Print

Nyika Ilibandalele: Kasimpe kamu Bbaibbele Munyika Iipilingene

“Ulainda kubaa busongo ooyo uulizyi kabotu Bbaibbele lyakwe, alimwi kuti kapona kweendelanya ancoliyiisya. Kuli lwiiyo lwazilengwa leza lujanwa mu Bbaibbele, kapati mubbuku lya Matalikilo, Joobo, Intembauzyo, Tusimpi, Mukambausi, Izaya  amubbuku lyokwa Ezekiya, kwiinda muciiyo cili coonse cinga cajanwa mu Zikolo zipati amu Maganda muyiilwa zilengwa leza anyika iino. Kuli tubeela twakasimpe tupati tusyangidwe mu Bbaibbele, pele tweelede kusanyangulwa mumuuya wabulemu, nkaambo “[Yahuwah] ulabakazya boonse aabo balisumpula pele upa luzyalo kuli baabo balicesya” - Jakobo 4: 6. [Simalelo] wesu wakati- “ Ndakulumba webo, O Taata, [Simalelo] wajulu anyika, nkaambo Webo wakabasisa zintu eezi  basongo abacenjede, akuziyubunwida bana bavwanda mbuli boobu. Inzya Taata nkaambo oobo mbookayanda”- Mateyo 11:26, 26.” (Terra Firma: Earth Not a Planet, Proved from Scripture, Reason, and Fact, David Wardlow Scott, p.166)

Ansi aawa, tulatondezya twaambo tumwi ooto twakapa kuti nkamu ya WLC ikumbatile masimpe aakuti “Nyika Ilibandalele naa ililandabele.” Ootu twaambo tatuli twaambo tulikke pe ntotukonzya kupeda  bumboni bwa mbaakani eeyo mpotwiimvwi swebo pe. Pele eeci, ceelede kukosozya makani akaambo akukulwaizya muntu uli woonse kuti alitalikile lwakwe mwini kuvwuntauzya ciiyo ciyandika eeci alimwi cikopa maanu kapati, mumuuya wakusyomeka.

Tacili cintu cuubauba kusukumina ambali zintu zyoonse nzyookazyibide kucengwa mulwiiyo lwaanyika, pele kwiinda muluzyalo lwa Taata, cilakonzyeka kucitika eeci. Mupailo wesu ngwakuti webo ubikke ambali mizeezo njojisi kale amanjezyeezya aako anze acibuye camulyango kotana njila mukati kuti utalike kuvwuntauzya masimpe, kutegwa  ubaa muzeezo uusalala amuuya wamoyo uusyomeka.

“Kasimpe kunyina nokayoowa kuvwuntauzyigwa kumaninide pe” (David Wardlow Scott)

Kanjikanji notuswaanganya muzeezo ooyu: Muzeezo wakuti Nyika ilibandalele inga umvwikaanga ulisondokede. Ncencico ncobeni aswebo eeci ncitwaataangunide kuyeeya eelyo notwaajuzyigwa kuciiyo eeci. Katutayandide kukaka cintu cili coonse, alimwi katutanaa vwuntauzya kapati makani aaya, twakanjila mumipailo yakusanyangula kaambo aaka, akukonkezya kuti tuyoosyomeka kubumboni mbotuyoojana, akutobela kufumbwa nkobututozya bumboni oobo. Nikwakainda mvwiki amyezi minjaanji yakulilangaula mumyoyo yesu, akusanyangulisya kabotu kabotu, lino kukonkezya kwesu nkwakuti “muzeezo wakuti nyika ili bundumene mbuli bbola” nguusondokede.

“Ooyo uuwviila kaambo nkataninga teelela, nkufubaala abweemya kuli nguwe.”
(Tusimpi 18:13, KJV)


Bumboni bwa Bbaibbele bugwasyilizya masimpe aakuti Nyika iliimvwi nji Kiibandalele:


Inyika Iliimvwi nji mucibaka comwe:

Inyika azilengwe zyajulu zyikobeledwe aa mulengalenga:

Mpoonya Elohimu wakati, Akube mulengalenga akataa  meenda, kuti waandaanye meenda kuzwa kumeenda. Nkabela Yahuwah wakabamba mulengalenga, akwaandaanya meenda aakali kunsaa mulengalenga kuzwa kumeenda aakali atalaa mulengalenga: nkabela cakacitika oobo. Mpoonya Elohimu wakaita mulengalenga kuli ndi Julu.Eelyo igoko acifumofumo bwakali buzuba bwabili. (Amulange Matalikilo 1:6-8.)

Aawa tujana kuti Yahuwah wakalenga lukwakwa lwajulu kwiinda mukwaandaanya “meenda aayo aakali kunsaa mulengalenga kuzwa kumeenda aakali atalaa mulengalenga.” Kwiina abumbi mbocinga cainda kusalala kwiinda waawa pe; kuli meenda ncobeni kunsaa mulengalenga aatala  lya mulengalenga.

Amumutembaule  walo, inywe nomajulu aamajulu, alimwi inywe nomeenda aali atalaa majulu. (Intembauzyo 148:4, KJV)

Flat Earth Firmament - Waters above and Waters below

Kweendelanya bwaamba Matalikilo 1:6-8, caamba kuti kuli meenda kunsaa mulengalenga aatala lya mulengalenga.

