|
Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, ang pangkat ay itinataguyod lamang ang nararamdaman namin na nasa pagkakatugma sa Bibliya. Sa karamihan sa mga kaso, ang mga may-akda ng mga pag-aaral na ito ay nasa dakilang hindi pagkakasundo sa WLC sa mga mahahalagang batayang pagtuturo. Gayunman, ito ay hindi dapat iiwas sa amin mula sa pagpapala ng kanilang mga isinulat, kung saan ay itinuring namin na nasa ganap na pagkakatugma sa Kasulatan. Kaya ang pagtataguyod sa bahagi ng kanilang mga isinulat ay nasa walang paraan na isang pagtataguyod sa lahat ng kanilang pinaninindigan. |
“Ang pariralang Anak ni Yahuwah ay naglalayon ng kahalagahan ni Yahushua ngunit sa paglalarawan sa kanya bilang isang tunay na masunuring Israelita, hindi bilang ikalawang Katauhan ng Trinidad.”[1]
“Isang kumplikadong istraktura ang itinayo sa sistematikong hindi pagkakaunawa ng biblikal na wika ng pagka-anak...Mismo, para maging isang ‘Anak ni Yahuwah,’ ang isa ay dapat na tao na hindi si Yahuwah!”[2]
“Matapos ang ikatlong siglo, sinuman sa panahong iyon ang patuloy na pinanatili ang orihinal na diwa ng [‘bugtong na Anak’] at tumangging kilalanin ang bagong interpretasyon ay ituturing na isang erehe.”[3]
Ang teolohiyang literatura at ang partikular na ebanghelikong sulat ng pagtanggol sa pagtataguyod sa Trinidad ay nagtatangka upang gawin ang kaso nito laban sa isang tumataas na dami ng oposisyon mula sa matatag na eksegetiko at leksikong katunayan at ang makasaysayang pagsisiyasat ng Bibliya. Ang pinakamahusay na maaaring gawin ng mga tagapagtanggol ay tipunin ang kakaunting magkakabukod na mga berso, karamihan ay mula sa Magandang Balita ni Juan at isang dakot mula kay Pablo. Walang matatagpuan na teksto sa Kasulatan ang salitang “Diyos” na nangangahulugan na isang tatluhang Yahuwah. At munting pansin ang ibinayad sa mga malilinaw na unitaryang pahayag ni Yahushua na naitala ni Juan. Ang patuloy na paninindigan ni Pablo ng Israelitang pamana ni Yahuwah ay hindi hinadlangan ang tinukoy na Trinitaryan. Ang halatang-halatang konseptong unitaryan ni Yahuwah na ipinakita sa Lumang Tipan ay hinakbangan. Ang ilan ay ginamit ang mga mapanlamang na pamamaraan, kabilang ang muling pagpapakahulugan ng mga simpleng salita, sa isang tangka na gawin ang Hebreong Bibliya na isang Trinitaryang aklat. Ang wika dahil dito ay inalipusta at iyong itinaguyod ang mga tagapag-alagang Hudyo ng Kasulatan ng Lumang Tipan at ang pamanang monoteistikong Hudyo ay pinangilabutan at inapi.[4]
Ang napakalaking bigat ng mga unitaryong monoteistikong pahayag tungkol kay Yahuwah bilang Ama ni Yahushua ay binigyan ng katiting na pansin, habang ang kakaunting hindi maliwanag na mga teksto ay isinulong na pabor kay Yahushua na isang “Diyos.” Ang kanilang bigat, gayunman, ay bahagya lang kumpara sa halatang paglalarawan kay Yahuwah sa agwat ng Kasulatan bilang iisang banal na Katauhan. Isang lubos na minsang paggamit ng salitang “Diyos” para kay Yahushua ay kaagapay sa minsang paggamit ng “Diyos” para sa mahalagang taong ahente gaya ni Moises. Ang pagbabago ng unitaryong monoteistikong kredo ng Hebreong Bibliya sa batayan ng dalawang (para sa tiyak na) sanggunian kay Yahushua bilang “Diyos” ay sangkot ang hindi matuwid na pagtrato sa biblikal na datos.
Kung ang Simbahan ay seryoso tungkol sa pagiging mula kay Yahushua, magiging matalino para sa mga mananampalataya na bumalik sa kredo ni Yahushua at teolohiya ni Yahushua. Isang kabiguan na ikabit ang ating sarili kay Yahushua sa pananalig sa kanya at kanyang pagtuturo ay tila magbubukas ng mga pintuan tungo sa malawakang panlilinlang. Marahil ito ay kung bakit si Yahushua ay nagbabala sa karamihan ng “mga Kristyano” na sa isang araw ay mabibigo na matanto na sila’y lumalayag sa ilalim ng huwad na kulay (Mateo 7:22-23).
Isang malinaw na larawan ng totoong Yahushua bilang isang tapat na mananamba ng Isang Yahuwah ng Israel ay kasalukuyang dumating sa pansinin ng publiko mula sa iba’t ibang lugar. Si Karl-Heinz Ohlig, isang kilalang sistematikong Katolikong Aleman na teologo ay itinataguyod ang aming sanaysay:
Walang indikasyon na si Yahushua ay maunawaan ang “Ama”...naiiba sa monoteistikong Yahuwah ng Hudaismo...Mismong si Yahushua ay nanindigan sa tradisyon ng monoteismo ng mga Hudyo...Ang kanyang pag-iisip at gawa ay nakatuon sa Isang Yahuwah at natanto niya na siya’y isinugo at siya’y malapit, kaya — muli, tumatalima sa maagang kasanayang Hudyo — kaya tinawag niya na Ama...Kung ito ay tiyak — at tila walang paglibot sa pagpapalagay na ito — na si Yahushua mismo ay nalalaman lamang ang Yahuwah ng Israel, na tinawag niya na Ama...sa anong katumpakan ang isang doktrina ng Trinidad na isang normatibo?[5]
Ang katanungang ito ay maaaring hindi na mas nakatutok. Ang pagkawalang-kiling ni Propesor Ohlig ay malamig. Bilang isang mananalaysay, nalalaman niya na ang Trinidad ay hindi “bumagsak mula sa langit” sa mga panahon ng Bagong Tipan. Ito ay isang masakit at mahabang pagbuo, at ito ay nag-iwan sa Simbahan ng isang pamana na naghihiwalay mula sa Hudyong pundador. Pinagtibay ni Ohlig ang kanyang dalubhasang talaan ng mga suliraning kinakaharap ng Simbahan na nagtataguyod ng pananaw kay Yahuwah at ng Anak na walang ugat sa Bagong Tipan:
Ang doktrina ng Trinidad ay lumilitaw na isang tangka na pagsamahin ang monoteismo, monismo at politeismo, lahat ng mahahalagang relihiyon ng mundo at mga paunang kultural na pagkaunawa sa Diyos...Marahil ang pang-akit ng doktrina ng Trinidad ay maaaring ipaliwanag sa katunayan na ito’y naghahangad na pagsamahin ang mga merito — sa isang kapana-panabik na paraan — ng lahat ng mga pagkaunawa kay Yahuwah na nabanggit: ang kainitan at ang potensyal para sa pag-asa na ang monoteismo ay gumigising; ang makatuwirang pagkatotoo ng isang panghuling palagiang tuntunin pati ang nakikipag-usap at panglipunang kasiglahan ng politeismo... “ang kalagitnaan ng dalawang opinyon” [Gregory ng Nyssa], sa pagitan ng politeismo at monoteismo ng mga Hudyo[6]...Anong makakayang ipahayag ng isang iskolar ng relihiyon, gayunman, ay nagpapahiwatig sa kaparehong panahon para sa teolohiya tungkol sa pagiging lehitimo ng isang itinatag. Kung ito ay tiyak — at tila walang paglibot sa pagpapalagay na ito — na si Yahushua mismo ay nalalaman lamang ang Yahuwah ng Israel, na tinawag niya na Ama, at hindi ng kanyang sariling “pagkadiyos,” sa anong katumpakan ang isang doktrina ng Trinidad na isang normatibo?...Paano...ang isa ay gawing lehitimo ang doktrinal na pagbuo na sa katunayan ay nagsimula sa ikalawang siglo?...Gaano man ipaliwanag ng sinuman ang mga indibidwal na hakbang, tiniyak na ang doktrina ng Trinidad, sa huli ay naging “aral” ng parehong Silangan — at lalo na — sa Kanluran, na nagtataglay ng walang Biblikal na pundasyon ano pa man at wala ring “patuloy na panghalili.”[7]
