Si Tenyente Koronel John Patterson ay may isang trabahong gagawin. Ang karera para makumpleto ang daambakal ng Uganda-Mombasa ay isinasagawa. Ang trabaho ni John ay magtayo ng tulay sa ibabaw ng Ilog Tsavo. Bilang isang tao na nagpakasaya sa malakihang pangangaso, naghahangad si John na makakuha ng ilang tropeo habang nakapwesto roon. Habang siniyasat ang kanyang bagong tahanan sa maayang gabi ng Marso noong 1898, kakaunti lang sa nalalaman niya na malapit lang sa kanya ay isang nakatatakot na presenya, isang masamang intelihensya, nagkukubli sa nagtitipong kadiliman.
Ilang araw matapos ang kanyang pagdating, dalawa sa pinakamahusay niyang manggagawa ang nawawala. Sila lamang ay una sa marami. Tatlong linggo ang lumipas, nagising si John sa balita na isa sa kanyang Indyanong opisyal, si Ungan Singh, ay namatay. Isang gabi ang leon ay nakitang umulos ang ulo nito sa pintuan ng tolda ni Singh. Dala-dala si Singh sa leeg, hinila siya at ginawang pagkain. Agad nagtakda si John kung paano huhulihin ang hayop, sapagkat minsan ang leon ay may panlasa sa dugo ng tao, ito’y nagiging imposible na masiyahan. Gayunman, lahat ng sinubukan niya, ay bigo. Marami at marami pang tauhan ang dinala habang sumisigaw mula sa kani-kanilang mga tolda tuwing gabi para maging hapunan ng leon.
Para sa katakutan ng lahat, agad naging malinaw na hindi lamang isa, kundi dalawang leon ang magkasamang gumagawa! Sa loob ng siyam na buwan, ang mga leon na ito ay patuloy na panganib sa lahat ng nagtatrabaho sa daambakal. Habang lumilipas ang panahon, ang mga leon ay lumaking mas matapang.1 Ang mga karaniwang Indyanong manggagawa ay nagsimulang katakutan na ang mga ito ay hindi mga hayop, kundi mga demonyo. Syempre, ang kanilang mahiwagang kakayahan na maiwasan ang mga tambangan at patibong, walang tunog na nakakalusot sa mga makakapal na harang, pabayaang mabuhay ang mga hayop at tanggihan ang paing may lason na iiwan para sa kanila, nanghiram ng suporta sa ideya.2
Sa una, sila [ang mga leon] ay hindi palaging matagumpay sa kanilang pagsisikap na dalhin ang biktima, ngunit habang lumilipas ang oras, sila’y tumigil sa wala at tunay na matatapang sa anumang panganib upang makuha ang kanilang paboritong pagkain. Ang kanilang pamamaraan ay naging mahiwaga, at ang kanilang paniniktik ng tao ay tamang-tama at tiyak ang tagumpay, kaya ang mga trabahador ay matibay na naniwala na ang mga ito ay hindi tunay na mga hayop, kundi mga diyablo sa hugis ng leon . . . Halos sila’y lumitaw rin, na ekstraordinaryo at may mahiwagang kakayahan ng paghahanap ng aming mga plano antimano, kaya gaano man maaasahan o gaano katukso ang patibong na inilatag namin para sa kanila, sila’y walang paltos na nakakalusot sa partikular na lugar at hinuhuli ang kanilang biktima sa gabi mula sa ibang kampo . . . walang magulo o matakot sa kanila sa pinakakaunti, at maliban sa bilang pagkain, ipinakita nila ang ganap na paghamak sa mga tao. Minsang nagpatumba ng biktima, hindi nila pahihintulutang may humadlang sa kanila mula sa pagtamo sa kanya, siya man ay protektado ng isang makapal na harang, o sa loob ng isang saradong tolda, o pag-upo sa paligid ng maliwanag na apoy. Ang pagbaril, pagsigaw at dupong na pinagpapalitan nila ay dinala sa panunukso.3
Ang mga leon ay naging mas mabagsik kaya sila tumigil sa paghila nang palayo ng kanilang mga biktima, kinakain na sila sa distanya lamang ng mga nakaligtas. Ang paghahari ng sindak na ito ay tuluyang natapos noong Disyembre noong ang pagtatrabaho sa daambakal ay tumigil sa loob ng tatlong linggo.
 |
| Isa sa mga mangangain-tao ng Tsavo. |
Isang may karanasang bigating mangangaso ang inupa upang patayin ang mga leon ay pinatay ng mga hayop na naubusan ng lahat ng takot sa mga tao. Sa huli, matapos halos mabawian ng kanyang sariling buhay sa pamamaraan, napatay ni John Patterson ang unang mangangain-tao. “Ang premyo ay tunay na dapat ipagmalaki; ang kanyang haba mula sa dulo ng ilong hanggang sa dulo ng buntot ay siyam na talampakan at walong pulgada, nakatayo sa tatlong talampakan at siyam na pulgadang taas, at kailangan ng walong tao para dalhin siya pabalik sa kampo.”4 Ilang linggo ang lumipas, ang ikalawang leon ay napatay. “Siyam na talampakan at anim na pulgada ang haba mula sa dulo ng ilong hanggang sa dulo ng buntot, at tatlong talampakan at labing-isa’t kalahating pulgada ang taas.”5 Iyon ang pagwawakas ng bangungot ng karahasan na kumuha ng hindi bababa sa 35 tao.6
Mayroong bagay na likas na nakatatakot tungkol sa isang nakapangangambang presenya, malakas, matalino at masama, nagkukubli sa dulo lamang ng iyong paningin. Hindi ka maaaring makakuha ng mabuting pagtingin rito, ngunit nalalaman mo na nandyan lamang iyan: isang panandaliang sulyap, isang pakiramdam lang, isang diwa na ikaw ay nasa panganib. Ganito ang karanasan ng mga trabahador ng daambakal na nakatagpo ng mga mangangain-tao ng Tsavo. Isa lamang ang maaaring makaisip ng kasidhian ng damdamin at lundo, nalalaman na ang ganitong masama ay umaaligid sa malapit lang, matalino, matiyagang naghihintay ng pagkakataong pumatay muli.