Ibbala lyakasandulwa kuti “mulengalenga” aawa ngu H7549:

H7549- râqîya'
Ncoliiminina kweendelanya a BDB:
1) cibaka cipapalele (ciyumu), cibanda, mulengalenga
1a) cibanda (cipapalele mbuli tabule, kutabilila)
1b) mulengalenga (ciyumwido cajulu citabilila meenda atala lyaco)
1b1) cakali kuteelelwa aba Hebulayo kuti nciyumu alimwi cikwabilide 'meenda' atalaa ncico

BDB ulanganya mulengalenga kuti wiiminina “ciyumwido cajulu citabilide meenda atala lyaco,” alimwi ulayungizya akuti cakali “kulangwa aba Hebulayo kuti cakali cintu ciyumu ciyumwide 'meenda' atala lyaco.”

Muyanda wabbala H7549 ( râqîya') ngu H7554 ( râqa ') eelyo lyaambwa mubbuku lya Strong kuti:

“muyanda wabbala lyakaindi; kutwa nyika (citondezyo kuyandisya amoyo woonse); kukwakwamuna (mbuli kubelesya nsando); kuvwumbilila (alubulo mbuli masenke): - kufula, kukwazamuna (atala, kukwakwamuna mbuli masenke), kuganta, koolola” - Strong's Concordance

Mulengalenga ooyo uuyumwide meenda atala lyawo kulangika kuti ngomuyanda wabbala lyakuti ciyumu, mbuli cintu cakwakwamunwa ansando kuti cibe mbuli senke nokuba cikwankwani cipapalele.

Mangwalo aya kumbele kwaamba kuti zilengwa leza zyamulengalenga zyakabikkwa mukati ka mulengalenga ooyu.

Mpoonya Elohimu wakati, Akube mimuni mumulengalenga wakujulu kuti yaandaanye buzuba kuzwa kubusiku; alimwi ibe zitondezyo, zyaziindi zyamwaka, amazuba, amyaka: Alimwi ibe mimuni mumulengalenga wakujulu kuti ipe mumuni atalaa nyika: nkabela kwakaba oobo. Mpoonya Elohimu wakabamba mimuni mipati yobile; mumuni mupati kuti kuuyendelezya buzuba, alimwi amumuni musyoonto kuti kuuyendelezya busiku: walo wakabamba anyenyezi azyalo. Alimwi Elohimu wakiianzika mumulengalenga wakujulu kuti ipe mumuni atalaa nyika, Alimwi akweendelezya buzuba abusiku, alimwi akwaandaanya mumuni kuzwa kumusinze: alimwi Elohimu wakabona kuti cakali cibotu. (Amulange Matalikilo 1:14-18.)

Flat Earth Firmament - Sun, Moon, & Stars

Mangwalo alaamba mumulaka muubauba kuti:
(1)    Kwakali meenda kunsaa mulengalenga alimwi aatalaa mulengalenga. (Amulange Matalikilo 1:6-8)
(2)    Zilengwa leza zyakujulu zyakabikkwa mukati kamulengalenga. (Amulange  Matalikilo 1:14-18.)

Mulengalenga ncintu ciyumu ciimvwi akataa zilengwa leza:

Mucibalo citobela aawa, Elihu mumubandi wakwe a Joobo wakayumya kwaamba ceeco ncotwaiya kale kuzwa Kumalengelo mubbuku lya Matalikilo, kuti mulengalenga waandaanya meenda alimwi uutabilide zilengwa leza zyakujulu muyumu akwiima nji. Amubikkile maanu kuti Elihu nabelesya bbala lya H7554 ( râqa '), imuyanda wabbala lya mulengalenga, eelyo liiminina kuti “kukwakwamuna (kwiinda mukubelesya nsando); kuvwumbilila (amasenke naa cikwankwani calubulo): - kufula, kukwakwamuna, kuladamuna (atala, koolola, muzikwankwani), kugantaganta, kuladamuna.”

Hena webo anguwe wakaanzika [H7554 ( râqa ')] mulengalenga, muyumu nta, alimwi uuli mbuli cimbonimboni? (Joobo 37:18, KJV)

Lino, atusanyangule kampango aako kaambwa ziindi zinjaanji kuti katabilila muzeezo wakuti nyika nimbumbulu alimwi ilibundumene mbuli bbola:

Ngonguwe uukkede atalaa kuzinguluka [H2329- chûg ]  nyika, alimwi bantu bayo bali mbuli nsozi; ooyo wakaanzika majulu mbuli ndembela, akulandabika ngawo mbuli civwuka cakukkalila. (Izaya 40:22, KJV)

Earth is not a globe (ball)Ibbala libelesyegwa waawa lyaamba “ kuzinguluka” ngu H2329] ( chûg). Lyaamba cigaminina kuti kuzinguluka, nzila yakuzingulukila, alimwi inga lyaambilizya akuti mulengalenga wakujulu. Kunyina pe nolyaamba kuti “bbola” nokuba “cinkuli”.

