Yahushua, Mufundisi Mupati, Wakalijisi Mufundisi Lwakwe
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Aabo bakaswaanganya Yahushua muciindi ca mulimo wakwe anyika bakali kunoonga bakazyanya kuti naa walo wakali Messiah naa pe1, pele mbace, ikuti kakuli bakaliko, baakazya kuti wakali kukonzya kufundisya. Kunze lya boobo, makamu aabantu akali nyandidwe nkaambo kakuyiisya kwakwe:
Maako 11:18 Lino bapaizi basimutwe abalembi nibakamvwa obo, bakatalika kuyandaula mbobati mujaye, nkaambo bakali kumuyoowa, ikuti banamunji boonse bakakankamana kukwiisya kwakwe.
... Walo wakeza kuli-Yahushua masiku, wakamwaambila kuti, O Mufundisi, tulizi kuti nduwe mwiiyi uuzwa kuli-Yahuwah, nkaambo takukwe muntu uukonzya kucita malele aya ngocita, Leza atanooli awalo." (Johane 3:2)
|
Ibantu banji, kusanganya a Nicodemusi, muleli wa bamaJuuda, bakalizyi kuyiisya kwa Yahushua azitondezyo eezyo zyakali kujatikizya kuyiisya ooko, kuti zyakali bumboni, kutali kuti wakali Yahuwah, pele kuti Yahuwah wakali mutumide alimwi wakali aanguwe:
Johane 3:1-2 Eno kwakali muntu waba-Farisi uutegwa Nikodemo, mweendelezi waba-Juda. 2Walo wakeza kuli-Yahushua masiku, wakamwaambila kuti, Rabi, tulizi kuti nduwe mwiiyi uuzwa kuli-Yahuwah, nkaambo takukwe muntu uukonzya kucita malele aya ngocita, Yahuwah atanooli awalo.”
Yahushua Taakali Mbuli Mufundisi Uumbi
Yahushua taakali mbuli mufundisi uumbi ngubakannga bwene akumvwa. Ziiyo zyakwe zyakalaandene kuli zya balembi, aabo mulimo wabo mumukowa wa buJuuda wakali wa kulembulula mulawo ku basanduluzi a bamayi ba nguwo:2
Maako 1:21-22 TheyCapernaum Lino bakanjila mu-Kapenaumu, Mpawo kubuzuba bwa-Sabata wakanjila mucikombelo, wakatalika kwiisya. 22Nkabela bakakankamana kukwiisya kwakwe, ikuti wakali kubaiisya mbuli sibwami, takakali mbuli balembi pe.(Luuka 4:31-32)
Mbuli mulembi umwi mbwapandulula, icintu ciimpene akataa kuyiisya kwa Yahushua akwa balembi cakali busena kwaazyila majwi aacigaminina:
Bantunsi bakagambwa. Walo taakali mulembi pe. Taakajisi citondezyo ca lwiiyo lwakwe. Pele wakali kukanana mbuli mwami. Majwi aakwe akali mapya kuzwa ku Sinai. Balembi bakali kwiinduluka kwaamba caalembedwe mumilawo; walo wakali kunana biyo anguzu. Balo bakali kuyandisya tunsiyansiya, alimwi kunyina mwiyi wakazwidilila mbeta pele buyo kuti watondezya kuti ijwi lyakwe lyakasimpidwe mu busongo bwakaindi; aboobo, balembi bakali kuteka meenda aatasalali kuzwa mu zikala zijalidwe. Pele majwi ookwa [Yahushua] akali mbuli kasensa, kaasalala, akulweela, alimwi kaajisi nguzu zyakumanya nyota ya muuya.3
Ncobeni, mbuli mwiyi wa buleza waku Scotland James Stuart mbaakaamba, “Kuyiisya kwa [Yahushua] kwakalaa nguzu akoongelezya ooko kwataali kunga kweeezyekwa naba mwiyi uuli buti.”4
Ooko kubula lwiiyo lwa ku cikolo ncecaapa kuti ziiyo zya Yahushua zijatile maanu kapati mumizeezo ba mbungano zya musela mutaanzi:
Johane 7:14-15 Pele nokwakaba akati kapobwe, Yahushua wakanjila muntempele kuyooiisya. 15Nkaambo kaako ba-Juda bakaankamana bakati, Ino muntu oyu ulizi buti kubala uwatakaiya?”
