Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, kami’y naglalathala lamang ng nilalaman na may 100% pagkakatugma sa Bibliya at sa mga kasalukuyang paniniwalang biblikal ng WLC. Kaya ang ganitong mga artikulo ay maaaring ituring na parang direktang galing sa WLC. Kami’y lubos na pinagpala sa paglilingkod ng maraming tagapaglingkod ni Yahuwah. Ngunit hindi namin inaabiso ang aming mga kasapi na galugarin ang iba pang gawa ng mga may-akda na ito. Ang mga gawang iyon ay hindi na namin isinama mula sa paglalathala dahil ang mga iyon ay naglalaman ng mga kamalian. Nakalulungkot, wala pa kaming nahahanap na paglilingkod na walang dungis. Kung ikaw ay nagulantang sa ilang hindi-WLC na inilathalang nilalaman [artikulo/episodyo], tandaan ang Kawikaan 4:18. Ang aming pagkakaunawa ng Kanyang patotoo ay umuusbong, sapagkat mas maraming liwanag sa ating landas. Mas itinatangi namin ang katotohanan nang higit sa buhay, at hangad ito saanman ito matatagpuan. |
Ang tuntunin ng ahensya, tinatawag rin bilang kautusan ng ahensya, ay isang mahalagang utos na tumutulong sa atin na mas maunawaan ang Kasulatan bilang isang buo at, mas tiyakan, kung sino si Yahushua, ang kanyang paglilingkod, at kanyang relasyon kay Yahuwah. Iyong mga tumawid sa mga bulwagan ng akademya ay matagal nang nalalaman ang tungkol sa tuntuning ito. Sa kasamaang-palad, iyong mga inutusan ng pagtuturo sa Kristyano sa bangkuan ay hindi nalalaman ang tungkol rito o nagpapabaya na ibahagi ito sa mga nasa ilalim ng kanilang pangangalaga.
Ang isang ahente ay inilarawan bilang isa na “itinalaga na gumawa para sa o sa kinalalagyan ng isa pa.”
|
Ano, pagkatapos, ang tuntunin ng ahensya? Ang isang ahente ay inilarawan bilang isa na “itinalaga na gumawa para sa o sa kinalalagyan ng isa pa.” Sa Hebreong termino, ang ahente o ang “isinugo” ay tinawag na shaliah (ito rin ay shaliach, saliah, salah). Ang salita ay nagmumula sa pandiwang shelach, na nangangahulugang ipinadala. Si James McGrath, propesor at iskolar ng Bagong Tipan, ay isinulat:
Ang ahensya ay isang mahalagang bahagi ng pang-araw-araw na buhay sa sinaunang mundo. Ang mga indibidwal gaya ng mga propeta at mga anghel na nabanggit sa mga Kasulatan ng Hudyo ay itinuring na ‘mga ahente’ ng Diyos. Ang pangunahing ideya tungkol sa ahensya sa sinaunang mundo ay lumilitaw na ibinuod sa parirala mula sa rabinikong literatura na madalas na sinipi sa mga kontekstong ito: “Ang isang isinugo ay tulad ng isa na nagsugo sa kanya.”1
Natatagpuan natin ang tuntunin ng pagka-ahente o ahensya ay inihalimbawa sa buong Kasulatan. Mahalaga na tandaan na ang isang teksto ay hindi kinakailangan na tukuyin na ang isa ay “isinugo” sa kahulugan nito para sa tuntunin na tumakbo sa operasyon.
Adan At Eba
Ang unang halimbawa na mayroon tayo sa Kasulatan na kinomisyon na kumilos sa ngalan ni Yahuwah ay sina Adan at Eba.
