Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Kapag gumagamit ng mga pinagkukunan mula sa mga labas na may-akda, kami’y naglalathala lamang ng nilalaman na may 100% pagkakatugma sa Bibliya at sa mga kasalukuyang paniniwalang biblikal ng WLC. Kaya ang ganitong mga artikulo ay maaaring ituring na parang direktang galing sa WLC. Kami’y lubos na pinagpala sa paglilingkod ng maraming tagapaglingkod ni Yahuwah. Ngunit hindi namin inaabiso ang aming mga kasapi na galugarin ang iba pang gawa ng mga may-akda na ito. Ang mga gawang iyon ay hindi na namin isinama mula sa paglalathala dahil ang mga iyon ay naglalaman ng mga kamalian. Nakalulungkot, wala pa kaming nahahanap na paglilingkod na walang dungis. Kung ikaw ay nagulantang sa ilang hindi-WLC na inilathalang nilalaman [artikulo/episodyo], tandaan ang Kawikaan 4:18. Ang aming pagkakaunawa ng Kanyang patotoo ay umuusbong, sapagkat mas maraming liwanag sa ating landas. Mas itinatangi namin ang katotohanan nang higit sa buhay, at hangad ito saanman ito matatagpuan. |
Noong pinangunahan ni Yahuwah ang mga Israelita tungo sa paglaya mula sa Egiptong pagkabilanggo, isang kultura ang minarkahan ng politeismo, ipinabatid Niya na Siya lamang ang isang tunay na Diyos, at Siya ang isa:
Deuteronomio 6:4 “Dinggin mo, Oh Israel: si Yahuwah nating Diyos ay isang Yahuwah!”
Ang siping ito, kilala bilang ang Shema (Hebreo para sa salitang dinggin o pakinggan), ay naging isang pahayag ng paniniwala at ang esensya ng pananampalataya at kultura ng mga Hudyo. Ang may parangal na may-akda na si Rabi Reuven Hammer ay nagsusulat tungkol sa malalim na kahulugan ng kredo ng mga Hudyo na ito:
Daglian, sa unang talata, ang Deuteronomio 6:4-9, nag-uutos sa Israel na tanggapin ang isa at tanging umiiral na Diyos na ang pangalan ay ipinakita kay Moises sa nasusunog na halaman sa apat na letra sa Hebreo na yod heh vav heh mula sa ugat na kahulugan na “pag-iral” at upang ibigin ang Diyos na iyon. Ito ay, dahil dito, isang pagpapahayag ng monoteismo, o paniniwala sa isang Diyos, ang Manlilikha ng lahat, at pinakadakila sa lahat.
“Dinggin mo, Oh Israel: si Yahuwah nating Diyos ay isang Yahuwah!” (Deuteronomio 6:4)
|
Ang Shema ay nagbubuod ng isang patotoo na paulit-ulit na binigyang-diin sa Kasulatan: Si Yahuwah ay isang Yahuwah, at walang ibang diyos maliban sa Kanya:
Exodo 8:10 At kaniyang sinabi, Sa kinabukasan. At sinabi ni Moises, Mangyayari ayon sa iyong salita: upang iyong maalaman na walang gaya ni Yahuwah naming Diyos.
Juan 5:44 [Sinabi ni Yahushua,] Paanong kayo’y makapananampalataya, kayong nangagtatanggapan sa isa’t isa ng kaluwalhatian at hindi ninyo pinaghahanap ang kaluwalhatiang nanggagaling sa tanging Diyos?
Galacia 3:20 Ngayon ang isang tagapamagitan ay hindi tagapamagitan ng iisa; datapuwa’t si Yahuwah ay iisa.
“Paanong kayo’y makapananampalataya, kayong nangagtatanggapan sa isa’t isa ng kaluwalhatian at hindi ninyo pinaghahanap ang kaluwalhatiang nanggagaling sa tanging Diyos?” (Juan 5:44)
|
Ang pagiging natatangi ni Yahuwah ay binigyang-diin nang mas makapangyarihan noong ipinahayag Niya ito mismo:
Isaias 40:25 “Kanino nga ninyo itutulad ako, upang makaparis ako niya?” sabi ng Banal.
