Print

Inkondo Atalaa Makani Aa Kukomba

 Ibbaibbele lyaciindi camwami Jakobo (KJV) ndelibelesyegwa kanjikanji muziiyo eezi.
 Amutyanke aawa (Click here ) kuti musike mpolibede Bbaibbele eelyo.

1. Inkondo Atalaa Makani Aakukomba

Yoonse nkondo mpati akataa Yahushua a Saatani, yaatalikilwa amakanaa kukomba. Buzuba oobo webo mbosalide kukomba, mbobuyubununa kuti nguni leza wako webo ngokomba.

Kuzwa Kumatalikilo kusikila ku Ciyubunuzyo,e eci ncecicitika. Mucibalo ca kkumi acane ca bbuku lya Izaya, kuli makani aakondelezya aatupandulwida kaambo keni Saatani ncaakawida kuzwa kujulu:

“Ino walenguka buti ontanda yakubucedo! Wasowelwa ansi yebo ookali koola masi! Wakali kuti mumoyo wako, 'Ono ndatanta mujulu nkabikke cuuno cabwami bwangu nkakkale atala aanyenyezi zya Yahuwah kujulu. Njookkazikwa acuuno cabwami bwangu, acilundu cakuswaanganina, ansonje eeni yacilundu cisalala. Ndatanta atala lyamakumbi, njoolicita kuti nkabe mbuli Sijulu wamajulu.”

Muukulipeekezya kuba “mbuli Singuzuzyoonse Mupati Kampatila” oomo Lusifa mwaakatyola mulawo mupati ali yoonse: “Webo weelede kuyanda Yahuwah Eloah wako amoyo wako woonse, amuya wako woonse, mizeezo yako yoonse. Ooyu ngomulawo mutaanzi mupati ali yoonse” (Mateyo 22:37 & 38.) Lusifa taakali kuyanda buyo kubaa ciimo mbuli cokwa Yahuwah pe; kuti ooko nikwakali kuyandisya kwakwe, naatakazanga pe. Pele mucibaka caboobo, wakanyonokela bulemu akukomba kweelede kupegwa ku Mulengi alikke.

Kwaamba kuti: “Ime njookkala atalaa mulundu wambungano” nkakaambo katondezya makanze aakwe. Aawa bbala lisandululwa kuti “mbungano” ndibbala lya mo'ed.

Mo'ed caamba “busena bwakubunganina.” . . . Ibbala lya mo'ed lilijisi abbala lya “cisalidwe,” pele zimwi ziindi zilaindana eezyo zintu zyaambwa kuti zyilisalidwe nokuba zizuminano: cintu cisalidwe inga kacili ciindi, busena bwakubunganina bwini . . . Ciiminina bbala lya mo'ed ncitu comwe lyoonse kujatikizya bupaizi bwa bana ba Isilayeli. (The New Strong's Expanded Dictionary of Bible Words.)

Kanjikanji Mo'ed ciiminina ciindi cisalidwe nanka busena kakunyina kwaamba ncobusalidwe busena nokuba ciindi eeco. Nkaambo mapobwe aaba Juuda akali kusekelelwa muziindi zisalidwe, eeli bbala liyeeme kugama mapobwe aayo . . . Mo'ed ndibbala libelesyegwa kwiiminina mbungano zyabupaizi. Lyakali kuguminizya civwuka cakupailila lwaco. [Yahuwah] wakali kuswaangana abana ba Isilayeli ooko kucivwuka muziindi zimwi kutegwa abayubunwide kuyanda Kwakwe. Mo'ed ndibbala liiminina mbungano yabantu bokwa [Yahuwah] iibungene kuti ikombe. (Hebrew-Greek Key Word Study Bible, "Lexical Aids to the Old Testament," 1626, emphasis supplied.)

Ibbala lya mo'ed, nkokuti, libelesyegwa kwaambilizya ziindi zyakukomba. Muli Izaya 14, Saatani wakali kwaamba kuti uyooba mbuli Singuzuzyoonse Mupati Atalaa Boonse nkaambo uyookkala atalaa mulundu wabungano – mulundu wa mo'ed, mulundu wakukomba. Uyoobikka ciindi cakukomba, alimwi nkaambo kakulipa nguzu zyakucita boobo, uyoobba busena bwakukombwa ooko kweelede kupegwa Sikabumba Singuzuzyoonse.

Ciindi citaanzi eeli bbala lya mo'ed nolibelesyegwa mu Bbaibbele muu Matalikilo 1:14: “Alimwi Elhimu wakati, Akube mimuni mumweenya wakujulu kuti yaandaanye buzuba kuzwa kubusiku; alimwi ibe zitondezyo, zyaziindi zyamwaka, amazuba amyaka.”

Ibbala lisanduludwe kuti “ziindi zyamwaka” ndibbala lya mo'ed . Akataa mvwiki ya Malengelo, Mangwalo Aasetekene aamba kuti umwi mulimo wamimuni wakali wakutondezya mo'ed – ciindi cisalidwe noceelede kuba. Eeci cilisalazyidwe amwalo mu Ntembauzyo 104:9 – Wakapa mulimo kumwezi wakutondezya ziindi zyamwaka.” Alimwi aawa, ibbala lya “ziindi zyamwaka” ndibbala ndeenya lya mo'ed, kakuli ibbala lya “cisalidwe” liiminina kucita, kubamba nanka kulenga. Yahushua wakuulengela kuti mwezi ube nguutondezya ziindi zyakukomba.