Inutos ni Yahuwah kay Adan at Eba (at, sa pagpapatuloy, lahat ng sangkatauhan) ang pamamahala sa Santinakpan sa Kanyang ngalan.
|
Genesis 1:26-28 26 At sinabi ng Elohim, Lalangin natin ang tao sa ating larawan, ayon sa ating wangis: at magkaroon sila ng kapangyarihan sa mga isda sa dagat, at sa mga ibon sa himpapawid, at sa mga hayop, at sa buong lupa, at sa bawat umuusad, na nagsisiusad sa ibabaw ng lupa. 27 At nilalang ng Elohim ang tao ayon sa kaniyang sariling larawan, ayon sa larawan ng Elohim siya nilalang; nilalang niya sila na lalake at babae. 28 At sila’y binasbasan ng Elohim, at sa kanila’y sinabi ng Elohim, Kayo’y magpalaanakin, at magpakarami, at kalatan ninyo ang lupa, at inyong supilin; at magkaroon kayo ng kapangyarihan sa mga isda sa dagat, at sa mga ibon sa himpapawid, at sa bawa't hayop na gumagalaw sa ibabaw ng lupa.
Ang salitang “kapangyarihan” sa Hebreo ay radah, at ito’y nangangahulugan na magkaroon ng awtoridad, mamuno, o supilin.2 Inutos ni Yahuwah kay Adan at Eba (at, sa pagpapatuloy, lahat ng sangkatauhan) ang pamamahala sa Santinakpan sa Kanyang ngalan. Ipinapahayag ng Baker’s Evangelical Dictionary of Biblical Theology:
Ang kaharian ni Yahuwah ay isang konsepto na nagdudugtong ng orihinal na kautusan na ang sangkatauhan, bilang kanyang mga ahente, ay dapat na magpasuko at magkaroon ng kapangyarihan sa lupa.
Bilang karagdagan, sinasabi ng The Spirit-Filled Bible, “Nilikha ni Yahuwah ang tao upang maging Kanyang ahente ng kaharian, upang mamuno at magpasuko sa nalalabi ng mga nilikha…”3 Bilang isang ahente ni Yahuwah, si Adan ay tinawag na “ang anak ni Yahuwah.”4
Elieser, Lingkod Ni Abraham
Isang karaniwang kasabihan sa mga rabi ay “ang isang isinugo ay tulad ng isa na nagsugo sa kanya” o “ang ahente ng isang tao ay katumbas sa sarili niya.”
|
Isa pang halimbawa ng ahensya ay matatagpuan sa Genesis 24. Gumawa si Abraham sa kanyang lingkod, na maraming iskolar ay pinaniwalaan na si Elieser, ng pangako na ang anak ng patnyarka, si Isaac, ay hindi mag-aasawa ng babae na mula sa isang paganong bansa. Upang matiyak ito, isinugo ni Abraham si Elieser sa kanyang minamanang bansa upang maghanap ng asawang babae mula sa kanyang mga kamag-anak. Sa paggawa nito, si Abraham ay epektibong pinahihintulutan si Elieser na kumilos sa kanyang ngalan. Ang biblikal na iskolar, si Marianne Meye Thompson, ay nagsusulat tungkol sa tuntunin ng ahensya at paano ito maaaring magamit sa iba’t ibang legal na transaksyon, kabilang ang nakaayos na pag-aasawa:
Sa mga rabinikong kasulatan ay mayroong sanggunian sa anyo ng saliah [shaliah], na literal na nangangahulugan na “isa na isinugo”… Ang isang saliah ay isang kahalili na ipinadala sa isang tungkulin o isang misyon na may mga tiyak na pagtuturo at kapangyarihan upang isagawa ito. Ayon sa Talmud, ang isang saliah ay maaari, bukod sa iba pang bagay, magsagawa ng mga transaksyon sa pangangalakal, gumawa ng mga nagbubuklod na kasunduan at magsaayos ng mga pag-aasawa. Isang karaniwang kasabihan sa mga rabi ay “ang isang isinugo ay tulad ng isa na nagsugo sa kanya” o “ang ahente ng isang tao ay katumbas sa sarili niya.” Sapagkat ang saliah ay maaaring kumilos sa ngalan ng isa na nagsugo sa kanya, kapag ang isa ay nakikitungo sa saliah, ito ay katulad ng pakikitungo sa isa na nagsugo ng taong iyon.5