Isaias 43:10 “Kayo’y aking mga saksi,” sabi ni Yahuwah, “at aking lingkod na aking pinili: upang inyong maalaman at magsisampalataya kayo sa akin, at inyong matalastas na ako nga; walang Diyos na inanyuan na una sa akin, o magkakaroon man pagkatapos ko.”
Isaias 45:5-6 “Ako si Yahuwah, at walang iba; liban sa akin ay walang Diyos. Aking bibigkisan ka, bagaman hindi mo ako nakilala. Upang kanilang maalaman mula sa sikatan ng araw, at mula sa kalunuran, na walang iba liban sa akin: ako si Yahuwah, at walang iba.”
Sapagkat ipinahayag ni Rabi Hammer, at pinatunayan ng Kasulatan, ang Diyos na ito ay ang Manlilikha ng lahat ng bagay:
Genesis 1:1 Nang pasimula ay nilikha ng Diyos [Elohim] ang langit at ang lupa.
Isaias 44:24 Ganito ang sabi ni Yahuwah, ng iyong Manunubos, at niyang naganyo sa iyo mula sa bahay-bata, “Ako si Yahuwah na gumagawa ng lahat na bagay; na naglaladlad, na magisa ng langit; na naglalatag ng lupa.”
Sino Ang Diyos Ng Paglikha?
Ayon sa mga Trinitaryan, ang diyos ng paglikha ay isang tatluhang entidad na binubuo ng tatlong katauhan na umiiral sa isang esensya ng diyos. Gayunman, ito’y parang batayang patotoo na hindi kailanman naipahayag sa Kasulatan. Matapang sa nanlilisik na pagkukulang na ito, ang orthodoxy ay dagdag na nagtuturo sa atin na ang bawat kasapi ng tatlong katauhan na diyos (Ama, Anak, at Espiritu Santo) ay may isang kamay sa pagbubuo ng Paglikha. Ang sumusunod na berso ay madalas sinipi bilang maka-Kasulatan na patunay:
Genesis 1:26 At sinabi ng Diyos, “Lalangin Natin ang tao sa Ating larawan, ayon sa Ating wangis: at magkaroon sila ng kapangyarihan sa mga isda sa dagat, at sa mga ibon sa himpapawid, at sa mga hayop, at sa buong lupa, at sa bawat umuusad, na nagsisiusad sa ibabaw ng lupa.”
“Ngayon ang isang tagapamagitan ay hindi tagapamagitan ng iisa; datapuwa’t si Yahuwah ay iisa.” (Galacia 3:20)
|
Ang paggamit ng mga maramihang panghalip at ang atin ay sinabing tumutukoy sa Trinidad. Gayunman, maging ang mga Trinitaryang iskolar ay inaamin na ang mga panghalip ay hindi tumutukoy sa isang tatluhang diyos, kundi kay Yahuwah at Kanyang anghelikong hukuman. Halimbawa, si Gordon J. Wenham, sa kanyang Word Biblical Commentary on Genesis, ay nagsusulat:
Mula kay Philo at nagpapatuloy, ang mga Hudyong komentarista ay pangkalahatang hinawakan na ang maramihan [tayo, atin] ay ginamit dahil [si Yahuwah] ay tumutugon sa kanyang makalangit na hukuman, iyon ay ang mga anghel (ikumpara sa Isaias 6:8).1
Ipinapakita ni Wenham na ang pananaw na ito ay binago noong ikalawang siglo sa pagdating ng mga tiyak na Ama ng Simbahan noong isinusulat niya:
Mula sa Sulat ni Barnabas at Justin Martyr, na nakita ang maramihan bilang isang sanggunian kay Kristo, ang mga Kristyano ay tradisyonal na nakita ang bersong ito bilang nagbabadya ng Trinidad.2
Makapangyarihang tinatapos ni Wenham na “Ngayo’y pangkalahatang inamin na ito ay hindi ang anong ibig sabihin ng maramihan sa orihinal na may-akda.”3 Sa ibang salita, mayroong isang panahon noong ikalawang siglo ang mga Ama ng Simabahan ay nalihis mula sa orihinal na Biblikal na interpretasyon ng Genesis 1:26. Itinatala ni Wenham na ang kasalukuyang kaalaman ay itinama ang nagkakamaling kurso.4
Sino Ang Pinaniwalaan Ng Mga Hudyo Na Yahuwah?