Ngunit sa ngalan ng paglalarawan, magdagdag tayo ng isang ikot sa mga katunayan. Ipagpalagay na si Tenyente Koronel, sa isang desperadong tangka na mahanap ang mga mangangain-tao at protektahan ang kanyang mga tauhan, nakipag-ugnayan ng isang lokal na katutubo na kilala sa pagsasanay ng mga leon: mga leon na sinanay para manghuli at pumatay ng ibang leon. Ipagpalagay na nag-upa si Patterson ng katutubo upang dalhin ang kanyang maamo, sinanay nang mabuti na mga leon sa kampo. Matapos ang panimulang pagkabigla at kayamutan, ang mga trabahador ay nagsimulang lumuwag noong nakita nila kung gaano kagiliw at palakaibigan ang mga alagang leon. Ang mga trabahador ay kinaibigan ang mga bantay na leon: inalagaan sila, inaabutan ng pagkain, tinatanggap sila bilang isang mahalagang bahagi ng buhay sa kampo. Ang mga maaamong leon ay hindi na umaasa para sa tagumpay na sumagupa ng mga mababangis na mangangain-tao, kundi sila’y lumabas para takutin at palayasin ang mga ligaw na leon.
Gayunman, matapos ang ilang linggong kapayapaan, sumugod muli ang mga mangangain-tao, at muli at patuloy pang muli; palaging may mahiwagang kamalayan ng kung saan ilalagay ang patibong. Ang nakatatakot na katunayan ay tuluyang bumukang-liwayway na ang kanilang mga kaibigang hayop, ang “sinanay nang mabuti, magiliw” na mga leon sa katunayan ay responsible para sa karumal-dumal na mga pagkamatay ng mga manggagawa. Sa pagtutuon sa panganib, sila sa katunayan ang naghatid ng nakamamatay na banta direkta sa loob ng kampo.
Sa anong punto ang mga tao ng daambakal na pinakamalapit sa panganib? Noong sila’y nabubuhay sa dulo ng kutsilyo ng tensyon, makipagsiksikan sa mga tolda, nanginginig sa likod ng mga barikada, nalalaman na may mga masasamang mangangain-tao na tumitiktik sa kampo? O noong sinalubong nila ang mga mangangain-tao sa loob ng kampo, tinanggap sila na ligtas, inalagaan at pinakain, lahat habang hindi nalalaman na ang mga mangangain-tao mismo sa paligid nila at sila’y nagpapakampante sa pagbabantay? Ito ay hindi tamad na pagpapalagay lamang. Sa halip ito ay naganap na sa napakalaking antas, wala pang nakakita nang higit pa, nag-aral nang sapat na lalim para makilala ito.
Ang mga Babilonyang leon na bukas na tiniktikan ang kampo ng Kristyanismo ay mga leon ng pagsamba sa araw ng Linggo. Ang mga sumasamba sa araw ng Sabado, nahatulan ng budhi sa pagsamba sa ikapitong araw ng sanlinggo, ay palabas na tinitigan; at mayroong panganib sa paniniwala na anumang tao, papa man o iba pa, ay mayroong kapangyarihan na baguhin ang walang hanggang kautusan ng isang tunay na Eloah. Mas mabuti para sa panganib ng kasinungalingang ito na isiwalat. Gayunman, mayroong mas dakilang panganib. Ito ay mas kagimbal-gimbal, mas epektibo dahil ito ay hindi kilala bilang isang panganib. Ito’y nakatago sa payak na paningin. Ang mga “alagang leon” na tinanggap bilang ligtas ay araw ng Sabado, ang mismong puso ng mga hiwaga ng Babilonya.
Gaya ng mga trabahador ng Daambakal ng Uganda-Mombasa sa binagong kwento na nakatuon sa mga leon sa labas, habang pinabayaan ng lahat ang panganib ng “maamong” leon sa gitna nila, ang diyos ng Sabado ay nakatago. Noong si Nimrod/Saturn ay pinatay para sa idolatrya, ito’y malalim na nagpasindak sa lahat ng sumamba sa kanya para sa kahanga-hangang lakas. Ang ganoong kadakila ay nagawang patayin, at sa nakasusuklam na paraan, ay nagdala sa idolatrya sa pagkukubli.7
Ngayong si Shem ay makapangyarihang nilabra sa mga isipan ng tao sapagkat para hikayatin sila na gumawa ng isang kakila-kilabot na halimbawa ng dakilang Rebelde, and noong ipinadala ang pinaghiwa-hiwalay na mga bahagi ng katawan ng Rebelde sa mga pangunahing siyudad, kung saan walang dudang itinatag ang kanyang sistema, agad mararamdam na, sa mga kalagayang ito, kung ang idolatrya ay magpapatuloy – kung, higit sa lahat, ito ay para isagawa ang isang hakbang nang pasulong, kailangang-kailangan itong isagawa sa palihim na paraan. Ang takot ng pagbitay, iginawad sa isa na lubos na makapangyarihan gaya ni Nimrod, ginawang kailangan iyon, para sa ilang panahon na dumating sa pinakamaliit, ang kalabisan ng pag-iingat ay dapat gawin. Sa mga pangyayaring ito, pagkatapos, nagsimula, . . . ang sistema ng “Hiwaga,” na, sentro ng Babilonya, ay lumaganap sa buong mundo. Sa mga Hiwaga, sa ilalim ng tanda ng pagkukubli at ang pagpapatibay ng panunumpa, at sa mga paraan ng lahat ng mayayamang pinagkukunan ng mahika, ang mga tao ay unti-unting bumalik sa idolatrya na hayagang pinigilan, habang ang mga bagong tampok ay idinagdag sa idolatryang iyon kaya ginawa itong mas mapanglait kaysa sa dati.8
Ang kakaunting matuwid ay hindi nagawang ganap na tapatan ang agos ng pagtalikod at rebelyon. Ang pagpatay kay Nimrod ay ipinadala lamang ang paganismo sa ilalim ng lupa hanggang, sa unang pagkakataon, ito’y sumiklab gaya ng isang napakalakas na dagsa, mas lumago sa mas dakilang kapangyarihan at impluwensya, pinaparumi ang bawat kultura na nagpalunod sa mga ito.
Ang sinaunang Kristyanismo ay nawalan ng natatanging primitibong kabanalan sapagkat ang paganismo ay tinanggap at hinawaan ang Kristyanismo. Ang bago, pinagsamang Babilonyang Kristyanismong ito, kasama si Saturn na nakatago nang malalim sa puso nito, ay nagsimulang makuha ang pag-akyat sa mga mas tradisyonal na anyo ng paganismo noong ikaapat na siglo habang ang kabisera ng Imperyong Romano ay inilipat mula Roma hanggang Constantinople.
