Print

Ciiyo ca Tusimpe tuli Kkumi Atubili twa Buzuba bwa Kukankaminwa Bwamasimpe

Twakajokolosya Mumangwalo Mazina  aa Taata a Mwana, mbweenya mbuli mbwaakalembedwe abalembi ba Bbaibbele aabo bakayoyelwa Moza. Tyanka aawa (here) kuti utambule Bbaibbele eelyo lilaa Mazina Aakajokololwa (RNV). - Nkamu ya WLC

1.Zilengwa zyabantu? Naa Masimpe?

Ibbaibbele lyaciindi ca Mwami Jakobo (KJV) ndelibelesyegwa kanjaanji muziiyo eezyi. Tyanka aawa (Click here) kuti utambule Bbaibbele eelyo.

Balemekwa ba Isaac Newton bakacibbukizya cintu eeci mumyaka yakuma 1600 yakainda. Acalo Cikombelo ca Katolika caku Loma cakaabbukizya makani aaya kutobela waawo. William Miller a Samuel Snow abalo bakabbukizya makani aaya mu 1844. Grace Amadon ambunga mpati yeendelezya cikombelo ca SDA akuvwuntauzya makani mucikombelo eeco, ayalo yakalibonena makani aaya mu 1938.

Ncintu nzi kayi ncobakabbukizya?

Bakajana kuti, ncintu citakonzyeki  kuswaanganya “Tusimpe tuli kkumi atubili” twabuzuba bwa kukankaminwa kwa Kristu antoomwe akkalenda lina Gregory nanka lina Juliyasi, eelyo ndyobabelasya bantu mazubaano. (“Tusimpe tuli kkumi atubili- ncipimyo naa musunko ooyo  aayimvwi lubeta oolo lweede kuba mukukosozya kaambo.) Nokuba boobo, boonse bantu baambwa atala aawa, bakalijanina kuti ooto Tusimpe tuli kkumi atubili tulaswaangana akunjila mukkalenda lyakumalengelo eelyo litobezya mwezi azuba alimwi lijanwa mu Bbaibbele lya Mulengi wesu, Yahuwah , Walo ndyaakabamba kuti lyeendelezye ciindi (langa Matalikilo 1:14-19). Ikkalenda lya Mulengi libelesya zuba amwezi antoomwe kubala mazuba, mvwiki, myezi amyaka. Aboobo nkaambo kakubbukizya makani aali boobu, Cikombelo ca Katolika caku Loma cakalamatika tusimpe  twakupelengusya tosanwe buyo, kumwaka wiimpene wa (A.D 33) ooyo uujanwa akkalenda lina Juliyasi nanka lina Gregory, kutegwa kabacilaa buzuba bwa Nsondo kuti mbuzuba bwakubuka kwa Kristu kuzwa kubafu. William Miller a Samuel Snow eelyo nibakabbukizya makani aaya, bakalibonena akukonzya kuswaanganya mazuba woonse aacishinshimi camazuba ali zyuulu zyobile amyaanda yotatwe (2300 day prophecy). Grace Amadon ambunga Yakuvwuntauzya yaba SDA, abalo bakabungika akulemba makani ngubaalijanina mumyaka iili kkumi, kabalembelana abasyaazyibwene bazilengwa leza ataala nyika yoonse; eeci cakatola mapeeji aasika ku zyuulu zyosanwe (5000 pages), alimwi bakajuzya makani aaya mumuswaangano kumweendelezi mupati wacikombelo ca SDA.

Ncintu ciyandika kapati kumvwisisya tusimpe tuli kkumi ooto twaambilizya buzuba bwakukankaminwa kwa Yahushua nkaambo ntweenya tusimpe ooto ntotutondezya buzuba bwini eelyo Nsabata yamasimpe niiyelede kuba -  alimwi buzuba oobo teesyi Mujibelo pe. Zishinshimi zyokwa Daniele zyitondeka kumwaka wa A.D 31 kuti ngomwaka Yahushua naakakankaminwa, aboobo ooyu ngomwaka uusanyangulwa muciiyo eeci.

Kanjikanji, ncilengwa cabantu kwaamba kuti kuzwa kumatalikilo aa Malengelo aazyintu zyoonse myaka iili zyuulu cisambomwe yakainda musyule, mvwiki zyitobelana, mazuba aali cisambomwe aatobelwa a kulyookezya mu Nsabata, kuti zyoonse zyakali kutobelana kakwiina kulekezya kusikila buzuba buno. Kuyungizya waawo, kwaambwa kuti mvwiki yesu mazubaano, ayalo yakazyila kumvwiki yamalengelo kutali  kumuzeezo ulaampuwo wazyuulunzuma zyamyaka iizingulukana. Nguni uunga wakazya kaambo aaka mbwaanga bama Juuda bacibamba mulongo wamazuba aali ciloba mazubaano, antoomwe a kubamba Nsabata Mujibelo? Hena mbombubo oobo na?

Cimwi cijuzyo cakukopolozya maseseke aaya cili “mutusimpe tuli kkumi atubili” ooto tutondezya kukankaminwa kwini nikwaacitika abuzuba bwakubuka kuzwa kubafu.

Nkaambo nzi mvwiki yakukankaminwa nciiyandika boobu kuteelelwa kapati?

Kaambo keni eeyi mvwiki yabuumi bwa Yahushua nciiyandikila kapati kubantu boonse bavwuntauzya kasimpe, ncakuti aaya mazuba aatobelana mumvwiki eeyi alatondezya cakumaninina, cibeela caciindi cili coonse, abweendwe bwamusela ookwa Yahushua; kuzwa musyule lyakwe kataninga zyalwa, mumazuba naakali kupona alimwi akumbelaa mazuba. Nzila yaMulengi wesu yakubambya ciindi, alimwi nzila Yakwe iilikke luzutu, njiijisi caando caciciingano cokwa Yahushua.

Eeci ncecipa kuti muntu atakonzyi kucinculula, nokuba kupelengusya kkalenda lya Mulengi lya misela azishinshimi. Aboobo, eeci ciiyo cisoleka kuvwununa masimpe aayo aakasisidwe kwaciindi cilamfu loko. Makanze aaciiyo eeci nkuganta kutondezya kkalenda eelyo liswaangana “atusimpe tuli kkumi atubili” twalo ootu tusimpe katubeleka mulimo wakutondezya mwaka wini, buzuba, awoola mukkalenda Lyakwe lyamasimpe eelyo ndyaakabamba.