Nkaambo kaako ba-Juda bakaankamana bakati, “Ino muntu oyu ulizi buti kubala uwatakaiya?" (Johane 7:15)
|
Aabo bakali kuzyila ku munzi ooo nkwaakazyalilwa ku Nazaleta bakagambwa cinicin nibakamvwa Yahushua kayiisya nkaambo bakalizyi kuti walo wakali mwanaa mubezi alimwi kutali mufundisi wakayiide:
Mateyo 13:54-56 Nkabela wakasika mucisi cabanamuzyaabo, wakabaiisya mucikombelo cabo. Lino bakakankamana, bakati, Ino muntu oyu wabujana kuli busongo obu anguzu ezi? 55Sa teensi nguwenya mwana wamubezi? Sa izina lyabanyina teensi Maliya, amazina aabakwabo sa tabeensi ba-Jakobo a-Josefa a-Simoni a-Juda? 56Abalo bacizi bakwe sa tabako boonse nkutubede? Muntu oyu wazijana kuli zintu ezi zyoonse?”
Mbubuti Yahushua mbwaakali kukonzya kukanana majwi aapaa buumi?5 Balembi bwa bbuku lyakuti Sitting at the Feet of Rabbi Yahushua, bataminina kuti balijisi bwiinguzi. Balo bazumbauzya kuti Yahushua wakali kukonzya kuyiisya Ijwi lyokwa Yahuwah cakusalazyila limwi anguzu nkaambo walo nguwakalilemba:
“Bunji bwa bamayi bamilawo bakali kunga batonkomana kuganta zintu zyakali kuyandika mu mulawo…Bamayi ba milawo tiibakajisi nguzu zya kwaamba kuti, ‘Nceeci ncaakali kwaamba Leza eelyo naakatwaambila kuti tubambe buzuba bwa Nsabata akubusetekanya.’ Nguni wakali kunga wazyiba cintu eeco kunze lya Leza mwini?…Mbuli mulembi wa bbukua lya Torah, [Yahushua] alikke wakali kukonzya kupandulula cintu eeci mbuli mboceelede.”6
Awumwi mulembi upa muzeezo wakwe: “Koibaluka kuti, mbuli mbwali Leza wa Cizuminano Cakale, Yahushua wakali nguwe Ooyo wakaleta Milawo Iili Kkumi kutaanguna.”7 Kutegwa tube masimpe,basitunsiyansiya batondeka kuli Johane 1:1-3 kuti mbobumboni bwakuti Yahushua wakali kukonzya kuleta Ijwi lya Yahuwah mbolizulwa nkaambo walo ngo Leza wa Jwi. Lino kalaa lusyomo oolu, tacigambyi kuti mufundisi amulembi uusyoma muli Baleza botatwe, Frank G. Allen wakalemba kuti, “[Yahushua] wakali mwiyi wiinda bupati munyika, pele kunyina walo naakayiisya.”8 Mwati embo?
Majwi Ookwa Yahushua Taakali Aakwe Mwini
Tunsiyansiya tukazya ntwa busanduluzi bwa Yahushua mbwaakali kukonzya kukanana majwi aapa buumi cakusindinganya boobo. Mumulumbe mubotu wa Johane woonse (eelyo bbuku banji ndyobataminina kuti litondezya buleza bwa Kristu), Yahushua ulainduluka kukaka kufumbwa muzeezo wakuti majwi ngakanana ngaakwe mwini. Walo ugaminide kwaambilizya kuti kunyina ncaamba lwakwe cakuliyandila mukamwini. Kunze lyaboobo, Yahushua upa Yahuwah Taata bulemu bwa mulumbe wakwe. Ngooyu mukonzyanyo:
"Nkaambo oyo [Yahushua] ngwaakatuma Yahuwah nguuamba majwi aa-Yahuwah, nkaambo teeleki Muuya ngwapa." (Johane 3:34)
|
Johane 3:34 “Nkaambo oyo [Yahushua] ngwaakatuma Yahuwah nguuamba majwi aa-Yahuwah, nkaambo teeleki Muuya ngwapa..
Johane 8:26 “Ndilijisi makani manjimanji aakwaamba aakubeteka ndinywe, nokuboobo oyo uwakandituma ulisinizizye, ayo ngendakamvwa kulinguwe ngangao ngeŋa-mba munyika.”
Johane 8:40 [Yahushua wakati,] “Pele eno muyanda kundijaya, ndi muntu uumwaambila bwini, mbwendakamvwa kuli-Yahuwah. Abrahamu takacitide bobuya pe.
Johane 14:10 “Sena tosyomi kuti mebo ndili muli-Taata, awalo Taata uli mulindime? Majwi ngendamwaambila nsilyaambili ndemwini, pele Taata uukede mulindime nguucita milimo yakwe mwini.
Johane 14:24 “Oyo uutandiyandi tabambi majwi aangu, alyalo ijwi ndomumvwa talili lyangu, pele ndilya-Taata uwakandituma.
Johane 15:15 “Nsicimwaambi limbi kuti muli bazike, nkaambo muzike tezi ncacita simalelaakwe, anu ndamwaamba kuti muli beenzuma, nkaambo zintu zyoonse nzendakamvwa kuli-Taata, ndamuzibya nzizyo.
Johane 17:1 and 6 and 8 Eno Yahushua aambe buyo majwi aya, wakalungumana kujulu wakati, Taata…6 “Ndakazibya zina lyako kubantu mbookandipa abali ansi, Bakali bako, nkabela wabapa ndime, abalo babamba ijwi lyako.8nkaambo majwi ngookandipa ndakaapa mbabo…
Johane 17:14 “Ndakabapa ijwi lyako, pele inyika yakabasula, nkaambo tabali banyika, mbuli mbwentali wenyika amebo.
Kuyungizya waawo, muli Johane caandaano 7, Yahushua uzubulula ca nguzu mubuzyo wa mbwaakayiya:
Johane 7:14-17 Pele nokwakaba akati kapobwe, Yahushua wakanjila muntempele kuyooiisya. 15Nkaambo kaako ba-Juda bakaankamana bakati, Ino muntu oyu ulizi buti kubala uwatakaiya? 16Yahushua wakabavuwa wakati, Kwiisya kwangu takuli kwangu ndemwini, nkukwakwe uwakandituma. 17 Kwanooli muntu uuyanda kucita luyando lwakwe, ulaziba kwiisya kuti na kuzwa kuli-Yahuwah na ndilalyaambila buyo ndemwini.
Aawa, Yahushua uliimpanya lwakwe kuzwa kuli Yahuwah. Walo waamba kuti knooli kuyiisya kwakwe kwakazyila kuli Yahuwah nokuba lwakwe mwini. Cilayandika kulomya lwaa,ba kuti ooyo mwaalumi wakazyila ku Nazaleta taakalisanganya lwakwe mucibeela ca “Leza”. Ikuti Yahushua kali “Leza,” walo teelede kulisanganya kuli lwakwe. Pele nkaambo tali Yahuwah, walo ululamika kwaambila nkamu kuti kuyiisya takuli kwakwe pele nkukwa Yahuwah.
Taata Wakayiisya Mwana Ca Kwaamba
Nokuba ncaakaamba Allen a basicikolo bamwi, Yahushua wakali kuyiisya kwiinda muli Taata. Kakwiina kudonaika, Mwiyi Mupati wakalijisi Mwiyi alakwe:
Nkaambo kaako Yahushua wakabaambila kuti, "Mwaakwaanzika Mwana a-Muntu, nomuti kazibe kuti ndime yooyo, akwalo kuti nsilicitili cintu ndemwini, pele ndaamba aya mbuli mbwandiisya Taata" (Johane 8:28)
|
Johane 8:27-28 Tabakamvwisizye kuti wali kwaamba Wisi. 28Nkaambo kaako Yahushua wakabaambila kuti, Mwaakwaanzika Mwana a-Muntu, nomuti kazibe kuti Ndime yooyo, akwalo kuti nsilicitili cintu ndemwini, pele ndaamba aya mbuli mbwandiisya Taata.
Mpoonya Yahuwah wakalailila Yahushua kuti akanane majwi aayo ngaakamupede:
Johane 12:48-50 “Oyo uundikaka, akutatambula majwi aangu, ulijisi uumubeteka, ijwi ndendakali kwaamba, ndendilyo iliti kamubeteke mubuzuba bwakumamanino. 49Nkaambo nsilyaambilide ndemwini, pele Taata uwakandituma, nguwakandilailila mbwenjeelede kwaamba ambwenjeelede kukanana. 50 “Alimwi ndilizi kuti kulailila kwakwe mbobuumi ubutamani, nkaambo kaako makani ngenamba, ndaamba mbubonya mbwaakandyaambila Taata.”
Mbubuti Leza Ijwi taakakanana majwi aakwe mwini? Hena kunooli nkaambo kakuti Yahushua tali Leza na? Sicikolo mulembi A.W. Tozer Uusyoma muli Baleza botatwe,kakwiina kwaamba caali upa kaambo eelyo naambilizya kuti Leza takonzyi kuyiisyigwa:
Ikwaamba kuti Leza ulizyi zyoonse nkwaamba kuti Walo ulaa luzyibo lukkwene alimwi aboobo tabulide ca kwiiya. Pele cilainda aawo: ooko nkwaamba kuti Leza kunyina naakayiya alimwi takonzyi kwiiya. Mangwalo ayiisya kuti Leza kunyina naakayiay kuzwa kuli muntu naba ni…Kuzwa waawo ni ntaamu yomwe buyo kusikila kukukosozya kuti Leza takonzyi kwiiya. Hena kuli aciindi cimwi nokuba munzila imwi Leza naakatambula luzyibo oolondwaatakajisi alimwi ndwaatakajisi kuzwa kutamani alyoonse, Walo naakali kunga tali uumaninide kulondoka alimwi uutamaninide kukkwana mbuli nguwe lwakwe. Kuyeeyela leza uunga wakkala kumaulu aa mwiyi, nokuba kuti ooyo mwiyi kali silutwe wa bangele nokuba mungele uugatela, nkuyeeyela muntu umwi kunze lya Leza Singuzuzyoonse, wakabamba julu anyika.9
Yahushua tali Yahuwah. Kunze lya boobo, walo ngu sikwiiya wa Yahuwah wakali kuteelela nokuba kuti wakainda mu kupenzyegwa kutaambiki.
|
Pele, Yahushua wakaamba kuti Yahuwah Taata nguwakamuyiisya ca kwaamba. Yahushua tali Yahuwah pe. Kunze lyaboobo. Walo ngu sikwiiya wa Yahuwah ooyo wakali kuteelela nokuba naakapenzyedwe cabukali:
Izaya 50:4-6 Mwami YAHUWAH wandipa lulimi lwabaiyide, kuti nzibe kwaamba majwi aakugwasya bakateede. Ulandibusya cifumo acifumo, ulabusya matwi aangu kuti nswiilile mbubaswiilila basikwiiya. 5Mwami YAHUWAH wandijulila matwi, nkabela mebo teendakakaka nikuba kupiluka musule. 6Ndakaabila basikuuma musana wangu, amaseya aangu ndakaabila basikunonkola malezu. Nsikwe kusisa busyu bwangu kubweeme akukuswidwa maate.
Kukosozya makani
Nokuba kuti Yahushua wakainduluka kwaambilizya kuti kufundisya kwakwe tiikwakali kwakwe mwini, tunsiyansiya tuzumanana kutaminina kuti kwakali kwakwe. Muciindi ca kupa bulemu kuli Taata Yahuwah amajwi aa buumi, tunsiyansiya twa mazubaano tuzuunyene kuti tusimpe tulondokede tokwa Yahushua twakazyila kuli nguwe nkaambo walo ngu Leza. Casika ciindi ca ca kuzubulula lusyomo lwa tunsiyansiya mu mumuni wa caambwa mu Mangwalo alimwi cizumina Yahushua, Mufundisi Mupati, wakalijisi Mwiyi wakwe.
1 Johane 7:40-43 atumwi.
2 The Scribes, cakazubulwa mu 3-13-20, https://bible.org/seriespage/7-scribes#P2_324
3The Interpreter’s Bible, New Testament Articles, Matthew and Mark, peeji 335. Cakainduluka kwaambwa mu Characteristics of Jesus as a Teacher, cakazubulwa mu 3-10-20, https://likeateam.com/9-characteristics-of-Jesus-as-a-teacher/
4 Ray Pritchard, “Why Was Jesus Called ‘Teacher?'” cakazubulwa mu 3-10-20, https://www.christianity.com/Jesus/is-Jesus-God/names-of-Jesus/why-was-Jesus-called-teacher.html
5Johane 6:63, 68.
6 Ann Spangler a Lois Tverberg, Sitting at the Feet of Rabbi Jesus, (Grand Rapids, MI: Zondervan, 2009), p. 171.
7 Christ Was Taught Directly by Yahuwah the Father, cakazubulwa mu 3-12-20, https://www.cbcg.org/franklin/SA/SA_taughtbyGod.pdf
8 Frank G. Allen, Autobiography of Frank G. Allen, Minister of the Gospel, as quoted in Christ the Great Teacher, accessed 03-12-20, https://biblehub.com/library/allen/autobiography_of_frank_g_allen_minister_of_the_gospel/vi_christ_the_great_teacher.htm
9 A. W. Tozer, The Knowledge of the Holy, chapter 10 (HarperCollins, 1961).
Eeci ncibalo citali ca-WLC article. Cakazyila ku: https://oneGodworship.com/Jesus-the-great-teacher-had-a-teacher/
Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aamituni woonse ngobaulikide taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, twakojokolosya mu Mangwalo mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna a balembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC