Kristo Nguwe Leza Uuli Abwami Bwazintu Zyoonse Uutembaulika Lyoonse? Kuzubulula BaLoma 9:5
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Hena Paulu wakaambila basyomi baku Loma kuti Yahushua ngu Leza [Yahuwah] na? Bamwi Banakristu basyoma kuti wakaamba boobo kweendelanya ku kampango katobela:
BaLoma 9:3-5 Nkaambo nindakakonzya kukomba kuti nkabe mutakate ndemwini nkaambo kabakwesu abasiluzubo bangu bakunyama. 4Balo bali ba-Israyeli, bwana mbubwabo, abwalo abulemu, ayalo milongo, ayalo milao, abwalo bukombi, azyalo zisyomezyo. 5Bamataata abalo mbibabo, alimwi kulimbabo nkwaakazwa Kristo mbuli nyama, nguwe Leza uuli abwami bwazintu zyoonse uutembaulika lyoonse. Akube boobo.
Kuciindi cakulemba malembe ookwa Paulu, mulaka waci Giliki tiiwakali kubelesya twaandaanyo, alimwi kwakanyina tusena twaandaanya mabala.
|
Hena Yahushua ngu Leza uulelekedwe kukabe kutamani na? Naa Paulu wakali kutembaula Taata Yahuwah? Busanduluazi bwa kampango kane bulakazyanyigwa nkaambo kakutazyibika kabotu.1 Aciindi ncaakali kulemba Paulu, mulaka waci Giliki tiiwakali kubelesya twaandaanyo, Alimwi tusena tutalembedwe mabala twakasanganyigwa kumabala aanzeene. Kuyungizya waawo, woonse mabala akalembedwe bweelene kukomena, akupa kuti cikatazye muziindi zimwi ku basanduluzi kuzyiba kaambo mpokakali kugolela alimwi akatobela mpukakali kutalikila. Eeli nde penzi lya BaLoma 9:5. Ninzi acimwi,eeco cintu ncokayiminina kaambo cilacinca kweendelanya a busena mpokubikkidwe twaandaanyo. Eelyo bamwi basanduluzi nobasandulula cisyoonto 5 mbuli mbocisanduludwe mu Bbaibbele lya [New American Standard] atala aawa, basanduluzi banji babikka twaandaanyo munzila ziindene:
J.B. Phillips (1972): Bamatata mbabo, alimwi aboobo, kweendelanya ku buntu, ngu Kristu lwakwe, Kristu uuli atalaa boonse. Leza aalelekwe lyoonse kukabe kutamani. Akube boobo.
Revised English Version: Ibabo mbaa Matata, alimwi kuzwa kuli mbabo, kweendelanya ku buntu, ngu Kristu. (Leza, weendelezya zintu zyoonse, atembaulwe lyoonse. Akube boobo.)
Revised Standard Version … RSV: “Bamatata abalo mbibabo, alimwi kulimbabo nkwaakazwa Kristo mbuli muntu, nguwe Leza uuli abwami bwazintu zyoonse uutembaulika lyoonse. Akube boobo.”
Moffatt …(“bamatata mbibabo, alimwi kweendelanya aa lunyungu) awalo Kristu. (Aalelekwe kukabe kutamani Leza uuli atalaa boonse! Akube boobo.”)
The Living Bible: Banalumi bapati bakali mabawuso, a Kristu lwakwe wakali umwi wenu, muJuuda kweendelanya ku ciimo ca buntu, ooyo uulela atalaa zintu zyoonse. Leza aatembaulwe lyoonse!
Goodspeed: alimwi bamatata, kuzwa kuli mbabo Kristu wakaboola mu nyama–Leza uuli atalaa boonse atembaulwe lyoonse!
Ku basanduluzi aaba abamwi, ikaambo kamacaalizyo kakali kwaambilizya kutembaula Leza [Yahuwah], alimwi kutali Kristu.
Lwiiyo lwa Kristu lokwa Paulu
Nokuba kuti kacili cintu cikatazya kusandulula cibalo munzila iizukide, kuli twaambo tongaye twakusyomena kuti Paulu taakali kwaamba kuti Yahushua ngu Yahuwah. Nceeci cintu cimwi, Paulu wakali muJuuda, aboobo, wakali muntu uukkwene kusyoma muli Leza omwe buyo. Walo kunyina naakayiisya, nokuba mulembi uuli woonse wa Cizuminano Cipya, kuti Yahushua ngu Yahuwah nokuba kwaamba kuti Yahuwah mbantu botatwe baswaangene mubili omwe. Ncobeni, Paulu ulayimpanya akataa Yahushua a Yahuwah mumagwalo aakwe woonse. Ngooyu mukonzyanyo, mutwaambo tujuzya makani mulugwalo ndweenya oolu, Paulu ulemba kuti:
Kuli Paulu, Yahuwah ngu Taata, kakuli Yahushua ngu Kristu (Messiah).
|
BaLoma 1:7-8 Ndamujuzya nyoonse nomuli mu-Roma, nobayandwa ba-Yahuwah, basalala baite. Akube kulindinywe luzyalo aluumuno kuzwa kwaLeza Taateesu aku-Mwami Yahushua. Kukusaanguna ndalumba Yahuwah Leza wangu kuli Yahuhsha Kristu kaambo kandinywe nyoonse nkaambo kakuti lusyomk lwanu lulaambwa munyika yoonse.
Kuli Paulu, Yahuwah ngu Taata, kakuli Yahushua ngu Kristu (Messiah). Langisya kuti Paulu ulumba Leza wakwe kwiinda muli Yahushua. Mumajwi amwi, Yahushua tali Leza wa Paulu, pele mwiiminizi ooyo kwiinda muli nguwe Paulu mwaakali kusikila kuli Yahuwah.2 Kuyungizya waawo, Paulu ulailila basyomi mulugwalo ndweenya kuti babe aamoyo omwe kutegwa bape bulemu kuli Leza wa Yahushua:
BaLoma 15:6 camoyo omwe acamulomo omwe mulemeke Leza wisi Mwami wesu Yahushua Kristu.
Mangwalo alisinizyide kwaamba kusikila munsaa ziindi makumi obile kuti Yahushua ulaa Leza alakwe; muziindi zili lusele eezyo zyaambilizya Yahushua lwakwe. Mbubuti lino Yahushua mbwanga wabaa Leza kuti walo lwakwe kali Yahuwah? Ooyu muzeezo uulikopa alimwi uutakwe maanu. Kujanza limwi, cilajanwa mu Bbaibbele alimwi ncintu camaanu kwaamba kuti Messiah wabuntu wakatobela akunyonena Leza wa bamaJuuda.
Ncintu cipati kubikkila maanu kuti Paulu ujala lugwalo lwakwe ku basaante baku Loma kapa intembauzyo yakusinizya kuli Leza alikke uulaa busongo:
BaLoma 16:27 kuli Leza musongo alike akube bulemu bwamuli-Yahushua Kristo. lyoonse alyoonse.
Mutumpango tobile ootu (15:6 a 16:27), Paulu upa Yahuwah, kuleka Yahushua, bulemu oobo bumvwika kuba cintu ceenzu kucita ikuti Yahushua awalo kali Yahuwah. Pele Paulu tasyomi mu buleza bwa Kristu. Kunze lyaboobo, Paulu waambilizya kuti Taata Yahuwah ngo Leza alikke kakuli Yahushua ngo Kristu. Lwiiyo lwa Kristu lwa mwaapositolo lulizuunyene mumalembe aakwe woonse. Ngooyu mukonzyanyo, mulugwalo lwakwe kuli Timoteo, walo ulemba kuti:
1 Timoteo 2:5 Nkaambo kuliide Leza omwe luzutu, alimwi kuli sikuyanzanya omwe uuli akati ka-Leza abantu, ngu muntu Kristo Yahushua.
Yahushua tali Leza omwe luzutu, pele mwiiminizi muntususu. Paulu uyumyayumya kuti ooyo Leza omwe ngu Taata [Yahuwah] kumwi kaimpanya kuti Yahushua ngu Kristu.
|
Yahushua tali Leza umwi, pele ngu sikuyanzanya muntususu. Alimwi, aciindi eeci ku cikombelo caku Kolinto, Paulu uyumyayumya kuti ooyo Leza omwe ngo Taata [Yahuwah] kakuli Yahushua ngo Kristu:
1 Bakolinto 8:5-6 Nkaambo nikuba kuti nkubali baambwa baleza, nikuba kujulu naaba ansi, ee, mbanji-banji baleza abami, 6 nekubaboobo kulindiswe kuli Leza omwe buyo, Taateesu, nguzyazwida zintu zyoonse, ngutuponena aswebo, Alimwi kuli Mwami omwe Yahushua Kristo, nguzyakalengesegwa zintu zyoonse, aswebo twakalengesegwa muli Nguwe.