Nzizili ziindi zyakukomba zyaambwa waawa? Mulongo waziindi eezyo ulaambilizyidwe mu Bapaizi naa BaLevi 23. Bunji bwacibalo eeci cakalembwa kacaambilizya mapobwe aamwaka: Pasika, Pobwe lya Cinkwa citakwe bumena, Pentekkositi, Pobwe lya Myeembo, Buzuba bwa Kunununa a Pobwe lya Mavwuka. Nokuba boobo, pobwe litaanzi ali woonse aaya lyakali pobwe lya Nsabata yabuzuba bwa ciloba:

Alimwi Yahuwah wakati kuli Mozesi, Kobaambila bana ba Isilayeli, ubaambile kuti, Kujatikizya mapobwe ookwa Yahuwah, aayo ngomweelede koompolola kuti nimbungano zisetekene, aaya ngamapobwe aangu. Mazuba aali musanu abumwi milimo yoonse yeelede kubelekwa: pele buzuba bwa ciloba mbuzuba bwa Nsabata yakulyookezya, mbuzuba busetekene; inywe tamweelede kujata mulimo uli woonse mubuzuba oobo: niNsabata yokwa Yahuwah muzikkalilo zyenu zyoonse. (Bapaizi 23:1-3.)

Aawa bbala lisanduludwe kuti “mapobwe” alimwi, ndibbala lya mo'ed: ziindi zyakukomba.

Daniele 7:25 waamba Saatani mbwaakali kuyoobelesya nguzu zyabupaizi amfulumende kuti acince mulawo wa Taata Wakujulu: “Alimwi uyookanana majwi mapati aasampaula Singuzuzyoonse, alimwi akutundulula basaante bokwa Singuzuzyoonse, akucinca ziindi amilawo.” Mubusanduluzi bwa Knox, makanze ookwa Saatani aliyubunundwe kapati: “Uyootukila Singuzuzyoonse, uyoopenzya akutundulula basetekene bokwa Singuzuzyoonse, alimwi uyoosoleka kucinca kkalenda amulazyo wabulemu.” Saatani, mumakanze aakwaatula Yahuwah akumunyanga nguzu, taakasoleka buyo kucinca ziindi amilawo – wakacicita ncobeni eeco. Wakapelengusya akucengulula maanu aabaabo babamba Nsabata camasimpe. Wagamika mizeezo yabo kukulwana nkondo ya Mujibelo aNsondo kuti naa mbobuzuba bwakukomba. Kunyina akati kabo wakabona kuti eeyi nkondo nimpati kwiinda waawo pe. Kutegwa kube kukomba kwalweeno kuyandika kkalenda lyakubeja alyalo. Ikkalenda lina Juliyasi, oomo muzwa kkalenda lyamazubaano lina Gregory, lyakaatula kkalenda lyakumatalikilo eelyo Mulengi ny#dyaakabikkide lya mwezi -azuba antoomwe. Oobo buzuba webo nokomba, oobo bujanwa kubelesya kkalenda ndyobelesya webo, mbobuyubununa kuti naa webo ulilipede kutobela Mulengi wako nanka kutobela nguzu zya leza waanyika eeyi, ooyo wakazangila Yahuwah, Mulengi wajulu, nyika, lwizi azyili muli ndulo zyoonse.


2. Insabata: Cikonkezyo Cakutobela Kwesu.

”Mpoonya busena busalala bwatempele lya Yahuwah lili kujulu bwakajalulwa, alimwi oomo mukati katempele Lyakwe, kwakalibonya bbokesi lyacizuminano Cakwe.” Bbokesi lyacizuminano cokwa Yahuwah lili mubusena busalalisya, kuzyuli lyabili lyacikombelo. Mumulimo watempele lyaanyika, eelyo bbokesi lyakali “mukonzyano acimvwule cazyeezyo zyintu zyili kujulu,” eeli zyuli lyakali kujulwa buyo mu Buzuba bwa Kunununa kutegwa cikombelo cisalazyigwe. Aboobo kwaambilizya kuti tempele Lyokwa Yahuwah lyakajulwa kujulu alimwi ibbokesi lyacizuminano lyakalibonya, caambilizya kuti kwakajulwa busena busalalisya mucikombelo cakujulu mu 1844 eelyo Yahushua naakanjila mukati oomo kuti ajate mulimo wakumanizya kunununa akusalazya cikombelo.

Ibbokesi lyakali mucikombelo caanyika, lyakajisi mabwe aapapalele obile, aawo aakalembedwe milawo yokwa Yahuwah. Ibbokesi eeli lyakali ciyobwedo buyo camabwe aajisi milawo aayo, alimwi lyoonse naakali mukati oomo mabwe aaya, ncecakali kupa kuti bbokesi eeli libaa bulemu bwakujulu akusetekana. Eelyo tempele lyokwa Yahuwah nilyaajulwa kujulu, bbokesi lyacizuminano Cakwe lyakalibonya. Mukati kabusena busalalisya mucikombelo cakujulu, mulawo wabulemu uliyobwedwe mukati oomo- mulawo ooyo ngwaakaamba Yahuwah Lwakwe Mwini akataa ndabo amizumo kumulundu wa Sinai alimwi mulawo wakalembwa amunwe Wakwe atalaa mabwe aapapalele.

