Luse, izina lya cintu: Ooko kufwida nkumbu, kubambililwa nokuba kuteteeta moyo kupa kuti muntu atabikkilili zibi nzyacitilwa, nokuba kulanganya muntu walubizya munzila mbotu kwiinda mbwayelede kulanganyigwa; iciimo cuubaubya bululami, cipa kuti ooyo muntu wabisyilwa alekelele yooyo wamubisyila akumucisa, alimwi akulesyelela cisubulo, nokuba kusubula aasyoonto kwiinda mbuulailila mulawo nokuba mbobulailila bululami . . . Eeco caambilizya kubomba moyo, kuteteeta, kuubauba, kufwida nkumbu naa luzyalo. (American Dictionary of the English Language) |
Eelyo Mozesi naakakumbila kuti abone busyu bwa Yahuwah, Yahuwah wakakkazyika camba akumupandulwida kuti kunyina mubisyi uukonzya kuboan busyu Bwakwe akuzumanana kupona, pele walo wakaamba kuti ulamuvwumbililla Mozesi a janza Lyakwe nainda munsimunsi lyakwe, kaambilizy zina Lyakwe, mpoonya Mozesi wakali kukonzya kubona syule Lwakwe. Alimwi ncecico caacitika eeco.
Mpoonya Yahuwah wakaseluka mu kkkumbi, akuzyokwiimina antoomwe anguwe mpaakabede aawo, akwaambilizya zina Lyakwe lya Yahuwah.
Nkabela Yahuwah wakainda kumbele lya [Mozesi], akwaambilizya kuti, Yahuwah wakainda kubusyu bwakwe, waamba, wati, Yahuwah! Yahuwah! Leza siluzyalo asibuuya uutafwambi kukalala, uuzwide luse alusyomo,
uufwida bantu bali zyuulu luzyalo, uujatila milandu andeyo azibi, nekubaboobo talulamiki bataluleme; ulauma bana abazukulu nkaambo kazibi zyabamawisi mane kusikila kuzyalani lyatatu na lyane. (Kulonga 34:5-7).
Luzyalo ncibeela ca ciimo ca bulemu eeco cileta lweengelelo akulekelela ku babisyi. Mulembi wa BaHebulayo wakaulwaizya lusyomo mu basyomi kwiinda mukupandulula kuti Messiah ulimvwa mbweenya mbotulimvwa, kaamba kuti: “Eno buya mbotujisi Mupaizi Mupati, nkokuti Yahushua Mwana a-Yahuwah uwakainda kujulu kwini, atujatisye luzumino lwesu. Nkaambo oyo wesu tali Mupaizi Mupati uutakonzya kutweetelela mukulengauka kwesu, pele ngonguwe oyo uwakasunkwa mbubonya mbuli ndiswe, nekuboobo taakwe naakacita cibi” (BaHebulayo 4:14-15).
Luzyalo nciimo ca bulemu eeco cileta lweengelelo a kulekelela ku babisyi.
|
Walo wakali kuyanda kukulwaizya lusyomo mu basyomi kutegwa bakonzye kukumbila, akutambula, cipego ca luse. “Nkaambo kaako, atuswene cakutayoowa kucuuno caluzyalo,” mbwaakakulwaizya, “kuti tukatambule lweetelelo akujana luzyalo lutugwasya muciindi ncotubula.” (BaHebulayo 4:16).
Ncuubauba kulimvwa kuzingwa kuti buumi bwajata aamnka akukatazya, alimwi yebo notazyi cakucita. Makani mabotu ngakuti luse lwa bulemu nkoluli kuti lupe lugwasyo. Mbweenya mbuli zipego zimwi zya bulemu, awalo luse lwa bulemu lulatambulwa kwiinda mu mipailo. Kopaila biyo ulombe! Davida wakapaila, “Kondivwiila nendila, O Leza wabululami bwangu, Nduwe wandaatulula nendali mumapenzi. Kondifwida luzyalo akuswiilila cikombyo cangu.” (Intembauzyo 4:1). Ncintu ciyandika kwiibaluka kuti kufumbwa cikumbilwa ceelede kukumbilwa calusyomo. Yahushua wakalomya kwaamba ncokuyandika kubaa lusyomo, naakati, “Alimwi zintu zyoonse nzimukumbila mukukomba kwanu, nimwasyoma muyoozipegwa” (Mateyo 21:22).
Kuli tumpango tunjaanji mu Mangwalo ooto tuyubununa mbotweelede kutambula luse kuzwa kuli Yahuwah. Zitobela ninzila buyo zisyoonto akataa zinjaanji.
Ncintu ciyandika kwiibaluka kuti kufumbwa ncookumbila ceelede kucitwa mu lusyomo lusyomo. Yahushua wakalomya kwaamba ncokuyandika kubaa lusyomo, naakati, “Alimwi zintu zyoonse nzimukumbila mukukomba kwanu, nimwasyoma muyoozipegwa” (Mateyo 21:22).
|
Eelyo yebo noyanda kubedwaa luse lwa bulemu, talisya mupailo wako kulumba Yahuwah nkaambo ka luse Lwakwe. Davida wakaimba kuti: “Amulumbe Yahuwah, nkaambo mubotu. Luse lwakwe talweeli” (1 Makani 16:34). Kuzyiba akulumba zileleko zyatambulwa ncintu cikomezya luyando, alimwi luyando lukulwaizya lusyomo.
Eelyo nopaila, kokumbila ncobulide. Kogaminina cinicini.
- Kokumbila kuti utambule luse lwa kubaa buumi bubotu akuponyegwa.
“Yahuwah, Kondifwida luzyalo, O Yahuwah, nkaambo ndalengauka. Kondiponya, O Yahuwah, nkaambo zifuwa zyangu zyakankama.” (Intembauzyo 6:2).
- Kokumbila utambula luse lwakuvwunwa kuli baabo bakanza kukucisa.
“O Kondifwida luzyalo, O Yahuwah; Bona mbundapenga kulibaabo bandisulide, Webo nondisumpula kuzwa kumilyango yalufu Yahuwah!” (Intembauzyo 9:13).
- Kokumbila luse lwa kutambula kulekelelwa.
“Kondeetelela, O Leza, mbubonya mbuli luzyalo lwako, Muluse lwako lupati ziminganya milandu yangu” (Intembauzyo 51:1).
- Kokumbila luse lwa kuumuzya nokuba kuzima baabo bakanzide kukucisa.
“Muluzyalo lwako lobya basinkondoma; Nyonyoona boonse bandipenzya, Nkaambo ndi mulanda wako. (Intembauzyo 143:120.
- Kokumbila luse lwa kweendelana aa kuyanda kwa Yahuwah mu buumi bwako.
“Yahuwah ulandikosweda makani. Luzyalo lwako, O Yahuwah , ndwalyoonse. Utaleki milimo yamaanza aako” (Intembauzyo 138:8)
- Kokumbila kuti zyoonse nzyakucitila Yahuwah zizulile kubaa luse akuti Walo akuyiisye Walo ncayanda kuti yebo uzyibe.
“Undicitile caluzyalo ndemulanda wako; Undiiyisye milumbe yako. Ndi mulanda wako” (Intembauzyo 119:124).
- Kokumbila luse lwa kuvwunwa ku bweemya akuusyigwa nsoni.
“Utufwide luzyalo, O Yahuwah, utufwide luzyalo, Nkaambo tulikutide masampu” (Intembauzyo 123:3).
- Kokumbila luse lwa kulimvwa kabotu eelyo noli mu mapenzi nokuba nolaa mause.
“Ndifwida luzyalo, O Yahuwah, nkaambo ndi mumapenzi; Meso aangu aubila kumapenzi, Amoyo wangu amubili wangu woonse. Buumi bwangu bwamana kubuusu, Amyaka yangu kukutongela. Inguzu zyandimanina nkaambo kamilandu yangu, Azifuwa zyangu zyoonse zyamana” (Intembauzyo 31:9 a 10).
- Kokumbila luse lwa kutambula lugwasyo nobulide [bikka mabala ngoyanda].
“O Yahuwah Undigwasye, O Yahuwah Leza wangu; Undifutule muluzyalo lwako.” (Intembauzyo 109:26).
Eelyo nobulide lugwasyo lwa bulemu, lyoonse cileelela kukombelezya Yahuwah kukubedaa luse kuti nkakaambo keni yebo ncoyandila kugwasyigwa.
|
Eelyo yebo nobulide lugwasyo lwa bulemu, lyoonse ncintu ceelela kukombelezya Yahuwah kukubedaa luse mukaambo aako ncoyandila kuti ugwasyigwe. Yebo ncobulide cilikke nkakaambo kakukumbila kufumbwa ncobulide. Intembauzyo 109:26 iyubununa kuti ciimo cini cokwa Yahuwah nca kubaa luse. merciful. Eeci cilaa mulimo kapati eelyo nokukumbilwa kuti ciimo Cakwe ciyubununwe kuli baabo batasyomi.
Undigwasye, O Yahuwah Leza wangu; Undifutule muluzyalo lwako. Bazibe kuti eli ndijanza lyako; Nduwe wakacicita! (Intembauzyo 109:26-27)
Bamwi bantu balibonyaanga batozya kukubaa bwaabi, kufwida luzyalo akufwamba kujatila bamwi. Bamwi balangika kuyandisya kunyemanyema, kubaa buunyu, akusobelezya bamwi. Ciimo ca buntu bwa Yahuwah nca “kweengelela yooyo uumucisa kwiinda mbwayelede kweengelelwa.” Ndo luse oolu, alimwi eeco ncecili mumoyo ookwa Yahuwah kutozya kuli nduwe.
Kwiina makani naa masunko nzi aakulangene nokuba aakukopede yebo, koboola biyo kuli Yahuwah mbweenya mbobede oobo. Yebo ulakonzya kukkazyika camba kuti luse lwa Yahuwah luyookuzuzika kufumbwa ncobulide. Walo ulalindila kakutambikide maboko, kalibambide alimwi kayandide kukugwasya kufumbwa ncobulide.
“Amulumbe YAHUWAH, nkaambo mubotu, Nkaambo luzyalo lwakwe talweeli” (Intembauzyo 118:29).