Aboobo, kusandulula kaambo kokwa Paulu mu Baloma 9:5 kuti kaamba kuti Yahushua ngu Yahuwah, ooko nkunyonganya lwiiyo ndwayinduluka kuyiisya lwa Kristu akunyonganya Mangwalo, Ooko nkulubila cinicini.
Yahuwah ngu Taata wa boonse
Akamwi kaambo katwaambila kuti Paulu taakali kwaamba Yahushua kubee ngu Yahuwah mu BaLoma 9:5, musyobo ooyo mbwabelesya kaambo kakuti atalaa boonse:
BaLoma 9:5, Bamataata abalo mbibabo, alimwi kulimbabo nkwaakazwa Kristo mbuli nyama, nguwe Leza uuli abwami bwazintu zyoonse uutembaulika lyoonse.
Kunyina pe Paulu nabelesya kaambo kakuti atalaa boonse mukwaamba Yahushua. Kunze lyaboobo, walo ubelesya twaambo nokuba majwi amwi aakweezyekanya, mukugaminina kwaamba buyo Yahuwah, ooyo uuli ngo Taata. Ngooyu mukonzyanyo:
BaEfeso 4:4-6 Kuli mubili omwe buyo a-Muuya omwe, mbubonya mbuli bulangizi bwabwiite mbumwakaitilwa mbumwi. 5Alakwe Mwami ngumwi, alusyomo ndumwi, alubapatizyo ndumwi, 6Nkabela Leza ngumwi, ngonguwe Wisi wabo boonse, uubainda boonse, nguuli akati kaboonse, alimwi nguumukalila nyoonse.
1 Bakolinto 15:28 Lino naamana kumubombesezya zintu zyoonse [Yahushua] , elyo alakwe Mwana mwini uzoolibombya kuliyooyo iwakamubombesezya zintu zyoonse, kuti Leza abe malondwedo aazintu.
Yahuwah Taata ulilelekedwe
Akamwi kaambo kakuzubulula nkakuti Paulu taambi Yahushua kubee ngu Yahuwah mucibalo ncotulangalanga nkaambo ka mbwabelesya bbala lyakuti uulelekedwe:
BaLoma 9:5 Bamataata abalo mbibabo, alimwi kulimbabo nkwaakazwa Kristo mbuli nyama, nguwe Leza uuli abwami bwazintu zyoonse uutembaulika lyoonse.
Paulu, mbeenya mbuli balembi bamwi ba Cizuminano Cipya, ubelesya bbala eelyo kusandulula Yahuwah kutali Yahushua pe.
|
Paulu, mbweenya mbuli balembi bamwi ba Cizuminano Cipya, ubelesya bbala lyakuti uulelekedwe kuti apandulule Yahuwah kutali Yahushua.3 Ngooyu mukonzyanyo, mu BaLoma, Paulu waamba kuti Leza, Mulengi, ulilelekedwe kukabe kutamani:
BaLoma 1:25 Mbubakasintana buswini bwa-Leza kububeji, kukulemeka akukomba cilenge kwiinda cilenga, oyo uutembaulika lyoonse.
Mutumpango 7 a 8 twa cipati nceenya, yebo inga waibaluka kuti Paulu waamba Leza wakwe kuti ngu Taata. Mukuyungizya aawo, Paulu wiita Leza kuti ngu Taata uulelekedwe mu lugwalo lwakwe kuba Kolinto:
2 Bakolinto 1:3 Aalumbwe Leza Wisi wa-Mwami wesu Yahushua Kristo, Taateesu siluzyalo, Leza siluumbulizyo loonse.
Paulu taleleki buyo Taata Yahuwah, pele tulabona, alimwi, kamwaamba akuti ngu Leza wa Yahushua.
Kweendelanya ku Buntu
Pele ino mbuti Paulu nabelesya kaambo kakuti kweendelanya ku buntu? Hena eeci caambilizya kuzyalululwa muciimo ciimpene na?
BaLoma 9:5 Bamataata abalo mbibabo, alimwi kulimbabo nkwaakazwa Kristo mbuli nyama, nguwe Leza uuli abwami bwazintu zyoonse uutembaulika lyoonse. Ameni.
Atulekele Paulu kuti asandulule Paulu. Alimwi, mumajwi aakujuzya ku BaLoma, Paulu ubelesya kaambo nkeenya:
BaLoma 1:3-4 Ngamwanaakwe, iwakazyalwa kuzwa kumbuto zyaDavida kubuntu bwakwe, 4 pele wakabikwa mbuli Mwana a-Leza anguzu a-Muuya Uusalala kukubusigwa kubafu, ngu-Jesu Kristo Mwami.