Mulawo ookwa Yahuwah mucikombelo cakujulu ngo mulawo mutaanzi, ooyo ngomulawo ngwaakalembulula aMozesi kakunyina kulubizya pe mucizuminano cakale . Aboobo ooyo mulawo wabulemu ulisetekene ; alimwi mbweenya mbuli ciimo Cakwe Mwini Yahuwah , awalo tuucinci pe. Bakabona kwiinda mbubakabwene kaindi, eeco cakali kwaambwa mumajwi aa Mufutuli: “Kusikila julu anyika zikamane, kunyina pe kabata nokaba kabala kayoogwisyigwa kuzwa kumulawo.” Mateyo 5:18. Mulawo ookwa Yahuwah, mbuuli ciyubunuzyo caluyando Lwakwe, alimwi mbuuli cimbonimboni ca ciimo Cakwe, weelede koongola mane kukabe kutamani, “ mbuli kamboni uusyomeka wakujulu.” Kunyina nuuba mulawo omwe wakamwaigwa; kutali kadonsi nokaba kabala kakacincigwa. Mboobu mbwaamba mwiimbi: “Lyoonse mane kukabe kutamani, O Yahuwah, ijwi Lyako lilisimpidwe kujulu.” “Milawo Yakwe yoonse ilimasimpe. Iliimvwi lyoonse mane kukabe kutamani akutamani.” Intembauzyo 119:89; 111:7, 8.

Mukati keni kamilawo eeyi ( Decalogue ) kuli mulawo wane, uucili mbweenya mbuwaabede niwakaambwa ciindi citaanzi: “Koibaluka buzuba bwa Nsabata, kuti ubusetekanye. Mazuba aali cisambomwe weelede kucita milimo, alimwi akucita milimo yako yoonse: pele buzuba bwaciloba mbobuzuba bwa Nsabata yokwa Yahuwah Eloah wako: muli mbubo webo toyelede kujata mulimo nuuba buti, webo, nokuba mwanaako musankwa, nanka mwanaako musimbi, nanka mutwanga wako mwaalumi, nanka mutwanga wako mukaintu, nokuba ŋombe zyako, nokuba mweenzu uuli mulubuwa lwako nkaambo mumazuba aali cisambomwe Yahuwah wakabamba Julu anyika, lwizi, azintu zyoonse zili mulinzizyo, alimwi wakalyookezya mubuzuba bwa ciloba: aboobo Yahuwah wakabuleleka buzuba bwa Nsabata, akubusalazya.” Kulonga 20: 8-11.

Kubambulula ooko nkobaali kucita Basikukazya kwakatalisya mulimo wakujokolosya tusimpe anyika ooto twakasweekede kunsaa misela yabukombi bwamituni, muzilengwa zyabantu amumanjezyeezya. Mbuli basicikolo ba Jwi lyokwa Yahuwah babombe nibaali kubala, Muuya ookwa Yahuwah wakiizungaanya myoyo yabo. Bakanjilwa muuya mumyoyo yabo akwiibaluka kuti bakasotokede mulawo ooyo kabatakubwene, nkaambo kakutabikkila maanu kubuzuba bwa Mulengi bwakulyookezya. Bakatalika kulangaula twaambo twini ncobaali kubambila buzuba butaanzi bwa mvwiki kuleka boobo buzuba Yahuwah mbwaakasalazya. Tiibakajana pe bumboni mu Mangwalo bwaamba kuti mulawo wane wakamwaigwa, nokuba kwaambilizya kuti Nsabata yakacincigwa; eeco cileleko caabikkidwe atalaa buzuba bwaciloba kunyina pe nicaagwisyigwa. Bakali kuyandisya ncobeni cakusyomeka kuti bazyibe akucita kuyanda kwa Yahuwah; lino, bakalibona kuti bakali bantu baatyolede mulawo Ookwa Yahuwah, buumba bwakazuzya myoyo yabo, alimwi baakakatila kutondezya kutobela kwabo kuti Yahuwah bakamuteelela kwiinda mukubamba buzuba bwa Nsabata Yakwe akwiisetekanya.

Kwakali banjaanji bakali kusoleka canguzu kuti bamwayaule lusyomo lwabo . Kunyina wakalezyede kubona kuti kuti cikombelo caanyika kacili cakali cikonzyanyo caceeco cili kujulu, nkokuti awalo mulawo ooyo wakabikkidwe mubbokesi lyaanyika awalo wakalembuludwe kuzwa kuli yooyo wakali mubbokesi lya kujulu; alimwi kutambula kasimpe aako kajatikizya cikombelo cakujulu cakali cintu ciyandika kuzumina ceeco ciyandika mumulawo ookwa Yahuwah amulimo wakubamba Nsabata yamulawo wane. Aawa mpaakabede maseseke aankond o iilulide eeyo yakali kulwana kuyubununa kasimpe aako kakali mu Mangwalo, aako kakali kwaambilizya kuti Yahushua wakanjide mulimo mucikombelo cakujulu. Bantu bakasoleka kujala mulyango ooyo Yahuwah ngwaakajula mukuyubununa masimpe aaya, akukakatila kujula mulyango ooyo ngwaakajalide. Pele “Ooyo uujula, alimwi kunyina muntu uujala; uujala, alimwi kunyina muntu uujula,” wakati: “Kolanga, Ime ndakubikkila mulyango uujulidwe kunembo lyako, alimwi kunyina muntu uunga wajala mulyango ooyo.” Ciyubunuzyo 3:7, 8. Yahushua wakajula mulyango, akutondezya mulimo wabusena busalalisya, mumuni wakali kumweka kuzwa mukati kamulyango wacikombelo cakujulu, alimwi mulawo wane wakatondezyegwa kuti ucili akataa milawo eeyo iiyobwedwe mucikombelo cili kujulu; eeco Yahuwah ncaakaanza kunyina muntu uukonzya kucimwaya pe.

