Print

Araw ng Bagong Buwan: Ang Bukang-Liwayway Matapos ang Pang-Ugnay

Minamahal na mga kapatid,

Masayang-masaya ang World’s Last Chance na ibahagi kung ano ang aming matapat na pinaniwalaan na sumusulong na liwanag sa kalendaryo ng ating Manlilikha. Sa Kanyang dakilang awa at matiyagang pagtitiis, nagtagal sa Yahuwah sa atin sapagkat niyakap namin ang anong kasalukuyan naming kinikilala na isang kamalian. Purihin ang Kanyang Pangalan! Buhat nang unang tinanggap ang maluwalhating liwanag ng kalendaryong luni-solar ni Yahuwah at ang banal na papel nito sa pagtukoy sa lahat ng mga Araw ng Kapistahan, kabilang ang Ikapitong Araw ng Sabbath, kami sa aming kamangmangan ay ipinahayag na ang Araw ng Bagong Buwan ay tinukoy ng unang nakikitang gasuklay. Ngayon, matapos ang lubos na panalangin at pag-aaral, nagsisisi sa kamaliang ito at nais na mapagpakumbabang ibahagi ang aming paghatol na ang Araw ng Bagong Buwan ay sinisiyasat, nagsisimula sa bukang-liwayway, sa araw kasunod ng pang-ugnay ng buwan sa araw (sa halip na araw kasunod ng unang nakikitang gasuklay).

Inaamin rin namin na kami’y mabagal na makita ang kamalian ng pagtukoy sa Abib 1 (ang Biblikal na Bagong Taon) batay sa paghinog ng sebada. Ilan sa aming dating kasapi ng WLC ay nakita ang kamaliang ito nang maaga at ipinunto sa amin sa walang hindi tiyak na mga salita. Habang hindi pa namin nakikita ang kamaliang ito, ninais namin na maging mas tumutugon sa panahon, ang Purihin ang Kanyang Pangalan na nakikita na namin ito ngayon. Para sa mga kasapi na nasaktan sa aming maling posisyon sa sebada at ibang nauugnay na mga mali, inaalok namin ang pinakamapagpakumbaba at matapat na paumanhin at naghahangad ng Kanyang kapatawaran at sa inyo rin.

Nakatuon ang World’s Last Chance na sumunod sa Kordero saanman ito patungo, ano pa man ang maging kapalit. Kami’y nakatuon sa paghabol at pagyakap sa liwanag ng Kanyang hindi nagbabagong Katotohanan sa bawat pagkakataon, at panalangin din namin na ikaw rin, ay magpapasya sa iyong sarili palagi sa bigat ng ebidensya. Nawa’y ang ating mapagmahal na makalangit na Ama ay mangunguna sa atin tungo sa lahat ng patotoo sa Kanyang kaluwalhatian lamang! Nasa ibaba, makikita mo ang anong pinaniniwalaan namin na sapat na ebidensya para sa pagtalikod sa unang nakikitang gasuklay na pamamaraan pabor sa bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay. Nawa’y pagpalain ka ni Yahuwah at gabayan ka gayong ika’y nangangako sa iyong sarili nang taos-puso sa Kanyang pangangalaga.

Sa Paglilingkod at Pangangalaga ni Yahushua,

Ang Pangkat ng WLC

Ang Araw ng Bagong Buwan ay Nagsisimula sa Bukang-Liwayway Matapos ang Pang-Ugnay.

Nakalulungkot, hindi namin nahanap sa Kasulatan ang isang malinaw na pagpapaliwanag ng kung paano kakalkulahin nang tumpakan ang Araw ng Bagong Buwan. Sa pagkilala ng katunayang ito, dapat nating maingat at madasaling ayusin sa bawat piraso ng ebidensya na makukuha bago gumuhit ng anumang mga konklusyon. Maging sa kawalan ng ano ang napagtanto na napakalaking patunay, dapat tayong maging matapat sa anong mayroon tayo sa harapan natin; dapat tayong palaging malugod na sundin ang bigat ng ebidensya saanman ito hahantong.

Ang Katuwiran sa Likod ng Pamamaraan

Ang buwan ay nagsisimula na umilaw agad matapos ang pang-ugnay. Hindi natin ito makikita, gayunman, hanggang ang araw ay lumubog na dahil ang buwan ay kinukubli ng mas dakilang liwanag ng araw. Ang katunayan na hindi natin maaaring makita ang buwan nang agaran matapos ang pang-ugnay, gayunman, ay hindi pinawawalang-sala ang katunayan na ito’y nagsimula na ng isang bagong rebolusyon sa bagong iluminasyon. Madalas, ang unang nakikitang gasuklay ay makikita sa gabi ng Araw ng Bagong Buwan, ipinapakita ang bagong liwanag sa tagamasid.

Moon Phases; Day after Conjunction = New Moon Day

Ang buwan ay nagsisimulang magliwanag nang agarang muli matapos ang pagdaan sa pang-ugnay sa araw.

Ang dahilan para sa araw matapos ang pang-ugnay na Araw ng Bagong Buwan, sa halip na ang aktwal na araw na ang pang-ugnay ay nagaganap, ay dahil ang isang araw ay hindi maaaring sumabay na maging bahagi ng lumang buwan at bahagi ng bagong buwan. Dahil dito, ang unang bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay na nagaganap ay ang pagsisimula ng bagong buwan. Mayroong dalawang pangunahing argumento, na nagpwersa sa amin na gumawa ng paglipat mula sa Unang Nakikitang Gasuklay tungo sa Unang Bukang-Liwayway Matapos Ang Pang-Ugnay:

(I) Ang Biblikal na Argumento

Ang Kagipitan ng Pagpapanatili ng mga Banal na Araw ni Yahuwah sa kanilang Kapanahunan (Levitico 23:4)

Ito ang mga takdang kapistahan ni Yahuwah ng mga banal na pagpupulong na inyong itatanyag sa takdang panahon. (Tingnan ang Levitico 23:4.)

Ang banal na kautusan upang panatilihin ang mga banal na araw ni Yahuwah sa kanilang itinalagang panahon ay hindi maaaring makilala at masunod maliban sa pamamagitan ng pamamaraang Unang Bukang-Liwayway Matapos Ang Pang-Ugnay. Matatag kaming naniniwala na mayroong isang araw ng Sabbath na pananatilihin ng buong sanlibutan, at ang buong sanlibutan ay pananatilihin ang mga kapistahan ni Yahuwah sa isang tiyak na araw, at hindi sa ilang araw. Ang Unang Bukang-Liwayway Matapos Ang Pang-Ugnay na pamamaraan ay natatangi at mapaghimala na pinagkakaisa ang buong sanlibutan sa isang rebolusyong solar. Narito kung paano ito gumagana:

Kapag ang pagkalkula ng bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay bilang pagsisimula ng Araw ng Bagong Buwan, ang buong sanlibutan ay magkakaisa sa pagtalima sa kaparehong araw. Habang ito’y maaaring lumitaw na dalawang naiibang araw ang siniyasat kapag nakikitungo sa pamamagitan ng kalendaryong Gregorian, sa katunayan, ang lahat sa lupa ay tatalima sa mga Bagong Buwan, mga Sabbath, at mga Araw ng Kapistahan sa panahon ng kaparehong rebolusyong solar, ang bawat isa ay nagsisimula ng kanilang araw sa loob ng kaparehong panahon ng 24 oras. Sa ibang salita, lahat ng mga bansa ng mundo ay mararanasan ang pagdating ng Kanyang Sabbath at mga Araw ng Kapistahan sa loob ng 24 oras na rebolusyong solar. Kaya ang buong sanlibutan ay tunay na nagkaisa sa pagsisimula ng Kanyang mga Banal na Araw sa loob ng isang panahon ng 24 oras. Gamit ang pamamaraang ito, isang banal na itinalagang pandaigdigang Linya ng Petsa ang itinatag sa bawat ng Manlilikha.

Ang unang nakikitang gasuklay na pamamaraan para sa pagkalkula ng Araw ng Bagong Buwan, gayunman, ay hindi maaaring alinsunuran na mapagkakaisa ang sanlibutan sa pagsisimula ang mga kapistahan sa kaparehong 24 oras na rebolusyon. Ang Kasulatan ay nag-uutos sa atin na tumalima sa Sabbath, hindi ang Sabbath. May saysay ba na magkakaroon ng maraming Sabbath sa kaparehong sanlinggo? May saysay ba para sa magkakaibang lokal na magdiwang ng Sabbath nang 48 oras ang pagitan? Tanging sa pagkalkula ng araw matapos ang pang-ugnay gaya ng Araw ng Bagong Buwan maaari ang lahat sa Daigdig ay alinsunurang tumatalima sa isang Araw ng Sabbath.

New Moon Day - Illustration 1 

New Moon Day - Illustration 2 

Ang pamamaraang ito ay nagpapahintulot sa buong sanlibutan na magsimula ng kanilang mga Bagong Buwan, mga Sabbath,
at mga Araw ng Kapistahan sa kaparehong 24 oras na rebolusyong solar.
 

Ang Internasyonal na Linya ng Petsa…

Ang Internasyonal na Linya ng Petsa (IDL) ay isa lamang kathang-isip na guhit na binalangkas ng International Meridian Conference sa Washington, DC noong Oktubre 1884 CE. Ang Pagpupulong ay binuo ng mga astronomo at mga kinatawan mula sa 25 bansa.1 Ang mga lumahok ay nilikha ang unang IDL na may kakaunti o walang pagsaalang-alang para sa mga islang bansa na hinati nito. Ngayon, ang IDL ay magaspang na paliku-liko sa landas nito sa Karagatang Pasipiko sa palibot ng 180° longhitud, talagang hinahati ang mundo tungo sa dalawang petsa ng kalendaryong Gregorian. Walang likas na palatandaan ang nangyayari rito; sa ibang salita, ito ay ganap na arbitraryo. Ang lokasyon ng IDL ay pinili dahil ito ay nakalagay nang eksakto ang kabaligtaran ng Prime Meridian (isa pang ganap na arbitraryo, likha ng tao) at ang punto ng Coordinated Universal Time (UTC) or Greenwich Mean Time (GMT). Ito rin ay nakararami sa karagatan. Ang oras at mga petsa ay isinaksak sa anong tila isang maayos at mahuhulaang anyo, ganap na hiwalay mula sa mga tagapagpahiwatig sa kalikasan, gaya ng isang makina na sinusian at hinayaan na lang. Habang nakikita mo ang larawan sa kaliwa, ang IDL at ang mga sumusunod na mga time zones ay lubos na kumplikado.2 Nilikha ang mga ito ng tao nang medyo kamakailan at ganap na palambang sa kanilang mga lokasyon. Ito ba ang paraan ng ating Mapagmahal na Manlilikha ng paglikha ng Kanyang kapanahunan upang mabuo? Ano ang sinasabi ng Kasulatan tungkol sa kalendasyon?

At sinabi ng Elohim, ‘Magkaroon ng mga tanglaw sa kalawakan ng langit upang maghiwalay ng araw sa gabi; at maging pinakatanda, at pinakabahagi ng panahon, ng mga araw at ng mga taon… (Genesis 1:14)

Gamit ang Kalendaryo ng Manlilikha at ang Kanyang mga banal na itinalagang luminaryo sa kalangitan, walang bagay na arbitraryo o hindi mahalaga. Ang mga yugto ng buwan, at paglitaw at paglubog ng araw, at maging ang posisyon ng mga bituin ay nauugnay lahat.3 Kapag ginagamit ang Kalendaryo ng Manlilikha, ang unang bukang-liwayway matapos ang Lunar o Solar na Pang-ugnay ay nagtatakda ng pagsisimula ng linya ng petsa. Ang bukang-liwayway matapos nito ay sumusulong mula sa puntong iyon ay dinadala ang Araw ng Bagong Buwan sa mundo. Ang pamamaraang ito ay sukdulang pagkakaisahin ang buong sanlibutan sa isang 24 oras na rebolusyong solar na hindi posible sa anumang ibang pamamaraan para sa pagkalkula ng Bagong Buwan. Ang pamamaraang ito ay nagbibigay sa araw at buwan ng pagbabalik ng kanilang pamamahala sa mga panahon, o môʿēd < Strong's H4150>, ang buwan, ang mga Sabbath, at ang mga Kapistahan. Kung ang “Bukang-Liwayway Matapos Ang Pang-Ugnay” na pamamaraan ay pinanatili sa maraming siglo mula noong paglikha, wala nang dahilan pa upang magsalamangka ng IDL na gawa ng tao. Bagama’t ang linya ng petsa ni Yahuwah, na maaari ding tawagin na Kanyang “linya ng bukang-liwayway”, ay nagbabago sa heograpiya mula sa isang buwan tungo sa susunod, ang Bukang-Liwayway matapos ang Pang-Ugnay ay ang isang lunar na pamamaraan na mapaghimalang pinagkakaisa ang buong sanlibutan sa isang 24 oras na rebolusyong solar. (Ito’y tatalakayin mamaya kung bakit ang Kabilugan ng Buwan ay hindi maaaring magsilbi bilang Bagong Buwan. Sumangguni sa seksyon, pinamagatang “Mga Suliranin sa Paggamit ng Araw kasunod ng Kabilugan ng Buwan”.)

Hindi lamang ang pamamaraang ito ay pinagkakaisa ang mundo sa pagtalima sa mga Kapistahan sa isang 24 oras na rebolusyong solar, kundi walang magsisimula ng Araw ng Bagong Buwan nang higit sa 24 oras matapos ang aktwal na kaganapan ng Pang-Ugnay. Kapansin-pansin, mayroon lamang 24 oras mula sa oras ng Pang-ugnay hanggang magbukang-liwayway ang Araw ng Bagong Buwan sa huling heograpikong rehiyon upang tanggapin ang araw. Ito ay isang kahanga-hangang patotoo sa pagiging natatangi at hindi nagbabago ng pandaigdigang linya ng petsa ni Yahuwah.
 


1 http://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/idl/idl_imc1884.htm
2 http://en.wikipedia.org/wiki/File:International_Date_Line.png
3 Ang posisyon ng mga bituin na nauugnay sa Araw at Buwan tungkol sa Biblikal na kalendasyon ay isang bagay na patuloy na pinag-aaralan ng Pangkat ng WLC.

 

Hindi Nagbabago: Pagsisimula ng Araw sa Bukang-Liwayway (sa halip na pagsikat ng araw)

Ang isang Biblikal na araw ay nagsisimula sa bukang-liwayway, sa pinakamaagang pagpapakilala ng liwanag, at nagtatapos sa takipsilim, sa ganap na kawalan ng liwanag. Sa isang hindi nagbabagong padron, ang buwan ay nagsisimula sa unang bukang-liwayway nang agaran matapos ang buwan ay nagiging maliwanag at nagtatapos kapag ang buwan ay ganap nang walang liwanag sa pang-ugnay. (Ang walang kakayahan na makita ang paunang iluminasyon ng buwan ay hindi binabago ang katunayan na nagaganap. Ang liwanag ng unang nakikitang gasuklay ay ang tanging ebidensya ng anong nagsimula na nang agaran kasunod ng pang-ugnay ng buwan sa araw.)

Ang Bagong Buwan: Chodesh (H2320)

Ang salitang Hebreo para sa “Bagong Buwan” ay chodesh (H2320), na isinalin din bilang “buwan.” Ang Chodesh ay lumitaw sa Kasulatan nang higit sa 270 beses, subalit hindi ginamit nang kahit minsan upang ipakilala ang isang bagay na nakikita (iyon ay ang nakikitang buwan, ang gasuklay, atbp.). Sa halip, ang salitang Hebreo na nagbibigay ng kahulugan sa pisikal, masisiyasat na buwan ay yerach (H3391, H3393, & H3394). Ang Yerach ay isinalin nang 28 beses bilang “buwan” (sa kalangitan) at 13 beses bilang “buwan” (sa kalendaryo), ngunit hindi ginamit upang magbigay ng kahulugan sa Bagong Buwan.

Tandaan: Mayroong isang salitang Hebreo para sa “gasuklay” – śaharōnîm (H7720). Gayunman, ito’y ginamit nang eksklusibo sa koneksyon sa paganong idolatrya (Mga Hukom 8:21 at 26; Isaias 3:18), at hindi nauugnay sa “Bagong Buwan” o maging sa “buwan” (sa kalendaryo). Marami pa para rito mamaya. Sumangguni sa seksyon sa ibaba, pinamagatang “Mga Suliranin sa Paggamit ng Unang Nakikitang Gasuklay.”

Awit 81:3

“Magsihihip kayo ng pakakak sa bagong buwan, sa takdang panahon [H3677], sa ating dakilang kapistahan [H2282].” (Awit 81:3, ADB)

H3677 (keh'-seh) – Malinaw na mula sa H3680; tamang kabuuan o ang kabilugan ng buwan, iyon ay, ang pagdiriwang nito: – (panahon) na itinalaga. (Strong’s Greek & Hebrew Dictionary)1

H2282 (khag) – Ang salitang ito ay tinutukoy lalo na sa isang “kapistahan na siniyasat ng isang peregrinasyon.” (The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words)

Ang Awit 81:3, dahil dito, ay nagsasabi sa atin ng dalawang bagay:

  1. Ang trumpeta (shofar) ay papatunugin sa Bagong Buwan.
  2. Ang trumpeta (shofar) ay papatunugin sa kabilugan ng buwan, sa panahon ng isang peregrinasyong kapistahan.

Sa konteksto, ang Awit 81 ay sinasalita ang tungkol sa exodo ng Israel mula sa lupain ng Egipto. Tila ito lamang ay makatuwiran na tapusin na ang peregrinasyong kapistahan na tinukoy rito ay ang Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa, na nagsisimula sa ika-15 araw ng buwang lunar (sa kaparehong araw na ang mga anak ng Israel ay umalis sa Egipto). Ilan ay nagpahiwatig na ang Awit 81:3 ay tinutukoy ang Pista ng mga Trumpeta (Araw ng Bagong Buwan) at Pista ng mga Tolda (nagsisimula sa ika-15) sa ikapitong buwan. Ito’y tila walang katiyakan sa ibinigay na konteksto ng buong kabanata. Gayunman, maging ang pagpapaliwanag na ito ay inilalagay ang kabilugan ng buwan sa katapusan ng ikalawang sanlinggo sa ika-15 ng buwan. Walang paraan upang matapat na ipagkasundo ang bersong ito sa unang nakikitang gasuklay na pamamaraan para sa pagkalkula ng Araw ng Bagong Buwan, sapagkat ang unang nakikitang gasuklay ay karaniwang inilalagay ang kabilugan ng buwan sa ika-13 o ika-14 ng buwan. Sa pagkalkula ng araw matapos ang pang-ugnay bilang Araw ng Bagong Buwan, gayunman, inilalagay ang kabilugan ng buwan sa ika-14 o ika-15 ng buwan, na nasa pagkakatugma sa Awit 81:3. Ito rin ay nasa pagkakatugma sa Mga Kasulatan ni Philo. Tingnan ang “Makasaysayang Argumento” sa ibaba. (Dapat na tandaan rito na mayroong mga paminsan-minsang anomalya sa kilos ng buwan, ibig sabihin ay mayroong mga pagkakataon kung kailan ang buwan ay hindi magiging 100% ganap hanggang sa ika-16 na araw ng buwang lunar. I-click rito para sa marami pa.)

Pakiusap na Tandaan: Ito ay isang ulirang representasyon ng Buwang Lunar kapag kinakalkula sa unang nakikitang gasuklay at Bukang-Liwayway matapos ang pang-Ugnay. Dahil ang Buwan ay maaaring makamit ang sakdal na Dako, Kabilugan, at Pang-Ugnay na mga yugto sa anumang panahon sa loob ng 24 oras, at buhat nang karamihan (kung hindi lahat) ng mga programa o mga kalendaryo ay gumagamit ng hating-gabi hanggang sa hating-gabi na pagtatala ng isang petsa, minsa’y makikita mo ang sakdal na mga yugto na ipinakita ang isang araw na maaga o isang araw na nahuli, ginagawa ang mga ito na hindi palaging nakahanay nang eksakto. Kapag kinakalkula ng unang nakikitang gasuklay, mayroong sa katunayan na mas maraming pagkakaiba (mula sa buwan tungo sa isa pa) kaysa sa anong naipakita sa paglalarawan sa ibabaw dahil mayroong ilang pagkakaiba na sangkot sa pagtukoy sa pinakamaagang pagiging tanaw ng buwan. Ang Bukang-Liwayway matapos ang Pang-Ugnay na pamamaraan ay itinatatag ang isang mas alinsunuran at hindi nagbabagong padron ng mga yugto.


1 Ilan ay ipinahiwatig na ang keh'seh, batay sa salitang-ugat nito (H3680; kâsâh), ay dapat na isalin bilang “ikinubling buwan” sa halip na “kabilugan ng buwan,” ibig sabihin ang trumpeta ay dapat na patunugin kapag ang buwan ay madilim (iyon ay pang-ugnay) upang magbigay ng hudyat sa Araw ng Bagong Buwan. Maging ang pagpapaliwanag na ito ay nasa pagkakatugma sa bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay na pamamaraan ng pagkalkula.

Genesis 1

Ang kadiliman (isang aktwal na bahagi ng panahon) ay nanguna sa unang araw ng sanlinggo ng Paglikha. Iyon ay sinasabi na ang mismong unang araw ng pinakaunang buwan sa kasaysayan ng Daigdig ay madilim; walang liwanag na nanguna sa araw na ito. Bakit dapat pa nating asahan ang mga sumusunod na buwan na anumang naiiba?