Ang mga Hudyo, sa pagiging mahigpit na mga monoteista, ay naunawaan ang isang Diyos na ang Ama:
Isaias 64:8 Ngunit ngayon, Oh Yahuwah, Ikaw ay aming Ama; kami ang malagkit na putik, at Ikaw ay magpapalyok sa amin; at kaming lahat ay gawa ng Iyong kamay.
Juan 8:41 “Ginagawa ninyo ang mga gawa ng inyong ama.” Sinabi nila sa Kaniya, “Hindi kami inianak sa pakikiapid; may isang Ama kami, si Yahuwah.”
Juan 8:54 Sumagot si Yahushua, “Kung niluluwalhati ko ang aking sarili, ang kaluwalhatian ko ay walang anoman: ang aking Ama’y siyang lumuluwalhati sa akin; na tungkol sa kaniya’y sinasabi ninyo, ‘na Siya’y inyong Diyos.’”
“At sila, nang kanilang marinig ito, ay nangagkaisang itaas nila ang kanilang tinig kay Yahuwah, at nangagsabi, ‘Oh Panginoon, ikaw na gumawa ng langit at ng lupa at ng dagat, at ng lahat ng nangasa mga yaon…’” (Mga Gawa 4:24)
|
Dagdag pa, naunawaan rin nila ang Diyos ang Ama na ang Manlilikha. Nakikita natin ang paniniwalang ito na matatag na sumalalim sa pagtuturo ng maagang Simbahan. Halimbawa, matapos palayain sina Pedro at Juan mula sa bilangguan, nagtipon sila ng mga kapwa mananampalataya at nanalangin kay Yahuwah:
Mga Gawa 4:23-24 at 27-28 At nang sila’y mangapakawalan na, ay nagsiparoon sa kanilang mga kasamahan, at iniulat ang lahat ng sa kanila’y sinabi ng mga pangulong saserdote at ng matatanda. 24 At sila, nang kanilang marinig ito, ay nangagkaisang itaas nila ang kanilang tinig kay Yahuwah, at nangagsabi, “Oh Panginoon, ikaw na gumawa ng langit at ng lupa at ng dagat, at ng lahat ng nangasa mga yaon…27 Sapagkat sa katotohanan sa bayang ito’y laban sa Iyong banal na Lingkod na si Yahushua, na siya mong pinahiran, ang dalawa ni Herodes at ni Poncio Pilato, kasama ng mga Hentil at ng mga bayan ng Israel, ay nangagpisanpisan, 28 Upang gawin ang anomang naitakda na ng iyong kamay at ng iyong pasiya upang mangyari.
Ang mga mananampalatayang Hudyo na ito ay ipinahayag ang kanilang panalangin kay Yahuwah, ang Isa “na gumawa ng langit at ng lupa at ng dagat, at ng lahat ng nangasa mga yaon.” Mahalaga na tandaan na pinagkaiba nila si Yahuwah, na ang Manlilikha, at ang Kanyang lingkod na si Yahushua. Mas tiyakan, hindi nila ibinigay ang kredito kay Yahushua para sa anumang bahagi ng Paglikha.