H2329 -  chûg
BDB Ncoliiminina
1) kuzinguluka, nzila yakuzinguluka, kucingilila
2) (BDB) mulengalenga (wamajulu)

Ibbala lya H2329 ( chûg) kunyina nolyaambilizya cintu cili mbuli bbola naa cinkuli. Mushinshimi Izaya, keendelezyegwa a Moza usalala, wakasala mabala aayebeka aawa; walo taakabulide bbala lyakuti “bbola” pe, mbuli mbomunga mwabona mukampango katobela:

Walo uyookuwaala ncobeni webo mbuli bbola [H1754- dûr] munyika ili kulaale . . . (Izaya 22:18, KJV)

Izaya, eelyo naakali kwaamba bbola wakalemba  bbala lyakuti H1754 ( dûr) kutali lya H2329 ( chûg). Ootu ntwaambo twaandeene.

Cintu ciyandika kubikkila maanu aawa ncakubona kuti bbala lya H2329 ( chûg) inga lyaambilizya akuti “mulengalenga wamajulu”, eeco ncecintu cilibonya kabotu kuti ncoliiminina mbulyaabelesyegwa mukampango aaka.Atulange bbala eeli alimwi:

Ngonguwe uukkede atalaa kuzinguluka [H2329] -  chûg] nyika, alimwi bakkede mulinjiyo bali mbuli nsozi; nguuyalide majulu [8064 – shâmayim] mbuli mulembo, alimwi ngowaalandabika mbuli civwuka cakukkalila. (Izaya 40:22, KJV)

Aaka kampango katwaambila kuti Yahuwah ulikkede atalaa mulengalenga wamajulu atalaa Nyika1 alimwi kuzwa kulubazu Lwakwe ooko, bantu bakkede aNyika balibonya mbuli nsozi. Yahuwah, ncobeni, nkwali koonse koonse alimwi tacaambi kuti inga watyankila meso Aakwe kuti ababone kabotu bantu bakkede a Nyika pe, pele cifwanikiso eeco Izaya mushinshimi ncatondezya cilamvwika munzila iisalede.

Eeci cibalo citwaambila kuti Yahuwah nguulandabika majulu [H8064 -  shâmayim] mbuli “mulembo” alimwi ulaanzika majulu mbuli “civwuka”. Ibbala libelesyegwa kwaamba “majulu” aawa ndibbala ndeenya lyaambwa ku Matalikilo liiminina  mulengalenga:

Alimwi Elohimu wakaita mulengalenga [H7549 -  râqîya' ]  kuti Ijulu [shâmayim]. Nkabela igoko naa  mangolezya acifumofumo bwakali buzuba bwabili. (Amulange Matalikilo 1:8.)

Mushinshimi Izaya ncasoleka kwaamba aawa ncakuti Taata Yahuwah ukkede atalaa mulengalenga ooyo waanzikidwe atalaa Nyika mbuli civwuka. (Lyoonse Mangwalo alainduluka kwaamba kuti Yahuwah nguulandabika majulu, naa shâmayim : Intembauzyo 104:2, Joobo 9:8, Izaya:40:22;  42:5; 44:24; 45:12; 51:13, Jelemiya. 10:12; 51:15, Zakaliya. 12:1)

Flat Earth Firmament - Like a Tent

Mushinshimi Izaya utwaambila kuti Taata Yahuwah ukkede atalaa mulengalenga ooyo ngwalandabika atalaa Nyika mbuli “mulembo” naa “civwuka”. (Amulange Izaya 40:22.) Aaka kampango inga tiikamvwugwa munzila yamusyobo ooyu kuti nyika niyali muciimo cambumbulu, bbola nokuba cinkuli.

Elifazi, mubbuku lya Joobo, ulazumina akusandulula ooku, nkaambo walo waamba kuti Yahuwah uleendeenda atalaa chûg(H2329]), ibbala ndeenya ndyaakabelesya alakwe Izaya naakali kwaamba mulengalenga wajulu:

J.P. Green's literal rendering of Job 22:14

J.P Green mbwainduluka kwaamba Joobo 22:14- “a mulengalenga [2329] – majulu [8064] – Walo uleendeenda”

Makumbi aasisinkene ncecilivwumbyo cakwe, kutegwa atabonwi; alimwi uleendeenda kuzinguluka [H2329] -  chûg] wa kujulu [H8064 – shâmayim]. (Joobo 22:14, KJV)

Elifazi wakali kusyoma ncobeni kuti Yahuwah wakakkede [ukkede] atala lya mulengalenga.

“Hena Eli tali mubulamfu bwa kujulu[H8064 – shâmayim]? Alimwi amulange bulamfu bwa nyenyenzi, mbozili kulaale!” (Amulange Joobo 22:12.)

Solomoni, mubupanduluzi bwakwe mwapandulula makani aa Malengelo, uyumya kwaamba ncitwaiya kale kusikila waawa kuzwa muli zyeezyo zyakalembwa a Mozesi, Izaya amulembi wabbuku lya Joobo:

“Eelyo naakasimpika majulu [H8064 – shâmayim], Ime ndakaliko: eelyo naakabikka mubalo [H2329 – chûg] atalaa  lyamaanzi malamfu: Eelyo walo naakabikka makumbi kujulu: naakayumya musemo watusensa twa meenda malamfu: Eelyo walo naakabikkila lwizi migaano yalo, kuti meenda atasotoki mulawo wakwe: eelyo walo naakabikka musemo watusensa twanyika.”(Tusimpi 8:27-29,KJV)

Aawa alimwi, tulajana bbala ndyeenya lyakabelesyegwa mukwaamba mulengalenga, nokuba majulu , ibbala lyakuti:  chûg H2329

“Amulumbaizye Nguwe, inywe nozuba amwezi: amulumbaizye Nguwe, inywe nonyenyezi zyamumuni. Amulumbaizye Nguwe, inywe nomajulu aamajulu, andinywe nomeenda aali atalaa majulu. . . .nkaambo zina Lyakwe lilikke ndelyeebeka; bulemu Bwakwe bulaatala lya nyika ajulu.” (Intembauzyo 148:3-4, 13.)