“Nang pasimula ay nilikha ng Elohim ang langit at ang lupa. At ang lupa ay walang anyo at walang laman; at ang kadiliman ay sumasa ibabaw ng kalaliman; at ang Espiritu ng Elohim ay sumasa ibabaw ng tubig. At sinabi ng Elohim, Magkaroon ng liwanag; at nagkaroon ng liwanag.” (Genesis 1:1-3, ADB)

Ezekiel 46:1 at ang Patotoo ng Kalikasan

Ang Ezekiel 46:1 ay itinatatag na ang mayroong tatlong naiibang uri ng mga araw: (1) Mga Araw ng Bagong Buwan; (2) Mga Araw ng Paggawa; (3) Mga Araw ng Sabbath

Ganito ang sabi ng Panginoong Yahuwah, “Ang pintuang-daan ng lalong loob na looban na nakaharap sa dakong silanganan ay sasarhan sa anim na araw na iginagawa; nguni’t sa Sabbath ay bubuksan, at sa kaarawan ng Bagong Buwan ay bubuksan.” (Tingnan ang Ezekiel 46:1.)

Ito’y naninindigan sa katuwiran na ang mga naiibang uri ng araw ay inilarawan sa kalikasan (Paglikha). Kapag nagtatala ng bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay bilang pagsisimula ng Araw ng Bagong Buwan, mahahanap natin na bawat uri ng araw ay karaniwang itinakda ng mga tiyak na yugto ng buwan: (1) Ang Araw ng Bagong Buwan ay pinangunahan ng kadiliman (pang-ugnay); (2) Ang mga araw ng paggawa ay pinasiyahan ng mga maliliwanag na yugto (maliban sa mga dakong yugto).1 (3) Ang mga araw ng Sabbath ay pinangunahan ng mga dakong yugto. Kaya dahil dito, ang pamamaraang ito ay ginagawang alinsunuran ang pagtukoy sa mga Sabbath sa pamamagitan ng paglitaw ng buwan nang mas madali at mas praktikal. Tila ang mismong Paglikha ay nagpapatotoo sa pamamaraang ito ng pagkalkula.


1 Ang gasuklay na buwan ay madalas na makikita ng mga mata sa Araw ng Bagong Buwan (sa gabi bago ang unang araw ng sanlinggong paggawa), ngunit hindi palaging ganito ang kaso.

(II) Ang Makasaysayang Argumento

Panlibing na Inskripsyon (269 A.D.)

Isang talaan ng Kristyanong paglipat tungo sa paganong kalendasyon ay napanatili sa iba’t ibang panlibing na inskripsyon. Isa sa mga pinakamatandang naitalang Kristyanong panlibing na inskripsyon na natuklasan sa Roma na tinutukoy ang dies Veneris (araw ni Venus). Anong nagtatakda ng partikular na inskripsyon na ito nang bukod ay nilista nito ang parehong petsa ng Julian at petsa ng luni-solar. Naitala noong A.D. 269, ipinahayag nito:

Sa konsulado nina Cladius at Paternus, sa mga Nones ng Nobyembre, sa araw ni Venus, at sa ika-24 na araw ng buwang lunar, inilagay ni Leuces [ang memoryal na ito] sa kanyang minamahal na anak na si Sevra, at sa Iyong Banal na Espiritu. Namatay siya [sa edad] na 55 taon, at 11 buwan, [at] 10 araw. (E. Dichl, Inscriptiones Latinæ Christianæ Veteres, Vol. 2, p. 193, #3391. Tingnan rin ang, J. B. de Rossi, Inscriptiones Christianæ Urbis Romæ, Vol. 1, part 1, p. 18, #11.)

Ang mga “Nones” ng Nobyembre ay Nobyembre 5 na tumapat sa taong iyon sa araw ni Venus, araw ng Biyernes. Sa lunasyong iyon, ito’y tumutugma sa ika-24 na araw ng buwang lunar, o “Ikalawang Araw” sa Biblikal na sanlinggo. Ang pagsusuri sa mga petsa rito gamit ang astronomong software, mahahanap natin na ang Araw ng Bagong Buwan (ang unang araw ng buwang lunar) ay kinalkula bilang araw matapos ang pang-ugnay.

*Nakikiusap na Tandaan: Ang pang-ugnay ay aktwal na naganap sa Roma sa oras na 2:05 am (Oktubre 13), bago ang bukang-liwayway. Ito ay kung bakit ang araw ng Pang-Ugnay ay lumilitaw na araw 1 at hindi araw 29 o 30 ng naunang buwan (lunasyon).

Ang mga Kasulatan ni Philo (20 B.C.–50 A.D.)

Namuhay si Philo (isang Helenistikong Hudyong pilosopo mula sa Alexandria) bago, sa panahon, at matapos ang makalupang paglilingkod ng ating Tagapagligtas. Ito’y nanindigan sa katuwiran, dahil dito, na siya ay yumakap ng tamang pagkakaunawa ng Biblikal na kalendasyon.

Philo of Alexandria

Philo ng Alexandria (20 B.C.–50 A.D.),
Pintor: André Thevet (1502-1509)

Sa sipi sa ilalim, sinasabi ni Philo na ang pagdiriwang ng Bagong Buwan ay nagaganap kapag ang buwan ay nagsisimula nang magliwanag. Sapagkat naunang ipinahayag, ang buwan ay nagsisimulang magliwanag nang agaran matapos ang pang-ugnay. Hindi natin maaaring makita ito, gayunman, hanggang ang araw ay lumubog dahil ang buwan ay ikinubli ng mas dakilang liwanag ng araw. Ang katunayan na hindi natin maaaring makita ang buwan nang agaran matapos ang pang-ugnay, gayunman, ay hindi pinawawalang-sala ang katunayan na sinimulan na nito ang isang bagong rebolusyon at muling nagliliwanag. Madalas, ang unang nakikitang gasuklay ay makikita sa gabi ng Araw ng Bagong Buwan, nagpapakita sa tagapamasid ng kanyang bagong liwanag.

“Kasunod ng utos na pinagtibay natin, tayo’y magpapatuloy sa pagpapahayag ng ikatlong pagdiriwang, ukol sa bagong buwan. Una sa lahat, dahil ito ay pagsisimula ng buwan, at ang simula, sa bilang man o sa oras, ay marangal. Ikalawa, dahil sa panahong ito walang bagay sa buong langit na salat sa liwanag. Ikatlo, dahil sa panahong iyon ang mas makapangyarihan at mahalaga ang katawan ay nagbibigay ng isang bahagi ng kinakailangan tulong sa mababa ang kahalagahan at mahinang katawan; sapagkat, sa panahon ng bagong buwan, ang araw ay nagsisimulang magbigay ng liwanag sa buwan ng liwanag na nakikita sa panlabas na pandama, at pagkatapos ay ipapakita ang kanyang sariling kagandahan sa mga nagmamasid…” (Philo, Special Laws II, Section XXVI (140-142), binigyang-diin)

Sa mga sumusunod na sipi, malinaw na ipinahayag ni Philo na ang Araw ng Bagong Buwan ay sinusundan ang pang-ugnay at ang mga buwan ay kinalkula mula sa pang-ugnay tungo sa isa pa.

“Ang ikatlo [pagdiriwang] ay dumarating matapos ang pang-ugnay, na nagaganap sa araw ng bagong buwan sa bawat buwan.” (Philo, Special Laws II, Section XI (41))

“Ito ang Bagong Buwan, o ang pagsisimula ng buwang lunar, ibig sabihin ay ang panahon sa pagitan ng isang pang-ugnay at ang susunod, ang haba na tumpak na kinalkula sa mga astronomikong paaralan.” (Philo, Special Laws II, Section XXVI (140)) Tandaan: Ang edisyong Hendrickson Publishers (1993) ng pagsasalin ni C. D. Jonge noong 1854 ay walang kaparehong impormasyon na ibinibigay ng pagasasaling Colson. Ang mga pahiwatig ay ang mga pang-ugnay ay nagtatakda ng pasya sa unang araw ng buwan.

Ang mga pahayag ni Philo sa ibaba ay nagpapahiwatig na ang buwan ay kinukumpleto ang sakdal na mga pagsasaayos nito (iyon ay lumalakas na kalahating buwan, kabilugan ng buwan, humihinang kalahating buwan, pang-ugnay) sa katapusan ng bawat sanlinggo. Kapag kinakalkula ang bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay bilang pagsisimula ng Araw ng Bagong Buwan, ito ang pinakamadalas na kaso.

“Muli, ang mga napapanahong pagbabago ng buwan, ay nagaganap batay sa bilang na pito, na ang bituin ay mayroong pinakadakilang simpatya sa mga bagay sa lupa. At ang mga pagbabago na nagpapagana ng buwan sa kalangitan, ito’y sakdal sa lahat alinsunod sa sarili nitong mga pagsasaayos sa bawat ikapitong araw. Sa lahat ng mga kaganapan, sa lahat ng mga mortal na bagay, nasabi ko nang muli, nilalapit ang kanilang mas banal na kalikasan mula sa langit, ay pinagalaw sa isang paraan na nagsisilbi sa kanilang pananatili alinsunod sa bilang na pito na ito…. Naaayon, sa ikapitong araw, namahinga ang Elohim mula sa lahat ng Kanyang mga gawa.” (Philo, Allegorical Interpretation, 1, Section IV (8-9), Section VI (16))

“…mayroong isang tuntunin ng katuwiran kung saan ang buwan ang lumalakas at humihina ang liwanag sa magkapantay na mga pagitan, pareho na bilang lumalakas at humihina sa iluminasyon; ang pitong kordero dahil tinatanggap nito ang sakdal na mga hugis sa mga panahon ng pitong araw—ang kalahating buwan sa panahon ng unang pitong araw matapos ang pang-ugnay nito sa araw, kabilugan ng buwan sa ikalawa; at kapag ginagawa nito ang pagbabalik, ang una ay sa kalahating buwan, pagkatapos ito’y tumitigil sa pang-ugnay sa araw.” (Philo, Special Laws I, (178))

Pakiusap na Tandaan: Ito ay isang ulirang representasyon ng Buwang Lunar kapag kinakalkula sa unang nakikitang gasuklay at Bukang-Liwayway matapos ang pang-Ugnay. Dahil ang Buwan ay maaaring makamit ang sakdal na Dako, Kabilugan, at Pang-Ugnay na mga yugto sa anumang panahon sa loob ng 24 oras, at buhat nang karamihan (kung hindi lahat) ng mga programa o mga kalendaryo aygumagamit ng hating-gabi hanggang sa hating-gabi na pagtatala ng isang petsa, minsa’y makikita mo ang sakdal na mga yugto na ipinakita ang isang araw na maaga o isang araw na nahuli, ginagawa ang mga ito na hindi palaging nakahanay nang eksakto. Kailangan mong suriin ang oras ng Pang-Ugnay para sa iyong tiyak na lugar.

Nasa ibaba, ang aming pagpapaliwanag ng mga naunang pahayag ni Philo ay kinumpirma. Narito, ipinahayag ni Philo na ang buwan ay dapat na ganap na bilog sa pagtatapos ng ikalawang sanlinggo (iyon ay ang ika-15 araw ng buwang lunar). Tandaan: Kapag kinakalkula ang araw matapos ang pang-ugnay bilang Araw ng Bagong Buwan, ang buwan ay magiging ganap na bilog sa ika-14 o ika-15 ng buwan.

“Sapagkat sinabi ng Kasulatan: Sa ikasampung araw ng buwan na ito, hayaan ang bawat isa sa kanila na kumuha ng isang kordero ayon sa kanyang sangbahayan; upang magmula sa ikasampu, maaaring italaga sa ikasampu, iyon ay para sa [Elohim], ang mga alay na pinanatili sa kaluluwa, na binigyang-liwanag sa dalawang bahagi mula sa tatlo, hanggang sa ito’y ganap na magbago sa bawat bahagi, at nagiging isang makalangit na kinang gaya ng isang kabilugan ng buwan, sa sukdulan ng pagtaas nito sa pagtatapos ng ikalawang sanlinggo . . .” (On Mating with the Preliminary Studies, Section XIX, (106))

“At ang kapistahang ito ay nagsimula sa ika-15 araw ng buwan, sa kalagitnaan ng buwan, sa araw kung kailan ang buwan ay puno ng liwanag, sa kahihinatnan sa kalinga ng Elohim na nangangalaga na walang kadiliman sa araw na iyon.” (Philo, Special Laws II, The Fifth Festival, Section XXVIII (155))

Ito ay nasa ganap na pagkakatugma sa Awit 81:3. (Tingnan “Ang Biblikal na Argumento” sa ibabaw.)

 

• Mga Suliranin sa Paggamit ng Ibang Pang-Ugnay na Pamamaraan (I-click para Lumawak.)


Ang Kaparehong Araw gaya ng Pang-Ugnay

Ilan sa mga Lunar Sabbataryan ay itinataguyod ang pagtalima sa mismong araw na ang pang-ugnay ay nagaganap bilang Araw ng Bagong Buwan, sa halip na unang araw matapos ang pang-ugnay. Ang problema sa pamamaraang ito ay ang bagong buwan ay nagsimula bago ang lumang buwan ay nagwakas. Ang lunasyon (buwan) ay hindi pa tunay na natatapos hanggang ang buwan ay pumapasok sa pang-ugnay sa araw, matapos na ito’y muling magliwanag dahil magsisimula na ito ng isang bagong rebolusyon. Ang dahilan para sa araw matapos ang pang-ugnay na Araw ng Bagong Buwan, sa halip na sa aktwal na araw na ang pang-ugnay ay nagaganap, ay dahil ang isang araw ay hindi maaaring sumabay na maging bahagi ng lumang buwan at bahagi ng bagong buwan. Dahil dito, ang unang bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay ay magaganap bilang pagsisimula ng bagong buwan.

Ang Araw Matapos Ang Pang-Ugnay – Ibinigay ang Unang Nakikitang Gasuklay ay Nakikita sa Gabi

Ilan sa mga Lunar Sabbataryan ay itinuturo na ang Araw ng Bagong Buwan ay ang araw matapos ang Pang-Ugnay, ibinigay ang unang nakikitang gasuklay na matatanaw sa gabi. Dito, sinasabi nila, ay dahil ang unang nakikitang gasuklay ay ang hudyat upang magsimula ng sanlinggo ng paggawa. Ang pamamaraang ito ay nangangailangan na ang araw matapos ang huling Sabbath sa ika-29 ay palaging tinatalima bilang Araw ng Bagong Buwan. Kung ang unang nakikitang gasuklay ay nakita sa gabing iyon, pagkatapos, ang araw na iyon ay ang Araw ng Bagong Buwan. Kung ang unang nakikitang gasuklay ay hindi nakita, pagkatapos, ang araw na iyon ay ang ika-30 at ang sumusunod na araw ay ang Araw ng Bagong Buwan. Mayroong dalawang hindi malulutas na isyu sa paggamit ng pamamaraang ito:

  1. Gamit ang pamamaraan na ito, imposible na pagkaisahin ang buong mundo nang hindi nagbabago sa pagsisimula ng mga Kapistahan sa kaparehong panahon ng 24 oras. Tanging sa pagkalkula ng araw matapos ang pang-ugnay bilang Araw ng Bagong Buwan maaari ang lahat sa Daigdig ay magkaisa sa pagtalima sa mga Bagong Buwan, mga Sabbath, at mga taunang Kapistahan.
  2. Iyong mga sumunod sa pamamaraang ito ay hindi maaaring malaman nang tiyakan kung ito ay Araw ng Bagong Buwan hanggang ang araw ay halos wakas na dahil kailangan nilang maghintay para makita kung ang gasuklay na buwan ay makikita sa gabing iyon matapos ang paglubog ng araw. Ito’y malinaw na suliranin, lalo na kapag isinaalang-alang ang Pista ng mga Trumpeta (na nagkakasabay sa Araw ng Bagong Buwan sa Ikapitong Buwan), at ang dakilang kahalagahan ng pag-aalay ng mga inutos na paghahandog na tiyakan sa Araw ng Bagong Buwan, sa pagsisimula ng bawat buwan (Mga Bilang 28:11-15). Ang mga pari ay tiyak na nalalaman kung kailan darating ang Araw ng Bagong Buwan. Hindi na nila kailangang maghintay hanggang ang araw ay halos wakas na upang malaman kung naghandog sila ng mga alay sa tamang araw. Ang isang hudyat na may bisa sa nakaraan ay hindi tunay na isang hudyat.

Ang Araw Matapos ang Humihinang Gasuklay ay Hindi Na Maaaring Makita

Ilan ang nagpahiwatig na ang Araw ng Bagong Buwan ay sinusundan ang araw kung kailan ang humihinang gasuklay ay hindi na maaaring makita bago ang pagsikat ng araw. Ito ay dahil ipinalagay na ang pagkawala ng buwan ay nagpapahiwatig na ang pang-ugnay ay magaganap nang huli sa araw na iyon, ginagawa ang sumusunod na araw na Araw ng Bagong Buwan.

Ang iminungkahing pamamaraan: “Habang ang buwan ay tumatanda (humihina ang liwanag), ang bawat umaga ay isang maliit at maliit na gasuklay ay matatanaw nang malapit at malapit sa silanganan. Ang araw ng pang-ugnay ay ang araw na sumisikat ang araw nang hindi muna nakikita ang buwan. Ang sumusunod na araw ay ang Araw ng Bagong Buwan, sapagkat ito ang unang bagong araw matapos ang Pang-Ugnay. Kung ang humihinang gasuklay ay maaaring makita sa umaga ng huling Sabbath (ang ika-29 na araw ng buwang lunar), pagkatapos, ito ay magiging buwan na mayroong ika-30 araw. Kung ang humihinang gasuklay ay hindi maaaring makita sa umaga ng huling Sabbath, ito ay magiging isang buwan na mayroong 29 na araw.”

Habang ang pamamaraan na ito ay naglalayon para sa pagtukoy sa tamang araw bilang Araw ng Bagong Buwan (iyon ay ang Bukang-Liwayway matapos ang Pang-Ugnay), ito ay hindi maaasahan at hindi maaaring gamitin na matukoy nang tumpakan at tuluy-tuloy ang araw ng Pang-Ugnay. Dahil dito, ang pamamaraang ito ay hindi maaaring magamit upang tukuyin ang Araw ng Bagong Buwan.

Halimbawa: Sa New Delhi, India, sa umaga ng Nobyembre 13, 2012, ang humihinang gasuklay ay maaaring makita sa silanganang kalangitan. (Nobyembre 13 ay ang huling Sabbath ng lunasyon, ang ika-29 na araw ng buwang lunar.)


New Delhi, India – Nobyembre 13, 2012, bago ang pagsikat ng araw

Gamit ang pamamaraan sa talakayan, ipinalagay na ang Nobyembre 14 na ika-30 araw ng buwan, at ang Nobyembre 15 ang Araw ng Bagong Buwan. Gayunman, dahil ang Pang-Ugnay ay naganap bago ang bukang-liwayway sa Nobyembre 14, Nobyembre 14 ay ang aktwal na Araw ng Bagong Buwan.1 Gamit ang iminungkahing pamamaraan rito, ang Araw ng Bagong Buwan ay ipinahayag nang isang araw na huli. Habang mabuti ang layunin, ang pamamaraan ay may depekto.

Ilan sa mga lunar Sabbataryan ay itinuturo na ang Araw ng Bagong Buwan ay sinusundan ang araw kung kailan ang humihinang gasuklay ay hindi na maaaring makita bago ang pagsikat ng araw – kailan man magaganap ang aktwal na pang-ugnay. Ang pamamaraang ito, gayunman, ay hinahati ang mundo sa kaparehong paraan na ginagawa ng unang nakikitang gasuklay. Sapagkat ang pagtingin ng huling nakikitang gasuklay ay tiyakan sa heograpikong lokasyon ng sinuman, ang mundo ay hindi magkakaisa sa pagsisimula ng mga Sabbath at mga Araw ng Kapistahan sa kaparehong 24 oras na rebolusyong solar.


1 New Delhi, India: Ang pang-ugnay ay naganap sa 3:38 AM, Nobyembre 14. Ang bukang-liwayway (astronomikong bukang-liwayway) ay naganap sa 5:20 AM, Nobyembre 14.

Unang Paglubog ng Araw Matapos ang Pang-Ugnay

Ilang lunar Sabbataryan ay itinuturo na ang Araw ng Bagong Buwan ay nagsisimula sa unang paglubog ng araw matapos ang Pang-Ugnay. Ito, syempre, ay hindi maaari. Malinaw na itinuturo na ang araw ay nagsisimula sa BUKANG-LIWAYWAY, hindi sa paglubog ng araw. Ang tradisyonal na kasanayan ng pagtalima sa lahat ng araw mula sa paglubog ng araw hanggang sa isa pa (gabi sa gabi) ay isang Babilonyang kaugalian na pinagtibay ng mga Hudyo matapos ang unang siglo.

Ang isang Biblikal na araw ay nagsisimula sa bukang-liwayway at nagtatapos sa takipsilim1:


1 Napakadali na pahintulutan ang ating mga pagpapalagay upang humugis sa landas kung paano natin ipaliwanag ang Kasulatan. Maraming matatapat na indibidwal at tagapaglingkod na nagtataguyod ng gabi sa gabi na araw ay nagawa ito. Mapagpakumbaba naming hinihimok ang lahat na kumakapit sa maling doktrinang ito na ang araw ay nagsisimula sa paglubog ng araw na ibaba ang lahat ng mga paunang pagpapalagay sa pintuan ng pagsisiyasat, at para matapat at madasalin na pag-aralan ang lahat ng mga sipi tungkol sa pinakamahalagang paksa na ito. “Sapagka’t utos at utos: utos at utos; bilin at bilin, bilin at bilin; dito’y kaunti, doo’y kaunti.” (Isaias 28:10, ADB)

 

• Mga Suliranin sa Paggamit ng Unang Nakikitang Gasuklay (I-click para Lumawak.)
  • Gamit ang pamamaraang unang nakikitang gasuklay, imposible para sa buong mundo na tuluy-tuloy na simulan ang mga Kapistahan sa panahon ng kaparehong 24 oras.
  • Hindi katugon sa mga tuntunin na namamahala ng mga parametro ng Bibliya ng isang araw
  • Ang Chodesh, ang salitang Hebreo para sa “Bagong Buwan,” ay ginamit sa Kasulatan nang higit 270 beses, subalit ito’y hindi ginamit nang kahit minsan upang mangahulugan sa nakikitang isang bagay (iyon ay ang nakikitang buwan, ang gasuklay, …). Ang salitang Hebreo para sa “gasuklay,” śaharōnîm, ay ginamit nang eksklusibo na konektado sa idolatrya.
  • Wala sa pagkakatugma sa Awit 81:1
  • Wala sa pagkakatugma sa Genesis 1
  • Wala sa pagkakatugma sa patotoo ng Kalikasan (Paglikha)
  • Wala sa pagkakatugma sa mga Kasulatan ni Philo, isang kapanahon ng ating Tagapagligtas (20 B.C. –50 A.D.)