Si Ohlig ay pinangunahan ng ibang mananalaysay ng doktrina na nananawagan sa ating atensyon sa napakadakilang kahirapan sa pagbibigay ng katuwiran sa mga halatang paganong pagkahilig ng Simbahan mula pa noong ikalawang siglo. Isinulat ni Paul Schrodt:
Ang mundo sa panahon ng ikalawang siglo ay minarkahan sa pilosopiya at relihiyon sa isang makapangyarihang sinkretismo [paghahalo ng mga banyagang sistema ng kaisipan]. Ang pinakamataas na pagpapahayag ng pagkahilig na ito ay, syempre, ang Nostisismo. Sa loob ng duwalismo nito sa pagitan ng espiritu at bagay, ang mga kosmolohikong haka-haka at progresibong emanasyon (Aions) mula sa pinakamataas na Yahuwah na nagdudugtong sa pamamagitan ng mga aions na ito tungo sa bagay, may nakitang isang lugar para sa isang nirebisang Ebanghelyo ng kaligtasan sa pamamagitan ni Kristo... Kasama ang Simbahan, ang helenisasyon ay nanatili at unang natagpuan sa mga tagapagtanggol ng relihiyon ng ikalawang siglo...Ang monoteismo ng Simbahan ay palaging pinanatili ang isang tiyak na pagano, pilosopikong maramihang pangkulay. Ang kakaibang pagkukulay ng doktrina ni Yahuwah ay nagsimula sa pananakop ng paganong pilosopiyang paniniwala ng Logos, na sa likuran ay may naiibang kahulugan. Sa Magandang Balita ni Juan, ang Logos ay nakatali sa paniniwala ng “guro” at “pagtuturo.” Sa pilosopiya ng panahong iyon, kabaligtaran, iisa lang ang Aion ng Kataas-taasang Yahuwah. Ito ay sa panghuling kahulugan kaya ang mga tagapagtanggol [gaya nila Justin Martyr at iba pa] ay binasa ang doktrina ni Philo ng Logos sa Kasulatan.[8]
Ngunit si Yahushua ay tinanggal na mula sa mga huling pagbuo at nakomprimiso sa paganismo. Si William Barclay, kilala sa kanyang mahinahong karunungan at maingat na pagsisiyasat ng mga biblikal na teksto, ay nagkomento sa pakikipagpalitan ni Yahushua sa mga Hudyong manunulat sa Marcos 12:28-34:
Ang tagasulat na ito ay pumunta kay Yahushua sa isang katanungan na madalas ay isang bagay ng pagtatalo sa mga rabinikong paaralan. Sa Hudaismo ay mayroong isang uri ng dalawahang pagkahilig. May pagkahilig para palawakin ang kautusan nang walang limitasyon tungo sa daan-daan at libu-libong patakaran. Subalit mayroon ding ugali na subukang pagsama-samahin ang kautusan sa isang pangungusap, isang pangunahing pahayag na isang ehemplo ng buong mensahe nito.[9] Si Hillel ay minsang tinanong ng isang proselita upang turuan siya sa buong kautusan habang siya ay nakatayo sa isang paa. Ang sagot ni Hillel ay, “Ano ang kinamumuhian mo sa sarili mo, huwag mong gawin sa iyong kapwa. Ito ang buong kautusan, ang nalalabi ay komentaryo. Humayo ka at matuto.”... Bilang kasagutan, kinuha ni Yahushua ang dalawang dakilang kautusan at pinagsama. (i) “Dinggin mo, O Israel, si Yahuwah Elohim ay Isang Yahuwah.” Ang isang pangungusap na ito ay ang tunay ng kredo ng Hudaismo...Ito ang pangungusap kung saan ang paglilingkod sa sinagoga ay palaging magsisimula at patuloy na magsisimula...(ii) “Ibigin mo ang iyong kapwa gaya ng iyong sarili.”...Ang bagong bagay na ginawa ni Yahushua ay inilagay ang dalawang kautusan na ito nang magkasama.[10]
Ipinaalala sa atin ni Barclay na ang Shema “ay ang deklarasyon na si Yahuwah ay ang tanging Yahuwah, ang pundasyon ng monoteismong Hudyo.” Pagkatapos ay itinala niya na “Kapag si Yahushua ay nagsipi ng pangungusap na ito bilang unang kautusan, ang bawat matapat na Hudyo sa papanig sa kanya.”[11]
Anong nangyari, pagkatapos nito, ay ang paninindigan ng Simbahan kay Yahuwah bilang tatlo sa isa na isang balakid at paglabag sa bawat matapat na Hudyo. Ang paglalarawan ni Yahushua kay Yahuwah ay itinapon at pinalitan ng isang “mas pinabuti” na kredo na tunay na nagdudusta sa mga Hudyo at hangad ay takot sa mga Kristyano na umaangkin ng debosyon kay Kristo.
Ang kagulat-gulat na katunayan ay lumilitaw mula sa ebidensyang ito na ang kredo ni Yahushua ay hindi nagbabago, sapagkat siya ay nananatiling kahapon, ngayon at magpakailanman (Hebreo 13:8), na hindi angkop sa kredong Trinitaryan na niyakap ng mga modernong alagad. Ito ay tila nananawagan para sa isang sadyang katanungan ng mga simbahan ng lahat ng mga denominasyon. Isang bagay na maaaring sistematiko na mali sa tradisyonal na Kristyanong doktrina ni Yahuwah gaya ng Trinidad.
Buzzard, Anthony (2007). The Titanic Struggle of Scholars to Find the Triune Yahuwah in the Bible. Sa, Yahushua Was Not a Trinitarian (pp. 93-97). Restoration Fellowship.
[1] E.P. Sanders and Margaret Davies, Studying the Synoptic Gospels, SCM Press, 1991, 272.
[2] Colin Brown, “Trinity and Incarnation,” Ex Auditu 7, 1991, 92, 88.
[3] Adolf von Harnack, sinipi sa Karl-Josef Kuschel, Born Before All Time? The Dispute over Christ’s Origin, Crossroad, 1992, 49.
[4] Ang maramihan sa wakas sa Elohim ay nagbibigay ng walang suporta sa anumang ayos para sa ideya na si Yahuwah ay higit pa sa isa. Ang Mesias ay hindi maramihan, kundi siya ay tinawag na Elohim. Si Moises ay Elohim sa Paraon (Exodo 4:16; 7:1) ngunit si Moises ay hindi maramihan. Apat na “atin” na mga teksto, na walang sinasabi tungkol sa isang tatluhang Diyos, ay isinulong laban sa ebidensya ng 20,000 isahang pandiwa at isahang panghalip na nagtalaga na hindi tatluhan ang Isang Yahuwah, kundi isang Katauhan. Walang berso ang nagpapahiwatig na si Yahuwah ay “isang Bagay” o “isang Anuman.”
[5] Karl-Heinz Ohlig, One or Three? From the Father of Yahushua to the Trinity, Peter Lang, 2003, 31, 121, 129, binigyang-diin.
[6] Siniyasat rin ni Harnack na ang Kristyanong pagkaunawa kay Yahuwah na binuo ng mga ama ng simbahan ay “ang kalagitnaang punto sa pagitan ng politeismo ng mga pagano at monoteismo ng mga Hudyo” (Lehrbuch der Dogmengeschichte, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1983, 1:702). Subalit ito ba ay monoteismo ni Yahushua, o isang halatang kompromiso sa paganismo?
[7] Ohlig, One or Three? 129-130, binigyang-diin.
[8] Paul Schrodt, The Problem of the Beginning of Dogma in Recent Theology, 64. Si Schrodt ay tinatalakay ang mga pananaw ni Friedrich Loofs.
[9] Sinipi ang Marcos 1:14, 15 bilang isang ehemplo ng buong punto ng pananampalatayang Kristyano: Ang pagsisisi ay isang pananaw sa paniniwala sa Magandang Balita ni Yahuwah tungkol sa paparating na Kaharian ni Yahuwah (tingnan rin ang Lucas 4:43).
[10] The Gospel of Mark, Westminster John Knox, 1975, 293-295.
Ito ay isang hindi-WLC na artikulo na isinulat ni Anthony Buzzard (inilathala sa https://www.21stcr.org/).
Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. -Pangkat ng WLC