At saka, noong ipinahayag ni apostol Pablo ang mga taga-Atenas sa Areopago (Mars Hill), nagsermon siya na si Yahuwah ang Manlilikha habang si Yahushua ay ang tao na muli Niyang binuhay mula sa mga patay at itinalagang hukom:
Mga Gawa 17:24-25 at 30-31 “Ang Diyos na gumawa ng sanglibutan at ng lahat ng mga bagay na naririto, Siya, palibhasa’y Panginoon ng langit at ng lupa, ay hindi tumatahan sa mga templong ginawa ng mga kamay; 25 Ni hindi rin naman pinaglilingkuran siya ng mga kamay ng mga tao, na para bagang siya’y nangangailangan ng anomang bagay, yamang Siya rin ang nagbibigay sa lahat ng buhay, at ng hininga, at ng lahat ng mga bagay…30 “Ang mga panahon ng kahangalan ay pinalipas na nga ni Yahuwah; datapuwa’t ngayo’y ipinaguutos niya sa mga tao na mangagsisi silang lahat sa lahat ng dako: 31 Sapagkat Siya’y nagtakda ng isang araw na Kaniyang ipaghuhukom sa sanglibutan ayon sa katuwiran sa pamamagitan ng lalaking Kaniyang itinalaga; na ito’y pinatunayan Niya sa lahat ng mga tao, nang Siya’y buhayin niyang maguli sa mga patay.”
Para kay Pablo, ang Diyos ang Ama [Yahuwah] ay ang Manlilikha habang si Yahushua ay ang taong Kristo.
|
Ang pagkakaunawa ni Pablo tungkol sa Manlilikha ay nasa pagkakasundo sa mga mananampalatayang Hudyo sa Jerusalem. Dagdag pa, itinuro ni Pablo ang parehong paniniwala na ito sa ibang kasapi ng maagang Simbahan. Halimbawa sa Efeso 1:17, sinasabi ni Pablo na si Yahuwah ay ang “Diyos ng ating Panginoong Kristo Yahushua, ang Ama ng kaluwalhatian.” Kinamamayaan, sa kaparehong sulat ay sinasabi niya na ang Diyos na ito (ni Yahushua) ay ang Manlilikha:
Efeso 3:9-11 At maipakita sa lahat ng mga tao kung ano ang pagiging katiwala sa hiwaga na sa lahat ng panahon ay inilihim ni Yahuwah na lumalang ng lahat ng mga bagay; 10 Upang ngayo’y sa pamamagitan ng iglesya, ay maipakikilala sa mga pamunuan at sa mga kapangyarihan sa sangkalangitan ang kapuspusan ng karunungan ni Yahuwah, 11 Ayon sa panukalang walang hanggan na ipinanukala kay Kristo Yahushua na Panginoon natin.
Pansinin na ang mga nabubuhay na nilalang ay nagbibigay ng kaluwalhatian, karangalan at pasasalamat kay Yahuwah lamang bilang Manlilikha.
|
Para kay Pablo, ang Diyos ang Ama ay ang Manlilikha habang si Yahushua ay ang taong Kristo.
Inulit ni Pablo ang kanyang paniniwala tungkol sa pagkakakilanlan ng Manlilikha sa kanyang unang sulat. Nagsusulat siya na hindi lamang ang Diyos ang Ama ni Yahushua, Siya rin ang Diyos ni Yahushua. Pagkatapos nito ang apostol ay tumungo sa pagpapakilala kay Yahuwah (na ang Ama) bilang isang matapat na Manlilikha:
1 Pedro 4:19 Kaya’t ipagkatiwala naman ng nangagbabata ayon sa kalooban ni Yahuwah ang kanilang mga kaluluwa sa paggawa ng mabuti sa tapat na Lumalang.
Ang Patotoo Ng Mga Makalangit Na Nilalang
Ang dalawampu’t apat na matatanda na nakapalibot sa luklukan ni Yahuwah ay nagkaisa:
Pahayag 4:9-11 At tuwing magbibigay ng kaluwalhatian, karangalan, at pasasalamat ang mga buháy na nilalang sa Kanyang nakaupo sa trono, Siyang nabubuhay magpakailanman, 10 lumuluhod ang dalawampu’t apat na matatanda sa harap ng nakaupo sa trono at sumasamba sa Kanyang nabubuhay magpakailanman; at inihahagis nila sa harap ng trono ang kanilang mga korona, na nagsasabi, 11 “Karapat-dapat ka, Panginoon naming Diyos, na tumanggap ng kaluwalhatian, karangalan, at kapangyarihan, sapagkat nilikha mo ang lahat ng bagay, at sa pamamagitan ng iyong kalooban, sila’y nalikha at pinaiiral.”