Karagdagang Impormasyon upang Isaalang-alang

Kaugnayan sa Babilonya

Ang mga [Babilonyang] buwan ay nagsimula sa unang pagiging tanaw ng Bagong Buwan, at sa ikawalong siglo B.C.E, ang mga astronomo ng hukuman ay patuloy na inuulat ang mahalagang obserbasyon na ito sa mga haring Asirya. . . . Ang mga pangalan ng Babilonyang buwan ay Nisanu, Ayaru, Simanu, Du'uzu, Abu, Ululu, Tashritu, Arakhsamna, Kislimu, Tebetu, Shabatu, Adaru. Ang buwan na Adaru II ay nagdagdag nang anim na beses sa loob ng 19 na taong pag-ikot ngunit hindi kailanman sa taon na ika-17 ng pag-ikot, noong ang Ululu II ay idinagdag. Kaya dahil dito, ang Babilonyang kalendaryo hanggang sa huli ay pinanatili ang isang bakas ng orihinal na dalawang partisyon ng likas na taon tungo sa dalawang kapanahunan, gaya ng mga Babilonyang buwan hanggang sa huli ay nanatiling tunay na lunar at nagsimula noong ang Bagong Buwan ay unang nakikita sa gabi. Ang araw ay nagsisimula sa paglubog ng araw.” (http://www.webexhibits.org/calendars/calendar-ancient.html)

Dapat na kilalanin na dahil na kaugalian lamang ito sa Babilonya ay hindi nangangahulugan na ito ay mali. Gayunman, tiyak na mahalaga na itala na ang kaugaliang Babilonya ng pagkalkula ng isang bagong buwan ay umikot sa pagtanaw sa unang nakikitang gasuklay. Hindi malabo ano pa man na ang mga Hudyo, minsan matapos ang unang siglo, ay pinagtibay ang pamamaraang ito ng pagtatala ng Bibliya, gaya ng pagpapatibay nila sa hindi Biblikal na mga Babilonyang kasanayan ng pagsisimula ng araw sa paglubog nito, kasama din ang mga Babilonyang pangalan ng mga buwan.

Ang sipi sa ibaba ay malinaw na kinondena ang gasuklay na pamimintuho, na malinaw na isang kaugalian sa mga bansang pagano. Para maging patas, hindi ito sa kawalan ay pinawawalang-sala ang unang nakikitang gasuklay na pamamaraan para sa pagkalkula ng Araw ng Bagong Buwan, ngunit dapat na kunin sa konsiderasyon kapag matapat na tinitimbang ang ebidensya.

Nang magkagayo’y sinabi ni Zeba at ni Zalmunna, “Bumangon ka, at daluhungin mo kami: sapagka’t kung paano ang pagkalalake ay gayon ang kaniyang lakas.” At bumangon si Gedeon, at pinatay si Zeba at si Zalmunna, at kinuha ang mga pahiyas na may anyong kalahating buwan na nasa mga leeg ng kanilang mga kamelyo. Nang magkagayo’y sinabi ng mga lalake ng Israel kay Gedeon, “Magpuno ka sa amin ngayon, ikaw at ang iyong anak, sapagka’t iniligtas mo kami sa kamay ng Madian.” At sinabi ni Gedeon sa kanila, “Hindi ako magpupuno sa inyo, o magpupuno man ang aking anak sa inyo: si Yahuwah ang magpupuno sa inyo.” At sinabi ni Gedeon sa kanila, “Hangad ko ang isang kahilingan sa inyo, na bigyan ako ng bawa’t isa sa inyo ng mga hikaw na kaniyang samsam.” (Sapagka’t sila’y may mga gintong hikaw, dahil sa sila’y mga Ismaelita.) At sumagot sila, “Ibibigay namin ng buong pag-ibig.” At sila’y naglatag ng isang balabal, at inilagay roon ng bawa’t isa ang mga hikaw na kaniyang samsam. At ang timbang ng mga gintong hikaw na kaniyang hiniling, ay isang libo at pitong daang siklong ginto; bukod pa ang mga pahiyas na may anyong kalahating buwan, at ang mga hikaw at ang mga damit na morado na suot ng mga hari sa Madian, at bukod pa ang mga tanikala na nangasa leeg ng mga kamelyo. (Mga Hukom 8:21-26, ADB)

Lunate earrings, 2500–2400 B.C.;
Excavated at the Great Death Pit, Ur, Mesopotamia

Mga lunateng hikaw, 2500–2400 B.C.;
Nahukay sa “Great Death Pit,” Ur, Mesopotamia

“Ang arkeolohikong ebidensya ay ipinapakita ang karaniwang paggamit ng mga ornamento sa hugis ng disko ng araw o baligtad na gasuklay ng buwan, isang simbulo ng diyosa na si Ishtar-Astarte, suot ng mga kababaihan o mga hayop upang palakasin ang kanilang pagkamayabong (Mga Hukom 8:21).” (New Bible Dictionary, Article "Amulets," p.34)

Sa araw na yaon ay aalisin ni Yahuwah ang kagayakan ng kanilang mga hiyas ng paa, at ang mga hiyas ng ulo, at ang mga pahiyas na may anyong kalahating buwan; Ang mga hikaw, at ang mga pulsera, at ang mga lambong na pangmukha; Ang mga laso ng buhok, at ang mga kuwintas sa bukong-bukong, at ang mga pamigkis, at ang mga sisidlan ng pabango, at ang mga amuleto; Ang mga singsing, at ang mga hiyas na pang-ilong; Ang mga damit na pamista, at ang mga balabal, at ang mga panleeg, at ang mga supot; Ang mga maliit na salamin, at ang mainam na kayong lino, at ang mga turbante, at ang mga lambong. (Isaias 3:18-23, ADB)

Ang salitang Hebreo (H7720 - śaharōnîm), na isinalin dito bilang “gasuklay” (kalahating buwan), ay matatagpuan lamang nang tatlong beses sa Kasulatan at ginamit lamang na may koneksyon sa paganong idolatrya (Mga Hukom 8:21 at 26, Isaias 3:18). Ang salitang ito ay hindi naugnay sa “Bagong Buwan” o maging sa “buwan.” Wala kahit isa sa mga napukaw na may-akda ng Kasulatan ang gumamit ng śaharōnîm kapag nagsusulat tungkol sa mga itinalagang kapistahan o buwan.

“Ang Gasuklay ay isang paboritong agimat sa maraming tao ng Kanlurang Asya, at kumatawan ito para sa kanila ang kalakasan at proteksyon ng paglakas at hindi ang paghinang buwan.” (Amulets and Superstitions, E. A. Wallis Budge, p. 213)

“Bago tumungo si Jacob sa Bethel upang ipakita ang kanyang sarili sa harap ni Yahuwah, ang kanyang bayan ay ibinigay sa kanyang ang kanilang mga ‘naiibang diyos’ at mga hikaw (iyon ay mga hiyas na may hugis gasuklay), at itinago ni Jacob sa ilalim ng punong encina na malapit sa Sichem [Genesis 35:4]. (Ibid, p. 214)

Mahalagang itala na si Sin, isa sa mga pangunahing diyos ng Babilonya, ay kumatawan sa isang gasuklay.

“Sa mga silindrong selyo, siya [Sin] ay kumatawan bilang isang matandang tao na may isang umaagos na balbas at ang gasuklay na simbulo. . . . Ang kulto ng diyos ng buwan ay lumaganap sa ibang tampulan, kaya ang mga templo para sa kanya ay matatagpuan sa mga malalaking siyudad ng Babilonya at Asirya.” (http://en.wikipedia.org/wiki/Sin_(mythology))

Ang pagsamba kay Sin ay laganap din sa Arabiya sa panahon ni Muhammad. Dahil dito, ang Islam ay iginalang ang gasuklay hanggang sa kasalukuyan. Maraming relihiyon na may Babilonyang ugat ay pinitagan ang gasuklay (iyon ay mga Romano Katolisismo, Hinduismo, Budismo, atbp.).

Ang mga idolatryang kasanayan ng mga paganong relihiyon, nagmula sa Babilonya, ay naninindigan sa mabagsik na oposisyon sa babala ni Yahuwah para sa Kanyang bayan.

At baka iyong itingin ang iyong mga mata sa langit, at kung iyong makita ang araw at ang buwan, at ang mga bituin, sangpu ng buong natatanaw sa langit, ay mabuyo ka at iyong sambahin, at paglingkuran, na binahagi ng Yahuwah ninyong Eloah sa lahat ng mga bayan na nasa silong ng buong langit. (Tingnan ang Deuteronomio 4:19.)

Mga nasa 600 taon bago ang kapanganakan ng ating Tagapagligtas, sinaway ni Yahuwah ang mga naninirahan sa Juda sa pamamagitan ni propeta Jeremias dahil sa kanilang idolatryang kaugalian, kabilang ang paggawa ng mga keyk na hugis gasuklay bilang alay sa “reyna ng langit.” Nakalulungkot, ang mga taga-Juda ay hindi nakinig sa babala ni Jeremias, sapagkat pinaniwalaan nila na ang kanilang idolatryang kasanayan ay ang pinagkukunan ng kasaganaan.

“Nguni’t mula nang aming iwan ang pagsusunog ng kamangyan sa reyna ng langit, at ipagbuhos siya ng mga inuming handog, kami ay nangailangan ng lahat na bagay, at kami ay nangalipol ng tabak at ng kagutom. At nang kami ay magsunog ng kamangyan sa reyna ng langit at ipagbuhos siya ng mga inuming handog iginawa baga namin siya ng munting tinapay upang sambahin siya, at ipinagbuhos baga namin siya ng mga inuming handog, na wala ang aming mga asawa?” (Jeremias 44:18-19, ADB)

“Upang sambahin siya – Sa halip, para kumatawan sa kanyang larawan. Ang mga keyk ay gawa sa hugis ng isang gasuklay upang kumatawan sa buwan.” (Barnes Commentary)

“Ang mga keyk na hugis gasuklay ay inalay para sa buwan.” (Jamieson-Fausset-Brown Commentary)

Sa buong Kasulatan, ang pagpipitagan sa gasuklay ay nabanggit nang eksklusibo na may kaugnayan sa idolatrya at pagpapatibay ng Israel sa mga paganong kasanayan.

 

• Mga Suliranin sa Paggamit ng Araw kasunod ng Kabilugan ng Buwan (I-click para Lumawak.)

Ang Araw kasunod ng Kabilugan ng Buwan

Wala kahit isang pilas ng ebidensya upang itaguyod ang pagpapalagay na ang Kabilugan ng Buwan ay ang parola para sa Araw ng Bagong Buwan. Iyong mga nagtuturo na ang Kabilugan ng Buwan ay ang Bagong Buwan ay pangunahing ibinabatay sa apat na pagpapalagay o pagpapaliwanag. Magkakaroon tayo ng isang maiksing tanaw sa bawat isa sa mga ito ngayon.

Ayon sa mga nagtataguyod ng pagkalkula ng Araw ng Bagong Buwan sa Kabilugan ng Buwan…

(1) Angkin: “Ang ganap na solar eklipse ay naganap sa tanghali (at tumatagal ng tatlong oras – Mateo 27:45) sa araw ng pagpako sa krus ni Yahushua (sa ika-14 na araw ng buwang lunar). Ang isang solar eklipse ay maaari lamang maganap sa panahon ng pang-ugnay. Dahil dito, ang buwan ay dapat magsimula sa kabilugan ng buwan.”

Ang Suliranin/Pagpapalagay: Habang totoo na ang isang solar eklipse ay maaari lamang maganap kapag ang buwan ay nasa pang-ugnay* (mga detalye ay nasa ibaba), isang lubos na malinaw na problema sa paninindigan na ito ay matatagpuan sa katunayan na walang ganap na mga solar eklipse sa Jerusalem sa Tagsibol ng 31 AD.1 (http://eclipse.gsfc.nasa.gov/phase/phases0001.html)2 Sa katunayan, ang Jerusalem ay wala sa landas ng kabuuan sa anumang panahon sa unang siglo. Isa pang dagok para sa pagpapalagay na ito ay ang mga solar eklipse ay karaniwang tumatagal lamang ng mga 7-8 minuto, hindi tatlong oras. “Ang pinakamahabang ganap na solar eklipse sa panahon ng 8,000 taon mula sa 3000 BC hanggang 5000 AD ay magaganap sa Hulyo 16, 2186, kapag ang kabuuan ay magtatagal ng pitong minuto at 29 na segundo.” (http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_eclipse) Ang kadiliman na nararamdaman sa lupain sa pagpako sa krus ay isang himala, at hindi maaaring ipaliwanag sa anumang likas na kababalaghan. Ang pag-angkin na mayroong isang ganap na solar eklipse, tumatagal ng tatlong oras, sa panahon ng pagpako sa krus ni Yahushua ay nakapangingilabot at hindi maaaring patunayan ng maging isang piraso ng ebidensya.

*Ang mga solar eklipse ay palaging sumasabay sa lunar-solar na pang-ugnay. Gayunman, ang buwanang pang-ugnay ay hindi isang eklipse. Ang “pang-ugnay” ay ipinakilala lamang ang lokasyon ng dalawang makalangit na mga katawang ito – magkaugnay sa isa’t isa – ang buwan ay hindi nasa harapan ng araw [pagitan ng araw at daigdig o kabaligtaran]. Ang araw at buwan ay nasa “pang-ugnay” sa sandali na sila’y magkasama [magkahilera] sa kanilang mga palibot sa loob ng simboryo sa ibabaw ng patag na daigdig, sa wakas o simula ng isang lunasyon. Ito’y gumagana sa kaparehong paraan sa bawat buwan – isang orasang gawain ni Yahuwah. Ang lunasyon (buwan) ay hindi tunay na wakas na hanggang ang buwan ay pumasok sa pang-ugnay sa araw, sa puntong ito na ganap na madilim [sa sariling kusa nito] at matapos na ito’y magsimulang muli para magliwanag sa sarili sa isang bagong paglibot, muling binubuo ang kanyang sariling liwanag upang maging kabilugan, atbp. Hayaan na malinaw na maunawaan rito, na ang buwan ay nagliliwanag sa sarili nito ay hindi sumasalamin sa liwanag ng araw. Ang liwanag ng araw, dahil dito, ay walang magagawa sa mga yugto ng buwan.


1 Ang 70 Sanlinggong Propesiya (Daniel 9) ay pinapatatag nang may katiyakan ang taon ng Pagpako sa Krus ni Yahushua.

(2) Angkin: “Isang matalik na pag-aaral ng salitang Griyego na isinalin bilang ‘nagdilim’ sa talaan ni Lucas ng pagpako sa krus ay ipinapakita na ang araw ay pinalaho ng buwan, na maaari lamang maganap sa pang-ugnay.”

“At nagdilim ang araw: at nahapak sa gitna ang tabing ng templo.” (Lucas 23:45, ADB)

Ang ilan, na nagtataguyod ng paggamit ng Kabilugan ng Buwan, ay sinasabing ang salitang isinalin bilang “nagdilim” sa siping ito ay ang salitang Griyego na ekleipō [Strong's G1587], ang salitang-ugat ng ating modernong “eklipse.” Sinasabi nila na pinapatotoo nito na ang isang solar eklipse ay pinadilim ang lupain sa pagpako sa krus. Sapagkat natalakay sa naunang punto (#1), ito ay isang sukdulang imposible. Ang kadiliman na lumaganap sa lupain sa pagpako sa krus ay isang talulikas na pagpapakita, ang patotoo ni Yahuwah. Gayunman, siyasatin natin ang mga problema sa pagpapalagay na ito.

Ang Suliranin/Pagpapalagay: Ang salitang isinalin sa siping ito bilang “nagdilim” ay skotizō [Strong's G4654], hindi ekleipō [Strong's G1587].

“At [G2532] nagdilim [G4654] ang [G3588] araw [G2246]: at [G2532] nahapak [G4977] sa gitna [G3319] ang [G3588] tabing [G2665] ng templo. [G3485]” (Lucas 23:45, ADB)

Ang Skotizō ay nangangahulugan lamang na “para balutin ng kadiliman, para padilimin, balutin sa dilim, . . .” Ito’y maaaring tumukoy sa metaporikong kadiliman (gaya sa Efeso 4:18) o literal na kadiliman (mga makalangit na katawan; Pahayag 8:12). Ang Ekleipō, habang ito ang salitang para sa ating modernong “eklipse” at maaaring tumukoy sa isang eklipse ng araw, ay karaniwang nangangahulugan na “kabiguan, kakulangan, tanggalin, magdaan, . . .” Walang bagay tungkol sa salitang ito ay nagtitiyak sa araw o iba pang mga makalangit na katawan.

Ang Ekleipō ay matatagpuan lamang sa tatlong sipi ng Kasulatan, wala sa mga ito ang nagtitiyak sa paggalaw ng buwan na nauugnay sa araw:

“At sinabi ko sa inyo, Makipagkaibigan kayo sa pamamagitan ng kayamanan ng kasamaan; upang, kung kayo’y magkulang [G1587 - ekleipō], ay kanilang tanggapin kayo sa mga walang hanggang tabernakulo.” (Lucas 16:9, ADB)

“Datapuwa’t ikaw ay ipinamanhik ko, na huwag magkulang [G1587 - ekleipō] ang iyong pananampalataya; at ikaw, kung makapagbalik ka nang muli, ay papagtibayin mo ang iyong mga kapatid.” (Lucas 22:32, ADB)

“At gaya ng isang balabal sila’y iyong bibilutin, At sila’y mapapalitang gaya ng kasuutan: Ngunit ikaw ay ikaw rin, At ang iyong mga taon ay di matatapos [G1587 - ekleipō].” (Hebreo 1:12, ADB)

Maging sa liwanag ng karaniwang paggamit o kahulugan ng salitang ito (ekleipō), ay hindi matatawarang pinapawalang-bisa ang angkin na siniyasat, taglay nito ang paulit-ulit na ang salitang ito ay hindi natagpuan sa patotoong teksto na inaalok upang itayo ang Kabilugan ng Buwan na pagkalkula ng Araw ng Bagong Buwan, sa kabila ng ano ang paratang ng ilan.

(3) Angkin: “Ang babae sa Pahayag 12, nararamtan ng araw, buwan sa ilalim ng kanyang mga paa, at ang mga bituin sa itaas ng kanyang ulo ay ang anunsyo ng Araw ng Bagong Taon. Sa isang araw sa bawat tagsibol, ang konstelasyon ng Virgo ay nakita na lumilitaw sa silangan kasama ang kabilugan ng buwan sa ilalim ng kanyang mga paa. Siya rin ay ‘nararamtan ng araw’ sa diwa na hindi ganap na madilim sa labas kapag ito’y nagaganap. Siya ay mayroong 12 bituin sa kanyang ulo, ibig sabihin na siya ang ulo ng taon. Dahil dito, ang kabilugan ng buwan sa ilalim ng mga paa ni Virgo ay ang parola para sa Araw ng Bagong Buwan, at ang pagsisimula ng taon.”

“At ang isang dakilang tanda ay nakita sa langit: isang babae na nararamtan ng araw, at ang buwan ay nasa ilalim ng kaniyang mga paa, at sa kaniyang ulo ay may isang putong na labingdalawang bituin.” (Pahayag 12:1, ADB)

Ang Suliranin/Pagpapalagay: Wala saanman sa teksto ang nagpapahiwatig na ang pangyayaring ito ay ang parola para sa Araw ng Bagong Buwan, o ang pagsisimula ng taon. Hindi rin sinasabi ng tekstong ito na ang babae ay nakatayo sa isang “kabilugan ng buwan.” Kung tayo ay matapat na suriin ang bawat detalye ng paglalarawan ng babae, dapat nating kilalanin na bukod sa pagtayo sa buwan, siya ay nararamtan ng araw. Sa halip na maluwag na pagpapaliwanag na “nararamtan ng araw” upang mangahulugan na hindi pa ganap na madilim kapag ito’y nagaganap, malamang dapat tayong tumanaw sa isang panahon noong si Virgo (“ang birhen”) ay literal na nararamtan ng araw (na nasa kalagitnaan ng konstelasyon) habang ang buwan ay nasa ilalim ng kanyang mga paa. May ganoon bang kababalaghan? Oo, ito’y nagaganap tuwing taglagas, madalas (kung hindi palagi) na sumasabay sa pagsisimula ng Ikapitong Buwan.

Virgo: Ang palatandaang ito ay nagaganap sa isang lunasyon tuwing Taglagas. Wala sa teksto, gayunman, ang nagpapahiwatig na ito ay may kaugnayan sa Araw ng Bagong Buwan o Bagong Taon. Iyong mga nagtatanggol sa pagkalkula sa Kabilugan ng Buwan batay sa bahagyang katuparan ng paglalarawang ito (Pahayag 12:1) sa Tagsibol ay eksklusibong itinayo sa mga walang batayang pagpapalagay at haka-haka.

Habang ang Pahayag 12:1 ay isang banal na kumpirmasyon na ang tunay na ekklesia sa buong kasaysayan ay umasa sa Araw, Buwan, at mga Bituin para sa pagtukoy sa Sabbath at mga Banal na Araw, wala saanman sa teksto na nagpapahiwatig na ang paglalarawan ng babae ay may kaugnayan sa Araw ng Bagong Buwan o pagsisimula ng taon.1 Iyong mga nagtatangka na gamitin ang Pahayag 12:1 bilang patotoo para sa pagkalkula ng Kabilugan ng Buwan, habang maaaring mayroon silang mabubuting layunin, ay nagdadagdag sa teksto at ibinabatay ang kanilang pagpapaliwanag nang eksklusibo sa pagbabaka-sakali.