Maagang-maaga, nagawa ng mga obispo ng Roma na ipakita ang mapagmalaki at mapaghangad na diwa; ngunit, para sa unang tatlong siglo, inangkin nila para sa kataas-taasang karangalan ay itinatag lamang sa dignidad ng kanilang nakikita, gaya ng imperyal na siyudad na iyon, ang kabisera ng Romanong mundo. Noon, gayunman, ang upuan ng imperyo ay tinanggal at inilipat sa Silangan, at ang Constantinople ay binantaang lahuin ang Roma, ilang bagong batayan para sa pagpapanatili ng dignidad ng Obispo ng Roma ang dapat na hangarin. Ang bagong batayan na iyon ay itinatag noong, mga 378, ang Papa ay naging tagapagmana sa mga susi na simbulo ng dalawang kilalang Paganong diyos sa Roma. Si Janus na may dalang susi,9 at si Cybele na may susi ring dala;10 at ito ang dalawang susi na minarkahan ng Papa sa kanyang mga kamay bilang tanda ng kanyang espiritwal na kapangyarihan.11
Ito’y isang kahanga-hangang pagkilos. Sa pagpapakita ng sarili sa mga pagano bilang kumakatawan kay Janus at Cybele, at kaya nararapat na tagapagmana ng kanilang mga “susi,” ang papa ay sinugurado para sa sarili ang posisyon ng kapangyarihan sa kanila. Ang susunod na hakbang ay para lamang makumbinsi ang mga Kristyano na siya ang nararapat na tagapagmana ni Pedro ang Apostol at nararapat na tagapagmana ng kanyang mga “susi.”
| Bagama’t ang panlupang dignidad ng Roma bilang isang siyudad ay dapat na manghina, ang kanyang sariling dignidad bilang Obispo ng Roma ay magiging mas matatag kaysa sa noon. Sa polisiyang ito, patunay na siya ay kumilos. Ilang panahon ang pinahintulutang lumipas, at pagkatapos, habang ang ikinubling paggawa ng Hiwaga ng Katampalasanan ay naghanda ng landas para rito, sa kauna-unahang pagkakataon, nagawa ng ipahayag ng Papa ang kanyang kadakilaan, gayong itinatag sa mga susing ibinigay kay Pedro. Taong 378, siya ay itinaas sa posisyon na ibinigay niya, sa Paganong pagtingin, ang kapangyarihan ng mga susing tinukoy niya. Noong 431, at hindi bago nito, isinapubliko niya ang angkin sa pag-aari ng mga susi ni Pedro.12 |
 |
| Sinamantala ang pagtitiwala ng mga Kristyano, sinigurado ng Papa para sa sarili ang dakilang posisyon ng kapangyarihan bilang ulo ng parehong Kristyanong Simbahan at paganong relihiyon.
Hindi mahirap na makita kung paano ang mga Pagano na magsasama-sama sa papa ang lahat na mas maluwag sa loob kapag kanilang narinig na nahanap niya ang kanyang kapangyarihan sa pagtataglay ng mga susi ni Pedro. Ang mga susi na dala ng Papa ay mga susi ng isang “Pedro” na kilala ng mga Paganong kasapi sa mga Hiwaga ng Chaldean . . . . Mayroong isang “Pedro” sa Roma na ginagamit ang pinakamataas na lugar sa Paganong kaparian. Ang pari na nagpaliwanag sa mga Hiwaga sa mga kasapi ay minsang tinawag sa isang terminong Griyego, ang Hierophant; ngunit sa sinaunang Chaldee, ang tunay na wika ng mga Hiwaga, ang kanyang titulo, ay binigkas nang walang puntos, ay “Pedro” – iyon ay “ang tagapagsalin."13, 14 |
Ang eskudo ng Vatican City ay ipinapakita ang mga susi nina Janus at Cybele, kasalukuyang inangkin ng papa. Ang sagisag na ito ay nasa puti at gintong likuran ng watawat ng Vatican. |
Ang mataas na pari ng mga paganong hiwaga, ang Dakilang Tagapagsalin ay itinuro ang mga nakatagong lihim sa mga pinakamatataas na antas ng mga baguhan na likas na ginayakan ng mga susi nila Janus at Cybele, sapagkat siya ang nag-iisa na makakapagpakita ng mga hiwagang ito.
Kaya maaari nating makita kung paano ang mga susi nila Janus at Cybele ay dumating sa kaalaman bilang mga susi ni Pedro, ang “tagapagsalin” ng mga Hiwaga. Oo, mayroong pinakamalakas na ebidensya na, sa mga bansa na malayo, at malayo mula sa Roma, ang mga susing ito ay kinilala ng mga kasaping Pagano ay hindi mga “susi ni Pedro,” kundi mga susi ng isang Pedro na tinukoy sa Roma. . . . Ang pag-iral ng ganoong titulo ay lubos na mahalaga na makaligtaan ng Kapapahan; at, ayon sa karaniwang polisiya nito, ito’y sigurado, kung may pagkakataon, upang buksan sa talaan ng sarili nitong pagpapalakas. At ang pagkakataong iyon ay lumitaw. Nung dumating ang Papa, gayon na ginagawa niya, sa malapit na koneksyon sa Paganong kaparian; kapag dumating sila sa wakas . . . sa ilalim ng kanyang kontrol, anumang mas karaniwan kaysa sa hanapin hindi lamang na mapakasundo ang Paganismo at Kristyanismo, kundi para ilabas na ang Paganong “Pedro-Roma,” kasama ang kanyang mga susi, ibig sabihin ay “Pedro ng Roma,” at ang “Pedro ng Roma” ay ang mismong apostol na pinagkalooban ng Panginoong [Kristo Yahushua] ng “mga susi ng kaharian ng langit”? Dahil dito, mula lamang sa kuliling ng mga salita, ang mga tao at mga bagay na talagang magkaiba ay pinaghalo; at ang Paganismo at Kristyanismo ay pinaghalo, kaya ang matayog na ambisyon ng masamang pari ay maaaring palugurin; at kaya, sa mga nabulag na mga Kristyano ng paghihimagsik, ang Papa ay kumakatawan kay Pedro ang apostol, habang sa mga kasaping Pagano, siya lamang ay kumakatawan kay Pedro, ang tagapagsalin ng kanilang kilalang mga Hiwaga.15
Ang titulo ng papa ay lubos na naglalarawan. Ang salitang “katoliko” ay nangangahulugang “pangkalahatan.” Bilang ulo ng Simbahang Katoliko, siya rin ay ang lider ng Romanong Simbahang Katoliko. Ang lihim ay maingat na pinanatili sa loob ng mismong kaibuturan ng isang magkakabit na kalituhan ng mga rito, simbulo, seremonya at ritwal ay ang pagkakakinlanlan ng nakatagong diyos. Sa pamamagitan ng kanyang pagpapalagay ng kapangyarihan sa pagmamana ng mga susi nila Janus at Cybele, ang papa ay ang nag-iisang lehitimong ulo ng mga hiwaga ng Babilonya. Ang mismong pangalan ng pinagsamang sistema ng relihiyon na ito ay ibinigay sa Bibliya bilang “Mahiwagang Babilonya.”16
Tayo ngayon ay tatanungin lamang kung ano ang pangalan kung saan si Nimrod ay nakilala bilang diyos ng mga Chaldeang Hiwaga. Ang pangalang iyon . . . ay Saturn. Ang Saturn at Hiwaga ay parehong salitang Chaldee, at sila ay maugnaying mga termino. Habang ang Hiwaga ay tanda ng Nakatagong sistema, ang Saturn ay tanda ng Nakatagong diyos.17 Sa mga kasapi, nakalantad ang diyos; sa lahat ng iba, siya ay nakatago. Ngayon, ang pangalang Saturn sa Chaldee ay binigkas na Satur; ngunit, ang nalalaman ng bawat iskolar na Chaldee, naglalaman lamang ng apat na letra – Stur.