Kuzwa kumazuba aakali kupona mushinshimi Ezula a Nehemiya kusikila kuciindi cino, kuli milwi milwi yamisela amalembe aabasyaazyibwene bazilengwa leza, eezyo zitupa cifwanikiso camwezi cikkwene, azibeela zyamwezi mupya kuzwa kuciindi eeco kusikila sunu. Cibeela camwezi cili coonse cilipanduludwe atalaa mabwe, nokuba mumalala aapesedwe mbuli bbuku, nokuba mumabbuku aansiku aabasyaazyibwene bazilengwa leza, aayo ngobalembede mazubaano. Mbombubo oobo nzila yakubamba ciindi mbuyakabambililwa akweelana aciindi camwezi azuba caba Juuda, mbuli mbociyeeme amwaka walufu lwa Kristu. (Grace Amadon, Collection 154, Center for Adventist Research, Andrews University, Berrien Springs, Michigan.)

“Walo uyoosampaula Singuzuzyoonse Mupati, uyoopenzya akutundulula basalali ba Singuzuzyoonse Mupati, alimwi uyoosoleka kucinca kkalenda amulazyo.” Daniele 7:25 (Knox translation, 20th Century.)

Nsabata a Mwezi Mupya (Rosh Hodesh), zyoonse zyobile, ziindi zinjaanji zyakali kwiinduluka kuba mubweende bwamwaka. Mwezi Mupya ucili, ayalo Nsabata kumatalikilo, zyakayeeme abweende bwa mwezi uulibonya. Universal Jewish Encyclopedia, p. 410.

Ikuti bumboni mbotutijane muciiyo eeci kabuli masimpe, nkokuti azyalo mvwiki zyitobelana mbuli mbozyizyibidwe mazubaano mukkalenda lina Juliyasi nanka lina Gregory “zyakali lekede kutobelana” aciindi cimwi kuzwa kumalengelo. Cabili ncakuti, Mujibelo mbuli buzuba mbotuzyi mazubaano tabukonzyi kuba buzuba bwakasimpe bwa Nsabata yabuzuba bwa ciloba yokwa Yahuwah. Kuti eeci kacili masimpe, alimwi kuti webo oobala kusikila waawa koli sikuvwuntauzya kasimpe uukubwene, hena inga tiicaba cintu cikkomanisya kubbukizya buzuba bwaciloba bwini bwa Nsabata ya Mulengi wesu bwa Kumalengelo akumatalikilo aaciindi?

“Alimwi muzyiindi zyakutazyiba ooku Yahuwah wakatyankila meso. . . .”Milimo 17:30

“Aboobo,  mbwaanga kucili cisyomyo cakunjila mukulyookezya Kwakwe, atuyoowe nkaambo inga bamwi benu kabayoolezya kusikila muli mbubo . . . . 'Sunu, kuti nywebo naa mwalimvwa jwi Lyakwe, mutayumyi myoyo yenu . . . .' Atube bantu basungu kuti tukanjile mukulyookezya ooko, nkaambo umwi inga kayoowida ansi akuba mukonzyanyo wakutateelela. Nkaambo jwi lyokwa Yahuwah ndizumi alimwi lilaanguzu, lilabosya kwiinda cceba likwengedwe kumabazu obile koonse, kalikwamuna akwaandaanya muuya amubili, alimwi akwaandaanya mafuwa amooma, alimwi lilizyi mizeezo amakanze aamoyo wamuntu. BaHebulayo 4:1, 7, 11-13

Nokuba kuti ciiyo eeci cikwalakwala buyo atalaa makani woonse, pele nciiyo cipati cilaa cikkelo maningi, webo ulakonzya kulibonena lwako zyintu ziimpene akataa makkalenda obile kuti waayezyekanya omwini.

“Aaba bakalaa mizeezo iisalala kwiinda baabo baku Tesalonika, mukaambo kakuti bakatambula jwi kabalibambide muli zyoonse alimwi bakasanyangula Mangwalo abuzuba kuti balijanine naa kuti eezyo zyintu zyakali boobo ncobeni.” Milimo 17:10-11

2.Tusimpe 1-6

Ibbaibbele lyaciindi ca Mwami Jakobo (KJV) ndelibelesyegwa kanjaanji muziiyo eezyi. Tyanka aawa ( Click here ) kuti utambule Bbaibbele eelyo.

Mangwalo alandabika Tusimpe tuli Kkumi Atubili antoomwe  mukabunga, alimwi ooto tusimpe tatukonzyi kwaandanyigwa pe. Ootu tusimpe tubelekela antoomwe mbuli cibulo cakuyandauzya lubazu nokuba kweelanya cibaka cicengeme kuti ceelane kulandabala, eeco cijanwa muli banamutekenya bamazubaano, amundeke, amumato amumilimo yakuyaka maanda, akuyaka migwagwa. Ansi aawa kulipedwe mulongo watwaambo ooto kweendelanya a Mangwalo alimwi akuzuminwa a Ellen White. Kutegwa ootu twaambo tuli “Kkumi atubili”, tulomye kuganta makani aalufu lwa Yahushua, kulyookezya mucuumwe akubuka kuzwa kubafu, tweelede kuti twakali yobwedwe katuli mukabunga kwa cuulu myaanda yosanwe yamyaka (1500 years) kataninga kufwa Yahushua. Lufu Lwakwe aciindi ca Pasika, ncintu citondezya twaambo ootu. Aaka Kasimpe kakusunkya, Yahuwah wakali kabambilidwe kwiinda zyuulu zyotatwe amyaanda yosanwe yamyaka (3500 years) alimwi wakacitila boobo kutegwa abazinge mizeezo aabo batapaludwe mumyoyo pele kuti aleleke bantu Bakwe basyomeka kuyandaula kasimpe muciindi Cakwe ncabikkide mwini. Ma! Kubota muzeezo ookwa Yahuwah.

Mumuni abulemu wakalibonya akubunganina atalaa ciindi calufu akubuka kuzwa kubafu [kwa Yahushua], akukosozya tusimpe tusetekene kuti walo ngo Mufutuli wanyika. Early Writings, p. 197.

cross in the middle of 12 stars, 31 A.D.

