Mateyo 24 – Mamanino aa Nyika naa Mamanino aa Musela?
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Cijuzyo
Eelyo notubala muzibeela zya Mateyo 24, swebo inga twafwa kuyeeyela kuti Yahushua waamba Kuboola kwakwe Kwabili a mamanino aanyika. Manjezyeezya aali boobu ambweni ayeeme kutaanguna atalaa mibuzyo njibaali kubuzya baapositolo, mbuli mbokulembedwe mu kampango ka Mateyo 24:3: “Nkabela naakakkede acilundu ca-Elaioni basikwiiya bakamuzida kumbali, bakati, Utwaambile, ino makani aya azooba lili? alimwi ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako acamamanino aaciindi?’” Aswebo tulikwelelezyedwe kapati amajwi aa bwiinguzi bwakwe mutumpango ootu mbuli bwa kaaka:
“Ndilyonya musyule lyamapenzi aamazuba ayo, izuba liyoosizigwa, awalo mweezi uyooleka kupa mumuni wawo, azyalo inyenyeezi ziyooloka kuzwa kujulu, nkabela inguzu zyakujulu ziyoozunganisigwa. 30Lino kuyooboneka citondezyo ca-Mwana a-Muntu kujulu, mpawo misyobo yoonse yaansi iyoolila, nkabela bayoobona Mwana a-Muntu uuboola amayoba aakujulu anguzu abulemu bupati. 31Lino uyootuma baangelo bakwe amweembo, nkabela bayoobunganya basale bakwe kuzwa kumabazu one, kuzwa kumpela yomwe yakujulu kusikila kuliimwi. ” (Mateyo 24:29-31).
Koibaluka kuti mulazyo wa busanduluzi bwa ciJuuda (busanduluzi bwa Bbaibbele) ngwakuti lyoonse tweelede kusandulula tumpango tukatazya katubelesya mumuni wa bumboni mutumpango tusalazyidwe kale munzila ngubauba ooto tujatikizya ciiyo ncimunya, kutali kupindula musyule eeco pe.
|
Ma! Yahushua kunooli wakali kupandulula mamanino aanyika – mbombubo na? Pe, tutabindi kukosozya boobo. Tulabona zintu ziindene mukati eelyo notweezyekanya malembe aakonzyanya mbuli Maako a Luuka. Atutalikile kulangalanga mibuzyo imwi njibakali kubuzyilila Yahushua basikwiiya mutumpango ooto abwiinguzi mbwaakabapa. Koibaluka kuti mulazyo mutaazi wa (busanduluzi bwa Bbaibbele) ngwakuti swebo tweelede kusandulula tumpango tukatazya katubelesya mumuni wa tumpango tuubauba loko tusanduludwe kale, ooto tujatikizya ciiyo nceenya, kutali kucengulula musyule eeco pe. Aboobo, swebo tulacita kabotu kutalikila mu makani aa mulumbe wa Maako, walo wakalembela nkamu yabantu bamasi baku Loma, mpoonya tuzumanane mu mulumbe wa Luuka, ooyo wakalembelwa mbungano ya Bantu bamasi. Twamanizya kudibaula mu zibalo eezi, tunooli ambaakani iili kabotu kuti tuzubulule mulumbe wa Mateyo, ooyo wiinda kukatazya. Cintu cikatazya cili mu kasimpe kakuti walo ubelesya twaambo tunjaanji twaci Hebulayo mbwaanga mbungano ya bamaJuuda njiyakali mumuzeezo eelyo naakalemba Mulumbe wakwe.
Maako 13 – Citaanzi Iceendelana Aa Mateyo 24
Aboobo atutalikile kuli Maako 13, ooyo ngotutiisanganye waawa kuti atugwasye kusindinganya kuswata cibalo eeci.
“Nkabela naakali mukuzwa muntempele, umwi sikwiiya wakwe wakamwaambila kuti, Mufundisi, langa! Ayoosya mabwe aya amayake aya! 2 Yahushua wakamwaambila kuti, Sa wabona mayake aya mapati? Alasaalwa oonse mane takukwe libwe niliba lyomwe liti kasyaale liyeeme kubbwenyina. 3Lino naakakede acilundu ca-Elaioni kumbali antempele, bakamubuzya kumbali ba-Petro a-Jakobo a-Johane a-Andreya, bakati, 4 Tulwiide, ino kai ayooba lili, aya makani? Alimwi, ncinzi ciyooba citondezyo cakuti aya makani oonse aamba kulondolwa? 5Lino Jesu wakatalika kubaambila kuti, Amucenjele kuti kutakabi muntu uumuunina. 6Banjibanji bayoosika kuzina lyangu, baamba kuti, Ndime yooyo, nkabela bayoounina banji. 7Lino nimuyoomvwa mamba ampuwo zyamamba, mutakayoowesyi, nkaambo ezi zileelede kuba, anu alo mamanino taakoonooyoosikide. 8Nkaambo cisi cizoolwana acisinyina, abwami buzoolwana abwaminyina. Alimwi kuzooba mizuzumo yanyika mumasena aansininsini, ayalo inzala iyookola. Anu ezi matalikilo aacimyonzi. 9Pele nywebo amucenjele, nkaambo bayoomwaaba kumbeta, akumuuma muzikombelo, alimwi muyooima kubusyu bwabeendelezi abami nkaambo kandime, kuti mukabe bakamboni bangu. 10Pele kuleelede kuti anzina Makani Mabotu akakambaukwe kumasi oonse. 11Lino bantu nibayoomutola kuyoomwaaba, mutayoolitibauki kuti ino tukaambe buti, pele makani ngumuyoopegwa kuciindi eco nciconya mukaambe ngao, nkaambo endinywe mwaamba pe, ngu-Muuya Uusalala nguuamba. 12Nkabela muntu uyooaba mwanaakwabo kukufwa, alakwe wisi uyooaba mwana, alimwi bana bayoobukila bazyali babo, bakabajazye. 13Muyoosulwa kubantu boonse nkaambo kazina lyangu, pele walo oyo uuyookakatila mane do kumamanino nguuyoofutulwa. 14Lino mwaakubona cisesemyo cabusaale ciliimvwi mpociteelede kwiima (oyo uubala amvwisye), elyo abo bali mu-Judaya bakacijile muzilundu, 15 uuti kajanwe alululi atakaseluki nikuba kunjila kuti agwisye cintu niciba comwe camuŋanda, 16ayooyo uuti)mumuunda, atakapilukili kuleta cikobela cakwe. 17Pele maawe, kuyoopenga banakazi bamitide abaabo banyonsya kuciindi eco. 18Pele kamukomba kuti ayo atakabi muciindi campeyo. 19Nkaambo ayo ayooba mazuba aamapenzi. Kuzwa kumalengelo Leza naakaanza nyika mane sunu ayo mapenzi aali boobo taakwe naakabwenwe, alimwi taakwe naati kabonwe limbi pe. 20Nkabela Jehova naatakafwiinsya mazuba ayo, nikwatazooba muntu naba umwi wali kunoozoofutulwa, pele nkaambo kabasale mbaakasala ncaayoofwiinsigwa. 21Lino kuciindi eco kufumbwa muntu nayoomwaambila kuti, Amubone, nguuno Kristo, nikuba kuti, Nguulya, mutakazumini. 