Kunyina pe Paulu nabelesya kaambo kakuti ,"kweendelanya ku buntu" eelyo naambilizya kusanduluka - ooyo wakali muzeezo wakasimpidwe mu busongo buna Pulato alimwi wakali mweenzu cinicini kumuzeezo wa buHebulayo.
|
Paulu ubelesya twaambo tukazyanya ootu, akweendelanya ku buntu akakuti kweendelanya ku Moza, kwiiminina mutwe wa ciiyo cipati mulugwalo oolu. Bamwi inga bati ootu twaambo tutondezya kuti Yahushua wakalaa ciimo ca buntu aca bulemu. Nokuba boobo, Paulu ubelesya kaambo keni kakuti (kweendanya ku buntu) ziindi kkumi aciloba mu magwalo aakwe aziindi ciloba mu BaLoma mulikke. Kunyina pe Paulu nabelesya kaambo aaka kuti kayiminine kusanduluka–ooyo muzeezo uusiminide mu busongo buna Plato alimwi mweenzu cinicini ku mizeezo ya buHebulayo. Kunze lya ceeco, Paulu ubelesya kaambo aaka kwaamba mbuli ba Abulahamu, basimizyaabo Paulu, abatobeli ba Kristu. Lino katuzyi boobu, ncobeni, inga tiitwasendekezya kuti kweendelanya ku buntu nkwaamba kupona kujulu kataninga zyalwa a kusanduluka kutobela waawo. Mucibaka ca boobo, Paulu ubelesya kaambo kakuti kweendelanya ku buntu munzila imwi akataa zyobile. Kutaanguna, waamba mukowa wa muntu nokuba luzubo. Ngooyu mukonzyanyo:
BaLoma 4:1 Lino twaambwe buti aa Abulahamu, taateesu ku nyama?
Mbombuboobu Paulu mbwabelesya kaambo aaka kujatikizya basimizyaabo 4 alimwi kujatikizya Yahushua mu BaLoma 9:5. Inzila yabili eeyo Paulu mbwabelesya kaambo njakwaamba kuyandisya kwa buntu ooko kuteendelani akuyanda kwa Yahuwah:
BaLoma 8:4-5 kuti bululami bwa-Mulao bukalondolwe mulindiswe, swebo tuteendi mbuli nyama anukuti mbuli Muuya. 5Nkaambo basinyama balayeeya makani aanyama, anukuti basimuuya balayeeya makani aamuuya.
Swebo tweelede kuzyamya mu busanduluzi bwesu. Ikuti, kweendalanya ku buntu, kacaambilizya kuti Yahushua wakali kupona kataninga zyalwa, nkokuti awalo Abulahamu mbweenya, alimwi, nkokuti aswebo mbweenya.
Basicikolo bakatondezya kuti eeco ciimo citazyibiki ca BaLoma 9:5 ncintu ciinganya kusandulula cabululeme. Nokuba boobo, kutegwa busanduluzi bweendelane a lusyomo lwa Paulu, kapati mbuli bwaambidwe mu BaLoma, swebo tweelede kukosozya kuti Paulu wakali kutembaula Yahuwah Taata kuleka kwaambilizya kuti Yahushua ngu leza. Kuya kumbele, ibusongo inga bwazubulula kuti tusimpe lwiiyo lwesu lwa buleza alwa Kristu atalaa tumpango tusalala alimwi tutadonaikwi, kuleka tooto tutamvwikisyi alimwi tukatazya kusandulula.
1 Bruce Metzger, “The Punctuation of Romans 9:5,” Christ and Spirit in the New Testament, Barnabas Lindars, ed. (Great Britain: Cambridge University Press, 1973), peeji. 97ff.
2 Johane 14:6; BaEfeso 2:18; 3:11-12; BaHebulayo 4:14-16.
3Maako 14:61; Luuka 1:68; BaLoma 1:25; 2 Bakolinto 1:3; 11:31; BaEfeso 1:3; 1 Petulo 1:3.
4 BaLoma 9:3.
Eeci ncibalo citali ca-WLC. Cakazyila ku: https://oneGodworship.com/christ-who-is-over-all-God-blessed-forever/
Twakagwisya mucibalo citaanzi woonse mazina aa mituni ngobaita Taata a Mwana, kubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, swebo twakajokolosya muMangwalo mazina ookwa Taata a Mwana mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna abalembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya -WLC