Solomoni mukampango kalaatala aawa, wiinduluka kwaamba mumajwi amwi eeco Yahuwah ncaakacita mumvwiki ya Malengelo (Amulange Matalikilo 1:2.) Mubwini, kulangikaanga Solomoni wakali kwaamba waawo mulengalenga mpuusimpidwe mumeenda malamfu, nkaambo walo ulasalazya kwaamba  namanizya kwaamba kubamba majulu [H8064 – shâmayim] kuti chûg H2329 lyakaanzikwa “atalaa bulamfu bwameenda.” Bupanduluzi abumwi buteeleleka mbwakuti Solomoni aawa, waamba mulenga wacaanda ooyo ngwaakabamba Yahuwah kutegwa akungilile lwizi loonse antoomwe, nkaambo uya kumbele kusalazya kwaamba kuti:

Wakapa lwizi mulazyo wakwe, kuti meenda atasotoki mulazyo wakwe: eelyo naakabikka musemo wanyika (Tusimpi 8:29, KJV)

Kutabikkila maanu aawo ayeeme bupanduluzi buli boonse mpayaamide muntu, kuli cintu comwe buyo camasimpe: kunyina pe nyika mpoyaambwa kuti ili muciimo cambumbulu, bbola nokuba  kubundumana mbuli cinkuli pe. Zyoonse zyaambwa muBbaibbele kusikila waawa zilatondezya cakutamamanya kuti nyika ilipapalede alimwi ilikobeledwe a lukwakwa lwa mulengalenga wakujulu.

Lino atuvwuntauzye cilengaano ceebeka cimwi eeco ncaakalemba mushinshimi Ezekiya:

“Lino cakacitika kuti mumwaka wamakumi otatwe, mumwezi wane, mubuzuba bwasanu bwamwezi ooyo, eelyo Ime neekakkede akataa bazike kumbalaa mulonga  wa Cheba, majulu [H8064 – shâmayim] akajulwa, mpoonya mebo ndakabona zilengaano zya Elohimu. . . . Alimwi ndakalanga, akubona  kapepele kakazwa kuzyila kunyika, akkumbi nanka joba lipati, amulilo kuuvwumbilidwe mukati, akusalazya kapati mumbali lyawo, alimwi mukati kawo kwakali musyobo uulibonya mbuli kusubila , kuuzwa mukati kamulilo.Alimwi kuzwa akata kamulilo ooyo kwakalibonya zilengwe zipona zyone. . . .Ajulu amitwe yabanyama kwakali mweenya [H7549 - râqı̂ya‛] uutandabede, wakali kubalangala mbuli bbwe litakwe musyobo libalangala, wakalitandabede ajulu amitwe yabo. Lino kunsi lyamweenya [H7549 - râqı̂ya‛]  ooyo, mababa aabo akalitandabede cakululama, limwi alimwi lyakaliswaneene abbabanyina, alimwi umwi aumwi kajisi mababa obile aakulivwumbya mubili wakwe. Nkabela nibakali kweenda, ndakamvwa cikwala camababa aabo mbuli cikwala camaanzi aavwuuma, mbuli ijwi lya Singuzyoonse, cikwala cakubandika mbuli cikwala camakamu makamu aabasilumamba. Lino baime buyo, bakavwunga mababa aabo. Mpawo kwakamvwigwa ijwi lizwa kumweenya [H7549 - râqı̂ya‛]  uuli atala lyamitwe yabo, nibakaimvwi akuvwunga mababa aabo. Alimwi kujulu lyamweenya  [H7549 - râqı̂ya‛] ooyo wakali atalaa lyamitwe yabo kwakaboneka cili mbuli cuuno cabwami, cakali mbuli ibbwe lya-Safiro, nkabela atala acintu eco cakali mbuli cuuno akakede mbuli muntu. Lino ndakabona mbuli mundalila uusalalisya mbuli mulilo uuli mukati kansaka nanka mucikko. Kuzwa mucikungu cakwe kuya mujulu, alimwi kuzwa mucikungu cakwe kuya ansi, ndakabona mbuli mulilo. Alimwi kakuli mumuni uumuzyungulukide. Mbubonya mbuli fulicongo uuboneka mujoba nanka mumakumbi ciindi camvula, mbuwakabede mumuni wakazyungulukide.  Mbuboobo mbucakabede cilengano cabulemu bwa Yahuwah. Lino nindakacibona, ndakavundama ansi, nkabela ndakamvwa ijwi lyasikwaamba. (Amulange Ezekieli 1:1, 4, 5, 22-28.)

Aawa Ezekieli utwaambila kuti:

1.Majulu [8064 – shâmayim] akajulwa. (Amulange Ezekieli 1:1.)