1 Isa pang problema sa pagpapalagay na ito na ang Kabilugan ng Buwan sa ilalim ng mga paa ni Virgo ay hudyat sa pagsisimula ng taon ay ang naiibang posisyon ng araw na may kinalaman sa mga bituin sa bawat sumusulong na equinox. Dahil ang mga equinox ay gumagalaw pa-kanluran sa mga ekliptikong kaugnay sa mga nakapirming bituin, ang tiyempo ng palatandaang ito (ang kabilugan ng buwan sa ilalim ng mga paa ni Virgo) ay mabagal na inaanod. Ngayon, ang hindi pangkaraniwang bagay na ito ay karaniwang nagaganap sa huling bahagi ng Abril o maaga ng Mayo. 2,000 taon lamang ang nakalipas, gayunman, ang kaparehong kaganapang ito ay nangyari nang ilang sanlinggo nang maaga, sa huling bahagi ng Marso o maaga ng Abril. Kung susulong nang mabilis sa loob ng 2,000 taon gamit ang kasalukuyang uri ng pagbabago, ang palatandaang ito ay hindi magaganap hanggang sa huling bahagi ng Mayo o maaga ng Hunyo.

(4) Angkin: “Ang Awit 81:3 ay sinasabi na ang trumpeta ay papatunugin sa Kabilugan ng Buwan dahil ito ay ang Bagong Buwan.”

“Magsihihip kayo ng pakakak sa bagong buwan, sa itinalagang panahon [H3677], sa ating dakilang kapistahan [H2282].” (Awit 81:3, ADB)

H3677 (keh'-seh) – Malinaw na mula sa H3680; tamang kabuuan o ang kabilugan ng buwan, iyon ay, ang pagdiriwang nito: – (panahon) na itinalaga. (Strong’s Greek & Hebrew Dictionary)1

H2282 (khag) – Ang salitang ito ay tinutukoy lalo na sa isang “kapistahan na siniyasat ng isang peregrinasyon.” (The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words)

Ang Suliranin/Pagpapalagay: Ang Araw ng Bagong Buwan ay hindi matatawag saanman na isang khag sa Kasulatan. Ilan sa mga nagtataguyod ng pamamaraan na ito ay mangangatuwiran na ito ay hindi totoo sa pagpunto sa Hosea 2:11 at Ezekiel 45:17, ngunit ang mga “bagong buwan” sa mga tekstong ito ay nabanggit nang hiwalay mula sa mga Sabbath at mga khag. Kahit na ang mga Araw ng Bagong Buwan ay tinukoy bilang mga khag, mayroong isang ikalawang balakid sa siping ito na hindi maaaring maresolba ng mga nagtuturo na ang Awit 81:3 ay nagpapatotoo na ang pakakak o trumpeta ay papatunugin sa Kabilugan ng Buwan dahil ito ang Bagong Buwan: Sa konteksto, ang Awit 81 ay sinasalita ang tungkol sa exodo ng Israel mula sa Egipto. Ang pinakamakatuwirang pagpapaliwanag ng berso 3 ay tinutukoy nito ang kabilugan ng buwan na sumsabay sa Paskua at Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa. (Umalis ang Israel mula sa Egipto sa gabi (Deuteronomio 16:1) sa unang araw ng Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa (Mga Bilang 33:3) – sa ika-15.)

Isang malakas na ebidensya laban sa Kabilugan ng Buwan bilang parola para sa Araw ng Bagong Buwan ay naitala kapag pag-aaralan ang tiyempo ng mga kapistahan. Dalawang mahahalagang peregrinasyong kapistahan ang nagaganap sa ika-15 ng buwan. Ang mga ito’y Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa at Pista ng mga Tolda. Sa Kanyang banal na pangangalaga, nagtalaga si Yahuwah na ang mga pagsasaoras ng dalawang kapistahang ito ay sumasabay sa Kabilugan ng Buwan, upang luwagan ang mga pasanin sa paglalakbay ng Kanyang bayan. Ang ating mapagmahal na Ama ay isang Eloah ng mga detalye, at walang makakatakas sa Kanyang pansin. Kapag kinakailangan Niya ng peregrinasyon, Siya ang nagsasaayos ng tiyempo kapag ito ang pinakamaluwag para sa Kanyang bayan.2 Ito’y makikita rin natin sa katunayan na walang mga peregrinasyon ang kailangan sa Taglamig. Kaya kung Siya ay maingat upang iwasan ang pagmandato ng isang peregrinasyon sa Taglamig, ibig Niya na maging mapagmahal at maingat upang maiwasan ang pagtatalaga ng isang peregrinasyong kapistahan kapag ang buwan ay halos ganap na madilim.


1 Ilan ay nagpahiwatig na ang keh'seh, batay sa salitang-ugat nito (H3680; kâsâh), ay dapat na isalin bilang “ikinubling buwan” sa halip na “kabilugan ng buwan,” ibig sabihin na ang trumpeta ay dapat na patunugin kapag ang buwan ay madilim (iyon ay pang-ugnay) upang maghudyat ng Araw ng Bagong Buwan. Maging ang pagpapaliwanag na ito ay nasa pagkakatugma sa bukang-liwayway matapos ang pang-ugnay na pamamaraan ng pagkalkula.
2 Gamit ang pagkalkula ng Kabilugan ng Buwan, ang ikalawang Sabbath ng bawat buwan, kabilang ang mga dakilang Sabbath ng Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa at Pista ng mga Tolda, ay magaganap sa ganap na kadiliman.

Ang Bagong Buwan: Chodesh (H2320)

Ang salitang Hebreo para sa “Bagong Buwan” ay chodesh [H2320], na isinalin din bilang “buwan.” Ang ugat ng chodesh ay chadash [H2318], na nangangahulugan na “para maging bago, pinabago, inayos.”

Isang napakalinaw na isyu ang ipinakita kapag nagkakalkula ng Araw ng Bagong Buwan sa Kabilugan ng Buwan, naroon ang buwan mula sa unang araw ay binaklas (nawalan ng liwanag), hindi ginawang bago. Agaran matapos ang buwan ay naging ganap, ito’y magsisimulang isuko ang liwanag. Ibig sabihin nito na ang pagitan ng gabi na ang Bagong Buwan ay ipinahayag at ang kinabukasan na kinilala bilang “Araw ng Bagong Buwan,” ang buwan ay nawalan na ng liwanag hanggang sa kalagitnaan ng buwan, matapos nito’y magsisimulang muli na magtayo. Ang Kabilugan ng Buwan na pagkalkula ay nilalabanan ang lahat ng lohika at ito’y hindi totoo sa kahulugan ng salita – chodesh/chadash.

Pagkilala ng mga Araw sa Anyo ng Buwan

Isang bagay na tatandaan rito ay sapagkat mayroong isa o dalawang madilim na araw sa kalagitnaan ng buwan kapag ginagamit ang pagkalkula ng Kabilugan ng Buwan, ang mga dakong yugto ng buwan ay hindi karaniwang inaanunsyo ang mga Sabbath. Kapag kinakalkula ang Araw ng Bagong Buwan sa Kabilugan ng Buwan1, ang sumusunod na mga yugto ng buwan ay nagiging pabagu-bago at hindi mahuhulaan, ninanakaw ang buwan ng banal na papel nito bilang isang parola, at ginagawa ang maaasahang pagtukoy ng mga araw sa anyo ng buwan na napakahirap, kung hindi imposible.


1 Mahalaga na tandaan na ang buwan ay maaaring lumitaw nang ganap sa loob ng higit pa sa isang araw bawat buwan. Ito ay gagawin ang hindi nagbabagong pagkalkula para sa mga nagsisiyasat na napakahirap.

Habang mayroong ibang ikalawang sipi na nabanggit ng mga nagtataguyod ng pagkalkula ng Kabilugan ng Buwan, nararapat sa kanila na walang tugon, sapagkat ang lahat (walang pagbubukod) ay walang iba kundi mga pagsisikap ng tagapaglahad upang pilitin ang kanilang pagpapalagay tungo sa teksto, isang balighong pagsisikap upang gawin ang Kasulatan na sumang-ayon sa kanilang mga ideya. Wala kahit isang piraso ng ebidensya upang itaguyod ang pagkalkula ng Kabilugan ng Buwan.

 

• Unang Nakikitang Gasuklay: Sinisiyasat ang Pinanindigang Makasaysayang Ebidensya (I-click para Lumawak.)

Isang bagay ang tiyak; ang pamamaraan na ginamit upang kalkulahin ang Araw ng Bagong Buwan sa panahon ni Yahushua ay ang tumpak. Walang indikasyon sa Bagong Tipan na mayroong isang alitan kung kailan ang mga Sabbath at mga Araw ng Kapistahan ay naganap. Malinaw, ang pamamaraan dahil dito na ginamit ay tama, sapagkat ito ay itinaguyod ni Yahushua.

Maraming matatapat na mga lunar Sabbataryan ang madalas sipiin ang mga pasalitang tradisyon ng mga Hudyo (iyon ay ang Babilonyang Talmud) bilang patunay na ang unang nakikitang gasuklay ang ginamit sa panahon ni Yahushua upang kalkulahin ang Araw ng Bagong Buwan. Ngunit maaasahan ba ang Talmud? Maaari ba tayo, sa pagpapala ng Langit, ay wawalisin ang lahat ng mga sumasalungat na ebidensya pabor sa pangunahing pagtatayo sa mga pasalitang tradisyon ng mga binabakas ang kanilang mga pinagmulan sa mga Pariseo?

Ang Talmud ay tunay na binubuo ng dalawang bahagi: (1) Mishna: Unang pangunahing paglalathala ng mga pasalitang tradisyon ng Hudyo, 220 AD; (2) Gemara: Rabinikong pagsusuri at komentaryo sa Mishnah, humigit-kumulang 500 AD. Sa Mishnah, makikita natin ang napakaraming patakaran, pamamalakad, at sanggunian na tungkol sa papel ng rabinikong hukuman sa pagsusuri ng mga saksi upang matiyak kung ang bagong buwan ay nakita na. Halimbawa:

“Ang sumusunod ay itinuring na walang kakayahan na maging mga saksi: mga sugarol na may dais, mga usurero, nagpapaanak ng kalapati, iyong mga may bahagi sa paglikha sa sabbatikong taon, at mga alipin. Ito ang patarakan: Lahat ng ebidensya na hindi maaaring matanggap mula sa isang babae ay hindi maaaring matanggap mula sa anumang sa ibabaw. . . . Kailanman (ang mga saksi) dapat sa kalsada sa isang araw at isang gabi, alinsunod sa kautusan na labagin ang Sabbath upang maglakbay doon, para ibigay ang kanilang ebidensya sa anyo ng buwan.” (Babylonian Talmud, Section Moed, Rosh Hashana, Chapter I, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/rh1.html)

Tandaan: Ang sipi sa ibabaw sa katunayan ay gumagawa ng walang saysay sa konteksto ng Biblikal na kalendaryong luni-solar. Ang pinakamaaga na maaari para sa buwan na makita gamit ang unang nakikitang gasuklay na pamamaraan ay susundan ang paglubog ng araw ng huling Sabbath (ang ika-29). Walang katuturan, dahil dito, na gumawa ng mga rasyon para sa isa na maglakbay sa Sabbath upang patotohanan na nakita nila ang buwan bago makita ang isang buwan ay maging posible. Ang Talmud, gayunman, ay hindi ipinagtanggol ang kalendaryong Biblikal. Sa halip, itinataguyod nito ang mga tuntunin ng kalendaryong Babilonya (iyon ay paglubog ng araw hanggang sa isa pa) at paganong kalendasyon (iyon ay araw ng Sabado na Sabbath).

“Mayroong isang malaking hukuman sa Jerusalem na tinawag na Beth Ya'azeq, kung saan ang lahat ng mga saksi ay nakilala, at kung saan sila’y siniyasat ng Beth Din. Mga dakilang kapistahan ang isinagawa rito (sa mga saksi) upang humikayat sa kanila na dalasin ang pagpunta. . . . Paano sinuri ang mga saksi? Ang unang pares ay ang unang sinuri. Ang matanda ay unang pinakilala, at sinabi nila sa kanya: Sabihin sa amin kung anong anyo ang nakita mo sa buwan; ito ba’y sa harap o likod ng araw? Ito ba ay sa hilaga o timog (ng araw)? Ano ang kataasan sa kagiliran? Sa aling panig ang pagdalisdis nito? Ano ang haba ng disko nito? Kung sumagot siya sa harap ng araw, ang kanyang ebidensya ay walang katuturan. Matapos nito, ipinakilala nila ang mas bata (saksi) at siya ay sinuri; kung ang kanilang patotoo ay natagpuan na sumang-ayon, ito’y tinanggap na wasto; ang mga nalalabing pares (ng mga saksi) ang tinanong ng nangungunang katanungan, hindi dahil ang kanilang patotoo ay kinakailangan, kundi para iwasan lamang sila mula sa pag-alis, pagkabigo . . .” (Babylonian Talmud, Section Moed, Rosh Hashana, Chapter II, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/rh2.html)

“Si R. Gamaliel ay nagkaroon sa isang tableta, at sa isang pader ng kanyang mataas na kwarto, mga larawan ng iba’t ibang yugto ng buwan, na ginamit niya upang ipakita sa karaniwang tao, sinasabi: ‘Nakikita mo ba ang buwan gaya ng larawang ito o katulad nito?’” (Ibid.)

Ang Talmud, gayunman, ay pinaninindigan ang maraming hindi Biblikal na mga doktrina. Halimbawa:

Apat na pagsisimula sa taon – “Mayroong apat na araw ng Bagong Taon, ibig sabihin: Ang una ng Nissan ay Bagong Taon para sa (ang pag-akyat ng) mga Hari at para sa (ang palagiang pag-ikot ng) mga kapistahan; ang una ng Elul ay Bagong Taon para sa ikapu ng baka, ngunit ayon kay R. Eliezer at R. Simeon, ito ay nasa una ng Tishri. Ang una ng Tishri ay araw ng Bagong Taon, para sa mga ordinaryong taon, at para sa mga sabbatikong taon at jubileo; at para rin sa pagtatanim ng mga puno at para sa mga lubigan. Sa unang araw ng Shebhat ay ang Bagong Taon para sa mga puno, ayon sa paaralan ng Shammai; ngunit ang paaralan ng Hillel ay sinasabi na ito ay nasa ika-15 ng kaparehong buwan.” [Tandaan: Ang mga Babilonyang pangalan ng mga buwan.] (http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/rh1.html)

Sabado na Sabbath (paglubog ng araw na pagkalkula) – “Itinuro ng mga rabi: Ang isa ay hindi magpapadala ng isang sulat sa isang Hentil sa Biyernes maliban kung itinalaga ang isang tiyak na kabuuan para sa paghahatid. Kung ang ganoong pagtatalaga ay hindi nagawa, sinasabi ng Beth Shamai ay hindi dapat ito ipadala, maliban kung ang mensahero ay mayroong oras upang maabot ang tahanan na tatanggap ng padala (bago ang paglubog ng araw); ang Beth Hillel, gayunman, ay pinapanatili: Maaari niyang gawin ito kung ang mensahero ay may oras upang maabot ang tahanan na pinakamalapit sa pader ng siyudad kung saan ang liham ay ibibigay.” (Babylonian Talmud, Section Moed, Shabbat, Chapter II, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/shabbat1.html)

Ang isang Sabado na Sabbath ba (Biyernes ng gabi hanggang Sabado ng gabi) ang siniyasat ng matapat kay Yahuwah sa panahon ng makalupang paglilingkod ni Yahushua? Hindi, tiyak na hindi. Malinaw ang Kasulatan na ang kalendaryo ni Yahuwah ay luni-solar, at ang Biblikal na araw ay nagsisimula sa bukang-liwayway, hindi sa paglubog ng araw. Ang hindi Biblikal na Sabado na Sabbath ay malinaw na pinagtibay ng mga may-akda ng Talmud matapos ang unang siglo1, sapagkat ang Babilonyang kasanayan ng pagsisimula ng araw ay sa paglubog ng araw. Ang puntong ito ay hindi maaaring bigyang-diin nang sobra. Nalalaman natin nang may katiyakan na ang mga hindi Biblikal na kasanayang ito ay pinagtibay matapos ang panahon ni Yahushua, subalit nandyan sila, tabi-tabi sa mga magkakatulad na patotoo ng mga may-akda na ang Bagong Buwan ay kinalkula ng unang nakikitang gasuklay. Ito’y hindi tila makatuwiran o responsable na ipahiwatig na dapat nating yakapin ang unang nakikitang gasuklay na pamamaraan (at ang diumano’y kasaysayan) na niyakap ng mga may-akda ng Talmud, kung kailan mayroon tayong ganap na kaalaman na ang kaparehong grupo ng mga indibidwal na nagsulat ng mga doktrina na antitetiko sa malinaw na mga pagtuturo ng Kasulatan. Malinaw, ang Talmud ay hindi isang mapagkakatiwalaang salamin ng kabuhayan ng Hudyo sa panahon ng makalupang paglilingkod ni Yahushua.

Ang Babilonyang Talmud, ayon sa mga rabi na nagsulat nito, mas nararapat ng pagtalima kaysa sa Bibliya!

“Nasusulat [Mangangaral xii. 12]: . . . Ibig sabihin nito: ‘Anak ko, mag-ingat sa pagtalima ng rabinikong kautusan (maging higit pa sa biblikal); sapagkat habang ang mga biblikal na kautusan ay para sa karamihan ng bahagi ay positibo at negatibo . . . ang mga rabinikong kautusan, kapag nilabag, ay masasangkot sa parusang kamatayan.” (The Babylonian Talmud, Section Moed, Erubin 21b, Chapter II, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/eruvin2.html)

Kabilang rin sa Talmud ay isang dakilang lawak ng listahan ng halos bawat gawa na maiisip na pinahintulutan o ipinagbawal sa Sabbath – ayon sa mga rabi. Ang Talmud ay tunay na isang pagtitipon ng mga paninindigan at mga tradisyon na binalangkas ng mga Pariseo. Gaano kabigat ang maaari nating ibigay sa isang aklat na ang pundasyon ay itinatag sa walang iba kundi ang mga pasalitang tradisyon ng mga tinanggihan ang Kordero ni Yahuwah at tinalikuran ang Liwanag ng sanlibutan?

“Pagkatapos, dumating kay Yahushua ang mga Pariseo at mga tagapagturo ng Kautusan galing sa Jerusalem, at sinabi nila, Bakit nilalabag ng iyong mga alagad ang kaugalian ng matatanda? Hindi sila naghuhugas ng kanilang mga kamay bago kumain. Sumagot siya sa kanila, At bakit nilalabag naman ninyo ang utos ng Elohim dahil sa inyong kaugalian?” (Mateo 15:1-3, FSV)

Dapat tayong hindi magbibigay ng mas maraming bigat sa tradisyon kaysa sa nararapat. Habang ang lahat ng makukuhang impormasyon ay dapat kunin sa pagsasaalang-alang kapag nagsasagawa ng isang matapat na pagsisiyasat, dapat palagi nating isaalang-alang ang pinagkukunan at manumpa sa katapatan sa bigat ng ebidensya, kahit na ang paghahatol ay hindi sumang-ayon sa ating unang ipinalagay.

Habang maraming mananalaysay, ensiklopedya, at mga talatinigan ng Bibliya ang nagpapatotoo na ang Biblikal na buwan ay nagsimula sa unang nakikitang gasuklay, wala nang ibang nag-aalok ng anumang tunay na ebidensya upang itaguyod ang kanilang mga angkin. Tila sila’y kumakapit nang malaki sa tradisyon, maging ang mga may-akda ng Universal Jewish Encyclopedia ay maluwag sa loob na inamin.

Kakaunti lamang ang nakakaalam ng hakbang ng pagtukoy ng kalendaryo hanggang sa ikalawang siglo C.E., noong ang isang paglalarawan ay ibinigay ang tradisyonal na kasanayan, ito’y tumakbo sa sumusunod: Sa ika-30 araw ng buwan, isang konseho ay matutugunan na tanggapin ang patotoo ng mga saksi na nakita nila ang bagong buwan. Kung dalawang mapagkakatiwalaang saksi ay gumawa ng pagtitiwalag sa araw na iyon, ang konseho ay ipapahayag ang isang bagong buwan upang magsimula sa araw na iyon… Kung walang saksing lumitaw, gayunman, ang bagong buwan ay ituturing bilang pagsisimula sa araw kasunod ng ika-30.” (Universal Jewish Encyclopedia, p.632)

Ang punto, rito, ay ganito lamang. Hindi natin, bilang mga responsableng mag-aaral ng Bibliya, itatayo nang eksklusibo sa mga pasalitang tradisyon ng mga Hudyo, habang winawalis ang lahat ng ibang ebidensya sa ilalim ng alpombrang salawikain. Dapat tayong madasaling ilagak ang ating sarili palagi sa bigat ng ebidensya, saanman ito patungo.


1 Ilan ay ipinahiwatig na ang Babilonyang kasanayan ng pagtalima sa isang Sabadong Sabbath at ang pagsisimula ng araw sa paglubog ng araw ay natutunan ng mga Hudyo sa panahon ng kanilang Babilonyang pagkabihag. Ito ay tiyak na posibilidad. Gayunman, maaari tayong makasiguro na si Yahushua ay hindi itinaguyod ang mga ito o anumang ibang hindi Biblikal na mga kasanayan. Ang punto lamang rito ay ang mga doktrina na itinaguyod ng Talmud ay hindi isang mapagkakatiwalaang salamin ng pangunahing kabuhayan ng Hudyo sa panahon ng makalupang paglilingkod ni Yahushua. Itinatag iyon, hindi natin maaaring gamitin nang responsable ang Talmud upang pangatuwiranan ang paggamit ng unang nakikitang gasuklay.

 

 

Sa wakas, kapatid,
“Suriin ninyong mabuti ang lahat ng bagay; panghawakan ninyo ang mabubuti.”
(1 Tesalonica 5:21, FSV)

_______________________________________________________

Nauugnay na Nilalaman: