|
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |

Kuzwa kuziindi zya nsiku, BamaJuuda bakateelede kuti ooyo Messiah wakali kuboola wakali kunooli mulanda nokuba mwiiminizi wa Yahuwah ooyo wakali kuzyoolela mucibaka ca Yahuwah.1 Mbweenya mwami Davida mbwaakali kwaambwa kuba uunanikidwe ookwa Yahuwah2, aboobo ooyo mwami wakali kuboola awalo wakali kunokwiitwa mbweenya:
Intembauzyo 2:2 Bami baansi balalibamba, Abalo beendelezi balalayana, Kukulwisya Yahuwah amunanike Wakwe.
Kristu ookwa Yahuwah
Kuzwa ku ziindi zya nsiku, bamaJuuda bakateelede kuti, ooyo Messiah wakali kuboola wakali kunooli mulanda nokuba mwiiminizi wa Yahuwah ooyo wakali kuzyoolela mucibaka ca Yahuwah.
|
Kuba masimpe, mu Mangwalo woonse, Yahushua waambwa kuba ookwa nokuba kuzulilwa kuli Yahuwah. Ngooyu mukonzyanyo, mu mulumbe wa Luuka uulaa mpuwo akataa Yahushua a basikwiiya bakwe, tulajana Yahushua kapandululwa kuti ngu Kristu ookwa Yahuwah:
Luuka 9:20 Nkabela wakababuzya kuti, Ino nywebo muti ndimeni? Petro wakavuwa wati, “Nduwe Kristo, Mwana a-Yahuwah.”
Alimwi aciindi cimwi, Johane ulembede mubandi uukonzyene akataa Yahushua a basikwiiya bakwe oomo mubakazumina kuti walo wakali ookwa Yahuwah:
Johane 6:69 “Aswebo twakasyoma, alimwi tulizi kuti nduwe Uusalala wa Yahuwah.”
Ibbala lyakuti kusetekana mu ciGiliki ndyakuti hagios, oomo moliiminina kubikkwa aa nokuba kubikkilwa Yahuwah ambali. Mumajwi amwi, basikwiiya tiibakali kusyoma kuti Yahushua wakali Yahuwah pe pele kuti walo wabikkilwa Yahuwah ambali kubeleka mulimo wakwe.
Nokuba boobo, nobaba baabo batakali kulikumbatizya kuli Yahushua bakali teelede kuti Kristu wakali kunooli “ookwa Yahuwah.” Ngooyu mukonzyanyo, aciindi ca kukankaminwa kwa Yahushua, bamwi ba bantu bakaamba mbweenya kuti:
Luuka 23:35 Bantu bakaliimvwi, balalangilila. Abalo beendelezi bakamuseka bati, Wakafutula bamwi, alifutule mwini anooli Kristo wa-Yahuwah.”

Naakabukide kuzwa ku bafu Yahushua, Petulo wakaambilizya kuti ciciingano cakali makanze ookwa Yahuwah kuli Kristu Wakwe:
Milimo 3:18 “Pele Yahuwah wakazyulizya oko nkwaakaambide amilomo yabasinsimi boonse, kuti Kristo wakwe uleelede kupenga.
Aakale Petulo wakainduluka Intembauzyo 2 mu mupailo wakwe kuti yakazuzikwa mu kupenzyegwa a lufu lwa Yahushua:
Milimo 4:24, 26-28 Balo nobakamvwa bakoompolola kuli Yahuwah ejwi lyamoyo omwe bati….BAMI BAANSI BAKALIBAMBA. BEENDELEZI BABUNGANA ANTOOMWE, KULWANYA YAHUWAH A-KRISTO WAKWE. 27 Nkasimpe muluuno munzi kwakabungana ba-Heroda a-Ponto Pilato, antoomwe abamasi, abantu ba-Israyeli, kuti balwanye Yahushua, Mwanaako Uusalala ngookananika, 28 bacite zyoonse zili buti izyakakanzidwe kujanza lyako akuluyando lwako, kuti zibewo.