2.Kapepele, ikkumbi pati amulilo zyakaboola kuzwa kunyika.(Amulange Ezekieli 1:4.) “Kunyika” mucibalo eeci , cilangikaanga caamba kuti aciluli camajulu, eeci cakajulilwa kuli nguwe. Joobo awalo ulazumina bupanduluzi oobu: “Wakalandabika kunyika atalaa busena butakwe cintu . . .” (Amulange Joobo 26:7)

3.Kuzwa mukati kakapepele kamulilo aaka kwakalibonya zilengwe zizumi zyone. (Amulange Ezekieli 1:5)

4.Nizyaamanizya kulibonya zilengwe zyone eezyo, Ezekieli wakabona mweenya [H7549 – râqîya'] “kuuvwumbilide atalaa mitwe yazilengwe” Ezekieli weelanya mulengalenga naa mweenya kuti “ kkulusitolo utaambiki.” (Amulange Ezekieli 1:22.)  Ibbala lisanduludwe kuti “kkulusitolo” aawa ndyakuti H7140 (qerach) eeco ciiminina “caanda.”Eeci caambilizya kuti meenda aali atala lya mulengalenga aliyumide mbuli caanda (nokuba kulangika mbuli caanda). Eeci cilangika kuti ncencico Mwaapositolo Johani ncaakabona mucilengaano cakwe: “Munsi lya cuuno cabulemu kwakali lwizi luŋaima mbuli cimbonimboni, nokuba mbuli bbwe libalangala. Akataa cuuno cabwami, amumbali lya cuuno cabwami, kwakali zilengwe zyone zipona kazyizwide meso kunembo akusyule. “(Ciyubunuzyo 4:6) Ibbala lyaci Giliki lisanduludwe kuti “Kkulusitolo” aawa ndibbala lyakuti  Krustallos (G2930), eelyo libelesyegwa “muzilembedwe zyaci Giliki kwiiminina caanda.” (Vincent's Word Studies) Zinjaanji inga zyaambwa kujatikizya kaambo aaka, pele tuuli muzeezo waciiyo eeci kuti tugamike kusanyangula kwesu kutozya kooko.

5.Ijwi lyakaita zilengwe zipona kuzwa mumulengalenga [H7549 – râqîya']. (Amulange Ezekieli 1:25.)

6.Ezekieli wakabona Yahuwah kakkede acuuno Cakwe cabwami atalaa mulengalenga [H7549 – râqîya']. (Amulange Ezekieli 1:26-28.

Aawa Ezekieli, ututondezya cifwanikiso cisalala cokwa Yahuwah kakkede mubulemu Bwakwe acuuno cabwami atalaa mulengalenga, ooyo ulangikaanga ncaanda ciŋaima.

Mushinshimi ulayumya kutwaambila cifwanikiso eeci mucilengaano cimwi:

Mpoonya ndakalanga, alimwi, amubone, mulengalenga [H7549 -  râqîya'] kuti wakali atalaa mutwe wama Gelebbemu aayo aakalibonya atalaa mbabo mbuli bbwe lya Safaya, lilangika  musyobo mbuli cuuno cabwami. Ezekieli 10:1)

Izaya, Elifazi, Elihu, a Ezekieli boonse balazumina kuti Yahuwah ukkede acuuno cabulemu cabwami atalaa mulengalenga muyumu. Kulibonyaanga Inyika mukaambo aaka ngamalyatililo ncobeni ookwa Yahuwah:

“Mboobu mbwaamba Yahuwah, Ijulu [8064 -  shâmayim] ncecuuno cangu, alimwi inyika ngamalyatililo aangu: ili kuli ŋanda njimwandiyakila mebo? Alimwi mbuli busena bwangu bwakulyookezyela? (Amulange Izaya 66:1.)

Inyika Ilibandalele:

Mubbuku lya Joobo, tulajana mubandi umwi uukondelezya alimwi uuzwide kukulwaizya oomo mwaakali kulyaambauzya Joobo. Mucipati ca 38, Yahuwah wakalibonya kuli Joobo akutalika kumubuzya. Umwi mubuzyo mupati mucibalo eeci ngwakuti:

“Hena webo wakabona bukwazeme [H7338 – rachab ] nyika? Kondaambila kuti naa ulizyi coonse eeci. (Joobo 38:18, KJV)

Ibbala lyakuti, bukwazeme, aawa ndibbala lya rachab ( H7338), eelyo lyaamba kuti “ bukwazame, kukwakwamuka naa cibanda cipati.” (BDB Lexicon) Ooyu ulibonya kuti inga waba mubuzyo uululeme kuti koimvwi atalaa Nyika iibandalele. Pele ncintu citakwe maanu kuti nyika niyali muciimo cambumbulu mbuli bbola nokuba cinkuli.