Muumyaka misyoonto buyo yakainda musyule lyesu, nikwaajanwa kuti ooyo mumuni wanyenyezi zyili kkumi azyibili wakalibonya ciindi eeco ngweenya ngomumuni uuli mu Ciyubunuzyo 12:1. Mulongo watusimpe ooto tusamidwe amubili amumusyini wamukaintu uusalala ooyu. Walo alikke ngowiiminina basyomeka bokwa Yahuwah kumamanino aaciindi, alimwi ulitondezyedwe kaimvwi atalaa mwezi, kasamide zuba alimwi kakuli musyini wanyenyezi zyili kkumi azyibili amutwe wakwe. Bikkila maanu kuti zuba, mwezi anyenyezi nzyezyintu zyibeleka kupimya ciindi cakkalenda lya Mulengi wesu, mbuli mbuzyaapegwa kale mulimo ooyo mu Matalikilo 1:14.

1.Mwaka -A.D 31
2.Ciindi camwaka – Lisyuuka malubaluba amasamu
3.Mwezi wa - Abibu / Nisani
4.Buzuba bwa Mwezi – Bwakkumi abwane
5.Buzuba bwa Mvwiki- Bwasanu
6.Buzuba Bwakulibambila

7.Buzuba Bwamwezi Uuzwide kumweka
8.Pobwe lya Pasika
9.Kukankaminwa-Lufu muWoola lyafuka
10.Pobwe lya Cinkwa Citakwe Bumena muli Bwakkumi abwasanu
11.Kulyookezya Nsabata Mpati Mucuumbwe
12.Kubuka kuzwa kubafu / Kuzumbaanya Maila

1.MWAKA: A.D 31. Buzuba butaanzi bwamwaka lyoonse butalikila mu Mwezi Mupya wamwaka uli woonse. Mesiya wakakosolwa akataa mvwiki eeyo yakabikkidwe  mu Cishinshimi camvwiki zyili makumi ciloba cokwa Daniele alimwi cakaambilizyigwa a William Miller mu 1843.

Daniele 8:14 Mpoonya wakati kulindime, “Mumyaka iili zyuulu zyobile amyaanda yotatwe; mpoonya busena busalalisya buyoosalazyigwa.”

Daniele 9:24-27 Kulipimidwe mvwiki zyili makumi aali ciloba  kuti azuzikwe kubantu bokwanu amunzi uusalala, akuti kusotoka mulawo kuzimaanyigwe, muleke kucita zinyonyoono, mukombelezezye babi, mutalike kucita bululami oobo buteeli, kujala zilengaano abusinsimi kuti zimane, akuti Busena Busalala bunanikwe.Webo welede kuziba cintu eeci kuti ucimvwisye kuti, kuzwa ciindi nikwaambwa kuti munzi wa Jelusalema ubukulusigwe akuyakululwa, kusikila kuciindi cakusika kwa Mesiya Mwanaa Mwami, kuyooba mvwiki zili ciloba, amvwiki zyili makumi aali cisambomwe azibili. Uyooyakululwa akuba aamigwagwa akankolola, pele cinooli ciindi camapenzi. Kwaakwiinda mvwiki zyili makumi aali cisambomwe azibili, Mesiya Munanike uyoogwisigwa, pele kutali kukoswedwa Lwakwe pe; bantu bamuleli ooyo uyooboola bazoonyonyoona munzi abusena busalala. Mamanino ayooboola mbuli zambangulwe. Nkondo inooliko mane kusikila kumamanino, nkaambo kwakalaililwa kuti zinyonyoonwe. Uyoobamba cizuminano abantu banji mumvwiki yomwe, pele akati kamvwiki eeyo, Walo uyoolesya zipaizyo azituuzyo.

Great Controversy, p.327: Mucilimo camwaka wa A.D 27 [Yahushua] wakabbizyigwa a Johani mubbapatizyi alimwi wakatambula kunanikwa kwa Moza. Mwaapositolo Petulo ulapa bumboni kuti “[Yahuwah] wakananika [Yahushua] waku Nazaleta a Muya Uusalala anguzu” . . . Naakamanizya kubbizyigwa Walo wakaunka ku Galilaya, “kayaa kukambauka mulumbe mubotu wabulelo bwa [Yahuwah], alimwi kumwi kaamba kuti, casika ciindi.” Maako 1:14, 15 . . . “Akataa mvwiki Walo uyoolesya cituuzyo acipaizyo kuti cileke kuyasilwa.” Mu A.D 31, myaka yotatwe akwiinda akati mwaka omwe kuzwa naakabbizyigwa, [Simalelo] wesu waakankaminwa aciciingano.

2.CIINDI CAMWAKA: Cakali ciindi cakusyuuka malubaluba amasamu mumwezi mutaanzi wamu Bbaibbele.

Bapaizi / BaLevi 23:5 Mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi kumangolezya ngu Pasika wa Yahuwah. (Mwezi mutaanzi lyoonse wakali mwezi mutaanzi muciindi nokulibonya kusyuuka malubaluba amasamu.)

Bapaizi / BaLevi 23:9-11 Eelyo mwaakusika munyika eeyo Ime njeyoomupa nywebo, alimwi mwaakutebula munyika eeyo, nkabela mukalete musunta wamaila mataanzi mubutebuzi bwenu kumupaizi, alimwi walo uyoozumbaanya musunta wamaila kunembo lyokwa Yahuwah, cifumo yaakwiinda Nsabata. (Micelo mitaanzi yabutebuzi bwamaila lyoonse yakali kupaizyigwa muciindi camwaka nokusyuuka malubaluba amasamu.)

Great Controversy, p. 327: Mucilimo camwaka wa A.D. 27 Kristu wakabbizyigwa . . . . Mumwaka wa A.D. 31, myaka yotatwe kuzwa naakabbizyigwa, [Simalelo] wesu waakankaminwa.  (Aboobo eeco ciindi cakali ciindi cakusyuuka malubaluba camwaka.)