Jose, Anak Ni Jacob
Isa pang halimbawa ng ahensya ay matatagpuan kay Jose, anak ni Jacob. Bilang isang kabataan, ibinenta si Jose sa pagkakaalipin ng kanyang mapanlinlang, mamamatay-tao na mga kapatid. Sa pamamagitan ng banal na kalinga, gayunman, lumitaw si Jose sa katanyagan bilang ikalawa sa atasan sa hukuman ng paraon ng Egipto. Noong ang taggutom ay pumilit sa kanyang mga kapatid na makiusap para sa butil sa harap ng hukuman, hindi nila nalalaman na haharap sila sa kapatid na pinagtaksilan nila. Isa sa mga kapatid, si Juda, ay tumayo sa harap ni Jose at sinabi, “Huwag nawang magalab ang iyong loob…sapagkat ikaw ay parang si Paraon” (Genesis 44:18; binigyang-diin). Ang mga magkakapatid na Hebreo ay naunawaan na bagama’t si Jose ay hindi ang Paraon, siya ang ahente ng hari at, dahil dito, ay nakita na katumbas niya. Sa ibang salita, kung ikaw ay nakikitungo kay Jose, ikaw ay parang nakikitungo sa Paraon nang harap-harapan. Kahanga-hanga, pinatawad ni Jose ang kanyang mga kapatid dahil naunawaan niya na sa pamamagitan ng kanilang kataksilan, siya ay naging isang ahente, hindi lamang ng Paraon, kundi ni Yahuwah:
Ang mga magkakapatid na Hebreo ay naunawaan na bagama’t si Jose ay hindi ang Paraon, siya ang ahente ng hari at, dahil dito, ay nakita na katumbas niya.
|
Genesis 45:4-8 4 At sinabi ni Jose sa kaniyang mga kapatid, Lumapit kayo sa akin, isinasamo ko sa inyo. At sila’y lumapit. At kaniyang sinabi: Ako’y si Jose na inyong kapatid, na inyong ipinagbili upang dalhin sa Egipto. 5 At ngayo’y huwag kayong magdalamhati, o magalit man sa inyong sarili na inyo akong ipinagbili rito: sapagkat sinugo ako ng Elohim sa unahan ninyo upang magadya ng buhay. 6 Sapagkat may dalawang taon nang ang kagutom ay nasa lupain; at may limang taon pang hindi magkakaroon ng pagbubukid, o pagaani man. 7 At sinugo ako ng Elohim sa unahan ninyo upang papanatilihin kayong pinakalahi sa lupa, at upang iligtas kayong buhay sa pamamagitan ng dakilang pagliligtas. 8 Hindi nga kayo ang nagsugo sa akin dito, kundi ang Elohim: at kaniya akong ginawang ama kay Paraon, at panginoon sa buo niyang bahay, at tagapamahala ng buong lupain ng Egipto.
Una, hindi kailanman ipinapaliwanag ng Bibliya o tinutukoy si Yahushua bilang anghel ni Yahuwah. Ikalawa, sa kanyang sermon sa harap ng Sanhedrin, tinukoy ni Esteban ang nilalang na nasa nasusunog na punong kahoy bilang isang anghel, hindi ang isang umiral bago isilang na Kristo. Ikatlo, ang may-akda ng Hebreo ay nagsusulat na si Yahushua ay hindi isang anghel.
|
Ang salitang “sinugo” sa bawat pagkakataon ay ang salitang Hebreo na shalach. Isinugo si Jose sa Egipto sa huli ni Yahuwah bilang Kanyang ahente upang panatilihin ang bayang Hebreo.