Mubbuku lya Daniele, zintu zilembedwe zyaciloto cabushinshimi cokwa Nebbukadinezala zitondezya kuti Nyika ilibandalele naa ilipapalele:

Eezi nzyezilengaano zyamutwe wangu eelyo neekalede abulo bwangu: Ime ndakalikulanga, ndakabona, Cisamu kaciimvwi akataa nyika, Alimwi bulamfu bwaco bwakali bupati. Eeco cisamu cakakomena akubaa nguzu; Bulamfu bwaco bwakasika kujulu, Alimwi cakali kukonzya kubonwa kumagolelo aanyika kuli koonse. (Daniele 4:10-11, KJV)

Nebbukadinezala wakaamba kuti wakalota cisamu eeco cakakomena akulampa cakuti cakali kukonzya “kubonwa kumagolelo aanyika yoonse.” Nokuba kuti eeci cakali ciloto buyo, pele cilatondezya kuti caamba Nyika iibandalele naa iipapalede, nkaambo nyika iipapalede ilikke njiikonzya kubaa magolelo. Ooyu muzeezo tuukonzyi kuba atalaa nyika iili muciimo cambumbulu nokuba iili mbuli cinkuli.

Flat Earth compared to Globe (Daniel 4 - Nebuchadnezzar's Dream)

Lino atulange bupanduluzi bwakuzyokela kwa Mufutuli wesu waluyando mubulemu Bwakwe:

Lino ndakabona eelyo naakanamatula cinamatizyo cacisambomwi, mpoonya kwakaba kuzungaana kupati kwanyika; alimwi zuba lyakasiya mbi mbuli cisani caboya cisiya, imwezi woonse wakasalala mbuli bulowa, inyenyeezi zya-kujulu zyakalokela anyika, mbubonya mukuyu wazungaanizyigwa aguwo pati mboumbulumusya nkuyu zyawo zikwange ansi. Mpoonya ijulu lyakavwungailwa mbuli bbuku lyakuvwunga nolivwungidwe antoomwe, alimwi zilundu zyoonse ansumbu zyoonse zyakaatulwa mumasena aazyo. Mpoonya bami bamunyika, basizyuuno zyaatala, beendelezi babasikalumamba, ibavwubi,bantu bayumu, ibazike boonse alimwi abantu boonse baangulukide bakayuba mumpangala amumyala yamalundu. Eelyo bakazumanana kwaambila zilundu amyala kuti: “Amutulimbe akutusisa kubusyu bwa Yooyo uukkede acuuno cabwami akubukali bwa Mwanaambelele, nkaambo bwasika buzuba bupati bwabukali bwabo, eelyo ino nguni uukonzya kwiima?” (Ciyubunuzyo 6:12-17, KJV)

Amubone! Ulaboola amakumbi, eelyo meso oonse ayoomubona, antoomwe abaabo bakamuyasa; alimwi bantu bamisyobo yoonse anyika bayoolyuuma acamba akulila akaambo kanguwe. Akube boobo. (Ciyubunuzyo 1:7, KJV)

Kweendelanya abwaamba Johani Muyubunuzi:

1.Inyenyezi ziyooloka aNyika. (Amulange Ciyubunuzyo 6:13.) Johani mbuli bashinshimi bamwi, uya kumbele kupandulula makani aaya, alimwi taakali kusyoma kuti nyenyezi zyakali zipati (kwiinda nyika kukomena) nokuba kuba kulaale zyuulunzuma zyabamaile pe. Kuti eeci nicali ncobeni, mbuli bwaamba basyaazyibwene bazilengwa leza mazubaano, inyenyezi yomwe niyali kunga yamwaya Nyika yoonse kuguntana buyo aciindi comwe. Amubikkile maanu kuti Johani waamba kuti nyenyezi “zyakalokela” aNyika; taambi kuti nyenyezi zyakali kufuuma kugama Nyika pe.

2.Majulu ayoovwungaika mbuli bbuku livwungwa. (Amulange Ciyubunuzyo 6:14.) Aaka nkaambo keendelana abwaamba Mangwalo kuti majulu aliyalidwe mbuli mulembo nokuba kwaanzikwa mbuli civwuka. Oobu bupanduluzi inga bwabula maanu kuti Nyika niyali muciimo cabbola naa cinkuli.

3.Bantu boonse aNyika bayoomubona kaboola mubulemu. (Amulange Ciyubunuzyo 1:7.) Eeci ncintu cilaa maanu alimwi cikonzyeka kucitika atalaa Nyika iibandalele naa iipapalede, pele tacili cintu cinga cakonzyeka atalaa Nyika ili muciimo cabbola nokuba cinkuli.

4.Basofweede abateempwi bayoosoleka kulisisa kuzwa “kubukali bwa Mwanaambelele” a “kubusyu bwa yooyo uukkede acuuno cabulemu.” (Amulange Ciyubunuzyo 6:15-16.) Eelyo majulu naavwungailwa mbuli “bbuku livwungailwa,” basofweede bayoobona busyu Bwakwe ooyo uukkede acuuno cabulemu (atalaa mulengalenga naa mweenya wakujulu, naa mweenya uuvwundumene “kuzinguluka [H2329 – chûg] nyika” Izaya 40:33, alimwi bayoosoleka kulisisa lwabo.

Flat Earth Firmament - Rolled back like a scroll so that every eye will see Yahuwah on His throne

Mangwalo aamba kuti aciindi ca Kuboola Kwabili ( Second Coming )kwa Yahushua, majulu ayakuyaamuka “ mbuli bbuku livwungailwa eelyo nolivwungailwa antoomwe,” alimwi kuti “liso lili lyoonse liyoomubona Walo.” (Amulange Ciyubunuzyo 1:7; 6:12-17.) Inga kwayandika zinjaanji zyakwaamba akupelengusya kuti aaya makani ayendelane anyika ili muciimo cabbola nokuba cinkuli. Eelyo julu lyaakuvwungailwa, basofweede bayoomubona Yahuwah acuuno Cakwe cabulemu, alimwi bayoosoleka kulisisa lwabo kuzwa mpabede aawo aali bulemu.