22Nkaambo kuyooba bakristo babeji abasinsimi babeji, bayoocita zitondezyo amalele, kwaakukonzeka mane do bakalengawide abaabo basalidwe. 23Lino amulibambe, ndamwaambila caali nezitana kuba. 24 Pele kuciindi eco, aakumana mapenzi ayo, izuba liyoosizigwa, awalo mweezi uyooleka kutuba, 25 azyalo inyenyeezi ziyooloka kujulu, anguzu zyamujulu ziyoozungaana. 26 Elyo nobati kabone Mwana a-Muntu uleza mumakumbi anguzu abulemu bupati. 27Nkabela lino nati katume baangelo bakwe kuti bakakobe basale bakwe bazwa kumabazu one, akujwe akumbo akunyika akumusanza, mane do kumagolelo aansi ajulu. Lino amwiiye cikozyano cizwa kumukuyu. Mpoonya mutabi wawo mbuwasonsela, aalo matu asyuuka, elyo mwaziba kuti mainza aba afwiifwi. 29 Mbubonya obo anywebo, mwaakubona kuti makani aya atalika kuba, amukazibe kuti ciindi cili afwiifwi, cili kumulyango. 30 Ncobeni ndamwaambila kuti basyaasunu tabakooyooindilila mane do makani aya oonse akabe. 31 Lyalo ijulu liyooloba, anyika iyooloba, pele majwi aangu alo takooyooloba pe. 32 Pele taakwe muntu uubuzi buzuba obo, niciba ciindi, pe, nibaba baangelo bakujulu, naba Mwana, pele Taata alike nguuzi. 33Amucenjele, kamulindila akukomba, nkaambo tamuzi ciindi nociyooba. 34Cilikozyene amuntu wakainka kucisi cimbi, wasia iŋanda yakwe, wakapa bazike bakwe bwami akubaabila umwi aumwi milimo yabo, elyo wakalailila sikulindila kumulyango kuti alangile. 35Boobo, amulangile, nkaambo tamuzi ciindi ncayoosika mukamwini iŋanda, na uyoosika kumazuba, na mpakati kamasiku, na nobuumbuluka na cifumofumo. 36Amulangile, antela uyoomusinkilizya akamujane mucoona. 37Nkabela mbundamwaambila nywebo, mbubonya mbundaambila boonse, Ndati, Amulangile!'” (Maako 13:1-37)
Cilisalazyidwe mpeenya aawa kuti Maako ulembede mibuzyo yobile kutali yotatwe iizwa kuli basikwiiya mbuli Mateyo 24 mbwalibonya aanga mbwalembede. Yahushua wakazwaa kubaambila kunyonyoonwa kwa tempele, eeco ncibakaingula kuti: “Utwaambile ino makani aayaa azooba lili? Alimwi ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako acamamanino aaciindi?” Bakalaa ciindi cakubuzya mibuzyo kuti (ndilili eezi zintu noziyoocitika?) a mubuzyo wa citondezyo (uutondezya kuti zilaafwi kucitika zintu eezi?). Lino mibuzyo yobile eeyi ibuzya zintu eezi,” kunyonyoonwa kwa tempele ooko Yahushua nkwaakaambilizya. Kunyina caambidwe abaapositolo cijatikizya kuti kunooli Kuboola kwabili nokuba mamanino aanyika, kweendelanya kuli ceeco cilembedwe muli Maako.
Majwi ookwa Yahushua kumamanino aamulumbe wa Maako 12 akasolweda majwi aajatikizya mukamufu ooyo wakapa makkobili woonse ngaakasyeede akwaabikka mu ciyobwedo ca tempele. Yahushua wakali kuyanda kulomya kuti basikwiiya batayimpyi kumvwisyisya ciiyo ooyu mwanakazi ncaakapa kubelesya mukonzyanyo wakwe, aboobo wakaliitila basikwiiya bakwe ambali akuteeti: “Ooyu mwanakazi mucete wabainda boonse bawaala mali muciyobwedo omu, 44 nkaambo kakuti boonse bali kuwaala mbubonya mbuli bunji bwalubono lwabo, anu walo mubucete bwakwe wawaala zyoonse nzyajisi, mbubuumi bwakwe boonse.” (Maako 12:43-44)
Bakagambwa kapati naakabaambila boobo, mpoonya bakasoleka kumululamika muli ncaakaamba kumwi kabamwiibalusya kabotu-kabotu kuti, “Nkabela naakali mukuzwa mutempele, umwi sikwiiya wakwe wakamwaambila kuti Mufundisi, langa! Ayoosya mabwe aamaayake aaya!’” (Maako 13:1). Luuka ucisalazya bwinibwini kuti – bakali kuyanda kulomya kuti bamwiibalusye Yahushua kuti tempele lyakayakwa kwiinda mu zituuzyo zya bavwubi, kutali tukkobili twa bamukamufu bacetaalide. Pele eeco cakapa kuti abaambile kunyonyoonwa kwa tempele mu mazuba aakali aafwi kusika. Zintu zyaansi zilakonzya kunyoomenezya bantu (noziba zintu zya moza), pele tazikwe ncoziiminina ku Mwami wa Bulemu! Swebo tatweelede kwiimpya kumvwisyisya ciiyo eelyo notukakatila kudibaula cibalo cikatazya kumvwa.
Yahushua utaanguna kwiingula mibuzyo yobile eeyi kwiinda mukuzubulula ncocitaambi citondezyo eeco (tumpango 6-13). Tabali ba kristu balweeno (kampango 6). Tazili nkondo akuvwundumukika mfulumende (tumpango 7-8). Taali manyongwe aalicitikila mu zilengwa leza (kampango 8). Takuli kupenzyegwa (tumpango 9-13). Kutobela waawo, walo wakazubulula ncocaambilizya citondezyo, kutalikila mukampango 14. Kutaanguna, wakaamba "cisesemyo calusaalo.” Eeco ncimvwika kuyoosya, tee kayi– kubee cijatikizya mamanino aaciindi. Ikuti Yahushua naakali kupandulula kuboola kwakwe kwabili a mamanino aanyika aciindi eeci, kunyina citobela mutumpango ootu cinga camvwika kubaa maanu nociceya pe. Eelyo Yahushua aakuzyokela, mbubuti muntu mbwanga wasunkwa kujokelela kumunzi wakwe kuyoobweza cikobela nokuba cintu cili coonse, inga wajana kuli ciindi cakucita boobo? Mucibalo cisalazyidwe kwaamba kukanana makani aa Kuboola Kwabili, tulabona kuti kufumbwa cijatene aakuzyokela kwa Kristu ciyoocitika mbuli nkondo yakavwumbu -cakubindaana kapati! “Amubone, ndamwambila makani aasisidwe. Ngaaya, Tatukooyoofwa toonse pe, pele toonse buyo tuyoosanduka mukaiindi kaniini loko, mbuli mululabo lomwe lwaliso, nuuyoolila mweembo musyaalizi. Nkaambo mweembo uyoolila, eelyo bafu bayoobuka mbuli batafwiki, aswebo nituyoosanduka.” (1 Bakolinto 15:51-52) Mukulaba kwa liso takukabi ciindi cakulibilika kuti useluke kuzwa aciluli cako, alimwi ncobeni yebo tonoobikkide maanu kupenga kuyeeya kuti naa nciindi ca mupeyo naa pe!