Kolanga : Milimo 10:38; Maako 1:14, 15

3.MWEZI: Buzuba butaanzi bwamwezi uli woonse Mbuzuba bwa Mwezi Mupya, lyoonse mumwezi omwe omwe, alimwi mwezi mutaanzi wamwaka wiitwa kuti Abibu / Nisani, mumwaka uli woonse omwe omwe.

crescent moon

Ciibalusyo 16:1 Ubambe mwezi wa Abibu, alimwi umubambile pobwe lya Pasika Yahuwah Eloah wako: nkaambo mumwezi wa Abibu, Yahuwah Eloah wako wakakugwisya munyika ya Ijipita  ciindi masiku.

Great Controversy, p. 399: Mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi waba Juuda, mubuzuba bwini bwamwezi ooyo kwamisela milamfu iili kkumi ayosanwe, ndendilyo eelyo mwanaambelele wa Pasika naakali kuyasilwa . . .

Kolanga aku: Kulonga 23:15; Great Controversy, p. 399; Patriarchs and Prophets, p. 486.

4.BUZUBA BWAKKUMI ABWANE BWAMWEZI: Oobu mbobuzuba bwakkumi abwane, kubala kutalikila ku Buzuba bwa Mwezi Mupya, lyoonse kumatalikilo aamwaka omwe omwe.

Bapaizi / Balevi 23:5 Mubuzuba bwakkumi wabwane bwamwezi mutaanzi kumangolezya ndipobwe lya Pasika lyokwa Yahuwah.

Great Controversy, p. 399 Mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi waba Juuda, mubuzuba bwini amwezi ooyo kwamisela milamfu iili kkumi ayosanwe, ndendilyo eelyo mwanaambelele wa Pasika naakali kuyasilwa . . .

Kolanga amu: Great Controversy, p. 399; Patriarchs and Prophets, p. 486.

5.BUZUBA BWACISAMBOMWE BWA MVWIKI: Oobu mbuzuba bwacisambomwe bwa mvwiki yomwe yomwe mumwaka uli woonse.

Johani 19:31-32 Aboobo, nkaambo oobo bwakali Buzuba Bwakulibambila, kutegwa mibili itacaali kiicili aciciingano kusikila muNsabata nkaambo eeyo Nsabata yakali buzuba bupati, bama Juuda bakalomba Pilato kuti maulu aabo akompoolwe, akuti batolwe kooko. (Buzuba Bwakulibambila bwaambwa waawa mbuzuba bwacisambomwe bwamvwiki, nkaambo buzuba bwakali kutobela bwakali buzuba bwa Nsabata Mpati. Nsabata Mpati, lyakali bbala libelesyegwa eelyo Nsabata iisekelelwa Pobwe aciindi cimwi mumwaka niswaangana a Nsabata iisika mvwiki amvwiki.)

Desire of Ages, p. 794: Mubuzuba bwacisambomwe mbwamvwiki eeyo bakamubona Simalelo wabo kazaya. . .

Kolanga amu: Desire of Ages, p. 769-774, 794; Intembauzyo 81:3

6.BUZUBA BWAKULIBAMBILA: Oobo lyoonse mbuzuba bwacisambomwe, butobelwa a Nsabata yabuzuba bwaciloba iisika mvwiki amvwiki.

Mateyo 27:62: Lino nibwakaca Buzuba bwa Kulibambila, basilutwe babapaizi aba Falisi bakabungana antoomwe kuli Pilato, bakati: “Mwami, twayeeya kuti silweeno uulya kacili muumi wakaamba kuti 'Kwainda mazuba otatwe ndiyoobuka.' Aboobo kolailila kuti cuumbwe cilindililwe kusikila mubuzuba bwatatu kafwide kutegwa basikwiiya bakwe bataunki kuyoomubba akwaambilizya kubantu kuti, 'Wabusyigwa kubafu!' Eelyo lweeno lwamamanino oolu inga luyoobija kwiinda lwakusaanguna.”

Maako 15:42-44 Lino mbwaanga zuba lyakali afwaafwi kubbila alimwi bwakali Buzuba bwa Kulibambila, nkokuti buzuba kaitana talika Nsabata,kwakasika Josefa waku Alemateya umwi uulemekwa wa Nkuta Mpati Yaba Juuda uulemekwa, awalo lwakwe ooyu wakali kulindila Bwami bwaYahuwah. Wakalisungula kuya kuli Pilato akulomba mubili wa Yahushua. Pele Pilato tanaakali kuyeeya kuti inga kafwide kale, aboobo wakaita silutwe wabasikalumamba akumubuzya naa wakalifwide kale.

Ootu tusimpe tuli cisambomwe luzutu tutondezya kuti kunyina pe nikwaali kukonzya kuba Kukankaminwa mu Friday. Muciiyo citobela ansaawa, kuli twaambo tuli cisambomwe ooto tuyumya kutondezya masimpe aaya kakwiina kusiya nokaba kamvwule kakudonaika.

3.Tusimpe 7-12

7.BUZUBA BWA MWEZI UUZWIDE KUMWEKA: Mwezi Uuzwide kumweka lyoonse usikila mubuzuba bwakkumi abwane nanka bwakkumi wabasanu bwamwezi uutobezya kuzinguluka kwamwezi uulibonya.

Buzuba bwamwezi uuzwide kumweka lyoonse busikila mumazuba kkumi aawone nokuba mukkumi aasanu lyamazuba, kubala kuzwa ku Buzuba bwa Mwezi Mupya. Eeci caambilizya kuti Mwezi Uuzwide kumweka uliswaangene abuzuba bwa Pasika mubuzuba bwakkumi abwane bwa Abibu (buzuba bwakukankaminwa kwa Yahushua) alimwi a Pobwe lya Cinkwa Citakwe Bumena muli bwakkumi wabasanu bwa Abibu. Mwezi uuzwide kumweka  wakasikide mu Mukubwe Kaangala 25 mu 31 A.D. - mubuzuba bwamazubaano bwa Wednesday. Mufutuli taakali kukonzya kukankaminwa mu Friday mu 31 A.D.

Intembauzyo 81:3-4 Lizya impeta muciindi ca Mwezi Mupya, amuciindi ca mwezi uuzwide kumweka, amuuzuba bwa pobwe lyesu lisetekene. Nkaambo ooyu ngomulazyo wa Isilayeli, mulawo ookwa Eloah wa Jakobo.

8.POBWE LYA PASIKA: Pasika lyoonse usikila mubuzuba bwacisambomwe bwamvwiki alimwi mbweenya buzuba oobo mbwakkumi abwane bwamwezi, lyoonse mumwaka omwe omwe.

Bapaizi / BaLevi 23:5 Mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi kumangolezya ndipobwe lya Pasika lyokwa Yahuwah.

Great Controversy, p. 399: Kuyasila mwanaambelele wa Pasika cakali cimvwule citondezya lufu lwa Kristu. Mboobu mbwaamba mwaapositolo Paulu: 'Kristu Pasika wesu wakayasilwa ndiswe.' 1 Bakolinto 5:7 . . . . Eezyi zikonyanyo zyakazuzikwa, kutali buyo zyintu zyaacitika, pele muciindi ceelede. Mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi waba Juuda, mubuzuba bwini amwezi ndeenya eelyo, mwanaambelele wa Pasika naakali kuyasilwa kwamisela iili kkumi ayosanwe, awalo Kristu naakamanide kulya Pasika abasikwiiya Bakwe, wakatalisya pobwe eelyo kuti asekelele lufu Lwakwe mbuli mbwali “Mwanaambelele ookwa Yahuwah, ooyo uugwisya zinyonyoono zyanyika.”

Langa amu: Desire of ages, p. 571, amu Selected Messages, Vol. 3, p.225.

9.WOOLA LYA KUKANKAMINWA:

10.POBWE LYACINKWA CITAKWE BUMENA LYATALIKA: Eeli pobwe litola mazuba aali ciloba litalikila mubuzuba bwa kkumi abwasanu bwa Mwezi wa Abib; lyoonse buzuba oobu busikila mubuzuba bwa ciloba bwa Nsabata, mumwaka uli woonse.

Pobwe lya Cinkwa Citakwe Bumena litalikila mubuzuba bwa kkumi abwasanu bwa mwezi wa Abib, alimwi litola mazuba aali ciloba akumanina kumamanino aabuzuba bwamakumi obile abumwi, oobo bwalo mbuzubba bwacisambomwe bwa mvwiki alimwi bwiitwa kuti mbuzuba bwa Pobwe lya Nsabata. Buzuba bwamakumi obile abumwi ndi Pobwe lya Nsabata alimwi buzuba butobela bwamakumi obile abwabili ni Nsabata yamvwiki amvwiki mweenya mumwezi wa Abib.

Kulonga 12:18 Mumwezi mutaanzi, mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi ooyo kumangolezya, muleelede kulya cinkwa citakwe mimena kuzwida kumangolezya aabuzuba bwakkumi abwane bwamwezi mutaanzi kusikila kumangolezya aabuzuba bwamakumi obilo abumwi bwamwezi ngoonya ooyo. Kwamazuba aali ciloba kunyina pe mimena yeelede kujanwa mumaanda eenu, mbwaanga kufumbwa kuti umwi akati kenu akalye cinkwa cilaa mimena muciindi eeco, ooyo muntu uyoozandulwa kuzwa akataa bana ba Isilayeli, kunyina makani naa muzwakule naa muzyale wacisi.

Patriarchs and Prophets, p. 539: Pasika wakali kutobelwa amazuba aali ciloba aapobwe lyacinkwa citakwe bumena. Buzuba butaanzi bwapobwe eelyo abuzuba bwaciloba akali mazuba aasetekene aambungano kuti ikombele antoomwe, mumazuba aayo kwakanyina mulimo wakeelede kubelekwa. Mubuzuba bwabili bwapobwe, micelo mitaanzi yabutebuzi bwamwaka ooyo yakali kuletwa kunembo lya [Yahuwah]. Maila aa (barley) ngaakali mataanzi ciindi eeco kubizwa mu nyika ya Palesitaini, alimwi kumatalikilo aapobwe akatalikide kaindi kubizwa.

11.KULYOOKEZYA MUCUUMBWE ANSABATA MPATI:Eeyi Nsabata yakali Nsabata Mpati, nceciindi eelyo Nsabata iili mukati kapobwe nitalisya pobwe nokuba kumanizya mvwiki mubuzuba bwa Nsabata, mbuli mbokubede aawa mu Pobwe lya Cinkwa Citakwe Bumena mubuzuba bwaciloba bwa Nsabata, oobo lyoonse buli muli bwakkumi abwasanu bwamwezi ooyo kubala kutalikila a Mwezi Mupya. (Amubikkile maanu kuti eeyi nimvwiki njeenya yakali Kumalengelo aya Busena Busalala.) Kkalenda lina Juliyasi lilaa mazuba aali lusele tiilyaaninga bikkwa amulawo akataa baHebulayo, pele eeci caacitika eelyo nibaasweekelwa lwaanguluko lwacisi cabo.

Mateyo 28:1-2 Lino niyakainda Nsabata, eelyo buzuba butaanzi bwamvwiki nibwaatalika kuyaa buca, Maliya Magadalena aMaliya umwi bakaboola kucuumbwe. Mpoonya amulange, kwakaba kuzungaana kwanyika kupati loko; nkaambo mungele wa Yahuwah wakaseluka kuzwa kujulu, alimwi naakasika wakakunkulisya bbwe kuzwa kumulyango wacuumbwe, alimwi wakakkala atalaa bbwe eelyo.

Maako 16:1-3 Lino Nsabata niyakainda, maliya Magadalena, Maliya banyina Jakobo, a Salomi bakaleta tununkilizyo, kuti bazyoonanaike mubili ookwa Yahushua kucuumbwe. Kubucedo kwini mafumina, mubuzuba butaanzi bwamvwiki, bakaboola kucuumbwe eelyo zuba nilyaapasukide kale. Alimwi bakabandika akati kabo kababuzyana kuti, “Nguni uyootukunkulisyila bbwe kuzwa kumulyango wa cuumbwe swebo?”

Johani 19:31-32 Aboobo, nkaambo bwakali Buzuba bwa Kulibambila, kutegwa mibili yabo itacaali kiicili aciciingano mu Nsabata nkaambo eeyo Nsabata yakali Nsabata Mpati, bama Juuda bakalomba Pilato kuti maulu aabo akompoolwe, alimwi kutegwa batolwe kooko.