Pansinin na ang mga nabubuhay na nilalang ay nagbibigay ng kaluwalhatian, karangalan at pasasalamat kay Yahuwah lamang bilang Manlilikha. Ang paggamit ng isahang personal na panghalip na siya, kanya, mo, ka, at iyo na dagdag na binibigyang-diin ng mga makalangit na nilalang ay tinutukoy ang isang katauhan at hindi isang Trinidad.
Sa dakilang kahalagahan ay ang katunayan na si Yahushua ay hindi kailanman sinamba bilang Diyos o ang Diyos ng Paglikha. Sa halip, sinabi tungkol sa kanya na karapat-dapat dahil siya ang Kordero na bumili sa mga tao para kay Yahuwah (iyon ay hindi para sa kanyang sarili). Muli, walang banggit ng pakikilahok ni Yahushua sa paglikha ng sanlibutan:
Pahayag 5:8-9 At nang makuha niya ang balumbon, nagpatirapa sa harap ng Kordero ang apat na buháy na nilalang at ang dalawampu’t apat na matatanda. Ang bawat isa ay may hawak na alpa at mga gintong mangkok na puno ng insenso, na ang mga ito’y mga panalangin ng mga banal. 9 At umaawit sila ng isang bagong awit: “Ikaw ang karapat-dapat na kumuha sa balumbon at magbukas sa mga tatak nito, sapagkat ikaw ay pinaslang at sa pamamagitan ng iyong dugo, tinubos mo para kay Yahuwah ang tao mula sa bawat lipi, wika, bayan, at bansa;
Ang mga makalangit na nilalang pagkatapos nito ay ipinapahayag kung anong matatanggap ni Yahushua para sa kanyang masakripisyong pagtalima:
Pahayag 5:12-14 na malakas na umaawit, “Ang pinaslang na Kordero ay karapat-dapat na tumanggap ng kapangyarihan, kayamanan, karunungan, kalakasan, karangalan, kaluwalhatian, at kapurihan!” 13 At narinig ko ang bawat nilalang sa langit at sa lupa, at sa ilalim ng lupa at sa dagat, at maging ang lahat ng bagay na nasa mga ito, na nagsasabi, “Sa Kanya na nakaupo sa trono at sa Kordero ay kapurihan, karangalan, kaluwalhatian, at kapangyarihan magpakailanpaman!” 14 Sinabi ng apat na buháy na nilalang, “Amen!” At nagpatirapa ang matatanda at sila’y sumamba.
Kung si Yahushua ay Diyos, paano iyon na matatanggap niya ang kapangyarihan, kayamanan, karunungan, at kalakasan? Bilang isang diyos, lalo na bilang Manlilikha ng lahat ng bagay, ang mga ito’y likas na nabibilang sa kanya.
|
Kung si Yahushua ay Diyos, paano iyon na matatanggap niya ang kapangyarihan, kayamanan, karunungan, at kalakasan? Bilang isang diyos, lalo na bilang Manlilikha ng lahat ng bagay, ang mga ito’y likas na nabibilang sa kanya. Gayunman, ipalagay na si Yahushua ay ang taong Mesias, na itinuturo ng Kasulatan. Sa kasong iyon, ang siping ito ay madaling naunawaan na ibinigay sa kanya ang mga bagay na ito para sa kanyang pagtalima sa kalooban ni Yahuwah. Dagdag pa, pansinin sa berso 13 na ang bawat nilalang ay gumagawa ng isang pagkakaiba sa pagitan ni Yahuwah, na nakaupo sa luklukan, at ang Kordero. Parehong sinamba (ang salitang Griyego rito ay proskuneô, at ito’y nangangahulugan na para gumawa ng pagpipitagan, upang yumuko), ngunit si Yahuwah lamang ang sinamba bilang Diyos na ang Manlilikha. Ipinapaliwanag ng teologo na si Emil Brunner:
Ang Diyos lamang ang Manlilikha,…ang Anak ay tinawag lamang na tagapamagitan ng Paglikha. Sa Bagong Tipan, ang Anak, o si Kristo Yahushua, ay hindi kailanman tinawag na Manlilikha. Ang titulo ay ibinigay lamang sa Ama.5
Ano Ang Pinaniwalaan Ni Yahushua?
