Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Ba Josefa a Maliya nibakamanizya kujuzya Yahushua mu Tempele, twaambilwa kuti ooyu mwana wakali kuyaa kukomena akuyungizya kubaa busongo.
Luka 2:40 Ooyu mwana [Yahushua] wakakomena, waba anguzu, wakalizywide busongo; aluzyalo lwa Yahuwah lwakali kuli nguwe.
"Wakakomena mwana [Yahushua] wakaba anguzu, wakalizywide busongo, aluzyalo lwa-Yahuwah nguwe lwaali kuli." (Luuka 2:40)
|
Eelyo Yahushua naakalaa myaka yakuzyalwa iili kkumi ayibili, walo amukwasyi ookwabo bakabweza lweendo kuya ku Jelusalema ku Pobwe lya Pasika. Nibakazyokela ku Nazaleta, bazyali bakwe bakaibaluka kuti taakali aambabo. Bakamuyandaula limwi bakaakumujana uli mu tempele, ulikkede akataa bamayi:
Luuka 2:46-47 munsi lya mazuba otatwe bakamujana ulikkede akati ka bamayi ulabaswiilila akubabuzya, 47boonse bakamuswiilila bakayoowa kukuziba kwakwe akukuvwuwa kwakwe.
Luuka ukosozya kaano aaka ka kufundisyigwa-kwa-Messiah kwaamba kuti, alimwi, Yahushua wakayungizya kukomena mu busongo:
Luuka 2:52 Eno Yahushua wakakomena mu busongo a ciimo, amukukonda Yahuwah abantu.
Ikuti Yahushua kali Yahuwah, mbuli bupaizi bwa tunsiyansiya mbobutaminina, ootu tumpango tutuletela penzi likatazya. Mbubuti Busongo-bwa-muzyalululwa mbobuzumanana kusumpuka akuyungizya kubaa busongo, ikuti Yahushua kali wakalijisi kale busongo. Kuyungizya waawo, Luuka ulemba kuti Yahushua wakatambula aluzyalo kuzwa kuli Yahuwah akubedwaa lweengelelo, wakali kuyaa kuyungizya akupegwa luzyalo. Ikuti Yahushua kali Yahuwah, nkaambo nzi ncanga Yahuwah wabula lweengelelo aluzyalo lwa Yahuwah? Ootu ntwaambo tulizambaila akukazyanya.
Bamwi inga bakazya kuti nciimo biyo ca buntu bwa Yahushua cakali kuyaa kukomena mu busongo cilikke, kakuli ciimo cakwe ca bulemu bwa kujulu cakali jisi kale busongo kukabe kutamani. Pele muzeezo wakuti Kristu ulaa ziimo zyobile, uuzyibidwe akuti kuswaangana buntu a ciimo ca bulemu mumubili omwe, tuujanwi mu Mangwalo pe.
Kunyina mibandi yacigaminina mu Cizuminano Cipya eeyo iijatikizya ziimo zyobile zya Buntu bwa Kristu kubee muntu wabulemu bwa kujulu kumwi kacili muntususu, alimwi mbwaanga kuzwa ku mazuba mataanzi aa Bunakristu, bamayi ba buleza bakali kukazyanya nzila ziindene zya kulanganya ziimo zyobile eezyo, muziindi zimwi kwakali kunga kwakkalwa muswaangano kuzekelana makani aa ziimo zyobile eezyo, nanka kupambukana mu lusyomo.10
Muzeezo wa ziimo zyobile zya Kristu wakasyuuka kutila ciindi cikubwene. Tiikwakali biyo kusikila ku Muswaangano waku Chalcedon mu 451AD eelyo lusyomo oolo nilwakazumizyigwa amulawo wa Cikombelo.
|
Ncobeni, mufundisi wa Buleza, Millard Erickson, ulemba kuti:
[Ziimo zyobile zya Yahushua] ndipenzi liinda kukatazya akataa twaambo twa buleza toonse, akweelana aa Baleza botatwe kukatazya kumvwisyisya…Eeli penzi lilayungizya kupyopyongana akaambo ka kuceya kwa malembe aa Bbaibbele aakonzya kubelesyegwa kutabilila ziimo eezyo. Tatujisi twaambo mu Bbaibbele tugaminide kugantauka mbozyeendelana ziimo eezi. 11
Kuyungizya waawo, sicikolo wa Bbaibbele a mufundisi, Charles Feinberg, ulazumina kuti lusyomo lwakuti Yahushua ulaa ziimo zyobile talukonzyi kujanwa mu Bbaibbele:
Eelyo notuyandisisya kumvwisyisya kukamantana kwa ziimo zya buleza, azintu zijatikene muli nzizyo, talikalampi kusikila twajana kuti Cizuminano Cipya tacicisi nzila nokuba mulazyo wakulandabika lusyomo lwa ziimo zya Buntu bwa Kristu zyobile.12
Eeco cili boobo nkaambo muzeezo wa ziimo zyobile mu mubili omwe, wakapangililwa kutola ciindi cikubwene.Tiiwakazyibidwe kusikila mu Muswaano wa Chalcedon mu 451AD eelyo lusyomo lwa Cikombelo nilwakaambilizyigwa akubikkwa mumulawo. Izintu zipyopyongene azikopene mu lusyomo lwa manjezyeezya oolu ziciyandika kupasululwa kabotu-kabotu. Pele comwe cisalede, nokuba boobo, ncakuti Yahushua wakayungizya kuyaa kubaa busongo.
Kristu, Mbusongo bwa Yahuwah
BamaJuuda bakali kusyoma kuti Yahuwah wakabambwa kwiinda munguzu Zyakwe mwini zya maleele, aboobo bakamukumbila zitondezyo. Kujanza limwi, BaGiliki bakali kuvwuntauzya Leza kubelesya busongo bwa kwiiya kucikolo (luyando, kukapaula, naa kuswata (sophia), nkokuti, busongo). Pele Yahuwah wakaamba kuti inyika tiikamuzyibi Walo kwiinda mu busongo.14 Mbubuti, lino, muntu mbwanga wazyiba Yahuwah? Kwiinda muli Kristu ooyo Walo ngwaakatuma:
1 Bakolinto 1:23-24 Pele iswe tulakambauka Kristu iwakabambulwa aciciingano. Kuli baJuuda ncilebyo, kuliba Helen mbufubafuba buyo, 24anukuti kuli baabo baitidwe, nibaba baJuuda, nibaba ba Helene, ninguzu zya Yahuwah alimwi a mbusongo bwa Yahuwah.
Bamwi basandulula kaambo aaka kuti kayiminina kuti Yahushua ngu Yahuwah mbwaanga wakalyaamba kuba nguzu abusongo bwa Yahuwah. Nokuba boobo, Mangwalo apa bumboni bwakuti Yahuwah wakalitondezya naa kuliyubununa nguzu a busongo Bwakwe kwiinda mu muntu, Yahushua. Mukubula coolwe, eeci cakaba cintu ca kuligunkula kuli bamwi:
Petulo waamba kuti eelyo Yahushua naakacita maleele, wakaali Yahuwah wakali kubelekela muli nguwe.
|
Mateyo 13:54-57 Nkabela wakasika mucisi ca banamuzyaabo wakabayiisya mu cikombelo cabo. Lino bakakankamana bakati ino muntu ooyu wabujana kuli busongo obu a anguzu eezi? 55Sa teensi nguwena mwana wa mubezi? Sa izina lya banyina teensi Maliya a mazina aaba kwabo sa tabeensi ba Jakobo, a Josefa a Simoni a Judasiq? 56Abalo bacizi bakwe sa tabako boonse nkutubede? Muntu ooyu wazijana kuli zintu ezi zyoonse? 57Nkabela bakabilila kuli nguwe. Lino Yahushua wakabaambila kuti Taakwe musinsimi uutajani bulemu kutaamba mucisi ca banamuzyaabo amumukowa wakwe mwini
Nkukuli ooyu mwaalumi nkwaakatambula busongo a nguzu zya maleele. Kweendelanya ku Mangwalo, zyakazyila kuli Yahuwah. Petulo waamba kuti eelyo Yahushua naakacita maleele, ngu Yahuwah wakali kubeleka kwiinda muli nguwe:
Milimo 2:22 “Nobaalumi ba Isilayeli amuswiilile majwi aaya: ngaa Yahushua waku Nazaleta mwaalumi ngomwakatondekelwa a Yahuwah emilimo mipati a maleele azitondezyo, Yahuwah nzyaakacita anguwe akati kanu, mbubonya mbuli mbomuzi ncobeni.15
Yahushua tali Leza uulaa nguzu zyoonse pele ncibelesyo oomo Yahuwah mwalitondezya nguzu kwiinda muli Nguwe. Kujatikizya Kristu mbwakalaa nguzu zya bulemu, mushinshimi Izaya wakapa bumboni eelyo naakalemba makanaa kuboola kwa Messiah (Kristu):
Izaya 11:2 Uyookkalwa Muya wa Yahuwah, muya wabusongo, awa kuswililisya, Muuya wa lulayo awanguzu, Muuya wa luzibo awakulemeka Yahuwah.
Messiah wakapegwa Muuya wa Yahuwah alimwi, cakugamina, a Muuya wa busongo. Kutali kuti walo wakali Yahuwah pele kuti walo wakali kunokweendela mu busongo bwa Yahuwah, kapedwe nguzu zya Muuya wa Yahuwah. Munzila njeenya, Paulu wakapaila kuti Leza wa Yahushua uyoopa basyomi baku Ephesusi muya wa busongo ngweenya ooyu:
BaEfeso 1:17 Ndakomba kuti Leza wa Mwami wesu Yahushua Kristu, Wisi wabulemu, amupe muuya wamaanu awaciyubunuzyo, mube aluzibo lwa nguwe.16
Yahushua wakatubeda busongo kuzwa kuli Yahuwah
Lugwalo lwa Paulu ku Bakolinto lulayungizya kutusalazyila kuti Yahushua wakali busongo bwa Yahuwah:
1 Bakolinto 1:30 Nkaambo ka nguwe nkimwaba muli Kristu Yahushua. Nguwe wakatubeda busongo buzwa kwa [Yahuwah] alimwi bululami abusalazigwi abununu.
"Nkaambo kanguwe nkimwaba muli Kristu Yahushua. Nguwenya wakatubeda busongo buzwa kuli Yahuwah, alimwi bululami abusalazigwi abununu." (1 Bakolinto. 1:30)
|
Icintu ciiminina kampango aaka cijatikizya Yahuwah, mu busongo Bwakwe, mbwaakasala kuti ciciingano ca Kristu cikabe cibelesyo cakujanya lufutuko. Bamwi bakali kulanganya mulumbe ooyu kuti ngwa bufubafuba, pele kuli baabo bafutulwa, ninguzu zya Yahuwah.17 Aboobo, Yahushua wakatondezya akuzuzika busongo bwa Yahuwah kuli baabo bakali kusyoma. Oobu busongo tiibwakatalikila muli Yahushua. Pele bwakazyila kuli Yahuwah, mbuli mbokaamba kampango.
Kuyungizya waawo, Paulu waamba kulombozya kwakwe kuti Cikombelo caku Colossae cibaa maseseke ookwa Yahuwah, nkokuti, Messiah, ooyo abe mbobulangizi bwa lufutuko ku mujuuda aku muntu Wamasi:18
- 2:2-3 Ndayandisya kuti myoyo yabo isimizigwe, babe alukamantano lwa kuyandana akuba aa lululamo luzwa kukumvwisyisya makani, bazibisye makani aasisidwe aa Yahuwah nkukuti Kristu. 3.Muzisisidwe zyoonse mbono zya maanu azyaluzibo.
Paul taambi kuti Kristu ngo Leza wa busongo a luzyibo pele kuti Kristu nje nzila motukonzya kujana zintu eezyo. IBbaibbele lya Good News Translation lilembedwe boobu:
Munzila Eeyi bayoozyiba maseseke ookwa Yahuwah, Kristu lwakwe. Walo ncecijuzyo cikopolola zintu ziyandisi yoonse zya busongo aluzyibo lwa Yahuwah.
Mu tumpango tongaye buyo tutobela kuzwa waawo, Paulu ucenjezya cikombelo kuti cileke kusola kubaa busongo kwiinda munzila zimbi kunze lya Messiah:
Bakolose 2:8 Amucenjele kuti kutabi muntu nabaa omwe uumuyunga kukusongwaalasongwaala akukwaamba makani aatawo aazwa kutunsiyansiya twabantu, aazwa kuzilenge zitaanzi zyaansi, aatazwi kuli Kristu pe.
Yahuwah naakamanizya kubusya Yahushua kuzwa kubafu, Kristu wakeelela kutambula busongo buyungizyidwe.
|
Yahushua Wakeelela Kutambula Busongo
Yahuwah naakamanizya kubusya Yahushua kuzwa ku bafu, wakamusumpula kukkalila kujanza Lyakwe lya lulyo, Kristu wakalanganyigwa kuti wakeelela kutambula busongo buyungizyidwe, atala a zintu zya bulemu zimwi:
Ciyubunuzyo 5:12
Bakaamba ajwi pati bati, “Uuelede Mwanaambelele iwakajayigwa, Uuelede kutambula bwami abuvwubi a busongo. Anguzu alulemeko abulemu azilongezyo.”
Ikuti Yahushua kali Leza uuzyi zyoonse alimwi uula busongo boonse, eeci tacimvwiki kuba ca maanu mbwaanga walo weelede kuti kanoojisi kale zintu eezi muli lwakwe. Pele aaka kampango katugwasya kumvwisyisya kuti Yahushua uleelela kutambula zipego zyeebeka zyoonse eezi kuzwa kuli Yahuwah nkaambo walo wakateelela Yahuwah, kusikila ku lufu.
