“Buumi ‘musena wa misyozi,’ ciindi ca masunko akupenga, citamvwiki kabotu pele ciyandika ku kulibambila buumi buciboola ooko kulikke muntu nkwalangila kukkomana.” |
Kuli kaambo keni buumi ncobwakapegwa zina lyakuti “musena wa misyozi.” Buumi mu nyika ya cinyonyoono, buumi mu ciimo ciwide, mbuumi buyumu. Kupenga kulacitika. Zintu zibyaabi zilacitika ku bantu babotu. Muli Joobo, Eliphazi uliluleme kulanganya kuti, “Mapenzi taazwi mukasuko, Makataazyo taazwi muwvu; Pele masimpe kuti muntu ulazyalilwa mapenzi Mbuli nsasi mbozipasauka kujulu.” (Jobu 5:6-7)
Pele hena toninga bwene bantu baandeene mbobalimvwa bwiindene mu masunko? Bamwi bantu balekela lyo akusyoma, kakuli bamwi balainda mu masunko aa “musinze wa muuya” kabala lusyomo lwiinda kuyuma kwiinda kale. Cintu ciimpene akataa nkamu zyobile eezyo cijanwa munzila eeyo muntu njasala kulanganya makatazyo ngasaanganya. Ikuti yebo koyanda kwiinda mu masunko aako kolaa lusyomo lwiinda kuyuma kwiinda kale, cilayandika kutonkomanina azintu zyoongola, kwiinda zintu zya ciindi cisyoonto buyo.
Mbuntususu kanjaanji kulangila masunko mbwaacisa akukatazya, pele liso lya lusyomo lilakonzya kusala kutonkomana azintu zyoongola nzyokonzya kujana kwiinda musunko aayo, alimwi aawa mpampawo mpotujana maseseke aakuyungizya lusyomo kwiinda mu masunko.
Masunko azumizyilwa kubosya ndiswe: kutukomoona, kutulengulula, akutululamika mu kuyanda kwa Yahuwah.
Masunko Alatukompaula
Lino nkaambo kaziyubunuzyo zipati zigambya nzindakayubunwidwa, kuti nkasigwe kulisumpula cakwiinda, ndakapegwa cisongozyo cakuyasa mubili wangu, mutumwa wa-Saatani wakundidinkaula, kuti ntakainde kulisumpula. Nkabela ndakakumbila kotatwe ku-Mwami nkaambo kacintu eci, kuti cindizwide, pele wakandaambila kuti, Lulakuzulila luzyalo lwangu, nkaambo inguzu zyangu zilaswiililika loko mukati kabukompami. Aboobo ndalikankaizizya makompami aangu cakukondwa, kuti inguzu zya-Messiah zindipopele. Kaako makompami azyuumo amapakasyo amapenzi amamanikizi, ezi zyoonse buyo ndazibotelwa nkaambo ka-Messiah, ikuti ciindi ncinkompeme nciconya ncindi ca singuzu. (2 Bakolinto 12:7-10)
Eelyo buumi nobweenda ca kuliiba, tuvwuzya kulibalilizya muli lwesu tobeni. Pele eeco tacituyiisyi kulikankaizya muli Yahuwah.
|
Mbangaye bantu bapaila biyo muciindi eelyo nobayanda kubaa lugwasyo? Eelyo buumi nobweenda ca kuliiba, tuvwuzya kulibalilizya muli lwesu tobeni. Pele eeco tacituyiisyi kulikankaizya muli Yahuwah. Tulacibona eeco mu myeendelo ya Bana ba Isilayeli. Ciindi aciindi bakaletwa mumanyongwe aayimpene: bakapatila ku Lwizi Lusubila kabatakwe kwa kutijila, meenda aabo akabamanina, cakulya cabo cakabamanina, meenda aabo akabamanina alimwi … zyoonse eezyo zyakazumizyilwa kubayiisya kucengulukila kuli Yahuwah.
Yahuwah naakabatumina manna kacitaninga mana cakulya cabo. Walo naakabapa meenda kabataninga kufwa nyota, pele aawo nibakainzya kwiiya ziiyo nzibakeelede kwiiya. Kuliiba akulibalilizya kutuyaamuna kuzwa kuli Yahuwah.
Eezi ziiyo tazyeelede kutucisa. Masunko aabuumi ayiminina kutuleta munsaa Taata. Eelyo notweendelana angawo, luboole lwa kutyompokelwa lulaatulwa a kulweela kwa lusyomo.