Ang pangalang ito ay eksaktong naglalaman ng Apokaliptong bilang na 666:
S = 60
T = 400
U = 6
R = 200
Kung ang papa ay, habang nakita natin, ang lehitimong kumakatawan kay Saturn, ang bilang ng Papa, na pinuno ng Hiwaga ng Katampalasanan, ay 666. Ngunit patuloy pang nahayag, . . . na ang orihinal na ngalan ng Roma mismo ay Saturnia, “ang siyudad ni Saturn.” Ito’y pinatunayan nila Ovid,18 ni Pliny,19 at ni Aurelius Victor.20 Dahil dyan, ang Papa ay . . . ang tanging lehitimong kumakatawan sa orihinal na Saturn hanggang sa araw na ito, at siya ay naghahari sa mismong siyudad ng pitong burol kung saan ang Romanong Saturn ay dating naghahari; at, mula sa kanyang paninirahan, ang buong Italya ay “matagal nang tinawag sa kanyang pangalan,” karaniwang tinawag na “ang lupain ni Saturn.”21
 |
| Eskudo ni Pope Benedict XVI |
Ang malalim na ibinaong lihim ng mga hiwaga ng Babilonya ay ang lahat ng pagsamba sa isang huwad na kalendaryo sa katunayan ay diretso sa nakatagong diyos, si Saturn, a. k. a. ang dakilang rebelde, si Nimrod. Habang ang panlabas na parada ng mga ritwal at seremonya ay pangunahing isinasagawa sa araw ng Linggo, ang nakatagong diyos sa ugat nito ay nananatiling si Saturn. Ang eskudo ng papa, si Benedict XVI, ay malinaw na sumisimbulo rito. Bawat papa mula pa noong ika-12 siglo ay mayroong personal na eskudo. Bawat isa’y pare-parehong isinama ang mga “susi ni Pedro” sa disenyo.
Ang Vatican website ay ipinaliwanag ang mga simbulong minarkahan sa kanilang personal na eskudo bilang “isang ulo ng Moro sa likas na kulay . . . Ito ay isang sinaunang sagisag ng Diyosesis ng Freising [Bavaria], . . . ang ulo ng isang Moro ay hindi bihira sa Europeong heraldero. Ito’y karaniwan sa tradisyong Bavarian.”22 Ang kabibi . . . ay ginamit sa loob ng maraming siglo para makilala ang kaibahan ng mga peregrino. Nais ni Benedict XVI na panatilihing buhay ang simbolismong ito . . . .” Ang hayop ay inilarawan: “Isang kayumangging oso, sa likas na kulay, ang inilarawan . . . Isang madaling interpretasyon: ang osong pinaamo ng kagandahang-loob ng Diyos ay ang mismong Obispo ng Freising; ang kawan na pasanin ay ang pasanin ng kanyang posisyon.”23
Ito’y maaaring angkop na simple, pulitikal na tamang pagpapaliwanag para sa masa, ngunit hindi ito ang mas malalim, nakatagong kahulugan. Ang eskudo ng papa ay tiyak na nilikha para sa kanya ni Arsobispo Andrea Cordero Lanza di Montezemolo (sa huli’y nilikha ang Kardinal.) Sinuman na pamilyar sa heraldero na inatasan na lumikha ng bagong personal na eskudo ng papa ay pamilyar sa tradisyonal na heraldikong kahulugan nito. Ang oso ay sumisimbulo sa “lakas, katusuan, kalupitan sa proteksyon ng kamag-anak ng isa.”24
 |
| Si Santiago ang Mamamatay-Moro. Ang tanyag na rebultong ito ay nasa pagtatanghal sa Cathedral ng Santiago de Compostela. Habang ang isang Muslim ay tinapakan hanggang mamatay sa ilalim ng paa ng kabayo, dalawa pang naghihingalong Moro ang nasa magkabilang tagiliran. Direkta sa harapan ay isang pugot na ulo ng Moro, walang taros na nakatingin sa papatay sa kanya. |
Ang ulo ng isang Moro ay “itinala ang petsa pabalik sa Gitnang Panahon noong itinuring na isang karangalan na kunin ang ulo ng isang Moro.”25 Ang ganitong simbolohiya ay hindi lamang isang insulto sa lahi, kundi isa ring paghamak sa bawat Muslim sapagkat ang Moro, ay bahagi ng Islamikong pananampalataya. Ang Krusada ay walang awang pinaslang ang mga Muslim, mga Hudyo at mga apostolikong Kristyano rin. Ito’y sa panahon ng mga Krusada na itinuring na karangalan ang pagpugot sa ulo ng isang Moro dahil sa kanyang relihiyon.