Aabo bakatambula mumuni uujatikizya mulimo ookwa Yahushua akoongola kwamulawo ookwa Yahuwah, bakajana kuti ootu tusimpe tulipedwe mu Ciyubunuzyo 14. Milumbe yacibalo eeci ili muzibeela zyakucenjezya zyotatwe kuti ibambilile bantu bakkede anyika kukuboola kwa Mufutuli kwabili. Kwaambilizya kuti , “Iwoola lya lubeta Lwakwe lyasika,” akutondeka mamanino aamulimo ookwa Yahushua wakunununa mukowa wabantu. Waambilizya kasimpe aako keelede koompololwa kusikila Mufutuli akaleke kwiiminina bantu muŋanda yakazekelo alimwi kusikila akapiluke anyika kuzyootola bantu Bakwe kuli Nguwe. Mulimo walubeta ooyo wakatalikwa mu 1844 weelede kuya kumbele kusikila milandu atwaambo twabantu toonse tukakosozyelwe makani, twaambo amilandu yabantu bacipona abafwide; aboobo uyooya kumbele kusikila akujalwa ŋanda yakazekelo kubantu boonse. Kutegwa bantu kabalibambide uyooyimikila mulubeta oolo, mulumbe ooyu ubalailila kuti “kamuyoowa Yahuwah, akupa bulemu kuli Nguwe,” “alimwi amukombe Nguwe wakalenga julu, anyika, alwizi, atusensa twameenda.” Citobela kutambula mulumbe ooyu cilipedwe mujwi litobela: “Mbaaba babamba milawo yokwa Yahuwah, alimwi basyomeka bokwa Yahushua.” Kutegwa muntu abe kalibambide kwiimikila mulubeta, ncintu ciyandika kuti bantu kababamba mulawo ookwa Yahuwah woonse.” Ooyo mulawo nguyooba cipimyo caciimo camuntu mulubeta. Mwaapositolo Paulu ulaamba kuti: “Mbuli banji mbobakabisya mumulawo bayoobetekwa kwiinda mumulawo, . . . mubuzuba oobo Yahuwah nayoobeteka maseseke aabantu kwiinda muli Yahushua, Uunanikidwe.” Alimwi ulaamba kuti, “ aabo babamba mulawo bayoosalazyigwa.” BaLoma 2:12-16. Lusyomo ncintu ciyandika kutegwa mulawo ookwa Yahuwah ukonzye kubambwa; nkaambo “kuti kakunyina lusyomo tacikonzyeki kumukkomanisya Walo.” Alimwi “kufumbwa citali calusyomo ncinyonyoono.” BaHebulayo 11:6; BaLoma 14:23.

Kwiinda mumungele mutaanzi, bantu baliitidwe kuti “bayoowe Yahuwah, akupa bulemu kuli Nguwe” akukomba Nguwe mbuli mbwali Mulengi wamajulu anyika. Kutegwa bacite boobo, beelede kuteelela mulawo Wakwe akuubamba. Mboobu mbwaamba muntu musongo: “Koyoowa Yahuwah, akubamba milawo Yakwe: nkaambo ooyu ngomulimo woonse wamuntu.” Mukambausi 12:13. Kakunyina kuteelela akubamba milawo Yakwe kunyina kukomba kunga kwacitika ooko kukkomanisya Yahuwah pe. “Oolu ndoluyando lokwa Yahuwah kuti swebo tubambe milawo Yakwe.” “Ooyo uusinkila matwi aakwe kuteelela mulawo, awalo mupailo wakwe ulasesemya.” 1 Johani 5:3; Tusimpi 28:9.

Mulimo wakukomba Yahuwah uyeeme akasimpe kakuti Walo ngo Mulengi alimwi kuli Nguwe zyoonse zilengwe nkozyijanina kulengwa kwazyo. Alimwi kufumbwa, mu Bbaibbele, aawo Walo mpatwaambila kumulemeka akumukomba, atalaa baleza babaabo batamuzyi boonse, kuli nguzu Zyakwe zyabulengi zipedwe aawo. “Boonse baleza bamasi nzibumbwa: pele Yahuwah nguwakabamba majulu.” Intembauzyo 96:5. “Nguni ngomunga mwandeeleka Ime, naa uunga weelana Andime? Mbwaamba Uusetekene. Impula meso aako kutala, alimwi ubone kuti nguni wakalenga zintu zyoonse eezyi.” “Mboobu mbwaamba Yahuwah ooyo wakalenga majulu; Elohimu Lwakwe nguwaabumba nyika akwiibamba: . . . Ndime Yahuwah; alimwi kunyina uumbi kunze Lyangu.” Izaya 40:25, 26; 45:18. Mboobu mbwaamba mwiimbi: “kozyiba kuti Yahuwah ngo Elohimu: ngonguwe Walo wakatubamba iswe, kutali ndiswe lwesu tobeni.” “O Kamuboola, atukombe akukotama: atufugame kunembo lya Yahuwah Sikabumba wesu.” Intembauzyo 100:3, 95:6 Azyalo zilengwe zisetekene zyili kujulu eezyo zyimukomba Yahuwah kujulu zyilaamba, kazyaamba kaambo ncozyimukombela Walo: “Webo uleelela, O Simalelo, kutambula bulemu kulemekwa anguzu: nkaambo Webo Nduwe ookalenga zyintu zyoonse.” Ciyubunuzyo 4:11.