Mizeezo iipilingene, yakaboola kalilembedwe-kale Bbaibbele naa Ntwaambo Twakayoyelwa Moza?
Tumpango tuzubuludwe tuyubununa kunyongana kapati mumuzeezo wakatobela kalilembedwe kale Bbaibbele wakuti Yahushua ngu leza.
Ngooyu mukonzyanyo, ikuti Yahushua kali Yahuwah...
- Nkaambo nzi ncayelede kulongezyelwa Muya wa Yahuwah?
- Kuyungizya waawo, nkaambo nzi ncabulide Muya wa busongo ikuti walo kali Busongo kale?
- Mbubuti Busongo-buzyaluludwe mbubwakaba busongo? Nkaambo nzi Yahushua ncayoowa Yahuwah ikuti walo kali Yahuwah?
Kunyina bwiinguzi bwa Bbaibbele ku mibuzyo eeyi.
Nokuba boobo, ikuti Yahushua kali mwaalumi ooyo Yahuwah ngwaakasumpula kulela nyika mu bweendelezi Bwakwe,19 walo naakali kuyandika akupegwa busongo bwa bulemu kwiinda mbwaakapedwe Solomoni. Kuyungizya waawo, walo naali kuyandika kuyoowa Yahuwah, nkaambo Mangwalo ayiisya kuti eeco nga matalikilo aa busongo.20
Muciindi ca kucengulukila ku mizeezo iipilingene eeyo yakatobela kalilembedwe kale Bbaibbele, mbuli wa kuswaangana antoomwe kwa buntu a buleza bwa Kristu mumubili omwe, kumvwisyisya Yahushua mbwaakakomena kuyaa kubaa busongo, swebo tweelede kuyaamina ku bwiinguzi bupegwa mu tumpango twakayoyelwa moza. Eelyo notweendelana a jwi lyokwa Yahuwah akuzumina kuti Yahushua ngu Messiah muntu, swebo tweelede kumvwisyisya ncaakeelede kubaa busongo, lweengelelo, a kubedwaa nkumbu kuli Yahuwah.
Cakazyila ku https://onegodworship.com/jesus-the-wisdom-of-god/
1 Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible; Thayer’s Greek Lexicon.
2“Wisdom,” Dictionary.com, cakazubulwa mu 10-8-19.
3 “Wisdom,” American Heritage Dictionary of the English Language, Fifth Edition, (Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company 2016), cakazubulwa mu kkompyuta mu 11-13-19. https://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=wisdom
4 1 Bakolinto 3:19.
5 Jakobe 3:15-16.
6 Jakobe 3:13-18.
7 Bona amu: Tusimpi 2:6; Intembauzyo 51:6 (HCSB).
8 “Wisdom,” Unger’s Bible Dictionary, (Chicago, IL: Moody Press, 1966), p. 1170.
9 1 Bami 3:12; 4:29-31, 34; 10:4-10, 24.
10 Christology, Wikipedia, cakazubulwa mu 11-11-19.
11 Millard J. Erickson, Introducing Christian Doctrine, (Grand Rapids, MI: Baker Book House, 2001), p. 234.
12 Charles Lee Feinberg, “The Hypostatic Union,” Bibliotheca sacra 92, no. 368 (1935): 412.
13 Johane 2:18; 6:30; Mateyo 12:38-39; 16:1-4; Maako 8:11; Luuka 11:16, 29; 23:8.
14 1 Bakolinto 1:18-22.
15 Langa amu Incito 10:38; Johane 10:32; 14:10, atumwi tunjaanji.
16 Ibbala liitwa cintu lyakuti “ci” talijanwi mu ciGiliki. Aboobo, majwi aakuti “imuuya wa busongo” alakonzya akusandululwa cabululeme kuti “muuya wa busongo.”
17 1 Bakolinto 1:18-31.
18 maseseke aakuti Yahuwah uyooleta lufutuko ku bantu ba masi akwalo. Langa Bakolose 1:25-29 a BaEfeso 3:3-13.
19 1 Bakolinto 15:15-28.
20 Tusimpi 9:10, Intembauzyo 111:10.
Eeci ncibalo citali ca-WLC. Cakazyila ku: https://oneGodworship.com/Jesus-the-wisdom-of-God/
Twakagwisya mucibalo citaanzi woonse mazina aa mituni ngobaita Taata a Mwana, kubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, swebo twakajokolosya muMangwalo mazina ookwa Taata a Mwana mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna abalembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya -WLC