Ang kahulugang ito ay sinalungguhit sa kabibi. Maaaring totoo na ang kabibi “na ginamit sa loob ng maraming siglo para makilala ang kaibahan ng mga peregrino,” tiyakan na ito’y sumisimbulo kay Santiago, ang patron na santo ng Espanya. Ang kanyang dambana ay nasa Santiago de Compostela, isa sa tanging tatlong “banal na Katolikong siyudad.”26 Dahil ang Santiago de Compostela ay malapit sa dalampasigan ng Espanya, isang kabibi ang naging simbulo ng santo na ang dambana ay matatagpuan rito. Si Santiago ay karaniwang kilala bilang Santiago Mantamoros: Santiago ang Mamamatay-Moro! Ayon sa tradisyon, “Si Santiago ang Apostol ay lumitaw bilang isang mabangis na mandirigmang may dalang tabak na nakasakay sa kabayo upang tulungan ang mga hukbong Kristyano sa mga sagupaan laban sa mga Moro sa panahon ng Reconquista. Sa kabutihan ng kanyang pagkasanto, ang mga labanan kung saan bahagi si Santiago ang Mamamatay-Moro ay palaging nagreresulta sa mga tagumpay ng Kristyano laban sa kanilang mga Muslim na kaaway.”27
Ang mga kakila-kilabot na mga simbulong ito ay maingat na pinagpilian. Ang mga ito’y ginamit sa isang naiibang kaayusan ni Kardinal Ratzinger bago naging Pope Benedict. Noong 1981, itinalaga si Ratzinger bilang Kaganapan ng Kongregasyon para sa Doktrina ng Pananampalataya, dating kilala bilang Banal na Opisina ng Ingkisisyon. Ginawa siya nito na tagapagmana sa Dakilang Ingkisitor. Bago pa napiling papa, si Benedict ay isang kilala at matalinong teologo. Ang kanyang pasya na isama ang oso, isang kabibi at ulo ng isang Moro ay isang mapakay na pasya, sapagkat pinagkasunduan ng Vatican, “Si Kardinal Joseph Ratzinger, hinalal na Papa at kinuha ang pangalang Benedict XVI, ay pinili ang isang eskudo na mayaman sa simbolismo at kahulugan na naghahatid ng kasaysayan sa kanyang pagkatao at Pagkaobispo.”28
Noong Setyembre ng taong 2006, nagalit ang mga Muslim sa iba’t ibang panig ng mundo noong nagsipi si Benedict mula sa isang nakatagong Medyebal na teksto, sinasabing, “Ipakita sa akin kung ano ang hinatid ni Mohammed na bago, at dito ay makikita mo lamang ang mga bagay na masasama at hindi makatao, ganito ay gaya ng kanyang utos na ipalaganap sa pamamagitan ng tabak ang pananampalataya na itinuro niya.” Nainsulto ang mga Muslim at nanghahangad ng paghingi ng tawad.
“Si Salih Kapusuz, ang kinatawang ulo ng Turkong namumunong Partido AKP, sinabi na ang mga pahayag ni Pope Benedict ay alinman sa resulta ng kalunos-lunos na kamangmangan o isang sadyang pagbaluktot. ‘Mayroong siyang madilim na kaisipan na nagmumula sa kadiliman ng Gitnang Panahon,’ sinabi niya. ‘Siya ay darating sa kasaysayan na nasa kaparehong kategorya gaya ng mga lider na sila Hitler at Mussolini.’”29 Ang papa ay hindi kailanman nagbigay ng paghingi ng tawad, sa halip ay pinili lamang magpahayag ng kalungkutan na ilan sa mga tao ay talagang magagalit.
Ang katunayan na ang papa ay sinadyang piliin ang ganoong mga nagpapasiklab na simbulo sa “isang eskudo na mayaman sa simbolismo at kahulugan” para sa tiyak na dahilan ng paghahatid ng kasaysayan sa “kanyang pagkatao at Pagkaobispo” ay nananawagan ng katanungan: Tiyak na ano ang pinaplano ni Benedict para sa kanyang kapapahan?
Bukod sa mga nakapangingilabot, barbarong konotasyon na sinamahan ng paggamit ng isang ulo ng Moro sa personal na eskudo ng isa, mayroon pang isang mas malalim na antas ng simbolismo na dapat na maunawaan. Ang ulo na may pangkulay at mga tampok ng isang tao mula sa lahing Negroid ay ipinapakita kapag kinumpara sa kung paano kinatawan si Nimrod.
Napansin ko na si Nimrod, bilang anak ni Cush, ay isang negro. Ngayon, mayroong tradisyon sa Ehipto, naitala ni Plutarch, na si “Osiris ay maitim,” na, sa isang lupain kung saan ang pangunahing kulay ng balat ay madilim, dapat na nagpahiwatig ng isang bagay na higit pa sa ordinaryo sa pagkadilim nito. Ipinahayag rin ni Plutarch na si Horus, ang anak ni Osiris, “ay may magandang kulay ng balat,” at sa paraang ito, para sa karamihan ng bahagi, na si Osiris ay kinatawan. Ngunit mayroon kaming maliwanag na ebidensya na si Osiris, ang anak at asawa ng dakilang diyosa-reyna ng Ehipto, ay kumatawan rin bilang isang tunay na negro. Kay Wilkinson ay maaaring matagpuan ang isang representasyon niya na may mga malilinaw na tampok ng lehitimong Cushite o negro.30
Ang paglalarawang ito mula sa The Manners and Customs of the Ancient Egyptians31 ay direktang dinurugtong si Osiris kay Nimrod. Ang pangalang “Nimrod” ay nagmula sa Nimr, isang “leopardo,” at rada o rad “para lupigin.” Dahil dito, ang pangalan ay nangangahulugang “ang manlulupig ng leopardo.” 
Kaya ang balat ng isang leopardo ay malapit na tinukoy kay Nimrod at ang mga mataas na kaparian ni Osiris ay nakasuot ng balat ng leopardo kapag tinawagan na mamuno sa anumang mataas na okasyon. “Ang kasuotang iyon ay direktang kumokonekta sa kanya [si Osiris] patungo kay Nimrod. Ang negrong-tampok na si Osiris ay dinamitan mula ulo hanggang paa ng isang batik-batik na kasuotan, ang pang-itaas ay ang mismong balat ng leopardo, at ang pang-ibaba ay batik-batik rin para tumugma rito.”32
Isa pang larawan ni Osiris33 ay nagpapakita ng mas maitim na balat kaysa sa madilim nang mga taga-Ehipto at, dagdag pa, inilarawan siya bilang isang higante. Pansinin ang isang paring nakatayo sa harap ni Osiris. Ito ay hindi isang bata; siya ay mayroong balbas. Ang pari ay nakasuot ng balat ng isang leopardo, ipinapakita na siya ay isang pari ni Osiris. Ang pintor ay hindi kinuha ang “artistikong kalabisan sa kalayaan,” inilalarawan ang mga anyo nang hindi matimbang. Sa halip, ang larawan ay naaayon sa iba’t ibang talaan na angkin na si Nimrod ay nasa mala-higanteng tangkad.
Saanman rin, si Nimrod ay kumatawan bilang maitim. “Sa India, ang batang Crishna (mariin ang itim na diyos), sa mga kamay ng diyosang si Devaki, ay kumatawan sa mabalahibong buhok at mga kapansin-pansing tampok ng lahing Negrito o Aprikano.”34 Mas maraming modernong representasyon ay ipinapakita rin si Crishna/Krishna na may naiibang kulay ng balat mula sa kanyang ina.
 |
 |
| Ang ukit na ito ay mula sa Hindu Pantheon, ipinapakita ang Hindu na Nimrod, si Krishna na may kapansin-pansing Aprikanong buhok at mga tampok (Edward Moor, London: T. Bensley, 1810). | Ang modernong likhang sining ay patuloy na inilalarawan si Krishna na may maitim na balat. |
Ang bigat ng ebidensya ay ibig na ipahiwatig na si Nimrod ay tunay na mayroon mga pisikal na katangian ng lahi ng Negrito. Sapagkat si Nimrod/Saturn ay ang diyos ng araw ng Sabado, at si Nimrod ay kumatawan bilang Aprikano sa hitsura, ang ulo ng isang Moro ay isang naaangkop na simbulo ng nakatagong diyos, si Saturn at ang araw ng pagsamba niya, ang araw ng Sabado. “Si Saturn, ang nakatagong diyos, – ang diyos ng mga Hiwaga, na sumasagisag sa Papa, na ang mga lihim ay ipinapakita lamang sa mga itinalaga”35 ay sumasagisag sa eskudo ni Pope Benedict bilang ulo ng isang Moro. Kitang-kitang simbulo na naunawaan lamang ng mga itinalaga ang nagpapahiwatig ng posisyon ng Papa bilang Dakilang Tagapagsalin ng mga Hiwaga.
Sa propesiya, ang oso ay sumisimbulo sa Medo-Persya.36 Ang pagtataas ng araw ng Linggo bilang isang banal na araw ay nagmula sa mga mahihiwagang relihiyon ng Persya, partikular ang Mithraismo. Ang oso, dahil dito, ay angkop na sumisimbulo sa pagtataas ng araw ng Linggo. “Ang gumaganang eskudo ay ang pagkakakilanlan.”37 Dahil dito, habang ang dalawang tanda ay nakamarka sa personal na eskudo ni Pope Benedict ay malalim na ibinaong mga simbulo ng araw ng Linggo at Sabado, ang kanilang mga layunin ay para matukoy ang nagmamay-ari sa kanila, para sa itinalaga, bilang pangunahing awtoridad ng parehong araw ng pagsamba. Para sa mga hindi itinalaga, ito ay dinala sa pagsasanay sa pamamagitan ng tuntunin na ang isa ay maaaring lumahok sa misa sa araw ng Linggo sa araw ng Sabado matapos ang alas-kwatro ng hapon at ito’y isinama na misa sa katapusan ng sanlinggo.38
Ngunit may isa pang huling hiwaga na dapat lagpasan: ang pagkakakilanlan ng sukdulang nakatagong diyos. Sino ang kumakatawan kay Nimrod? Ang apostol na si Pablo ay sinagot ang katanungang ito: “Sa halip, ang mga bagay na iniaalay ng mga pagano ay iniaalay nila sa mga demonyo at hindi [kay Yahuwah], at ayaw kong kayo'y maging kabahagi ng mga demonyo.”39 Ang kapangyarihan na pumukaw kay Nimrod at lahat ng kanyang mananamba ay walang iba kundi si Satanas, ang kaaway.
Ngayon, sa pagsisiyasat, ito’y maaaring mahanap sa katunayan, na habang Saturn ang pangalan ng nakikitang ulo, Teitan ang pangalan ng hindi nakikitang ulo ng halimaw [ng Pahayag 13]. Ang Teitan ay Chaldee na anyo ng Sheitan, ang mismong pangalan kung saan si Satanas ay tinawag mula sa panahong napakatanda ng mga mananamba ng Diyablo ng Kurdista; at mula sa Armenia o Kurdustan,40 ang pagsamba sa Diyablo na kumatawan sa mga Hiwaga ng Chaldean ay nagmula pakanluran sa Asya Minor, at pagkatapos ay sa Etruria at Roma. Ito’y hindi maitatanggi . . . na si Teitan, sa Paganong paniniwala, ay tinukoy bilang Dragon, o si Satanas.41
Maaaring mahirap para sa mga modernong magbabasa na makita ang koneksyon sa pagitan ng “Satanas” at “Teitan.” Gayunman, ang dugtong sa etimolohiya ay narito. Ang sinaunang Chaldee ay madalas binabago ang SH o S tungo sa letrang T. Isaalang-alang ang mga sumusunod na halimbawa:
Hebreong Chaldee
Shekel (para timbangin) Tekel
Shabar (para basagin) Tabar
Seraphim Teraphim
Asar (para maging mayaman) Atar
Tanggalin ang lahat ng mga panlilinlang, ang mga simbulo, ang mga paganong ritwal at mga Kristyanong pangalan; anong matitira sa kaibuturan ay ang pagkakakilanlan ng nakatagong diyos sa likod ng lahat ng sinauna at modernong huwad na relihiyon: si Satanas. Ito ay hindi isang pagtuligsa laban sa mga Romano Katoliko. Sa halip, ito ay isang pagkilala na ang “hiwaga ng katampalasanan”42 na sinabi ng apostol na si Pablo noong unang siglo ay lumaganap sa buong mundo, kabilang ang mga Hudyo at mga Protestante. Ang mga lumipas na siglo ay ibinaon ang patotoo tungkol sa mga hiwaga ng Babilonya nang napakalalim kaya wala maliban sa mga modernong itinalaga ang nakaaalam ng patotoo: lahat ng sumamba sa araw ng Sabado ay walang kamalayan na sumasamba kay Saturn/Sheitan/Satanas. Sa Kasulatan, ang Babilonya ay isang simbulo ng pagkalito at huwad na relihiyon. Gayunman, karamihan sa mga iskolar ay sang-ayon na ang pangalan sa katunayan ay nangangahulugang “Tarangkahan ng mga diyos.”
Ang araw kung kailan ang isa ay sumasamba ay ibinibigay ang pagsamba sa Diyos/diyos ng araw na iyon. Ang pagsamba sa isang huwad na kalendaryo ay nagiging isang tarangkahan sa mga huwad na diyos (mga demonyo). Ito ay isang tuntunin na kinilala mismo ni Kristo noong sinabi niya, “Sapagkat ang Anak ng Tao ay Panginoon ng Sabbath.”43 Ang panginoon ng araw ng Linggo ay ang Solis Invicti (ang hindi matinag na araw). Ang panginoon ng araw ng Sabado ay si Saturn/Sheitan/Satanas. Ang Panginoon ng araw ng Sabbath ay ang Manlilikha. Upang ibigay ang pagsamba sa tamang diyos, ang isa ay dapat sumamba sa araw ng Diyos/diyos na iyon, kalkulado ng Kanyang/kanyang kalendaryo. Isinasantabi muna ang paggawa at tumatalima sa banal na araw ng pamamahinga, ay isang pagkilos na kinikilala ang katapatan sa kabanalan na naglalatag ng angkin sa araw na iyon.
Huwag matukso na ipalagay na ang pagsamba sa araw ng Linggo ay ang mas mababa sa dalawang kasamaan. Ang pagsamba sa araw ng Sabado ay ibinigay ang pagsamba sa nakatagong diyos, si Saturn/Sheitan/Satanas. Gayunman, ang dalawang araw ng pagsamba ay hindi maaaring paghiwalayin. Ang pagsamba sa araw ng Linggo, ang “unang” araw ng sanlinggo, ay ipinagpapatuloy ang kasinungalingan na ang araw ng Sabado, ang “ikapitong” araw ng sanlinggo, ay dapat na ang tunay na Sabbath. Lahat ng sumasamba sa pagano/kapapahang kalendaryo ay lumikha, pinagpapatuloy at pinanatili ng mga mismong hiwaga ng Babilonya na ipinalagay na isang Kristyanong balatkayo noong ikaapat na siglo CE ay sumasama sa pagsamba kay Nimrod. Sa pagsasagawa nito, sila’y nagbibigay ng parangal sa kapangyarihan na nagpukaw sa kanya: si Satanas.
Ang mga Protestanteng sumasamba sa araw ng Linggo at araw ng Sabado ay nawalan ng katuwiran sa moral na kataasan sa mga Romano Katoliko. Ipinahayag ni Ginoong George Sinclair ng Ulbster: “Ang Romanismo ay isang dalisaying sistemang ginawang Kristyanong paganismo, at pangunahing naiiba mula sa tularan nito sa pagiging mas mapandaya, mas mabagsik, mas mapanganib, mas hindi nagpaparaan.”44 Ang malakas na pagtuligsang ito ay niyayakap ang lahat ng Kristyanismo, tunay nga, ang buong mundo ay nagkaisa sa paggamit ng huwad na kalendaryo ng mga hiwaga ng Babilonya/Roma.
Ang labanan sa pagsamba, ay nagsimula noong si Lucifer ay unang hinangad na agawin ang parangal na para lamang sa tunay na Eloah, ay sisiklab nang may tumataas na kasidhian sa nalalapit na katapusan ng panahon. Ito ang isyu ng panghuling pagpupunyagi sa dakilang tunggalian sa pagitan ng Manlilikha at ni Lucifer. Ang mismong katunayan na ang mga hiwaga ng Babilonya ay binuksan, kaya ang nakatagong diyos, si Saturn, ay kasalukuyang inilantad para sa pagiging demonyong sinasamba, ipinapakita na walang maaaring makagawa, na sa panahong sinasabi ng Pahayag na magaganap bago pa bumalik si Kristo sa atin.
Sa mga Apokaliptong pangitain, ito’y bago pa ang paghuhukom sa kanya, sa kauna-unahang panahon, nakikita ni Juan na ang Tumalikod na Simbahan na may pangalang Ang Dakilang Babilonya “na nakasulat sa kanyang noo” (Pahayag 17:5). Ano ang kahulugan ng pagsulat ng pangalang iyon “sa noo”? Ito ba’y karaniwang ipinahiwatig na, bago ibaba ang paghuhukom sa kanya, ang kanyang tunay na katangian ay lubusang umunlad, kaya ang lahat na may mga mata na makakakita, na may kakaunting espiritwal na pagkilala, ay mapipilitan, sapagkat ganito, . . . upang makilala ang kahanga-hangang kaangkupan ng titulo na idinikit ng Espiritu [ni Yahuwah] sa kanya. Ang paghuhukom sa kanya ay lantad nang minamadali sa kanya; habang ito’y paparating, ang Kalooban [ni Yahuwah], katulong ng Salita [ni Yahuwah], sa pamamagitan ng liwanag na bumubuhos mula sa lahat ng sulok, ginagawa ito na mas hayag na ang Roma ay ang mismong gawa ng Babilonya ng Apokalipsis; na ang mahalagang katangian ng kanyang sistema, ang mga dakilang bagay ng kanyang pagsamba, kanyang mga pagdiriwang, kanyang mga doktrina at disiplina, kanyang mga ritwal at mga seremonya, kanyang kaparian at kanilang mga order, ay lahat na inilipat mula sa sinaunang Babilonya.45
Ang sagupaan ay mas malaki pa kaysa sa Katoliko laban sa Protestante o sumasamba sa araw ng Linggo laban sa sumasamba sa araw ng Sabado. Ang Langit ay kasalukuyang ipinapakita sa mga isipan na matagal na pinadilim ng pagpapalagay at tradisyon ng mga kamalian ng mahiwagang paganong pagsamba na kabaligtaran sa mga patotoo ng pagsamba sa Manlilikha. Upang sumamba sa isang paganong diyos ay nangangailangan lamang na kalkulahin ang araw ng pagsamba sa isang paganong kalendaryo. Upang maipakita ang katapatan sa Manlilikha, ang Kanyang kalendaryong luni-solar ay dapat na gamitin upang tukuyin ang Kanyang banal na araw ng Sabbath. Ito ang isyu, ang pasya na haharapin ng lahat sa buong mundo: Sino ang iyong pagsisilbihan?
Nauugnay na Nilalaman:
1 Pangulo ng Estados Unidos at kilalang mahilig sa labas, si Theodore Roosevelt, sa pagkomento sa kwento, ipinahayag: “Sa tingin na ang insidente sa Uganda ng mga leon na kumakain ng tao . . . ay ang pinaka kapansin-pansing talaan namin na naitala.” (Personal na liham kay F. C. Selous na ipinadala, The Man-Eaters of Tsavo, ni John H. Patterson.)
2 Ang Kasulatan mismo ay tinutukoy ang mga hayop na sinapian ng mga demonyo. Tingnan ang Mateo 8:31-32.
3 Patterson, The Man-Eaters of Tsavo, "The First Appearance of the Man-Eaters," Chapter 2.
4 Patterson, op. cit., "The Death of the First Man-Eater," Chapter 8.
5 Patterson, op. cit., The Death of the Second Man-Eater," Chapter 9.
6 Isang pelikula ng kwento noong 1996, The Ghost and the Darkness, ay inangkin na 135 tao ang namatay. Ang bilang na ito ay batay sa isang pahayag na ginawa ni Patterson noong 1925. Ang aklat ni Patterson, inilathala noong 1907, nabanggit na 28 karaniwang manggagawang Indyano ang namatay “bilang karagdagan sa dami ng mga sinawing-palad na mga katutubong Aprikano na walang napanatiling opisyal na talaan.” Ang mga resulta ng isang bagong forensic na pag-aaral, inilathala sa Proceedings of the National Academy of Sciences, inilagay ang bilang na 35 tao ang kinain kasama ang mas maraming 75 na pinatay ngunit hindi kinain. Tingnan rin ang The Lion's of Tsavo: Exploring the Legacy of Africa's Notorious Man-Eaters, (New York: McGraw-Hill, 2004), ni Dr. Bruce Patterson.
7 Si Homer, inilarawan si Nimrod “bilang isang dakilang mangangaso; at napakatangkad . . . ang Makata ay inilarawan siyang Pelorian; na nangangahulugang isang bagay na malaki, at naaangkop lamang sa anumang mataas na tao . . . .” (William Holwell, A Mythological, Etymological, and Historical Dictionary, (London: C. Dilly, 1793) p. 308.)
8 Alexander Hislop, The Two Babylons, (New Jersey: Loizeaux Brothers, Inc., 1959) pp. 66 at 67.
9 Ovid, Fasti, lib. I. II. 95, 99, Vol. III, p. 18.
10 “Cybele,” Tooke's Pantheon of the Heathen Gods and Illustrious Heroes, tr. Andrew Tooke, (London, 1806), orihinal na Pantheum Mythicum Seu Fabulosa Deorum Historia ng iskolar na Heswita na si François Pomey, p. 153.
11 Hislop, op. cit., p. 207.
12 “Sa patunay ng katunayan na ang angkin na ito ay unang ginawa noong 431, tingnan ang Horæ ni Elliot, Vol. III, p. 139. Noong 429, nagbigay siya ng isang pahiwatig rito, ngunit noon lamang 431 na ang angkin na ito ay malawak at tiyakan na ginawa.” (Hislop, ibid., parehong sipi at talababa, orihinal na diin.)
13 Tingnan ang John Parkhurst, An Hebrew and English Lexicon, Without Points, (London, 1799), p. 602.
14 Hislop, op. cit., p. 208.
15 Hislop, ibid., pp. 208-210, orihinal na diin; tingnan rin ang Jacob Bryant, A New System or an Analysis of Ancient Mythology, (London: J. Walker, 1807) Vol. I, pp. 308-311, 356, 359-362.
16 Pahayag 17:5
17 “Sa Litanya ng Misa, ang mga mananamba ay tinuruan na manalangin: ‘NAKATAGONG Diyos, at aking Tagapagligtas, maawa kayo sa min.’ –(M'Gavin'sProtestant, Vol. II., p. 79, 1837.) Kailan maaari itong pagtawag sa ‘Nakatagong Diyos’ ay nanggaling, ito ba ay sa sinaunang pagsamba kay Saturn, ang ‘Nakatagong Diyos’? Habang ang Kapapahan ay itinanghal na santo ang Babilonyang diyos sa pangalan ni St. Dionysius, at St. Bacchus, ang ‘martir,’ kaya sa mismong pangalan na ito ni ‘Satur,’ siya rin ay naitala sa kalendaryo: sapagkat tuwing Marso 29 ay ang pagdiriwang ni ‘St. Satur,’ ang martir. – (Chambers's Book of Days, p. 435)” Hislop, op. cit., p. 269, talababa.
18 Fasti, lib. VI. II. 31-34, Vol. III, p. 342.
19 Historia Naturalis, lib. III. 5, p. 55.
20 Origo Gentis Romanæ, cap. iii.
21 Hislop, op. cit., pp. 269-270, orihinal na naka-italic, ibinigay nang naka-bold.
22 Tingnan ang www.vatican.va/holy_father/benedict_svi/elezione/stemma-benedict-svi_en.html. Habang ito’y maaaring “karaniwan sa tradisyong Bavarian,” walang nakaaalam kung paano ang tradisyon ay nagsimula.
23 Ibid.
24 Tingnan ang www.heraldry.ws/info/article05.html; also, www.fleurdelis.com/meanings.htm
25 Ibid.
26 Ang ibang dalawa ay Roma at Jerusalem.
27 Tingnan ang www.crusades-encylopedia.com, St. James the Moor Slayer, binigyang-diin.
28 Tingnan ang www.vatican.va/holy_father/benedict_svi/elezione/stemma-benedict-svi_en.html, binigyang-diin.
29 www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1529021/Muslims-condemn-Pope-for-insulting-Prophet.html
30 Hislop, op. cit., p. 43, binigyang-diin.
31 Sir John Gardner Wilkinson, op. cit., Vol. VI, Plate 33.
32 Tingnan ang Hislop, op. cit., pp. 44 at 45; Wilkinson, op. cit., Vol. IV, pp. 341 at 353.
33 Tipikal na inilarawan si Osiris na nagsusuot ng puting lambong ng isang embalsamadong bangkay sapagkat siya ay diyos ng kabilang-buhay.
34 Hislop, op. cit., talababa, p. 238, orihinal na diin.
35 Hislop, ibid., p. 271.
36 Tingnan ang Daniel 7; ikumpara sa Daniel 2:38-40.
37 www.stedmundsbury.gov.uk/seb/live/arms.cfm
38 Opisina ni Obispo Skylstad, Katolikong Diosesis ng Spokane, Washington. Sa pagtatanong, ang Assistant sa Obispo ay ipinahayag, “Anumang bagay matapos ang alas-kwatro sa araw ng Sabado ay maaaring ituring na misa sa katapusan ng sanlinggo. Saklaw nito ang buong katapusan ng sanlinggo. Hindi mo na kailangan pumunta sa araw ng Linggo.”
39 I Corinto 10:20
40 Frederick Walpole, The Ansayrii, (London: Richard Bentley, 1851) p. 397. Tingnan rin ang, Sir Austen H. Layard, Nineveh and Its Remains, (London: John Murray, 1853), Vol. I, pp. 287-288. Ang mga Turko, na nagmula sa Euphrates, ay ibinigay rin ito sa kaparehong paraan. Sa Redhouse's Turkish Dictionary, ang pagbigkas ng "Satan," ay ibinigay bilang shèyt?n (J. W. Redhouse, London: Bernard Quaritch, 1880, p. 277.)
41 Hislop, op. cit., p. 276, orihinal na diin.
42 II Tesalonica 2:7
43 Mateo 12:8
44 Letters to the Protestants of Scotland, First Series, (Edinburgh, 1852), p. 121, sapagkat sinipi sa Hislop, op. cit., p. 285.
45 Hislop, op. cit., pp. 2-3.