Si Yahushua ay tiyak na isang Hudyo. Dahil dito, siya ay isang monoteista sa Biblikal na diwa ng salita. Noong siya ay nanalangin sa Ama, tinawag niya si Yahuwah na “tanging tunay na Diyos,” habang tinukoy niya ang sarili bilang Kristo na isinugo ng Diyos. Dagdag pa, noong si Yahushua ay tinanong kung ano ang pangunahing kautusan, nagsimula siyang sumagot sa pagbigkas ng kanyang kredo, iyon ay, ang Shema:
Marcos 12:28-29 At lumapit ang isa sa mga eskriba, at nakarinig ng kanilang pagtatalo, at palibhasa'y nalalamang mabuti ang pagkasagot niya sa kanila, ay tinanong siya, “Ano baga ang pangulong utos sa lahat?” 29 Sumagot si Yahushua, Ang pangulo ay, “Pakinggan mo, Oh Israel; Ang Panginoon nating Dios, ang Panginoon ay iisa…”
Sinong nagsasabi na si Yahushua ay ang Manlilikha? Kung siya ay bahagi ng isang tatluhang indibidwal na lumikha o kapwa-lumikha ng lahat ng mga bagay, aasahan natin na siya ay magsasabi nang ganoon. Gayunman, sa bawat pagkakataon na nagsasalita si Yahushua ng Paglikha, nagtatala lamang siya ng kredito sa tanging tunay na Diyos, na ipinapahayag niya na ang Ama, sa mapaghimalang gawa:
“At siya’y [Yahushua] sumagot at sinabi, “Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang [Yahuwah] sa kanila buhat sa pasimula, ay sila’y nilalang niya na lalake at babae…?” (Mateo 19:4)
|
Mateo 19:4-6 At siya’y [Yahushua] sumagot at sinabi, “Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang [Yahuwah] sa kanila buhat sa pasimula, ay sila’y nilalang niya na lalake at babae, 5 At sinabi, Dahil dito’y iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa; at ang dalawa ay magiging isang laman? 6 Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi isang laman. Ang pinapagsama nga ni Yahuwah, ay huwag papaghiwalayin ng tao.
Ibinibigay ni Yahushua kay Yahuwah ang kredito para sa paglikha sa sangkatauhan. Hindi sinasabi ni Kristo na “tayo” ang lumikha sa kanila, kundi “Siya ang lumikha sa kanila.” Kung si Yahushua ang Manlilikha, ang pahayag na ito ay hindi matapat at isang tahasang kasinungalingan sa pinakamalala.
Dagdag pa, muling nagbigay ng kredito si Yahushua kay Yahuwah para sa pagpapadala ng ulan at para sa paglikha sa araw, na tinutukoy niya bilang “Kanyang araw,” iyon ay, ang araw ng Ama:
Mateo 5:45 Upang kayo’y maging mga anak ng inyong Ama na nasa langit: sapagkat pinasisikat Niya ang Kaniyang araw sa masasama at sa mabubuti, at nagpapaulan sa mga ganap at sa mga hindi ganap.
Ito pa, sinasabi ni Yahushua na si Yahuwah ang responsable para sa Paglikha, sa panahong ito sa pararamtan ng damo sa parang at sangkatauhan:
Mateo 6:30 “Ngunit kung pinararamtan ni Yahuwah ng ganito ang damo sa parang, na ngayon ay buhay, at sa kinabukasa’y iginagatong sa kalan, hindi baga lalong-lalo na kayong pararamtan Niya, Oh kayong mga kakaunti ang pananampalataya?
Panghuli, nagsasalita si Yahushua tungkol kay Yahuwah bilang isa na aktibo sa Paglikha, isang halatang sanggunian sa unang kabanata ng Genesis. Wala siyang ginagawang banggit ng sarili niya o ang tinatawag na ikatlong kasapi ng Trinidad:
Marcos 13:19 “Sapagkat ang mga araw na yaon ay magiging kapighatian, na ang gayo’y di pa nangyayari buhat sa pasimula ng paglalang na nilikha ni Yahuwah hanggang ngayon, at ni hindi na mangyayari kailan man.”