Nokuba naakabukide kuzwa ku bafu Yahushua akutanta kujulu kujanza lya lulyo lwa Yahuwah, Petulo ucaamba Yahushua kuti ngu Kristu ookwa Yahuwah alimwi mulanda ookwa Yahuwah.
|
Nokuba naakabukide kuzwa ku bafu Yahushua akutanta kujulu kujanza lya lulyo lwa Yahuwah, Petulo ucaamba kuti Yahushua ngu Kristu ookwa Yahuwah alimwi mulanda ookwa Yahuwah. Aa ncinzi cimbi, mucilengaano cakujulu cokwa Johane, mungele wa ciloba ulazumina kuti Yahushua ngu Kristu ookwa (Yahuwah):
Ciyubunuzyo 11:15 Lino angelo wamusanu ababili wakalizya mweembo, elyo kwakali majwi mapati mujulu, aati, Bwami bwaansi bwaba bwa-Mwami wesu abwaKristo wakwe, nkabela uyooendelezya lyoonse mane kukabe kutamani.”
Aawa alimwi, imungele ulaambilzya mujwi pati kuti Yahushua ngu Kristu ookwa Yahuwah:
Ciyubunuzyo 12:10 Mpoonya awo ndakaswiilila ijwi ipati mujulu, lyakati, Sunu kwasika lufutuko, anguzu, abwami bwa-Yahuwah wesu, abwami bwa-Kristo wakwe, nkaambo sikubejelezya bakwesu twaambo wawisigwa ansi, nguwe wakali kubabejelezya kuli-Leza wesu lyoonse isikati amasiku.
Kristu Uzulilwa Kuli Yahuwah
Mwaapositolo Paulu, mu lugwalo lwakwe ku cikombelo caku Corinth, uzubulula cilongwe cokwa Yahushua kuli Yahuwah mu majwi ngeenya eeni:
1 Bakolinto 3:21-23 Nkaambo kaako kutabi muntu uulikankaizizya bantu baansi. Nkaambo zintu zyoonse nzizyanu, 22 naba Paulo, naba Apolo, naba Kefa, niiba nyika, nibuba buumi, niluba lufu, niciba ciindi casunu niciba ciindi cicizazyoonse buyo nzizyanu, 23nkabela inywe muli ba-Kristo, alakwe Kristo nguwa-Yahuwah.
Paulu wakaamba kuti zintu zyoonse nzizya basikwiiya, abalo mbiba Kristu munzila njeenya Kristu mbwali ookwa Yahuwah. Ibbala lyakuti kuzulilwa talilbonwi mu malembe mataanzi aaciGiliki oomo mwaalembedwe kuti “inywe noba Kristu, Kristu ookwa Leza [Yahuwah].”3 Aboobo, Busanduluzi bwa [Young's Literal Translation] busanganya bbala lya mabala aa “kuba” kukaambo aaka kutegwa licesye kumvwika bweenzu kuli baabo babala mu Cikuwa:
1 Bakolinto 3:23 inywe muli ba-Kristo, alakwe Kristo nguwa-Yahuwah.
Paulu wakaamba kuti zintu zyoonse nzya basikwiiya, aabo bazulilwa kuli Kristu munzila njeenya Kristu mbwazulilwa kuli Yahuwah.
|
Mbeenya buyo, basanduluzi bongaye, mbuli ba NASB atala aawa, basanganya majwi aakuti “kuzulilwa kuli” kutegwa basalazye ncokayimina kampango.4 Mumajwi amwi, “Kristu ookwa Yahuwah” ciiminina kuti Kristu uzulilwa kuli Yahuwah.
Spiros Zodhiates waambilizya cintu eeci awalo eelyo najatikizya 1 Bakolinto 3:23 akwaamba kuti eeco ciiminina “cintu ca muntu, cintu civwubidwe” ca simalelo, mufundisi, nokuba musololeli.5 Munzila njeenya, umwi mwaambilizi uzubulula cilongwe akataa Yahuwah a Yahushua kuti ncibeela ca mukamwini nokuba mwini wa cintu mbuli muntu a cintu cakwe nokuba muvwubi:
Yahuwah ngo mukamini mu zintu zyoonse mbwaanga [Yahushua] uponena, ubelekela, akulelela biyo kusumpula bulemu bwa Wisi.6
Tacigambyi aboobo kuti, ibbuku lisandulula mabala lyakuti [Thayer’s Greek Lexicon], lyaamba kuti aaka kampango kayiminina kuti Yahushua“uli mubweendelezi bwa [Yahuwah]; uli mumaanza nokuba mu nguzu zyakwe.”7
Kristu uli Mubweendelezi bwa Yahuwah
Kasimpe kakuti Yahushua ngo Kristu ookwa Yahuwah kaletela penzi kuli baabo basiminide ku lusyomo lwa baleza botatwe, oolo lwaamba kuti Taata Yahuwah, Yahushua, a Muya Uusalala boonse baleelene akwiitwa kuti Leza. Pele, mbuli mbutwabona kale, Mangwalo alisalazyide kwaamba kuti Yahushua uzulilwa kuli Yahuwah akuti uli mubweendelezi kuli Nguwe. F.B. Meyer ulaazumina makani aaya mu cizubuluzyo cakwe mu 1 Bakolinto 3:23 kuti “Kuzuunyana kubaa Leza omwe mu Ciizuminano Cipya (langa mu BaLoma 9:5), acilongwe ca Kristu Mwana kuli Wisi, kupa muzeezo wa kweendelezyegwa kwa Kristu kuli Yahuwah.“8
Aaya masimpe alaambidwe amuzibalo zimbi amwalo. Ngooyu mukonzyanyo, eelyo Paulu nagaminina cintu eeci eelyo nazubulula ciiiyo ca bulelo buboola bwa Yahuwah. Mwaapositolo ulemba kuti Yahuwah wakabikka zintu zyoonse mu bweendelezi bwa Yahushua, zintu zuoonse, nkokuti, kugwisyila buyo Yahuwah Lwakwe:
1 Bakolinto 15:28 Eelyo naamana kumubombesezya zintu zyoonse, elyo alakwe Mwana mwini uzoolibombya kuliyooyo iwakamubombesezya zintu zyoonse, kuti Yahuwah abe malondwedo aazintu zyoonse.
Nkaambo nzi Yahushua ncayendelezyegwa aa Yahuwah? Nkaambo, mbuli mbwaayinduluka kwaamba Mangwalo, alikke Leza omwe ngo Taata, alimwi Walo alikke nguulela atalaa zyoonse.
|
Nkaambo nzi Yahushua ncayendelezyegwa aa Yahuwah? Nkaambo, mbuli mbwaayinduluka kwaamba Mangwalo, alikke Leza omwe ngo Taata, alimwi Walo alikke nguulea atalaa zyoonse. Yahushua, mulanda uusyomeka ookwa Yahuwah,9 wakaamba lwakwe kuti:
Johane 14:28 “Mwakamvwa mbwendakamwaambila kuti, Ndainka, alimwi ndaboola kulindinywe. Kuti nomwali kundiyanda, nomwali kukondwa nkaambo nja kuli-Taata, nkaambo Taata mupati kwiinda ndime.
Kuba masimpe, Yahuwah mupati kwiinda Mwana, nkaambo wakali Yahuwah wakasumpula Yahushua ku janza lya lulyo Lyakwe nkaambo kakuteelela.10 Alimwi ngu Yahuwah ooyo wakali mutwe wa Kristu:
1 Bakolinto 11:3 Lino ndayanda kuti mukazibe aya. Mutwe wamwaalumi umwi aumwi ngu-Kristo, awalo mutwe wamwanakazi ngumwaalumi, awalo mutwe waKristo ngu-Leza.
Mangwalo kweezyekanya a Tunsiyansiya
Itunsiyansiya ooto twakaanzwa mumisela mitaanzi kuzwa naakatantide kujulu Yahushua tukazyanya aa kasimpe ka Bbaibbele. Lino kababalide Mangwalo aaba Juuda akubaa mizeezo yokwa Plato, Bamatata bacikombelo bakabambulula Yahushua kuti muntu uulaa ziimo zyobile. Balo bakazeka kuti Yahushua wakali ansi mubweendelezi bwa Yahuwah kali biyo muciwa ca buntu. Kujanza limwi, bakazeka kuti eeco ciimo cakwe ca bulemu bwa kujulu cakaleelene acokwa Wisi. Nokuba boobo, kunyina mulembi wa Bbaibbele uukanana kuti Yahushua wakalaa ziimo zyobile pe. Kuyungizya waawo, kunyina uuzubulula kweendelezyegwa kwa Yahushua kuti muzeezo wa ciimo ca bulemu. Ncobeni, aaya akali makani aakatobela kalilembedwe kale Bbaibbele.
Kuzubulula kwa Adam Clarke ooko kujatikizya 1 Bakolinto 3:23, mukonzyanyo omwe buyo uutondezya busongo bwa ciGiliki, oobo bwakatalika kuyaa kunjilauka Cikombelo niwakainda musela mutaanzi, alimwi bucimvwika mu lusyomo lwa mazubaano:
Mangwalo ayiisya kuti Yahushua tali Yahuwah; kunze lyaboobo, walo ngu Kristu ookwa Yahuwah.
|
Alimwi Kristu nguwa Leza. Kristu, Messiah, ngo cipego cokwa Leza luyando luteeli a luzyalo ku mukowa wabantu…Kristu muciimo ca buntu bwakwe awalo muntu ookwa Leza mbweenya mbuli muntususu uuli woonse. Alimwi mbuli simwiima-akataa Yahuwah a muntu, walo weelede kulanganyigwa, munzila imwi, kali musyoonto kuli Yahuwah, pele kali mu bube bwakwe mukamwini, kalaa ciimo citeeli, kunyina kuteelana – walo ngu Leza atalaa zyoonse.11
Eeci cibalo cisinikizya Clarke kuzumina kuyiisya kuti Yahushua “ncintu cokwa Leza” mbweenya mbuli “muntususu umbi uuli woonse” mbwabede. Pele walo usungilizyidwe aa tunsiyansiya twakatobela kalimbedwe kale Bbaibbele kuti ayungizye ku cibalo kwiinda mukwaamba kuti bupati bwa Yahuwah kuli Kristu buli biyo atalaa ciimo ca buntu bwa Kristu mbwaanga awalo Mwana lwakwe, ngu “Leza atalaa zyoonse.” Eeci ncintu ceelela ku ciindi cimbi nkaambo cigaminide kukazya kaambo kokwa Paulu mu 1 Bakolinto 15 kuti nomuba mu bulelo buteeli buciboola, Yahushua ucili mubweendelezi bwa Yahuwah12 kutegwa “Yahuwah akonzye kuzwidilila kuba muli zyoonse.”13
Kuleka mbuli tunsiyansiya twa Cikombelo, Paulu ulizuunyene mulwiiyo lwa Kristu lwakwe. Ooyo Leza uuli alikke ngo Taata,14 alimwi Walo ngu Yahuwah atalaa zyoonse:
BaEfeso 4:6 Nkabela Yahuwah ngumwi, ngonguwe Wisi wabo boonse, uubainda boonse, nguuli akati kaboonse, alimwi nguumukalila nyoonse mukati.
Mangwalo ayiisya kuti Yahushua tali Yahuwah; kunze lyaboobo, walo ngu Kristu ookwa Yahuwah. Kuyungizya waawo, walo uzulilwa kuli Yahuwah munzila njeenya toonse aswebo mbotuli Bakwe. Kristu takonzyi kuba Yahuwah mpeenya akuba Yahuwah aciindi comwe.

1 Izaya 42:1; Mika 5:2.
2 2 Makani 6:42.
3 Berean Literal Bible, https://biblehub.com/blb/1_corinthians/3.htm ; The text in Greek, https://biblehub.com/interlinear/1_corinthians/3-23.htm
4 NASB, Holman Christian Standard, Berean Study Bible, Weymouth New Testament, aamwi.
5Spiros Zodhiates, The Complete Word Study Dictionary, (Chattanooga, TN: AMG Publishers, 1992), peji. 516.
6 Barne’s Notes, https://biblehub.com/commentaries/1_corinthians/3-23.htm
7Thayer’s Greek Lexicon, https://biblehub.com/greek/1510.htm
8 Meyer’s NT Commentary, https://biblehub.com/commentaries/meyer/1_corinthians/3.htm
9 Milimo 4:24, 26-28
10 BaFilipo 2:5-11; BaEfeso 1:19-22.
11 Adam Clarke Commentary, StudyLight.org, https://www.studylight.org/commentaries/acc/1-corinthians-3.html
12 1 Bakolinto 15:24.
13 1 Bakolinto 15:28.
14 1 Bakolinto 1:3; 8:6; BaEfeso 1:2-3; BaLoma 16:27; 1 Timoti 2:5, aamwi.
Eeci ncibalo citali ca-WLC. Cakazyila ku: https://oneGodworship.com/christ-belongs-to-God/
Twakagwisya mucibalo citaanzi woonse mazina aa mituni ngobaita Taata a Mwana, kubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, swebo twakajokolosya muMangwalo mazina ookwa Taata a Mwana mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna abalembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya -WLC