Mu Ciyubunuzyo 14, bantu balaitwa kuti bakombe Sikabumba; alimwi cishinshimi citujalwida nkamu eeyo, kwiinda mumilumbe yotatwe [kucenjezya kwamamanino kupegwa abangele botatwe mu Ciyubunuzyo 14], babamba milawo yokwa Yahuwah:

Mpoonya ndakabona mungelo umbi kauluka mumulengalenga, alimwi wakajisi mulumbe uutamani aakwaambilizya kuli baabo bakkala anyika, kumasi oonse, kumisyobo yoonse, kumilaka yoonse alimwi akumikowa yoonse,kaamba ajwi pati kuti: “Amuyoowe Yahuwah akumupa bulemu, nkaambo woola lyalubeta lwakwe lyasika, aboobo amukombe Yooyo wakapanga julu, nyika, lwizi alimwi atusensa twamaanzi.” (Ciyubunuzyo 14:6, 7).

Umwi wamilawo eeyi utondeka cigaminina kuli Yahuwah kuti ngo Mulengi. Mulawo wane waamba kuti: “Buzuba bwaciloba mbuzuba bwa Nsabata yokwa Yahuwah Eloah wako: . . . nkaambo mumazuba aali musanu abumwi Yahuwah wakabamba julu anyika, lwizi, azyoonse zyili mulinzizyo, alimwi wakalyookezya mubuzuba bwaciloba: aboobo Yahuwah wakabuleleka buzuba bwa Nsabata, alimwi wakabusalazya.” Kulonga 20:10, 11. Kujatikizya Nsabata, Yahuwah uya kumbele kwaamba kuti Nsabata “ncitondezyo, . . . kuti inywe mundizyibe Ime kuti Ndime Yahuwah Elohimu wenu.” Ezekiya 20:20. Alimwi akamwi kaambo kapedwe nkaaka: “Nkaambo mumazuba aali cisambomwe Yahuwah wakabamba julu anyika, alimwi mubuzuba bwa ciloba Walo wakalyookezya alimwi wapumuna.” Kulonga 31:17.

“Nsabata nciiyandikila mbuli ciibalusyo ca malengelo ncakuti lyoonse itondezya kaambo keni kukomba ncokweelede kupegwa kuli [Yahuwah]-- nkaambo Walo ngo Mulengi, alimwi iswe tuli zilengwe Zyakwe. “ Insabata aboobo yiimvwi amusemo wakukomba wabulemu, nkaambo iyiisya kasimpe aaka kapati loko munzila iimvwikisya , alimwi kunyina cintu acimwi cikonzya kutuyiisya boobo. Masimpe aakukomba kwabulemu, kuleka buyo kuba mubuzuba bwa ciloba, pele kukomba kuli koonse, kujanwa mukwaandaana ciimo akataa Mulengi azilengwe Zyakwe. Aaka kaambo takakonzyi kuunsyilwa ansi pe, alimwi takeelede kulubwa pe.” --J.N. Andrews, History of the Sabbath, chapter 27. Yahuwah ncakaabikkila Nsabata mumuunda wa Edeni kwakali kwiibalusya kasimpe aaka kumizeezo yabantu; alimwi kufumbwa ciindi coonse walo nacili Mulengi wesu, aaka nkakacili kaambo iswe ncotweelede kumukombela Walo,ayalo Nsabata icinooliko lyoonse kuba citondezyo aciibalusyo. Kubamba Nsabata ncitondezyo cakuteelela Eloah wamasimpe, “Ooyo wakabamba julu, anyika, alwizi, atusennsa twa meenda.” Citobela ncakuti ooyu mulumbe uulailila bantu kuti bakombe Yahuwah kapati akubamba milawo yakwe , unoobaambila kapati kubamba mulawo wane.


3. Citondezyo ca Kutobela

Mumakani aakulwana nkondo akataa nguzu zyabulemu anguzu zyamusinze, nkamu zyobile zyeelede kulibonya kazyaandeene, aabo “bakomba munyama acinkonzya cakwe, akutambula caando cakwe,” abaabo batambula “caando ca Eloah upona,” alimwi kabalaa “zina lya Taata kalilembedwe ankumo zyabo.”

Mumulawo wane kulajanwa caando camulawo ookwa Yahuwah. Ooyu ulikke, akataa milawo iili kkumi, nguutondezya zina , mulimo , acuuno ca Yooyo Uupa mulawo. Ooyu mulawo waamba kuti Yahuwah ngo Mulengi wamajulu anyika, alimwi umutondezya kuti bulemu akukombwa kulimweelede atalaa bamwi boonse. Kunze lya mulawo ooyu, kunyina cimbi mucizuminano cakale nokuba mumilawo iili kkumi eeco citondezya kuti mulawo waapegwa munguzu zyokwani.

Insabata antoomwe amulawo wane yakabikkilwa kwiibalusya malengelo. Kuti buzuba bwaciloba nibwakali kubambwa lyoonse, nikwanyina muntu uukomba zibumbwa, uutamuzyi Yahuwah, nanka uutasyomi. Kubamba buzuba bokwa Yahuwah akubusetekanya nikwakatozya mizeezo yabantu ku Mulengi wabo, Eloah wakasimpe uupona. Zyoonse zintu zipona akataa zilengwa leza nizyaabaletela kwiibaluka Nguwe, akubabeda kamboni wanguzu aluyando Lwakwe.

Nsabata yamulawo wane ncecaando cokwa Eloah uupona. Itondeka kuli Yahuwah kuti ngomulengi, alimwi ncecitondezyo canguzu Zyakwe atalaa zintu zyoonse nzyaakalenga. Aabo bateelela mulawo ooyu banoojisi caando cokwa Yahuwah, nkaambo Walo wakabikka ambali oobu buzuba kuti cibe citondezyo cakweendelana akataa Nguwe abantu Bakwe. Kuli Mozesi atalaa mulundu wa Sinai, Wakati, “Kobalailila bana ba Isilayeli, kwaamba kuti, Ncobeni Nsabata Zyangu inywe mweelede kuzyibamba; nkaambo ncecitondezyo akataa Ndime andinywe mumazyalane eenu woonse; kutegwa nywebo mukazyibe kuti Ime Ndime Yahuwah uumusalazya.” Caando camunyama ciliimpene aceeci, – nkubamba buzuba butaanzi bwamvwiki kuti ninsabata iisungilizyigwa amulawo wabantu. Eeci caando caandaanya baabo bazumina bupati bwa poopo kuzwa kuli baabo balanganya nguzu zyokwa Yahuwah.

Mbuli citondezyo canguzu zyacikombelo ca Katolika, balembi bapoopo baamba kuti “ ooyu mucito wini wakucinca Nsabata kuya ku Nsondo, ooyo Basikukazya ngobazumina abalo, . . . nkaambo kwiinda mukubamba Nsondo, ncobeni bazumina kuti ninguzu zyacikombelo zyakwaanza mapobwe, akubalailila kabacili mucinyonyoono.” Henry Tuberville,An Abridgment of the Christian Doctrine, page 58.

Mbombuboobo Cikombelo ca Loma mbocizumanana kutaminina kuti cilaa nguzu zyabulemu; alimwi eelyo nyika azikombelo zya Basikukazya nobatambula nsabata njicaalenga cikombelo eeci, [nokuba Mujibelo naa Munsondo iijanwa mukkalenda lyokwa Poopo Gregory XIII] alimwi nobasulaika Nsabata yamu Bbaibbele, bazumina kutaminina kwacikombelo ca Loma ooko. Balakonzya kutaminina kuti kucinca Nsabata kwakaba kwiinda munguzu zyazilengwa zya Bamatata; pele mukucita boobo balauntuluzya akuwiinda ambali mulazyo wini uubaandaanya a Loma,-- wakuti “Ibbaibbele, alimwi Bbaibbele lilikke buyo, mbobupaizi bwa Basikukazya.” Poopo inga kabwene kuti balalyeena lwabo beni, kabalisungwide kujalila meso aabo kutusimpe tuli mukaambo ka Nsabata. Mbuli kusoleka kusungilizya kubamba Nsondo mbokuyaa kubweza ntaamo mpati akubaa mpuwo, walo poopo ulakkomana, kalimvwide kukkalwa moyo kuti mukuya kwaciindi yoonse nyika ya Basikukazya iyooba kunsaa ndembela yakwe ya Loma.

Ntaamo zipati ziyaa kutuleta kuciindi eeci. Eelyo zikombelo zya Basikukazya noziyooswaangana anguzu zyamfulumende kutabilila bupaizi bwalucengo, kabakazya bupaizi oobo bamawisi bansiku mbubaali kulwanina, kutundululwa akupenzyegwa kuyoosya: eelyo cisi nociyoobelesya nguzu zyamfulumende kusungilizya milazyo akuzumizya tunsiyansiya twacikombelo, – nkabela eelyo Basikukazya baku Amelika ndendilyo nobayoobumba cinkonzya camunyama kuli Poopo, alimwi kuyooba buzangi mucisi coonse oobo buyoomanina buyo mukuloba kwacisi eeco.

Milawo yacisi yeelede kutobelwa kufumbwa buyo kuti kiitalwani milawo yokwa Yahuwah; pele eelyo nokuli kuteendelana akati kamilawo eeyi, woonse sikwiiya wakasimpe ookwa Yahushua weelede kwaamba, mbuli Petulo mbwaakaamba eelyo naakakasyidwe kukambauka muzina lyokwa Yahushua, “Swebo tweelede kuteelela Yahuwah kuleka kuteelela bantu.”

Paulu wakalemba boobu ku BaLoma, “Kuti kacikonzyeka, mbuli mbokonzya muli lwako omwini, kokkala muluumuno akataa bantu boonse.” Pele kuli mbaakani eelyo eeci nocitakonzyeki kukkala mulukamantano amuluumuno kakunyina kwaaba milazyo imwi. Kwaandaana aawo inga waba mulimo weelede kucitwa amuntu.

Yahushua kunyina pe naakaula luumuno abulongwe kuti azumine busofwaazi. Buumi bokwa Yahushua, kupenga nkwaakabikkilila mucisi cizangide, ncecintu citondezya batobeli Bakwe kuti tabeelede kwaaba mulazyo nuuba buti kuti bakkale muluumuno akataa cinyonyoono. Luumuno inga lwadulisya kuti lwaulwa muulo wakuzumina kufumbwa kasyoonto kali mumakanze ookwa Saatani. Kufumbwa kulekezya mulazyo nuuceya buti inga caba cintu citupa kuti tucegwe mutooze twa Saatani.

Makani aa Nsabata ayelede kuba nje nkondo mpati icaalizya, oomo nyika yoonse mwiiyootola lubazu kulwana. Bantu bakalemekezya milazyo ya Sataani kwiinda milazyo yeendelezya majulu. Bakatambula nsabata iipyopyongene, eeyo Saatani njaakasumpula kuti ncecitondezyo cakwe canguzu. Pele Yahuwah wakabikka caando Cakwe atalaa ceeco ncayanda kuti cibe citondezya kumuteelela. Kufumbwa mulazyo wa Nsabata, yamasimpe ayalweeno, ulijisi zina lyayooyo wakaubikka, caando citamwaiki eeco citondezya nguzu zyakwe umwi aumwi.

Lino kukosozya kaambo kweelede kucitwa amuntu uli woonse, kuti naa walo uyootambula caando camunyama acinkonzya cakwe, nanka kutambula caando ca Eloah wakasimpe uupona. Alimwi lino, tuli munjeleela yanyika iitamani, ninzi acimwi cilaa mpindu kuli ndiswe kwiinda ceeco ncotukonzya kujana kuti swebo twajanwa katuteelela Eloah wakasimpe uupona wakujulu? Ninzi ncotunga twalanganya kuti mbulumbu kwiinda kasimpe amulawo Wakwe? Ninzi acimwi ciinda kuyandika mbuli kwaamba kuti “aamba buti Mangwalo?”


4. Amagidoni – Nkondo Atalaa Makani Aakukomba

Nkondo atalaa makani aakukomba iciya kumbele akuyambukila kulaale. Muntu uli woonse atalaa nyika weelede kuliyandila kuti akombe Mulengi mu nsabata Yakwe yamasimpe, kutondezya kuteelela Nguwe, naa kusukumina ambali ooyu mulimo kuti tuuli akataa zintu ziyandika buzuba buno. Banji bayoosala kuti kufumbwa kuti kokomba mubuzuba bwaciloba akubwiita kuti niNsabata, buli buyo kabotu mbuli Nsabata yabuzuba bwa ciloba yamasimpe. Kutegwa bakobelele ncito amilimo yabo, bamwi bayoozumina Nsabata iipyopyongene.

Banjibanji, nokuba boobo, bayoosala kwiimikila nji akuteelela Mulengi wabo, kabamukomba Walo mubuzuba oobo buli mukkalenda Lyakwe lijanwa kubelesya zilengwe zili mumweenya wakujulu. Eeyi nkondo iyoolula kusikila ikasike ambaakani njotwakacenjezyegwa mu Ciyubunuzyo 16:13, 14 a 16:

Mpoonya ndakabona miya usofweede iili mbuli basyaamacula yazwa mukanwa lyasimwaaba, alimwi kuzwa mumulomo wamunyama, alimwi kuzwa mumulomo wamushinshimi silweeno. Nkaambo eeyi miya yabadyabooli, iicita maleele, iiwunka kubami baanyika amunyika yoonse kuyoobabunganya kunkondo yabuzuba bupati bwa Yahuwah Singuzuzyoonse . . . Alimwi wakababunganya antoomwe mubusena bwiitwa mumulaka waci Hebulayo kuti Amagidoni.

Kuli kuvwiyavwiya amakani ali ceeco ciiminina bbala lya “Amagidoni” eelyo libelesyegwa buyo ciindi comwe mu Bbaibbele lyoonse. Balemba zyaambaulwa muzipekipeku zyaku Hollywood, bakasanganya bbala eeli ziindi zinjaanji muzipekipeku zyamamanino aanyika. Eeli bbala lwalyo limvwika kuba lyamaseseke nkaambo, nokuba kuti Ciyubunuzyo cilangikaanga cakalembedwe muci Giliki,pele “Amagidoni” ndibbala lyamabal a aswaangene obile aaci Hebulayo. Litaanzi ndya har (#2022) eelyo liiminina buyo kuti “mulundu”.

Basicikolo tabamvwene mumakani aabbala lyabili lisangene mubbala lya “Amagidoni. Bamwi basyoma kuti #4023: Megiddo, bwakali busena mucisi ca Palesitaini. Pele kaambo kakatazya mukusandulula ooku nkakuti eelyo muntu naunka ooko kwakali busena bwa Megiddo, kunyina mulundu uuliko okuya! Mubwini kuli buyo musena: “Musena wa Megiddo” (Amulange 2 Makani 35:22.)

Kuli nzila imwi yiinda kululama. Eeyo nzila njabbala lya #4150: mo'ed: imbungano zyabantu bokwa Yahuwah zyakukomba. Eeco caambwa mu Ciyubunuzyo 16:16 Mulundu wa Mo'edim. Mumangwalo, malundu nzitondezyo zyamfulumende. (Amulange Daniele 2, kapati tumpango 34-35 a 44.) Ooyu ngweenya ngomulundu waambwa muli Izaya 14 aawo Lusifa mpaamba makanze aakwe aakukkala atalaa Mulundu wa Mbungano: wakali kwaamba makanze aakwe aakulipeekezya kweendelezya mfulumende ya Kujulu akweelelwa kukombwa.

Nkondo iitola ciindi cilamfu kapati akataa bubotu abusofwaazi ninkondo akataa misyobo yamfulumende zyobile: mfulumende ya Luyando kiilwanwa amfulumende yabusofwaazi; mfulumende iipa bantu bayo lwaanguluko lwakulisalila kiilwanwa amfulumende iitola buzike bantu bayo akubanyanga lwaanguluko lwakulisalila. Buzuba oobo webo nokomba buyubununa mfulumende eeyo webo njotobela.

Inkondo ya Amagidoni ( battle of Armageddon ) njenkondo yamamanino kulwanwa. Ninkondo akataa mfulumende zyobile aziindi zyakukomba zyazyo ziindene. Amagidoni ninkondo iikosozya makani nkaambo Yahuwah kumamanino uyooba aankamu yabantu bateelela mulawo Wakwe kufumbwa cinga cabacitikila lwabo beni. Eeyi Nkondo iyoolwanwa mubbuwa lya nkondo ya mo'edim, ibbuwa lyankondo yamakanaa mazuba aakukomba.

Saatani wakatola myaka iili zyuulu musanu acimwi kabumbilila mulundu ooyu- mfulumende yakwe, nzila yakukomba kwakwe kupyopyongene. Mulengi awalo, ulaa nzila yakukomba: kukomba kwamasimpe kusetekene. Nzila zyakukomb imwi aimwi ilaa mazuba aamapobwe aayo ilikke. Cintu citondezya kuteela mbuzuba oobo webo nolisalila kuti ukombe nkaambo oobo buzuba bweendelezyegwa akkalenda eelyo ndyaakaanza Yahuwah ku Malengelo, nokuba kkalenda lipyopyongene, eelyo liteendelani amwezi ooyo Yahuwah ngwaakabikka mumweenya wakujulu kuti ubaa mulimo wakutondezya ziindi zyakukomba.

Mumvwiki ya Malengelo eelyo mwezi niwaalengelwa kuba mukkalenda (“Wakapa mwezi mulimo wakutondezya ziindi zyamwaka [mo'edim]” Intembauzyo 104:19), alimwi wakapegwa mulimo aumwi: “Mpoonya Elohimu wakati, Akube mimuni mumweenya wakujulu kuti yaandaanye buzuba kuzwa kubusiku; alimwi ibe zitondezyo, zyaziindi zyamwaka, amazuba, amyaka.”

Ibbala lisanduludwe kuti “zitondezyo” ngu #226:

Owth caambilizya “citondezyo; caando.” Eeli bbala liiminina cintu cimwi eeco nciizyibilwa nokuba kwaandwa nkamu naa muntu umwi . . . [lilabelesyegwa] kwiiminina ndembela yalumamba . . . Eeli Ibbala liiminina “citondezyo” kuti nciibalusyo camulimo wamuntu . . . ((The New Strong's Expanded Dictionary of Bible Words, Thomas Nelson Publishers.)

Nsabata yamasimpe ncecitondezyo cizwide mumulimo ooyu, azimwi zintu. Insabata, iijanwa kubelesya mwezi, nceciibalusyo camulimo wesu, nceciindi cibotu cesu cakukomba Mulengi mu mo'ed wakwe, buzuba Bwakwe bubikkidwe ambali bwakukomba.. Ncecaando caandaanya baabo bakomba Sikabumba wabo kutobezya kkalenda lya mwezi-azuba. Munkondo yamamanino akataa bubotu abusofwaazi, mo'ed ngobamba njendembela eeyo iikutondezya kulubazu nkoimvwi. Oobo buzuba webo nokomba, mubwini, ncecikonkezyo cako kuli Simalelo ooyo webo ngobelekela. Mbweenya buyo abana bacikolo mbobakonkezya kutobela ndembela yacisi cabo, abalo bakomba balakonkezya kutobela eelyo nobasala buzuba mbobakomba. Kuya kumbele, ikkalenda eelyo ndyobabelesya kubala buzuba oobo alyalo liyubununa leza ooyo ngobakomba: kukomba Mulengi Yahuwah ooyo wakalenga majulu anyika; naa Saatani ooyo wakasola kubba bukombi kwiinda mukusolweda nyika kuti iswaangane kubelesya kkalenda lyakukomba mituni.

Izyalani lyamamanino lilipandululdwe mu Ciyubunuzyo 14:4 kuti nimbunga yaandeene: “Mbaaba batobela Mwanaambelele kufumbwa nkwagama Walo.” Kutobela Mwanaambelele kufumbwa Walo nkwabasolweda ncintu ciyandika kulyaaba mukuyanda kwamuntu koonse. Balikke aabo bakataanguna kwaaba kuyanda kwabo kusikila basika aawo mpobayandide kumuteelela kuti kacili masimpe bayoobona kasimpe kali mulusyomo lutajisi mpuwo kapati.

Mwanaambelele lino utamba nduwe kuti utobele Nguwe. Hena webo walyaaba kuyanda kwako kuti walo akusolwede mukasimpe koonse?


Twakajokolosya mazina aa Taata aMwaakwe mu Mangwalo, mbuli mbwaakalembedwe kumatalikilo abalembi ba Bbaibbele bakayoyelwa Moza Uusalala. Tyanka aawa (here) kuti utambule Bbaibbele lilaa Mazina Aabambuludwe (RNV). Nkamu ya WLC