Pagwawakas
Ang monoteistikong Hudyo ay naniwala na si Yahuwah ang Ama. Dagdag pa, naniwala sila sa Banal na Kasulatan, na sinabi na si Yahuwah ay lumalang sa lahat ng mga bagay sa pamamagitan Niya at Siya “lamang” ang bumuo ng Paglikha. Walang konsepto ng isang tatluhang diyos, isang matapos ang Biblikal na pag-unlad na hindi ginawa bilang opisyal na dogma hanggang 381 AD. Dahil dito, ating pagtibayin kung ano ang pinaniwalaan ni Yahushua at mga Hudyo at anong ipinahayag mismo ni Yahuwah:
Isaias 45:18 Sapagkat ganito ang sabi ni Yahuwah na lumikha ng langit, na Siyang Diyos na nag-anyo sa lupa at gumawa niyaon, na kaniyang itinatag, at hindi niya nilikha na sira, na kaniyang inanyuan upang tahanan: “Ako si Yahuwah; at wala nang iba.”
1 Gordon Wenham, Word Biblical Commentary on Genesis, (Word Books, 1987), p. 27
2 Ibid.
3 Ibid.
4 Para sa isang mas detalyadong pagtanggol sa siping ito, nagtatala si Ginoong Anthony Buzzard: “Walang argumento ang maaaring itayo para sa maramihan sa Pagkadiyos mula sa maramihang nagtatapos sa Elohim (Diyos). Si Moises, na iisang tao, ay tinawag na Elohim (Exodo 7:1). Ang Mesias ay tinawag na Elohim (Awit 45:6; Hebreo 1:8). Pansinin na ang bersyong Griyego ng Lumang Tipan at Bagong Tipan ay palaging ibinibigay ang salitang diyos sa theos na isahan, hindi maramihan, na salita. Sa Mga Hukom 8:33; 16:23-24, isang anito ay tinawag na Elohim. Sa 1 Mga Hukom 11:33, si Astaroth, ang diyosa ng mga Sidonio, Chemos, ang diyos ng Moab, at Milcom, ang diyos ng mga anak ni Ammon, bawat isa’y itinalaga bilang Elohim, bagama’t iisang diyos ang bawat isa. Dagdag pa, si Abraham ay tinawag na “panginoon,” kung saan ang anyong maramihan, adonim (“mga panginoon”), ay ginamit (Genesis 24:9-10). Si Potiphar ay tinawag na adonim (“mga panginoon”) ni Jose (Genesis 39:2, 3, 7, 8, 19, 20) at ang “mga panginoon” ni Jose sa Genesis 39:16 at 40:7. Si Jose ay tinawag na lalaki na ang “mga panginoon” (adonim) ng lupain at ang “mga panginoon” ng bansa (Genesis 42:30, 33). Iba pang halimbawa ng isang maramihang nagtatapos sa isahang kahulugan ay maaaring matagpuan sa Mga Bilang 25:1-5; Deuteronomio 4:7; 1 Samuel 4:5-8; 1 Mga Hari 11:5; 2 Mga Hari 1:2; 19:37.” Sapagkat nasipi sa “God, the Father, the Sole Creator of Heaven and Earth,” Restoration Fellowship, Focus on the Kingdom, http://www.focusonthekingdom.org/creator.htm
5 Emil Brunner, The Christian Doctrine of God, Dogmatics, Vol. 1 (Philadelphia: The Westminster Press, 1949), p. 232.
Ito ay isang hindi-WLC na artikulo. Pinagkunan: https://onegodworship.com/who-did-the-jews-understand-the-creator-to-be/
Tinanggal namin mula sa orihinal na artikulo ang lahat ng mga paganong pangalan at titulo ng Ama at Anak, at pinalitan ang mga ito ng mga orihinal na pangalan. Dagdag pa, ibinalik namin sa mga siniping Kasulatan ang pangalan ng Ama at Anak, sapagkat ang mga ito ay orihinal na isinulat ng mga napukaw na may-akda ng Bibliya. –Pangkat ng WLC