Desire of Ages, p. 769: Mpoonya [Yahushua] wakalyookezya . . . Wakalyookezya mumawoola woonse aasetekene aabuzuba bwa Nsabata . . . Kumatalikilo Taata a Mwana bakalilyookezyede mu Nsabata nibaamanizya kubeleka mulimo wabo wakulenga, eelyo jilu anyika nizyaamanizya kulengwa . . . Lino mbocalibonya boobu atalaa buzuba oobu [Yahushua] mbwaakalyookezya mucuumbwe, nkukuti buliswaangene lyoonse akutamani abuzuba  bwa Nsabata bwaku malengelo . . . Nsabata yaku malengelo, buzuba oobo [Yahushua] naakalede mucuumbwe cokwa Josefa, bucinooli buzuba bwakulyookezya akusekelela lyoonse.

12.CITUUZYO CAKUZUMBAANYA MAILA ABUZUBA BWA KUBUKA KUZWA KUBAFU: Oobu mbobuzuba butaanzi bwamvwiki yakatobela alimwi busikila muli bwakkumi abwacisambomwe bwamwezi kabutobela Nsabata yabuzuba bwaciloba, mumwaka uli woonse.

Bapaizi / BaLevi 23:9 Eely mwaakunjila munyika eeyo Ime njeekamusyomezya akumupa nywebo,  alimwi mwaakutebula munyika eeyo, mpoonya  mukalete musunta wamicelo mitaanzi yabutebuzi bwenu kumupaizi, alimwi walo uyoozumbaanya musunta ooyo kunembo lyokwa Yahuwah, cifumo kayiindide Nsabata.

Maako 16:9-16 Lino eelyo naakabusyigwa mafwumofwumo mubuzuba bwakusaanguna bwamwviki, Walo wakasaanguna kulibonya kuli Maliya Magadalena ooyo ngwaakagusya madaimona aali ciloba. Eelyo walo wakaunka kuyooambila aabo bakali a Nguwe, aabi bakacili koomoka mubuumba akulila. Pele balo nobakamvwa kuti wakabusyigwa akuti wakamubonwa anguwe, tiibakasyoma. Kunze lyaboobo, nozyakacitika zyintu eezyi wakalibonya muciimo cimbi kuli basikwiiya bakwe bobilo nobakali kweenda kuya muminzi. Alimwi bakajokela akwaambila batumwa bamwi boonse. Aaba abalo tiibakabasyoma pe. Kumane wakalibonya kuli bali kkumi aumwi nobakakkede kabalya kutebulu, wakabasinsa akaambo kakubula lusyomo kwabo akuyuma myoyo yabo nkaambo tiibakabasyoma aabo ibakamubona kabusyidwe kubafwu. Mpoonya wakabaambila kuti: “Kamuya munyika yoonse mukakambauke makani mabotu kuzilenge zyoonse. Ooyo uyoosyoma akubbapatizyigwa uyoofwutuka, pele ooyo uutakasyomi uyoonyonyoonwa.

1 Bakolinto 15:20-22 Pele lino Kristu wakabusyigwa kuzwa kubafu, alimwi wakaba ngomicelo mitaanzi yabaabo bakali mukoona. Nkaambo mbweenya  mbuli lufu mbulwakaboolela kwiinda mumuntu, alimwi mweenya mu Muntu mumwakaboolela kubuka kuzwa kubafu. Nkaambo mbweenya boonse mbobayoofwa muli Adamu, alimwi mbweenya amuli Kristu boonse mbobayooba bazumi.

Great Controversy, p. 399: Musunta wamicelo mitaanzi, ooyo muciindi ca Pasika wakali kuzumbaanyigwa kunembo lya [Yahuwah], wakali mukonzyanyo wakubuka kuzwa kubafu kwa Kristu. Paulu waamba kuti, mukwaambilizya kubuka kuzwa kubafu kwa [Simalelo wesu] akubuka kwa bantu Bakwe boonse: “Kristu wakali micelo mitaanzi; mpoonya kuyoomutobela baabo  bakwe Kristu aciindi ca Kuboola Kwakwe.”

1 Bakolinto 15:23 Pele mbuli musunta wamaila wakuzumbaanya, ooyo wakali maila mtaanzi kubungikwa muciindi cakubizwa maila kakutanaba kutebula, Kristu uuli njemicelo mitaanzi  yabutebuzi bwabaabo batakafwi alimwi aabo bayoonununnwa  mukubuka kuzwa kubafu kucizya alimwi bayoobungikilwa mulubaya lwa [Yahuwah]. . . Mbuli mukonzyanyo wamusunta wakuzumbaanya [Simalelo] wesu wakabusyigwa kuzwa kubafu mubuzuba bwatatu, “micelo mitaanzi yabaabo bakali mukoona,” mukonzyanyo wabaabo bakabusyigwa kabaluleme, aabo “mibili yabo iibolede” iyoosandulwa, akuba “mbuli mubili Wakwe wabulemu.

Desire of Ages, p. 794: . . .mubuzuba butaanzi bwamvwiki yakatobela bakalijana kabatajisi mubili Wakwe, alimwi bakatamikizyigwa kuti bakabba mubili Wakwe akuusisa kutegwa bakeene bantu.

Ootu tusimpe tuli kkumi atubili ncipego ca Kujulu kubantu bamazubaano. Tutweetela masimpe aayo, kuti ateelelw akumvwisyigwa kabotu, aakonzya kututondezya buzuba bwini bululeme bwa kukankamina kwa Kristu alimwi aboobo abuzuba bwa Nsabata yamasimpe abwalo antoomwe.