Nzilengwe zili mujulu zyendeenda, kutali Nyika pe.

Mpoonya Joshuwa wakati kuli Yahuwah mubuzuba oobo Yahuwah naakalekela ba Amolaiti kuti bazundwe abana aba Isilayeli, alimwi wakati mumeso aabana ba Isilayeli, Zuba, koima nji atalaa Gibbiyoni; alimwi webo, Omwezi, mumusena wa Ajaloni.

Mpoonya zuba lyakaima nji, awalo mwezi wakaima, kusikila bantu nibakamanizya kujokezya ncibaacitilwa abasinkondonyina. Hena tacilembedwe eeci mubbuku lya Jasha? Mbombubo oobu zuba mbolyakaima kuti nji akataa julu, alimwi tiilyakabindaana kuya kukubbila buzuba boonse oobo (Amulange Joshua 10:12-13.)

Eeci cibalo inga tiicainda kusalala kwiinda waawa: “Izuba lyakaima nji akataa julu.” Joshua wakalailila zuba amwezi kuti ziimikile mujulu. Walo taakaambila Nyika kuti iimikile ileke kupindauka pe. Mbuli basicikolo ba Bbaibbele basyomeka, tweelede kuzumina kusalazyilwa ooku nkotujana mukampango aaka. Yahuwah ulakasya kupindaula Mangwalo kutegwa ayendelane amizeezo yabantu yalwiiyo lwa zilengwa leza eeyo iiyeeme azuba, eeyo iikazyanya aBbaibbele kuzwa ku Matalikilo. Lwiiyo lwamasimpe lwa zilengwa leza (lwakasunkwa akulangilizyigwa kiilibonya ameso) lulazuminana amasimpe aakuti Nyika iliimvwi nji: Experiments and Alleged Coriolis Effect.

Mubbuku lya Izaya, tulajana cilembedwe caayoyelwa moza eeco citwaambila Yahuwah mbwaakalijosya musyule zuba  lyakali mujulu, akupa kuti cinzimweemwe cankoloko cibweedele musyule.

“Amulange, Ime ndajokezya cimvwiide musyule, eeco ceendede munkoloko yokwa Ahazi, tunzumina tuli kkumi. Aboobo izuba lyakabweeda tunzumina tuli kkumi, ooto ntolyakeendede kale kuya kukubbila. (Izaya 38:8, KJV)

Mushinshimi Izaya ulatwaambila mumulaka muubauba kuti “izuba lyakabweedela kubala tunzumina tuli kkumi” Kunyina mubuzyo acintu eeci: Izaya wakali kusyoma kuti lyakali zuba lyakali kweendeenda, kutali Nyika pe.

Yahuwah ulakasya kuti tupe bumboni bwabashinshimi kunsaa mizeezo yabantu balubide alimwi balaalweeno.

Mwami Davida awalo wakali kusyoma kuti lyakali zuba lyakali kweendeenda:

“Majulu atondezya bulemu bwa Eli; alimwi mulengalenga utondezya milimo yamaanza aakwe. Buzuba abuzuba bulaamba mwaambo, busiku abusiku butondezya luzyibo. Kunyina pe mubandi nokuba mulaka, oomo ijwi lyazyo molitamvwugwi pe. Mundando wazyo ulaunka munyika yoonse, alimwi majwi aazyo alaunka kumagolelo aanyika. Muli nzizyo eezi walo wakasimpa civwuka cakwe nkaambo  izuba, lyalo nde Sibwiinga uuzwa mucivwuka cakwe, akukkomana mbuli mulombwana uulaanguzu kuti abalike musinzo. Nzila yalyo izwida kugolela julu, alimwi nzila yakuzinguluka yalyo isikila kumagolelo aajulu: alimwi kunyina cisisidwe kuzwa kukuumpa kwalyo. (Amulange Intembauzyo 19:1-6.)

Yahuwah ulakasya kuti tupe bumboni bwabashinshimi kunsaa mizeezo yabantu balubide alimwi balaalweeno.

Bumboni Bugwasyilizya kuti Nyika Ilibandalele naa Ilipapalele:

Ansi aawa, twasoleka kutondezya asyoonto bumboni bumwi butabilila kwaamba kuti Nyika ilibandalele nokuba kupapalala. Eeci tacaambi kuti mbobumboni bulikke oobu pe. Taali makanze eesu aawa kuti tunjile mumakani manjaanji mutwaambo ootu, mbokuli kuli kale milwi milwi yabumboni muluwo iijatikizya makani aaya iikonzya kujanwa amuntu kufumbwa uusyomeka kuyandaula kasimpe.

cartoon globe illustrating the absurdity of gravity

NASA Logo

Amubone mulaka wanzoka ulaa mpanda mucifwanikiso ca NASA.

Robert Simmon in front of the Blue Marble

Cifwanikiso ca Robert Simmon kunembo lya “Mbumbulu Yacijulujulu.” Credit: NASA/W. Hrybyk

Mbunga ya NASA ilalizuminina kuti zifwanikiso zyayo zyakabambwa  amakkomputa, kutali kuti nzifwanikiso zyanyika ncobeni pe. Eelyo Robert Simmon waku NASA Syaazyibwene wa Zifwanikiso alimwi Uubamba zifwanikiso naakabuzyigwa kuti, “Ncintu nzi ncookacita ciinda kubotelezya mumulimo wako ku Goddard?” wakavwiila kuti:

Ciindi cicaalizya muntu uli woonse naakabwezede cifwanikiso kuzwa atalaa Nyika  eeco cakali kutondezya mweenya woonse (kubbazu lyomwe), cakali ciindi camu 1972 niyaali kuuluka ndeke ya Apollo 17. Mincini ya NASA  Yakulangilizya Nyika yakabambidwe kutobezya buumi bwaanyika. Kusikila mu 2002, twakabaa makani manji aakuti tukonzye kubamba cifwanikiso ca Nyika yoonse. Nkabela twakacita oobo. Cintu cakali kukatazya kapati cakali cakubamba lubuwa lwa Nyika mbolulibonya mumyezi yone mumincini. Reto Stockli, lino uuli ku Swiss Federal Office ooko nkobalangilizya bweende anyika, nguwaacita mulimo ooyu kapati. Mpoonya twakazingaila cifwanikiso ca Nyika atalaa bbola. Mulimo wangu wakali wakuswaanganya cifwanikiso eeci, makumbi, alwizi kutegwa cilibonye mbuli bantu mbobaali kuyeeya kuti Nyika mbwiilangika kwiilangila mumulengalenga. Eelyo bbola lyakabaa mpuwo yakuba Mbumbulu yamusyobo Wacijulu-julu. Ime ndakakondwa acintu eeci pele nsyeekalaa muzeezo wakuti inga mpuwo eeyi yamwaika boobo.Tiitwakali kuyeeya kuti inga caba cintu ciluulwa. Ime ncobeni kunyina neekali kuyeeya kuti inga ndaba “Mr Blue Marble” (“Bamisita Bbola Lyacijulu-julu”). Twakaya kumbele kusikila ino kubambulula cifwanikiso eeco, alimwi kuzwa mu 2004 twakatalika kusimba zifwanikiso mwezi amwezi.” (http://www.nasa.gov/centers/goddard/about/people/RSimmon.html)

Mbubuti cifwanikiso Canyika “camusyobo wacijulujulu” mbucaalengwa? Kweendelanya bwaamba baku NASA, “ cifwanikiso cilandabele” cakalengwa kuzwa muzibeelabeela zyazifwanikiso eezyo zyakabwezwa amincini yuuluka mujulu mpoonya akuzingailwa “kuzinguluka bbola.” Mpoonya eeci cifwanikiso cakabambililwa kuti ceendelane akulibonya mbuli bantu  mbobaali kulangila kuti inga yalibonya Nyika kuzwa mumulengalenga.”

Maawe kuli baabo bayandaula kuti bayube kuzwa kumalaile ookwa Yahuwah, alimwi milimo yabo ili mumusinze, aabo baamba kuti, Nguni uutubwene swebo? Nokuba kuti nguni utuzyi swebo? Ncobeni kupindamuna zintu nkomucita kuyoozyibwa mbuli bulongo bwamubumbi: nkaambo hena mulimo weelede kwaambila muntu wuucita kuti, Taakandibumba mebo pe? Nokuba cintu cilengedwe hena inga caambila yooyo waacibumba kuti, Takwe maanu pe? (Amulange Izaya 29:15-16.)

Nguni ngosyoma webo? Bashinshimi bokwa Yahuwah naa nkamu yamaseseke yalumamba ya NASA?

Mboobu mbwaamba Yahuwah;Ulitukidwe ooyo uusyoma muntu, akubamba nyama kuti libe janza lyakwe, alimwi ooyo ulaa moyo waandeene a Yahuwah. Nkaambo uyooba mbuli cibuye munkanda, alimwi takaciboni cintu cibotu nociswenena; pele uyookkalila mumasena aanyina cintu musyokwe, munyika yamunyo iitakkedwe cintu.

Walelekwa ooyo muntu uusyoma muli Yahuwah, bulangizi bwakwe ngu Yahuwah. Nkaambo uyooba mbuli cisamu cisyangidwe munsaa meenda, eeco cilandabika miyanda yaco munsaa mulonga, alimwi takamvwi kupya, pele matuvwu aaco ayooba aanyanzabili; alimwi takabuli cintu mumwaka wacimpayuma, nokuba kuleka kuzyala micelo. (Amulange Jelemiya 17:5-8.)

man letting the air out of globe


1 Nokuba kuti mbobupanduluzi mbobajisi bantu banji basandulula Bbaibbele, beezyeezya kuti “kuzinguluka nyika” nkwaakali kwaamba mushinshimi Izaya (Isa. 40:22) kuti kwakali kwaamba  ciimo ca Nyika kuba mbuli cinkuli. Aaka nkaambo katayi koo Moonga pe. Cintu cini mushinshimi ncaatakali kwaamba ncakusendekezya kuti Nyika ili muciimo ca bbola naa cinkuli.