Kobala biyo Maako 13:14-20 koyeeyela zintu eezi mumizeezo yako. Yahushua wakali kwaamba cintu cakalaa manyongwe ataambiki eeco walo ncaakaamba kuti ceelede kutijigwa. Kunyina muntu uukonzya kutija kuzyokela kwa Messiah kumamanino aa ciindi. Bikkila maanu mu kampango 20 kuti Mwami wakali kuyoofwiinsya mazuba aamanyongwe aaya. Eelyo Yahuwah naakatuma lumamba lwaku Loma kuyoodilimuna Jelusalema a tempele mu AD 70, wakafwiinsya ncobeni mazuba aayo kutegwa akwabilile Banakristu mu Jelusalema aku Judiya. Kufumpwa kwa munzi ooko kwakatola kutandila munsaa mwaka, Cestius Gallus, silutwe wa lumamba waku Loma, wakayaamuka akuya ku Caesarea akuyooletelezya impi yiinda kukomena. Ooku kuyozya kulwana kwakapa ciindi ku Banakristu aabo bakamvwisyide cishinshimi cokwa Yahushua kuti batije akuyaamuka munzi, a Josephus, mulembi wa misela muJuuda, kamboni wa zintu zyaatola busena muciindi eeco, waamba kuti banjaanji bakayaamuka, bakasiya musyule bamaJuuda aabo bakacili kuyumya nsingo kulwanina munzi kusikila ku lufu (ncencico ncibaacita cini).
Kutobela waawo, Yahushua wakapilukila ku ciindi cakali mumubuzyo– kuti ndilili aaya mafunze naakali kuyoocitika (tumpango 24-32). Mucibeela eeci, walo wakabelesya "mulaka wa mamanino aaciindi" a mikonzanyo kuti apandulule ciindi camanyongwe eeci. Eeci cibalo cilalangilwa kutamvwisyigwa akutapandululwa cabululeme amuntu woonse uutazyibide musyobo wa mulaka uuli Mucizuminano Cakale. Nokuba boobo, kuli baabo bazyibide Bashinshimi ba Cizuminano Cakale, cimvwika kuti ooyu mulaka wa mikonzyanyo wakali kubelesyegwa kanjaanji kupandulula mbeta zya Yahuwah ku masi. Swebo tweelede kutola ciindi kupa mikonzyanyo imwi kutegwa aaya makani alibonye kabotu-kabotu.
Lugwasyo Luzwa mu Cizuminano Cakale
Amulile nkaambo buzuba bwa Yahuwah buli afwaafwi. Buyoosika mbuli lunyonyooko luzwa kuli Syaatwakwe. 7 Akaambo kaako maanza woonse ayookompama, amyoyo yoonse yabaantu iyoowizuka. 8 Bayookankama kuciswa akuzunta kuyoobajata mbubonya mbuli inzunto zya mwanakazi mumisi. Bayoogambwa kukulangana umwi awumwi mweenzinyina. Masyu aabo ayooba mbuli mulilo. 9 Amubone! Buzuba bwa Yahuwah buleza. Mbyzuuba buyumu, bulijisi lunyemo abukali bunji. Bulasaala nyika cakugambya akunyonyoona abasizibi bali muli njiyo. 10 Nkaambo inyenyeezi abandakutema zilaleka kumunika. Izuba liyoosizigwa ciindi cakupasula; awalo mwezi uyookasya mumuni wawo. 11 Eelyo njoobweedezya nyika bulumbu bwayo, abasizibi bayoopegwa mulandu ngubeelede. Njoolesya kulisumpula kwa basicinguni akufwiinsya basikupenzya. 12 Njoocita kuti muntu abe muyandisi mbuli ingolida iisalala. Muntu uulya maila uyooyandika mbuli ingolida yaku Ofiri. 13 Nkaambo kaako njoozungaanya ijulu, ayalo anyika iyootenkana mpiibede, mubukali bwa Yahuwah wamakamu amubuzuba bwa lunyemo lwakwe lupati. (Izaya 13:6-13).
Mu kampango 1 ka Izaya 13, bikkila maanu kuti zyoonse eezi zyakakananinwa Bbabbuloni myaanda myaanda ya myaka kataninga zyalwa Kristu.
Kaano kajatikizya Egipita: Ngaaya makani aasinsimwa aa Egipita. Amubone! Yahuwah uleza ulitantide ajoba lyaluno ulanjila mu Egipita, elyo zikonzyano zya mituni zya Egipita ziyookankama kubusyu bwakwe, nkabela moyo wa Egipita uyooenzunuka mukati kaco. (Izaya 19:1)
Nkaambo Yahuwah wakalalila masi woonse, wanyemena makamu makamu aabo woonse. Wabanyonyoona, wabaabila bujayi.3 Bajayidwe babo bayoosowegwa, nkabela mitunta yabo iyoonunka nu. Zilundu ziyooenzunuka kubulowa bwabo. 4 Makamu woonse aakujulu ayooenzenuka; majulu woonse ayoovungailwa mbuli ibbuku, amakamu aao woonse ayoopusama mbubonya mbuli matu aamisaansa mbwaapusama, ambuli mikuyu mbwiipusama. 5 Nkaambo ipanga lyangu lyanywa bulowa cakukolwa kujulu. Lino liyooseluka abantu ba Edomu abantu bamatusi aangu kuti babetekwe. 6 Ipanga lya Yahuwah lilizwide bulowa, lyaneneesegwa mafuta, bulowa bwa mbelele abwa mpongo, amafata aansa zyabagutu, nkaambo Yahuwah ulijisi cipaizyo mu Bozira abujayi bupati munyika ya Edomu. 7 Nkabela basefu bayoowisigwa abo, basune abacende boomse. Nyika yabo iyookolwa bulowa, nkaambo bulongo bwabo buyooneneesegwa mafuta. 8 Nkaambo Yahuwah ulijisi buzuba bwakuliya nkoto, mwaka wakubweedezya milandu ya zibi izyakacitilwa Zioni. (Izaya 34:2-8)
Lino mumwaka wakumi aibili, mumwezi wakumi aibili, mubuzuba butaanzi bwamumwezi, ijwi lya-Jehova lyakandisikila, liti, 2 O mwana amuntu, imba lwiimbo lwakulizya Farao mwami wa-Egepita. Umwaambile kuti, Wayeeya kuti, Ndime mulavu akati kabamasi. Anukuti uli mbuli intale yamumaanzi. Ulasotoka mumilonga yako, ulavundaanya maanzi azituta zyako akusofwaazya milonga yabo. 3 Mbuboobu mbwaamba Mwami Jehova. Njookuvumbya buzamba bwangu, antoomwe amakamu makamu aabantu, nkabela bayookuzuba mukoombe kangu. 4 Lino njookuwaala ansi, njookusowela antangalala, njoocita kuti bayuni boonse bakujulu bakale alinduwe, abalo banyama boonse baansi bayookuta kukukulya. 5 Njoobika nyama yako atala lyazilundu, amakuti njooazuzya mutunta wako. 6 Nyika yoonse akusikila kuzilundu, njooinywisya bulowa bwako, atulonga tuyoozula nduwe. 7 Nenjookuzimya, njoovumba ijulu akusizya inyenyeezi zyalyo, Njoovumba izuba amayoba, awalo mwezi tuukooyoomunika. 8 Mimuni yoonse iimweka mujulu, njooisizya amutwe wako, akukubika mumudima munyika yako, mbwaamba Mwami Jehova.
