi lyamulilo eeli ndolufu lwabili.) Nkabela kufumbwa ooyo watakajanwa zina mu Bbuku lya Buumi wakafusilwa mubbibi lyamulilo.” (Ciyubunuzyo 20:12-15)

Lufutuko lwa mukowa wabantu kuzwa kunguzu zya lufu ngowakali muzeezo wa Mufutuli. Kaindi loko kataninga zyalwa, ijwi lya cishinshimi lyakamwaambilizya kuti:

“Ime njoobanununakuzwa kunguzu zya cuumbwe; Ime njoobanununa kuzwa ku lufu. O Lufu, Ime njooba cisubulo cako! O Cuumbwe, Ime njooba kunyonyoonwa kwako!” (Hosiya 13:14)

Kunyonyoona cibi, Saatani alufu nkokulangila kwa myoyo iisyomeka kuzwa kuciindi cokwa Adamu a Eva nibakoomoka lufu lwa Abela. Baluleme bayoobuka kuzwa kulufu bayoolila kukkomana kwalo kuti:

“Lufu lwazundwa. O lufu, lulikuli luboole lwako? O Lunyonyooko, nkulikuzunda kwako?” (1 Bakolinto 15:54, 55)

Mililo iinyonyoona cibi ababisyi iyoosalazya nyika ayalo:

“Pele buzuba bwa . . . [Yahuwah] buyoosika mbuli mubbi akataa masiku, oomo majulu naayooyaamuka acoongo cipati, zilengwe moziyoonyeka akupya kupati; nyika amayake aali muli njiyo ziyokuumpilwa limwi.” (2 Petulo 3:10)

Mulengi wesu uyooba nguulengulula. Eelyo nyika yaakusalazyigwa kufumbwa cisofweede cakali muli njiyo, Yahuwah uyoobamba Majulu mapya anyika mpya:

“Kumatalikilo Nduwe wakaanza ntalisyo zyanyika, julu milimo yamaanza Aako. Zyoonse eezi ziyooloba, pele Yebo unooliko, zyoonse ziyookulumpana mbuli cisani; mbuli cibaki Yebo uyoozipindula, mpoonya ziyoocinca. Yebo unooliwo mbubonya, myaka yako tiimani pe.” (Intembauzyo 102:25-27)

Eeyi nyika, iizwide buumba, iyoomana alimwi nyika mpya njiyooba cikkalilo cabanunudwe lyoonse kukabe kutamani.

“Swebo kweendelanya acisyomyo Cakwe, tulangila majulu anyika mpya, oomo mukkala bululami.” (2 Petulo 3:13)

musimbi ulasekelelaKukkomana kwa basaante kunooli kukkala munsaa Yahuwah Lwakwe, walo kwiinda mumisela iitamani, unookkala abasyomeka, aabo kwiinda mubulowa bwa Mwanaambelele, bakavwunwa kuzwa kucinyonyoono alufu lutamani.

“Lino ndakabona julu lipya anyika mpya. Nkaambo julu lyakusaanguna anyika yakusaanguna zyakamana, alwizi lwakazimaana. Eelyo ndakabona munzi uusalala, Jelusalema mupya, kuboola ansi kuzwa kuli Yahuwah kujulu. Wakalibambidwe mbuli nabwiinga mbwalibambilila mulumi wakwe. Mpawo ndakamvwa jwi pati lyakazwa kucuuno cabwami lyakati, “Lino munzi wa Yahuwah wakkala akati kabantu! Yahuwah uyookkala ambabo, abalo bayooba bantu bakwe. Iiyi, Yahuwah lwakwe uyookkala ambabo, alimwi uyooba Leza wabo. Nkabela uyoosansamuna misyozi yabo. Takukooyooba limbi lufu, kuusa kulila, nikuba kuciswa. Zintu zyakale zyoonse zyamana.” (Ciyubunuzyo 21:1-4)

Yahuwah takonzyi kusinganya naba omwe kuti akapenzyegwe cicisa lyoonse kukabe kutamani. Cisubulo Cakwe kuli basinkondonyika ncisubulo cabululami, kutali cisubulo cakujokezya cibi pe.

Nkaambo Yahuwah wakiiyandisya nyika cakuti, Walo wakasungula Mwanaakwe Simuzyalwaalikke, kutegwa kufumbwa uusyoma muli Nguwe atafwidilili pele akabaa buumi butamani. Nkaambo Yahuwah taakatumina Mwanaakwe kuti azyoosinganye nyika; pele kwiinda muli Nguwe kuti ivwunwe. (Bala Johane 3:16-17.)

Kolyookezya kozyi kuti Taata Wakujulu ulaa luyando kuli nduwe. Walo uyoovwuna boonse baboola kuli Nguwe kabalaa kulusyomo.


Bikkila maanu: Nokuba kuti babisyi tabakapenzyegwi lyoonse mumulilo uutaleki kuyaka, Mangwalo ayiisya kuti kuli mulilo uuvwilima ciindi coonse mumbalaa mpakkede Yahuwah: Ooyo ngo Mulilo Uutamani!