Ang Anghel Ni Yahuwah
Gayong maagang ipinahayag ni McGarth, bilang karagdagan sa mga indibidwal, ang “…mga anghel na nabanggit sa mga Kasulatan ng Hudyo ay itinuring na “mga ahente” ng Diyos.”6 Sumasang-ayon ang The Complete Word Study Dictionary of the Old Testament:
“Ang salita [salah] ay ginamit upang ilarawan ang pagpapadala o pagsusugo ng Diyos sa isang maloob o malayon na paraan; maging ang isang anghel o isang banal na tagapagbalita ay maaaring isugo ng Diyos…”7
Nakikita natin ang isang halimbawa ng isang anghel na kumikilos bilang ahente ni Yahuwah sa isa sa pinakakilalang sipi mula sa Lumang Tipan:
Exodo 3:1-6 1 Inalagaan nga ni Moises ang kawan ni Jethro na kaniyang biyanan, na saserdote sa Madian: at kaniyang pinatnubayan ang kawan sa likuran ng ilang, at napasa bundok ng Elohim, sa Horeb. 2 At ang anghel ni Yahuwah ay napakita sa kaniya, sa isang ningas ng apoy na mula sa gitna ng isang mababang punong kahoy; at siya’y nagmasid, at, narito, ang kahoy ay nagniningas sa apoy, at ang kahoy ay hindi natutupok. 3 At sinabi ni Moises, Ako’y liliko ngayon, at titingnan ko itong dakilang panoorin, kung bakit ang kahoy ay hindi natutupok. 4 At nang makita ni Yahuwah na panonoorin niya, ay tinawag siya ng Elohim mula sa gitna ng mababang punong kahoy, at sinabi, Moises, Moises. At kaniyang sinabi, Narito ako. 5 At sinabi, Huwag kang lumapit dito, hubarin mo ang iyong panyapak sa iyong mga paa, sapagkat ang dakong iyong kinatatayuan ay banal na lupa. 6 Bukod dito ay sinabi, “Ako ang Elohim ng iyong ama ang Elohim ni Abraham, ang Elohim ni Isaac, at ang Elohim ni Jacob.” At si Moises nga ay nagtakip ng kaniyang mukha; sapagkat siya’y natakot na tumingin sa Elohim.
Sinasabi ng Berso 2 sa atin na ang anghel ni Yahuwah ay nagpakita kay Moises mula sa gitna ng nasusunog na punong kahoy. Ang tampulan ay nagbabago sa berso 4 mula sa anghel sa gitna ng punong kahoy. Ang ilan ay maaaring magtaka kung sino ba ang tiyakan na nasa punong kahoy? Ito ba ay ang anghel ni Yahuwah o mismong si Yahuwah o pareho? Maging ang ilan ay naniniwala na ito ay isang umiral na bago isilang na Kristo sapagkat ang anghel ay nagsasalita sa unang katauhan–“Ako ang Elohim ng iyong ama…” Upang resolbahin ang suliraning ito, dapat tayong tumungo sa Kasulatan.
Una, hindi kailanman ipinapaliwanag ng Bibliya o tinutukoy si Yahushua bilang anghel ni Yahuwah. Hindi sa pagkakataong ito, hindi rin sa anumang iba para sa bagay na iyon. Ikalawa, sa kanyang sermon sa harap ng Sanhedrin, tinukoy ni Esteban ang nilalang na nasa nasusunog na punong kahoy bilang isang anghel, hindi ang isang umiral bago isilang na Kristo.8 Ikatlo, ang may-akda ng Hebreo ay nagsusulat na si Yahushua ay hindi isang anghel:
Hebreo 1:13 Ngunit kanino sa mga anghel sinabi Niya [Yahuwah] kailan man, “LUMUKLOK KA SA AKING KANAN, HANGGANG SA ANG IYONG MGA KAAWAY AY GAWIN KONG TUNGTUNGAN NG IYONG MGA PAA”?