4.Kukosozya Makani

Kuzwa “mutusimpe tuli kkumi atubili” swebo twatambula makani aayeeme akukamantana kapati kuciindi cakukankaminwa kwa Kristu akusowela kooko makkalenda woonse abubeji nokuba kutaminina kwamusyobo uli buti. Catusalalila lino, kuti ootu “tusimpe tuli kkumi atubili” ntotwaambo tulikke tuswaangene akkalenda lyamasimpe lyokwa Yahushua lyaku Malengelo. Mbuli ndembela yuunga mujulu muluwo, ootu twaambo twaambilizya bulemu akulemekezya ooko Walo nkwapede atalaa kkalenda Lyakwe litobezya mwezi azuba. Ikuti ootu “tusimpe tuli kuumi atubili” nitwali kukonzya kukamantana akubbataikwa  mukati kakkalenda lina  Juliyasi nanka lina Gregory, nitwakapedwe kale mazuba eeni notwaacitika kakwiina kusiya cimvwule cakudonaika. Pele mumusela wakkumi amyaka ciloba, ooyo wakatobezya kuzwa ciindi cakali kupona Yahushua anyika, Balemekwa ba Isaac Newton nibakalemba cintu ncibaajana lwabo mukusanyangula makani aaya, Poopo waku Loma wakasinikizya kuti kuyandaulwe mwaka uumbi uukonzya kuswaanganya tusimpe tumwi  ootu ntotwali kwiiya atala aawa kuti tukonzyeke kubbataikwa mukati kakkalenda lya Katolika waku Loma. Ooyu  ngomusela ngotupona lino alimwi ngamakain aakacitika aaya myaka yakainda misyoonto nobamwi kamutaninga zyalwa. Ncenciceeco asunu Cikombelo ca Katolika, antoomwe azyikombelo zya Basikukazya, ncobayiisyila kuti Yahushua waakankaminwa mumwaka wa A.D. 33 kuleka mumwaka wa A.D 31. Aaka takali kaambo kasyolela mulomo pe nkaambo kalaa makani aamana mate akuyumya mukanwa kujatikizya buzuba nokomba, ayooyo ngokomba webo.

Ambweni webo ulimvwide kuti Ellen White taakayiisya kuti kkalenda lyoonse lyakali mwaidwe akubikkwa mucibaka calyo kkalenda lina Gregory, mpoonya webo ulimvwa  kuti aaya makani inga kaatali aamasimpe.

Nokuba kuti Ellen White wakalipedwe kasimpe a Mufutuli wesu Yahushua kuti buzuba bwaciloba mbuzuba bwa Nsabata, hena inga cakonzyeka kuti, kwakali kweezyeezya kuti oobo buzuba bwakali kwaambwa kuti mbuzuba bwaciloba bwa Nsabata, bwakali buzuba bwamazubaano bwa Mujibelo  oobo bujanwa mukkalenda lina Juliyasi nanka lina Gregory na? Nokuba  boobo, tacilibonyi kuti Ellen White walaiteelelede kuti William Miller a Samuel Snow bakabelesyede kkalenda limbi liimpene a kkalenda lina Juliyasi naa lina Gregory, nkaambo eeli ndekkalenda lilikke walo ndyaakazyibide mbuli bunji bwesu mazubaano. Kuti kakuli boobo, nkaambo nzi Yahushua ncaataka mululamika?

Hena ingwa mwati Yahuwah wakali kuyobweda kuyubununa kkalenda liluleme kuti likabbukizyigwe kumamanino aaciindi na? Hena inga eelyo kkalenda lyakali kunooli cintu caandaanya bantu bokwa Yahushua basyaalizi?

Mucilembedwe citobela eeco cakalembwa mubbuku lya Early Writings, p 255, Muka White wakazwaa kupandulula zyintu zyakacitika eezyo zyakajatikizyide mwaka wa 1844, akutyompokelwa kupati, pele  ambweni nkaambo kamizeezo yesu njotujisi kale, lyoonse twakali kuyeeya kuti ootu tumpango tutobela twakali kwaambilizya bantu bamumusela wakwe. Nokuba boobo, amubikkile maanu kuti mweengwe mutaanzi waambilizya bantu basyaalizi aabo batobela Yahushua Mubusena Busalalisya . Bantu bajanika mbazumi mumwaka wa 1844, bakalaa ciindi cibotu cakuba basyaalizi, pele mbuli mbotuzyi swebo eeli bbala lya “basyaalizi” lyaamba bantu basyomeka kumamanino kwini aaciindi, eeco cintu ncibatakabede pe. Katujisi kasimpe aaka mumizzeezo yesu, atubikkile maanu acibeela aawo nibaalibona kuti balo (basyaalizi) bakali kulyatauka mulawo wane, akubamba buzuba oobo mbobaapegwa abakomba mituni batamuzyi  Yahuwah alimwi abantu babupoopo, kuleka kubamba buzuba oobo mbwakasetekanya akusalazya Yahuwah. Hena ncintu cikonzyeka kuti Mujibelo, kusanganya aNsondo yamazubaani, abwalo mbuzuba bwakatusikila mazubaano kuzyaakuletelwa abakomba mituni abasyaa bupoopo?

Cakatondezyegwa kuli ndime kuti aabo basyaalizi (the remnant )bakatobela [Yahushua] mu Busena Busalalisya, bakabona bbokesi, a cuuno caluzyalo cabwami, alimwi bakaankamana abulemu bwazyintu eezyo. [Yahushua] wakavwununa cimvwumbyo cabbokesi eelyo, alimwi amulange! mukati kwakali mabwe aapapalele, amilawo iili kkumi (Ten Commandments ) kiilembedwe ali ngawo. Bakabala kuyaansi lyamilawo yabuumi; pele bakakankamana kabacencema eelyo nibakabona kuti mulawo wane ucili muzumi akataa milawo iili kkumi iisetekene, alimwi kwakali mumuni uumwekesya wuungilila atalaa mulawo ooyo kwiinda atalaa milawo imwi iili fuka, kuli mumuni uuzingulikila mulawo ooyu . . . . Walo wakalembwa mbweenya mbuwaamvwugwa ciya ciindi niwakaambwa amulomo ookwa [Yahuwah] mujwi lisinizyide alimwi abulemu buyoosya atalaa mulundu, eelyo nokwakali ndabo zyakali kukwisauka amizumo yakali kuzuma, alimwi eelyo mulawo ooyu niwaalembwa amunwe wakwe uusetekene atalaa mabwe aapapalele. . . Bakaankamana eelyo nibakabona kubambililwa kwaapedwe ku Milawo iili Kkumi. Bakabona milawo kiibikkidwe munsimunsi lya Yahuwah, mucimvwule cakukwabilila akusetekana bulemu Bwakwe.

Balo (basyaalizi) bakalibona kuti bakali kulyatauka mulawo wane wamu Mangwalo, nkaambo bakali  kubamba buzuba oobo bwakapedwe abakomba mituni, kuleka buzuba mbwaakasalazya Yahuwah.