9 Njoopenzya myoyo yabantu banji nenjookutola mubuzike akati kabamasi, munyika zimbi nzotezi. 10 Njoocita kuti misyobo minji yabantu igambe nkaambo kako, abami babo bayookankama kukukubona nenzoovuumya ipanga lyangu kumeso aabo. Bayookankama cakutaleka, nkaambo balayoowa kuswekelwa maumi aabo, mubuzuba bwabuwe bwako. (Ezekiya 32:1-10)
Mbuzuba bwamudima abwakusia, mbuzuba bwamayoba abwamakumbi aasia mbi. Buli mbuli igonta lyakumalundu, Kwaboneka bantu banji basinguzu. Taakwe nicakabonekede cili boobo kuzwa kumatangunino, alimwi tacikooyooba limbi mane kumazyalani-zyalani. 3Kubusyu bwabo kulapya mulilo, amusule lyabo kulayaka mabangabanga. Nyika iili kunembo lyabo ili mbuli muunda waEdeni, pele nyika iili musule lyabo ilisaalidwe, ninkanda buyo. Taakwe naba omwe uukonzya kuloboka. 4 Bwiime bwabo buli mbuli bwiime bwambizi, akucijaana balacijaana mbuli basimbizi. 5 Nibasotoka, balamvwigwa mbuli inkalaki zili atala azilundu. Balamvwigwa mbuli mabangabanga aamulilo uutenta sokwe. Bali mbuli basilumamba bayumu babambilidwe inkondo. 6 Myoyo yabantu ilanyona kukubabona, masyu oonse alabalangaluka, 7 Balazuzaana mbuli basintaze, balatanta malambo mbuli basilumamba. Baleenda boonse cakululama, taakwe uumwaya milonge. 8 Taakwe uutonta mweenzinyina, pe, baleenda boonse buyo munzila iiluleme. Basike kuzilwisyo, balainda buyo alinzizyo, tabamwaiki pe. 9 Balasotokela mumunzi, balacijaana abulambo, balanjila mumaanda akwiinda muzipulo mbuli mubbi. 10 Mukusika kwabo nyika ilandindima, alyalo ijulu lilakankama. Izuba amwezi zyoonse zilasizigwa, anyenyeezi zyaleka kumweka, 11 Alakwe Jehova ulalizya ijwi lyakwe kunembo lyampi yakwe, nkaambo inkamu yakwe nimpati loko, ayooyo uucita milazyo yakwe uli anguzu. Nkaambo buzuba bwa-Jehova mbupati, bulayoosya loko. Nguni uunga ulabukonzya? (Joweli 2:1-11)
Lino aya aakumana, njootila Muuya wangu abantu boonse, Bana banu balombe abasimbi bayoosinsima, banene banu bayoolota ziloto, abaalumi banu banike bayoobona zilengaano, 29 Abalo bazike abacinkombwa njoobatilila Muuya wangu. 30 Nkabela njootondezya malele mujulu aansi, bulowa amulilo asikunku wabusi. 31 Izuba liyoosanduka kusia, amweezi uyooba bulowa, kabutanasika buzuba bwa-Jehova obo bupati buyoosya, 32 Pele umwi umwi uukomba muzina lya-Jehova uyoofutulwa, nkaambo mucilundu ca-Zioni amu-Jerusalemu muyooba lufutuko, mbubonya mbwaamba Jehova, aakati kabaabo bacisyeede Jehova mbaita..Lino aaya aakumana ndiyootila (Joweli 2:28-32)
Kuli zibalo zinjaanji kuzwa mu Cizuminano Cakale zikonzya kwaambwa aawa, pele eezi zyavwula alimwi zilakonzya kutugwasya kumvwisyisya mbuukonzya kubelesyegwa mulaka uuli boobu alimwi akuti wakali kubelesyegwa ziindi zinjaanji. Yebo koibaluka kuti eeci cibalo cainda, cakazyila muli Joweli 2 cilaambidwe amu Incito 2 mu buzuba bwa Pentekosti eelyo cikombelo nicakabambwa, alimwi caambilizya kutuminwa kwa Muya Uusalala aciindi eeco. Mulaka uubelesyedwe mu tumpango toonse ootu ulakonzyana kuli yooyo uubelesyedwe muli Mateyo 24 alimwi uleendelana a Bbuku lya Ciyubunuzyo. Ulakonzya (alimwi wakabelesyegwa) mukwaamba lubeta lwa Yahuwah ku bantu bakazangide. Kuulanganya aanga ncintu ca ncobeni inga kwaba kuyungizyila biyo kutamvwisyisya akupindaula Mangwalo kwiinda mbonga wayeeyela. Ikuti yebo wasola kusandulula mulaka wa mikonzyanyo kuti ubaanga zintu zya ncobeni, yebo aciindi cimwi inga wasinikizyigwa akupindula mulaka wa zintu zya ncobeni kuti zibaanga nzya mikonzyanyo. Bunji bwa busanduluzi bwa mazubaano bwa Ciyubunuzyo, bupa mukonzyanyo uusalazyidwe kabotu wa kuzubulula kuli boobo kutaluleme. nokuba boobo, kaambo keni aawa nkakuti kunyina muntu uukkwene uukonzya kwaanganya Mateyo 24 (nokuba Ciyubunuzyo) kakwiina kujatisya bwinibwini cili mumalembe aa Bashinshimi ba Cizuminano Cakale.
Lino, atupilukile ku mulumbe wa Maako. Mukuzumanana kwiingula mubuzyo wa ciindi, Yahushua waamba kaano ka mukuyu (tumpango 28-31). Nokuba kuti kwiina mulongo waciindi uupedwe, ciindi caambwa oomo citola buyo musela omwe (kampango 30). Kumazubaayo, musela wakali kutola myaka iili makumi one (40). Yahushua wakakanana majwi aaya munsaa mwaka wa 30 AD; itempele lyakadilimunwa mu 70 AD – nkokuti kwakaindide myaka 40 kumbelaa majwi aayo. Nokuba boobo Yahushua wakaamba kuti kunyina muntu uukonzya kuzyiba ciindi cini – iciindi eeco cibalilwa kubelesya “buzuba nokuba woola” (kampango 32). Aboobo, Yahushua ulakosozya kukanana kwiinda mukulomya kucenjezya kuti kulayandika kulangila citondezyo (tumpango 33-37). Ikuti aaya makani naakajanwa buyo muli Maako a Luuka, kupyopyongana nikwakacesyegwa kapati. Mu kaambo aaka, cintu comwe cakwiiya nkubala zibalo zya ciiyo cili coonse zitakatazyi kumvwa mpoonya akulekela nzizyo kuti zitugwasye kumvwisya zyeezyo zikatazya ncobeni muciiyo nceenya. Ede, ooyu ngo mulazyo wini wa Bbaibbele wabusanduluzi, uuyubunuka akubonwa, nokuba kuti tuubelesyegwi kanjaanji mukusoleka kusanduula tumpango mbuli tootu ntotulangalanga aawa. Bantu banjaanji kapati balayandisya busanduluzi bwa “mamanino aaciindi” bwa manjezyeezya kutegwa bazubulule milumbe yamu Bbaibbele nanka kubelesya busongo bwakuliyeeyela bamukamwini.
Luuka 21 – Cintu Cabili Ceendelana a Mateyo 24
Luuka wuubyaubya makani kapati alimwi ugaminide kwaamba mulumbe kwiinda Maako mbwapandulula zintu eezi mbuzyakeenda. Mbuli mbukwaambwa kale, walo muntu muna masi uulembela bantu bamasi, kaubyaubya zintu zisyoonto buyo ku bantu bataanzi mbaakali kulembela. Cilisalede kuti walo ngo musyoonto akataa balembi boonse ba “buJuuda” munzila ya kulemba amisyobo ya mabala aabelesyedwe, eeco cilagwasya kapati mukumvwisyisya cibeela ca Mangwalo eeci. Alimwi, kuubyaubya kutobela makani, atusanganye majwi ookwa Yahushua mbuli mbwaapandulula Luuka.
Nkabela wakatambya meso aakwe, wakabona bavubi abali kubika zipo zyabo mucitambwido camucikombelo. 2 Mpoonya wakabona umwi mukaintu mukamufu mucete, uwali kubika omo tuli tuniini tobile. 3 Nkabela wakati, Ncobeni ndamwaambila kuti oyu mukamufu mucete wabika kwiinda boonse, 4 nkaambo aba boonse bakabika muzipo zya-Yahuwah akuvula kwalubono lwabo, pele walo abucete bwakwe wakabika coonse ncajisi, ncapona aco. 5 Eno bamwi nobakali kwaamba ntempele kuti yasamikwa mabwe mabotu ezituuzyo, walo wakaamba kuti, 6 Azeezi nzomweebela, kuyoosika ciindi ncokutakooyoosiigwa awa ibbwe atala abbwe ilitakooyoowisigwa ansi. 7 Ndilyonya bakamubuzya bati, Mufundisi, ino makani aya ayooba lili? Kuyooba citondezyonzi naanooli afwaafwi aya? 8 Wakati, Amucenjele kuti muntu atamulengawidi, nkaambo banjibanji bayoosika muzina lyangu, bayooamba kuti, Ndime Kristo, na kuti, Ciindi cili afwaafwi, mutabacilili. 9 Alimwi kuti mwamvwa nkondo amazwanga, mutayoowi, nkaambo ezi zintu zileelede kusika lutaanzi, kwalo takunaba mamanino. 10 Elyo wakabaambila kuti, Cisi ciyoobukilana acisinyina, bwami buyoobukilana abwaminyina, 11 Kuyooba mizuzumo mipati, enzala ezilwazi mumasena aandeene, alimwi kuyooba iziyoosya, ezitondezyo zipati izizwa kujulu, 12 Pele aya oonse kataanasika, bayoomujata amaanza aabo, bamupenzye, bamwaabe kuzikombelo akumatolongo, bamusisya kubami akubeendelezi nkaambo kazina lyangu. 13 Kuyooba bukamboni kulindinywe. 14 Nkaambo kaako amukanze mumyoyo yanu kuteezeezya makani ngo-muyooamba, 15 nkaambo ndime enti kamupe mulomo amaanu, ngobatakooyookonzya kulwanya na kukazya basinkondonyoko boonse. 16 Pele abalo bazyali, abanabakwanu, abasazinyoko, abeenzinyoko bayoomwaaba, ii, nobamwi bayoomujaya. 17 Muyoosulwa bantu boonse nkaambo kazina lyangu. 18 Kwalo takukooyoofwidilila kasusu nekaba komwe kumitwe yanu. 19 Kulunamba lwanu munoojisi myuuya yanu.
20 Pele wabona kuti Jerusalemu wazinganwa mukati kempi, amukazibe kuti kusaalwa kwawo kuli afwaafwi. 21 Ndilyonya abo abali mu-Judaya abacijile mumalundu, abali mukati kawo abazwe, abali kumyuunda batanjili mumunzi. 22 Nkaambo aya ngamazuba aakubweedezya cibi kuti kuzyulile koonse ukwakalembwa. 23 Pele maawe kulibaabo abamisi abaabo abanyonsya kumazuba ayo. Nkaambo kuyooba mapenzi mapati ansi, abukali kubantu abo. 24 Bayoojayigwa amaceba, bayootolwa mbaange kuzisi zyoonse, Jerusalemu uyoolyataulwa bamasi mane cikazyulile ciindi cabamasi. 25 Kuyooba zitondezyo kuzuba akumweezi akunyenyeezi, ansi ano ayooba mapenzi kuzisi, akukataazigwa nkaambo kamivuumo yalwizi amayuwe, 26 abantu bayoomana nguzu nkaambo kakuyoowa, akulangila zintu iziciza ansi, nkaambo inguzu zyakujulu ziyoozungaanizigwa. 27 Nkabela elyo bayoobona Mwana a-Muntu ulaseluka mukumbi, enguzu abulemu bupati. 28 Pele zyatalika kucitika ezi zintu, amulange mujulu, mulungumike mitwe yanu, nkaambo kunununwa kwanu kuli afwaafwi. 29 Elyo wakabaambila cikozyano cakuti, Amulange isamu lyamukuyu amasamu oonse. 30 Atalika buyo kusyuuka, mwabona obo, mulizi nobeni kuti mainza ali afwaafwi. 31 Mbubonya obo mwabona ezi zintu kuti zilacitika, amuzibe kuti Bwami bwa-Leza buli afwaafwi. 32 Ncobeni ndamwaambila kuti, Cizukulu eci tacikooyooinda kazitanacitika zintu zyoonse. 33 Kuyoomaninina julu enyika, kwalo majwi aangu taakooyoomana.
Mbobeelede kulinda basikwiiya.34 Pele amukalilangisye, kuti ambweni myoyo yanu ilalengaala nkaambo kabulyatu, abukolwi, amakataazyo aabuumi buno, abuzuba obuya nobuyoomutilimuna mbuli kooze. 35 Nkaambo buyoobasikila boonse abakala ansi. 36 Pele amulinde lyoonse, mukombe, kuti mukakonzye kuyokoka kuzintu zyoonse ezi iziyoocitika, akwiima kumbele lya-Mwana a-Muntu.” (Luuka 21:1-36)
Aawa kutobelanya mulumbe kulikonzyene mbuli kwa Maako 13. Yahushua utaanguna kulumbaizya mukamufu, kuzwa waawo basikwiiya bamwiibalusya mbolilibotela tempele amboliyakidwe kubelesya zipego zizwa kubavwubi. Walo ubaambila mboliyoonyonyoonwa tempele, alimwi, mpoonya Luuka ulemba mibuzyo ya baapositolo yobile iijatikizya zitondezyo aciindi noziyootola busena zintu eezyo. Bweende bwa zintu muli Luuka butobelanya kapati mbuli bwa Maako, aboobo tatweelede kujokela musyule kuti tusindinganye kuzubulula – pele buyo zintu zisyoonto ziimpene zikonzya kutugwasya kumvwisyisya ncaamba Yahushua. Eeyo mibuzyo yobile ijatikizya zintu” eezyo Yahushua nzyaakazwaa kwaamba. Ikuti Kuboola Kwabili nikwakali aafwaafwi, Theophilus, ooyo Bbuku lya Luuka ngolyakaambilizya (1:3), naakakopwa kapati. Eeco citodezyo tiicakali bakristu basilweeno (kampango 8); nanka nkondo akuvwundumukila mfulumende (kampango 9); naaba manyongwe mu zilengwa leza (tumpango 10-11); nokuba kupenzyegwa (tumpango 12-19).
Kampango 20 kalagwisya kufumbwa kupyopyongana mu kubandika ceeco caambidwe mu mibandi yobile imwi kuti “cisesemyo ca lusaalo.” Malembe aakaindi loko aciita kuti “cisesemyo ca lusaalo,” aayo majwi abelesyedwe kanjaanji abaabo basendekezya “mamanino aaciindi”. Luuka taakali kukonzya kucisalazyila limwi kwiinda waawo: “Pele mwaakubona kuti Jelusalema wazinganwa mukati kempi, amukazibe kuti kusaalwa kwawo kuli afwaafwi.” Yahushua utobelanya kaambo aaka akucenjezya kutija eelyo impi zyalumamba zyaakuswena munsaa Jelusalema. Lino, walo wakacengulukila kukwaamba kuti eeco citondezyo cakali nzi, mpoonya uya kumbele kupandulula kabelesya mulaka wa mikonzyanyo kuti aayo manyongwe akali kuyooba lubeta lwa Yahuwah ku baJuuda a Jelusalema. Kuzwa waawo, kutobela kaano ka mukuyu, eeco ciindi kuuli musela kakutaninga sika manyongwe. Yahushua wakakosozya kucenjezya naakaamba kulangila citondezyo akupona kweendelanya bweelede kabalibambide – mubululami kutali mu buyamba (tumpango 34-36).
Mateyo 24 – Kampango kazwide BuJuuda Bwini
Mubwini, Mateyo 16:28 waamba kuboola kwa Kristu kumbi, ooko kutali kuboola kwabili mbuli mbotukuzyi kale. Koonse "kuboola"kwa Yahuwah nokuba Yahushua tiikwakaswaangene a mamanino aanyika.
|
Mubwini, Mateyo 16:28 waamba kuboola kwa Yahushua kuli nsini, ooko kutakonzyi kuba kuboola kwabili mbuli mbotukuzyi. “Ncobeni ndimwaambila kuti mpobali baimvwi aawa batakooyoomvwa lufu mane bakabone Mwanaa muntu uuboola mu Bwami bwakwe. ”
“Kuboola” kwa Yahuwah nokuba kwa Yahushua, koonse tiikwakayeeme ku mamanino aanyika.
Atululame kugaminina kaambo keni mumajwi aa mibuzyo yokwa Mateyo. Hena basikwiiya ba Yahushua bakabuzya mibuzyo yotatwe na, naa Mateyo wakabelesya buyo majwi aa ciJuuda kwaamba mibuzyo yobile iilembedwe muli Maako a Luuka? Kusikila waawa, mubuzyo wabili utalika kulibonya kuti nguuyelede. Eelyo notubala kuti “citondezyo ca kuboola kwako” mu kampango 3, eeco ceelede kulangisyigwa nkaambo ibbala lya ci Giliki lisanduludwe kuti kuboola ndyakuti parousia, kanjaanji liiminina kuba abusena. Aabo bazyi kabotu bweende bwa buJuuda nibaabweza mabala aaya kuti bapandulule kuboola kuzyoo beteka (mbuli mbotubala mu zibalo zimwi zya Cizuminano Cakale mbuli Izaya 19:1). Mubwinibwini, Mateyo 16:28 waamba kuboola kwa Yahushua kwiindene, ooko kutakonzyi kuba kuboola kwabili mbuli mbotukuzyi. “Ncobeni ndimwaambila kuti mpobali aawa batakooyoomvwa lufu mane lumwi bakabone Mwanaa muntu uuboola mu Bwami bwakwe.” Koonse “kuboola” kwa Yahuwah nokuba kwa Yahushua tiikwakayeeme ku mamanino aanyika pe. Langa amuli Luuka 19:44 kaambo kati “ciindi ncookaswayidwe Yahuwah,” aako kayiminina kunyonyooka kwa Jelusalema mu 70 AD.
Ino mbuti majwi aakuti “mamanino aamusela?” Ibbala lyaci Giliki ndyakuti aion, liiminina “musela,” kutali lya kosmos, eelyo lyaamba “nyika.” Ikaambo kenikeni kalibelesyedwe muli Mateyo 28:20. Kufumbwa cinga caambwa kujatikizya bwiinguzi bwa Yahushua muli Mateyo 24, cili masimpe kuti basikwiiya tiibakali kubuzya makanaa kuboola kwabili ooko kweendelana a mizeezo yesu, mbwaanga tiibakaninga bikkila kapati maanu ku lufu akubuka kwakwe, nanka ku “kuboola kwabili” ku mamanino aanyika.” Langa amuli Luuka 9:45 a 18:34, oomo mobatondezyegwa kuti kunyina ncibakateelede ca kufwa kwakwe ooko kwakaambilizyidwe cinicini.
Ibbala lyakuti mamanino aawa ngo muyanda ngweenya wa bbala lyaci Giliki lisanduludwe kuti kuzuzikwa muli Maako 13:4. Muli Mateyo 24:6, 14, lyaambilizya cintu nceenya, mubwini eeco, citondeka ku kudilimunwa kwa munzi. Ikuti basikwiiya tiibakali kubuzya makanaa kuboola kwabili amamanino aa kosmos, ino bakali kubuzya nzi? Kuli busanduluzi bobile bulangilwa kumvwika akuteeleleka aawa. Butaanzi mbwakuti, basikwiiya bakali kuyeeyela kuti cintu cipati boobo inga ciyooba mamanino aanyika ya buJuuda (ambweni nokuba mamanino aanyika) – ikuti bamaJuuda (23:34-36) a tempele (24:1-2) nibakanyonyoonwa, nyika niyaabamanina. Cabili, mbwaanga bbala lya kuboola lizyila kuli lya parousia (kuba abusena), kanjaanji libelesyegwa kwaamba kusika kwa mwami, balo kunooli bakali kuyeeyela kuti Yahushua uyooboola mubuntu bwakwe alumamba kuzyoolwisya munzi wa Jelusalema, aboobo akukosozya musela wakaindi akujuzya musela mupya. Ooyu muzeezo uleendelana a bulangizi bwa Messiah oobo bwakayambukide kanjaanji akataa basikwiiya. Kufumbwa mbocibede, mubuzyo uujatikizya zintu eezi mbozilembedwe muli Luuka 21 a Maako 13, nkunyonyoonwa kwa tempele ooko Yahushua nkwaakamanizya kwaambilizya.
Mateyo usanganya zintu zisyoonto kunze lya majwi aayimpene aa mibuzyo ya baapositolo. Walo wakaamba buzangi mu bupaizi eelyo luyando lwa banji noluyootontola (tumpango 10-12). Walo ulakanana akuti mulumbe uyookambaukwa munyika yoonse kaataninga sika “mamanino”(kampango 14). Inzya ncobeni, Bakolose 1: 6, 23 batupa kuzuzikwa kwa musela mutaanzi kwa mulumbe ooyo. Kutali mbuli ba kristu bwa lweeno, pele kuboola kwa Kristu kuno kwaanzeene (tumpango 26-27). Busena bwa kuboola ooku bunooli “nkuubede mutunta, (wa buJuuda) nkukonya ooko nkubayoobungana basikube" (kampango 28). Yebo koyezyekanya kaambo aaka ku twaambo tuli mu BaHebulayo 8:13; 12:25-29. BuJuuda, antoomwe anzila ya zituuzyo, zyakalaafwi kusika kumagolelo aabo eelyo ootu twaambo nitwakaambwa akulembwa.
Mu kampango 29, Yahushua ujuzya mulaka wa zintu zya mamanino aaciindi kabelesya kaambo kakuti “Ndilyonya musyule lya mapenzi aamazuba aayo.” Ndilyonya aawo kuzwa ku bbala lyaci Giliki lyakuti eutheos, liiminina mpeenya-mpeenya naa linolino, alimwi lyaambilizya cintu cimwi cilaafwi kucitika. Kusoleka kusyaanikizya myaka iili 2,000 aawa inga kwaba kusinikizya kapati ncoliiminina bbala eeli! “Citondezyo” mu kampango 30 cizwa kubbala lya ciGiliki lya semeion, eelyo liiminina ciiminizyo ca cintu cimwi kutali cintu lwaco cini.. Mumajwi amwi, cintu ciiminina kuboola kwa Kristu nicakalibonya mu zintu zyaacitika kutali Mwanaa Muntu mubuntu bwakwe. Kulila mu kampango 30 ndibbala lyaamba cintu cicili kumbele alimwi lilakonzya kusandululwa kuti “kulilila lwabo beni.” Imungele ooyo wakali kuyaa kubunganya basalali (kampango 31) ulakonzya kwiiminina kukambauka mulumbe ku nyika nilwakaindide lunyonyooko, nokuba munzila imwi kwaamba kuyobolola basalali kuzwa mu munzi kuutaninga nyonyoonwa. Langa tumpango tutobela tulaa muzeezo wa kubunganya bantu: Ciibalusyo 30:4; Intembauzyo 22:27; Izaya 27:13; 45:22.
Kuyandikisya kwa kulangila citondezyo eeco Yahushua ncaakaambilizya, kulipanduludwe mubukkwene kwiinda mu tumpango tumwi. Basofweede beezyekedwe kuli Noah, abaluleme (tumpango 37-39). Noah taakajatwa katalibambide – balikke buyo basofweede. Aboobo, kweezyekanya kudilimunwa kwa Jelusalema cimvwika kuba cintu ca maanu. Walo waamba kuti umwi uyootolwa, umwi uyoocaala mu tumpango 40-41. Basofweede bakatolwa, kutali baluleme, nkaamno baluleme bakatija impi nizyakali kuzyaa kuswena. Inzya, eeci ncibalo ciyandisi kuli baabo bayiisya lusyomo lwa “Kukwempwidwa kujulu kakwiina kufwa”, oolo lusyomo lulaa makatazyo manjaanji mu Bbaibbele – eeco ncintu ncotatukonzyi kubandika cakusindinganya aawa. Malailile aakulangila aligozyedwe mu tupango 45-5l.
Yebo koibaluka kuti kutaanguna iBbaibbele tiilyakajisi zyaandaano. Mbwaanga kampango 44 nkaambo kagozya makani, eeci cibeela inga ceendelana kabotu a Cipati 25. Mizeezo yotatwe ya malelo ilipedwe muli Mateyo 24 a 25: ibulelo bwakadilimuwa (MbuJuuda) – Cipati 24; bulelo bucaala anyika (Ncikombelo) – 25:1-30; a bulelo butamani (busumpukide acuuno cokwa Yahuwah) – 25:31-46.
Luuka 17:22-37 – Maseseke Aatapasunuki naa Maseseke Aakapasununwa?
Eeci cibalo taceendelani aca Mateyo 24, Maako 13, aca Luuka 21, pele cijisi zitondezyo zinji. Nokuba boobo, bweende bwa kutobelana kwa zintu mbozitola busena abwalo buliindene – mubwini, zilacitika munzila iizabangene kweezyekanya kuzibalo zyotatwe zimwi eezyo zitobela mundando uukonzyene. Inga catubeda ciindi cibotu kuti tubale cibalo eeci acalo kakututaninga wunka kumbe!e.
Aciindi cimwi, naakabuzyidwe aa Bafalisi eelyo bulelo bwa Yahuwah nobuyoosika, Yahushua wakaingula kuti, “Eelyo ba-Farisi nobakamubuzya kuti, Bwami bwa-Yahuwah buzoosika lili? wakabavuwa wati, Ukusika kwa-Bwami bwa-Yahuwah takubonwa. 21 Alimwi bantu tabakooyooamba kuti, Mboobu, na Mbobuya, nkaambo, amubone, Bwami bwa-Yahuwah buli mukati kanu. 22 Nkabela wakaambila basikwiiya bakwe kuti, Kuyoosika ciindi ncomuyooyanda kubona buzuba bumwi bwamazuba aa-Mwana a-Muntu, pele tamukooyoobubona. 23 Nobayoomwaambila kuti, Amubone, nguulya kuya na nguuno kuno, mutakainki mutakabacilili, 24 nkaambo mbubonya mbuli lulabo ululaba kubbazu limwi lyejulu, lulamweka akubbazu limwi, mbubonya obo mbwayooba Mwana a-Muntu mubuzuba bwakwe. 25 Pele lutaanzi uleelede kuciswa zinjizinji, akutakatwa kulibasunu. 26 Eno mbubonya mbokwakaba kumazuba aa-Nowa, kuyooba mbubonya obo kumazuba aa-Mwana a-Muntu, 27 Bakali kulya, bakali kunywa, bakali kukwata akukwasigwa, mane do kusikila kubuzuba Nowa mbwaakanjila mubwaato, imiyoba yakasika yabajaya boonse, 28 Kwakaba mbubonya obo kumazuba aa-Lota, bakali kulya, bakali kunywa, bakali kuula akuuzya, bakali kulima akuyaka. 29 Pele kubuzuba Lota mbwaakazwa mu-Sodoma, kwakaloka mulilo uwakazwa kujulu amusulufa, wakabatenta boonse. 30 Kuyooba mbubonya obo kubuzuba mbwati kalibonye Mwana a-Muntu. 31 Kubuzuba obo, oyu uuli aciluli, alubono lwakwe ululi muŋanda, atakaseluki kulutola, awalo uuli kumuunda atakapiluki. 32 Amuyeeye muka-Lota, 33 Umwi umwi uuyanda kufutula buumi bwakwe uyoobusweekelwa, kwala uusweekelwa buumi bwakwe, uyoobuyobola, 34 Ndamwaambila kuti kumasiku ayo kuyooba bobile abulo bomwe, umwi uyootolwa, umwi uyoosyaala. 35 Kuyooba bakaintu bobile abanooziila amwi, umwi uyootolwa, umwi uyoosyaala. 36 Kuyooba baalumi bobile mumuunda, umwi uyootolwa, umwi uyoosyaala. 37 Nkabela bakamuvuwa kuti, Ino nkukuli, Mwami? Wakabaambila kuti, Oko ukuli mutunta, nkokuyooyobolokela basikube.” (Luuka 17:20-37)
Mweelwe wa basicikolo ba Bbaibbele, baandula Cipati ca Mateyo 24 muzibeela zipati zyobile: ca kunyonyoonwa kwa Jelusalema (tumpango 1-34); aca mamanino aanyika (tumpango 35-51). Atuulike cibeela citaanzi kuti Cibeela A alimwi cabili Cibeela B. Eelyo yebo kuti weezyekanya cibalo ca Luuka 17 aca Mateyo 24, nceeci nconga wajana:
Luuka 17 ugaminide ku kunyonyoonwa kwa Jelusalema. Ooyu ngo muzeezo ulikke uulaa maanu akutunkomana kweendelan- Mateyo 24,
|
Luuka 17 uleendelana a Mateyo 24, antoomwe amajwi aali mu Cibeela A nokuba ca B:
1. Luuka 17:24 – Mateyo 24:27 (A)
2. Luuka 17:26-30 – Mateyo 24:37-39 (B)
3. Luuka 17:31-33 – Mateyo 24:17-18 (A)
4. Luuka 17:34-36 – Mateyo 24:40-41 (B)
5. Luuka 17:37 – Mateyo 24:28 (A)
Izitondezyo zili muli Luuka 17 zilivwelengene munzila imwi kuti zyeezyekanyigwa kuli Mateyo 24 a zibalo zyeendelana limwi. Nkabela tusyaazya buyo zintu zyotatwe eelyo notusoleka kumvwa cintu cilaa maanu muli Luuka 17. Citaanzi, Luuka 17, ncibalo cizabangene citakonzyi kumvwisyigwa, eeco cifubaazya Muya Uusalala ooyo wakalongezya balembi ba cibalo eeci. Cabili, cibalo coonse caambilizya kuboola kwabili – kwiimina ambaakani eeyo kuletela makunga aa mapenzi, kuubyaubya kucaamba. Ngooyu mukonzyanyo, majwi eeni aajanwa muli Mateyo 24 alimwi aayendelana, ayiminina kunyonyoonwa kwa Jelusalema. Mbube nkaambo nzi (alimwi mbubuti) muntu umwi mbwanga wanjila mu muŋanda kuti abweze zintu (kampango 31) eelyo Kristu naboola? Twakazubulula kale kaambo aako. Loti ulabesyegwa mbuli mukonzyanyo mutumpango 28-29, eeco cileendela antoomwe a makani aa Jelusalema, ooko basalali nkubakatija, mpoonya babisyi bakacaala akunyonyoonwa mumunzi. Mubuzuba oobo Mwanaa muntu nayooyubununwa (kampango 30), aabo bacenjede kulangila bayootija kwiinda kuti bakazyokele kumaanda aabo (kampango 31). Masimpe ncobeni, kunoonyina kusala kuliboobo eelyo kuboola kwabili kwaakucitika!
Catatu, Luuka 17 ugaminide buyo ku kunyonyoonwa kwa Jelusalema. Ooyu muzeezo ulikke nguulaa maanu alimwi nguutonkomene kweendelanya ku mumuni wa bumboni boonse. Nkabela, Mateyo 24, Maako 13, and Luuka 21 bagaminide kukunyonyoonwa kwa Jelusalema amamanino aa musela wa buJuuda kutali kwaamba kuboola kwa Kristu kwabili a mamanino aa nyika.
Eeci ncibalo citali ca-WLC cakalembwa aaba Gordon Ferguson.
Twakagwisya mucibalo citaanzi woonse mazina aa mituni ngobaita Taata a Mwana, kubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, swebo twakajokolosya muMangwalo mazina ookwa Taata a Mwana mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna abalembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya -WLC