Ang punto ng may-akda ay si Yahushua ay mas dakila kaysa sa mga anghel, sapagkat pinatotoo, dahil si Yahuwah ay hindi kailanman nagtaas ng isang anghel na umupo sa Kanyang kanang kamay gaya ng ginawa Niya kay Yahushua. Kaya dahil dito, ang isang umiral bago isilang na Yahushua ay hindi ang anghel ni Yahuwah.
Ang kasagutan na kung sino ang nasa nasusunog na punong kahoy ay matatagpuan kung gagamitin natin ang tuntunin ng ahensya. Makakatulong ito sa atin na maunawaan kung paano ang isang anghel ay maaaring magsalita “bilang si Yahuwah.” Ipinapaliwanag ng The Encyclopedia of Jewish Religion ang ahensya sa paraang ito:
Ang pangunahing punto ng kautusan ng ahensya ng mga Hudyo ay ipinahayag sa salawikain, “ang isang ahente ng tao ay itinuturing bilang ang tao mismo.” Dahil dito, anumang kilos na ginawa ng isang nararapat na itinalagang ahente ay itinuturing bilang ginawa ng pangunahin…9
Dahil dito, bilang ahente ni Yahuwah, ang anghel ni Yahuwah ay itinuturing bilang si Yahuwah mismo. Ilan sa mga iskolar ay naniniwala na ang “anghel ng presensya ni Yahuwah,” sinalita nang huli sa Exodo at aklat ni Isaias, ay ang anghel na nakasama ni Moises.
Moises, Bilang Isang Ahente Ni Yahuwah
Sa isang pagpapatuloy ng pag-uusap mula sa nasusunog na punong kahoy, sinasabi ni Yahuwah kay Moises na naririnig Niya ang hinaing ng Kanyang bayan at Siya ang magpapalaya sa kanila mula sa pagkabilanggo sa Egipto:
Exodo 3:10 “Halika nga ngayon, at ikaw ay aking susuguin kay Paraon, upang iyong ilabas sa Egipto ang aking bayan na mga anak ni Israel.”
Inaangkin ni Moises na hindi siya makakapunta dahil siya ay “kimi sa pangungusap at umid sa dila.” Ang poot ng Panginoon ay nagliliyab laban sa Kanyang nag-aatubiling ahente:
Exodo 4:13-16 13 At kaniyang sinabi, “Oh Panginoon, magsugo ka, isinasamo ko sa iyo, sa pamamagitan ng kamay niyaong iyong susuguin.” 14 At ang galit ng Panginoon ay nagningas laban kay Moises, at kaniyang sinabi, Wala ba si Aarong kapatid mo na Levita? Nalalaman kong siya’y makapagsasalitang mabuti. At saka, narito, siya’y lumalabas upang salubungin ka; at pagkakita niya sa iyo, ay matutuwa sa kaniyang puso. 15 At ikaw ay magsasalita sa kaniya, at iyong isasabibig niya ang mga salita; at ako’y sasaiyong bibig at sasakaniyang bibig, at aking ituturo sa inyo, kung ano ang inyong gagawin. 16 At siya ang makikipagusap sa lagay mo sa bayan: at mangyayari na siya’y magiging sa iyo’y bibig, at ikaw ay magiging sa kaniya’y parang Elohim.
Sa ikalawang pagkakataon, nagsalita si Yahuwah kay Moises, inuulit ang kanyang komisyon:
Sa Semetikong kaisipan, ang tagapagbalita-kinatawan na ito ay nabatid bilang sa personal at sa kanya mismong mga salita ay ang presensya ng nagsugo.
|
Exodo 7:1 At sinabi ng Panginoon kay Moises, “Tingnan mo, ginawa kitang Diyos [Elohim] kay Paraon: at si Aaron na iyong kapatid ay magiging iyong propeta.
Paano si Moises maaaring maging Yahuwah? Ito’y tila isang kalapastanganan hanggang matanto natin na si Yahuwah ang isang nagsasalita. Muli, ang kasagutan ay ahensya. Ang salitang “Diyos” sa pagpapalitan na ito ay elohim at ito’y nangangahulugang diyos o Diyos. Ito’y maaaring gamitin sa mga anghel, diyos, kay Yahuwah at maging sa mga tao, lalo na ang mga lider, hari at hukom na naglilingkod sa ngalan ni Yahuwah. Dahil dito, isinugo ni Yahuwah si Moises bilang Kanyang ahente at tinawag siyang elohim o Yahuwah. Si Moises ay hindi literal na Yahuwah ngunit siya ay nagsasalita para kay Yahuwah at kaya itinuring na kinatawan ni Yahuwah. Si A.R Johnson, isang biblikal na iskolar at may-akda, ay nagsusulat:
Sa Semetikong kaisipan, ang tagapagbalita-kinatawan na ito ay nabatid bilang sa personal at sa kanya mismong mga salita ay ang presensya ng nagsugo.10
Bilang shaliah ng Diyos, noong nagsalita si Moises, ito ay katulad sa mismong presensya ng Diyos na nagsugo sa kanya. Isang iskolar ay nagpapahayag nito sa paraang ito: “Ang Hudyong tuntunin ng shaliah” ay tumutugma sa kasabihan, “ang isa na isinugo ay kumakatawan sa ganap na presensya ng isa na nagsugo.”11
Bilang pagbubuod, iyong mga isinugo ni Yahuwah upang magsagawa ng isang tungkulin o kunin ang papel sa ngalan ni Yahuwah ay tinawag na shaliah, mga ahente at maging diyos (elohim). Tulad nito, kapag sila’y nakikipag-usap sa mga tatanggap ng isinugo, ito’y katulad ng “sa personal…nasa presensya ng nagsugo.” Ito ay maaaring isang kakaibang konsepto sa kaisipang Kanluranin, ngunit sa kaisipang Hebreo, ito ay normatibo. Ang pagkakaunawa sa tuntuning ito ay nakakatulong sa atin na mabuksan ang kahulugan ng mga tiyak na sipi gaya ng anghel ni Yahuwah sa nasusunog na punong kahoy at si Moises na tinawag bilang Yahuwah.
1 James F. McGrath, The Only True God: Early Christian Monotheism in its Jewish Context, (University of Illinois Press, 2009) p. 14.
2 radah, #7287a, New American Standard Greek-Hebrew Dictionary
3 The Spirit-Filled Bible, (Nashville, TN: Thomas Nelson Publishers, 1991), p. 5.
4 Lucas 3:38
5 Marianne Meye Thompson, “Gospel of John,” sa Dictionary of Jesus and the Gospels, Joel B. Green, ed. 1992 (Downers Grove, IL: Intervarsity Press, 1992), p. 377.
6 McGrath, Ibid.
7 “salah,” #7971, The Complete Word Study Dictionary Old Testament, Warren Baker, (Chattanooga, TN: AMG Publishers, 2003), p. 1146
8 Mga Gawa 7:30-32
9 “Ahente” (Heb. Shaliah), The Encyclopedia of Jewish Religion, R.J.Z. Werblowsky, G. WiYahuwaher, (New York: Adama Books, 1986), p. 15.
10 presensya ng anghel ni Yahuwah: Exodo 23:20-23; 33:14-15; Isaias 63:9.
11 “bilang Diyos” sa Exodo 4:16 at 7:1. Ang salitang “bilang” ay wala sa orihinal kundi idinagdag ng mga tagapagsalin. Ito’y literal na nagbabasa, “ika’y magiging diyos sa kanya” at “ginawa kitang Diyos kay Paraon.”
Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Pinagkunan: https://onegodworship.com/the-principle-of-agency-in-the-old-testament/
Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. –Pangkat ng WLC