Bakalitolaansi lwabo kunembo lya [Yahuwah, akulilauka kusotoka mulawo nkobaacitide musyule lyaciindi. Ime ndakabona tununkilizyo mubusi bwacuumpilizyo eelyo [Yahushua] naakali kutuuzya kulilekelela kwabo amipailo yabo kuli Taata wakwe.

Mpoonya nibwaali kkunduluka kuya mujulu, mumuni uumwekesya wakalibonya atalaa [Yahushua], alimwi atalaa cuuno caluzyalo cabwami; alimwi aabo basyaalizi bakasinizyide, kabapaila, aabo bakapenga mumyoyo yabo nkaambo baalibona kuti bakali bantu basotoka mulawo ookwa [Yahuwah] bakalelekwa, alimwi masyu aabo akamwetamweta abulangizi akukkomana.

Bakasangana kubeleka mumulimo wa mungele watatu, bakoompolwesya majwi aabo akwaambilizya kucenjezya cakusinizya. Pele kwakali buyo basyoonto bakautambula mulumbe wabo, nokuba kuti bakazumanana canguzu koompolola makani aamulumbe wakucenjezya.

Nkabela Ime ndakabona banjaanji aabo bakatambula mulumbe wa mungele watatu, alimwi  abalo bakayungizya majwi aabo kuli aabaabo bakataanguna koompolola mulumbe wakucenjezya, alimwi bakasumpula [Yahuwah] akumulemekezya mukubamba Buzuba Bwakwe bwa Kulyookezya.

Banjaanji aabo bakatambula mulmbe wamungele watatu tiibakaninga mvwide milumbe yabangele bataanzi bobile pe. Saatani wakalizyi kabotu makani aaya, alimwi meso aakwe aazwide bubyaabi ageme kulanga alimbabo kuti abazunde; pele mungele watatu wakabatondekela ku Busena Busalalisya, alimwi aabo bakamvwide milumbe yabangele bobile bataanzi abalo bakali kubatondekela kucikombelo cakujulu.

Banjaanji bakabona mulongo uulondokede wakasimpe mumilumbe yabangele, alimwi bakaitambula milumbe eeyo. Bakiitambula mumulongo ngweenya mbuyaapegwa, akutobela [Yahushua] kwiinda mulusyomo lwabo mucikombelo cakujulu. Eeyi milumbe yakandeetelwa mebo mbuli cintu cakuti mubili ujatilile. Mbuli bantu nsini nobatambula kuteelela milumbe eeyi balakwabililwa kuzwa kulucengo lwa Saatani lwiindeneyindene. Early Writings, p. 255.

Koyibaluka kuti, cijuzyo cakujanya Nsabata yamasimpe cili mukubelesya kkalenda liluleme lyamu Mangwalo. Nsabata yamasimpe ya Mulengi wesu tiikonzyi kujanwa kubelesya kkalenda lyabubeji nokuba kkalenda lyabu poopo. Aboobo, kkalenda linyongene = nsabata iilubide. Mbombubo mbocibede oobo!

Munzila njeenya, kuti wakalijanina nzila yakujana zintu ziyandisi eeyo iikutola kuzingulula nyika kwiinda atalaa lwizi, kuyoojana buyo kuti kwakwiinda myaka minjaanji kovwuntauzya akusweekelwa zyoonse zyintu zyili kumoyo wako, eeyo nzila njookali kutobela yakali nyongene. Mbuli mbozyi kabotu, nzila eeyo yeelede kubaa cijuzyo cakujanya zyintu ziyandisi, alimwi aawa nzilaRome and Julian/Gregorian calendareeyo ndikkalenda lyakuyandauzya Nsabata yamasimpe iiyandika ya Mulengi wesu. Lyomwe buyo kkalenda ndeliluleme, kakuli limwi lilinyongene.  Lyomwe kkalenda lilakonzya kutondezyagwa mu Bbaibbele, mumisela alimwi amuzilengwa leza. Kujanza limwi, kuli kkalenda lyakaanzwa amuntu mugaminina kunyansya Mulengi Yahuwah alimwi eelyo kkalenda talyeendelani akkalenda lyamu Bbaibbele lyakali kubelesyegwa muciindi ca kukankaminwa.

Hena ncintu cikonzyeka kuti kkalenda litobezya mwezi azuba lya Mulengi abuzuba bwaciloba bwa Nsabata inga bwateelelwa akukumbatilwa abasyaalizi bokwa Yahuwah mbuli “kasimpe kakasweekede” kumamanino aaciindi kwini? Ambweni muciindi cakasalwa aaba bakamboni basyomeka bakoompolola kucenjezya ndeenya buyo aciindi eelyo nyika yoonse yaakunamatila “Kkalenda lya Nyika Mpya.” Hena ncintu cikonzyeka kuti kkalenda lyokwa Yahuwah eelyo litobezya mwezi azuba a Nsabata yabuzuba bwaciloba inga kazyili musunko wamamanino kubantu bokwa Yahushua na? Ncobeni ncenciceeco ceendelana aceeco ncaakaamba Ellen White kuti Nsabata inooli musunko wamamanino.

Jerusalem - Saturday - False Sabbath

Kunyina mulawo uumbi ngwaakapa a Yahuwah wakubamba buzuba bumwi kuti bulisetekene kuleka buzuba baciloba bwa Nsabata ya Mulengi wesu. Munzila njeenya buyo, kunyina pe nikwakabede malailile kumukowa wabantu aakubamba nzila mpya yakujanya ciindi kunze lyayeeyo Walo njaakabamba kale kumalengelo. Aboobo, musunko wamamanino kubasyaalizi bokwa Yahuwah ulibonya aanga musunko mupati kwiinda buyo kulisalila akataa Mujibelo naa Munsondo. Kumamanino aabo bakomba Mujibelo nanka Munsondo bayoolibonena, kacimanide kale ciindi, kuti bakali kulubazu lomwe boonse. Nkondo yamamanino, nkondo ya mo'ed (Armageddon) ilibonya kuti inooli nkondo yakulwanina makkalenda, kkalenda lya Mulengi naa lyamuntu.

Nguni webo ngoyoosala? Nguni webo ngoyookutaukila?