Masunko alatulengulula
Nkabela teensi aya luzutu, pele alimwi atutangale mumafwabi eesu, nkaambo tulizi kuti mafwabi alaleta lukakatilo, alwalo lukakatilo lulaleta ziimbo zisunke, azyalo ziimbo zisunke zilaleta bulangizi, nkabela bulangizi tabuusyi bweeme, nkaambo kakuti luyandisyo lwaYahuwah lulapaya mumyoyo yesu kuzwa ku-Muuya Uusalala ngutwapegwa. (BaLoma 5:3-5)
Kuli makanze mu sunko lyomwe-lyomwe. Jelemiya utuyumyayumya kuti Yahuwah “Nkaambo tapenzyi bantu kacami nikuba kubausya insoni.” (Malilo 3:33) Taata ulabikka sunko lyomwe-lyomwe mucikkelo kataninga lilekela kuti liboole. Walo ulizyi mbotukonzya kulisata penzi alimwi ulilekela biyo aasyoonto kuti litugwasye kujana makanze aayandika: kuyaamina kuli Nguwe.
“Taakwe lutepauzyo lumusikila cita mbuli matepauzyo ngibajana bantu lyoonse, alimwi Yahuwah wasyomeka, ikuti takoozoozumina kuti mutepaulwe kwiinda inguzu zyanu, pele antoomwe alutepauzyo ulacita cipolelo, kuti mukabe alukolelo.” (1 Bakolinto 10:13)
Citola kubaa lusyomo kusyoma kuti, nokuba mu kupyopyongana akuzingwa nkaambo kakusweekelwa nokuba mapenzi, Yahuwah ubelekela bubotu bwesu, pele ncencico Mangwalo ncaasyomezya: “Mbubonya obo awalo Muuya ulatugwasya munkompamo zyesu, Nkaambo kukomba mbutweelede tatucizi pe, pele Muuya mwini ulatukombelezezya amitongelo iitaambiki.” (BaLoma 8:28)
Eelyo notusala kusyoma kwiinda mukupenga, mubwini tusala kulengululwa. Tubikka kumbali kudonaika a bukandu bwa ciimo cesu ciwide akusala lusyomo. Eeci taciyungizyi biyo lusyomo lwesu pele citutola kumbele mukusandululwa kwesu. Aaya masunko ngangawo ngabelesya Yahuwah kutubumba kuti tube mu cinkonzya Cakwe. Mbombuboobu basyomi mbobajana nguzu, busongo akutalika kuzeeza cinkonzya ca bulemu.
Masunko alutululamika
Amulibatamike akucenjela, nkaambo sinkondonyoko Saatani uleendeenda mbuli syuumbwa wabutambo akuya buyandaula ngwati lume. Amulwane anguwe, mube bayumu mulusyomo, nkaambo mulizi kuti mapenzi aya ngaonya alasikila kubunyina bwanu bwakumasi oonse. Eno mwamana kupenga kaindi, Yahuwah siluzyalo loonse, uwakamwiita mubulemu bwakwe butamani buli muli-Yahushua Kristo, ulamupa inguzu akumuzyatika akumubombomeka. Akube bwami kulinguwe lyoonse alyoonse kukabe kutamani. Akube boobo. (1 Petulo 5:8-11)
Dyabooli, ncobeni, ukanza kuti masunko atuubaule lusyomo lwesu kutegwa tulekezye kusyoma muli Yahuwah. Nokuba boobo, masunko muli lwa ngawo alatupa bulumbu munzila ziinjaanji, zyoonse eezyo zilatusandula, akutuleta mpotululamina mu kuyanda kwa Yahuwah. Masunko atuyubunwida cili mumyoyo yesu kuli ndiswe lwesu. Atupa ciindi cakuti tweempwe. Alatutondezya mpotubulide nguzu mu kusyoma kwesu, atupa ciindi cibotu cakucengulukila kuli Yahuwah. Masunko atupa ciindi cibotu ca kukomezya ciimo, kutusandula kuba muciimo cokwa Yahuwah akutululamika maumi eesu kuti abe mu kuyanda Kwakwe.
Kupenga kulaa mulimo. Tacili cintu citakwe makani, tacili cintu cilicitikila. Ncintu cibotu citeeli kuli ndiswe. Eelyo notutambula masunko akusala kusyoma, eelyo notwaazumizya kuti atukomoone, atulengulule, atululamike mu kuyanda kwa Taata, aayo masunko ngotumvwa kukatazya boobo alasanduka kuba zileleko zyesu zipati ali zyoonse.
“Syoma muli YAHUWAH amoyo wako woonse,
Utalifunkizyi kumaanu aako omwini;
Umuzyibe munzila zyako zyoonse,
Nkabela uyooenzya myeendelo yako yoonse.” (Tusimpi 3:5-6)