Muusa
waabweza civwuka akucisimpa kulaale anze ambunga ya Isirayeli. Wakaita civwuka
eeci zina lyakuti Mo’edim. Eeci
teesyi civwuka caali akataa mbunga ya Isirayeli. Cikotamino ticaana bambibwe
pe. Civwuka
ca Mo’edim cakali civwuka caboonse ,cakabikkidwe ambali kuti cibe
camulimo waandeene: Kuswaangana a Yahuwah muziindi Zyakwe zisetekene
nzyabikkide ambali. Mo’edim ndibbala
lisandululwa kuti: ciindi cigantidwe, imbunga, muswaangano, mazuba, citondezyo,
sinagoogwe,ciindi camwaka, alimwi akuti pobwe. Nokubaboobo, ooyu mulongo
wamabala tuukonzyi kujata cakumaninina ciiminina bbala lya ci Hebrayo eeli.
“Mo’ed ndibbala libelesyegwa kwiiminina mbungano zyabupaizi zyoonse. Lyaayeeme kapati kucivwuka cini cazyuumpilizyo . . . [Yahuwah] momumo oomo mwakaswaangana abana Isirayeli muzyiindi zisetekene kuti abatondezye ncayanda.Ndibbala libelesyegwa kanji liiminina kubunganina kukomba . . . [Yahuwah] kwabantu bakwe.” (Lexical aids to the Old Testament,” Hebrew-Greek Key Word Study Bible, p. 1626.)
Ali zyoonse ziiminina bbala lya mo’ed, “ciindi cibikkidwe ambali ncencico ncoliiminina cakutaanguna.” (Mo’ed, #4150, The New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words.)
Mulengi wesu uligeme cakwaandaanya kutondezya ziindi zibikkidwe ambali zyakukomba. Kumatalikilo, Wakalenga nzila yakubala ciindi, ikkalenda, lyalo likonzya kubelesyegwa kujana ziindi Zyakwe zya mo’edimzibikkidwe ambali.
“Mpawo Elohim wakati, akube mimuni mumulengalenga wajulu, kuti zyaanzaanye isikati amusiku; alimwi ayibe zitondezyo akubamba ziindi zyeelede [ziindi zibikkidwe ambali] zyamazuba azyamyaka.” (Amulange Matalikilo 1:14.)
Imimuni iili mujulu yakabambilwa kubala ciindi kwiinda mukweenda kwayo. Kuti kakwiina kweenda kwamimuni takukonzyeki kupimwa ciindi. Izuba lyakapedwa kupima mazuba . . . amyaka. Imwezi nguupima myezi, mbuli zyibeela zyamwaka.
Mazuba
aali cisambomwe aakubeleka aatobelwa abwa ciloba bwakulyookezya ngowakali
musyobo wamvwiki. Aaka kabeela kasyoonto mukati ka mwezi kaapegwa ku Malengelo.
Kkalenda lyamazubaano lina Gregory/lya bupoopo lilaa mvwiki zyizingulukana. Kkalenda lya Kumalengelo lyakali kutalika mulongo wamvwiki lyoonse nikwaainda Buzuba bwa Mwezi Mupya. Aboobo, lyoonse buzuba nobupegwa bwa Nsabata ya Buzuba bwa Ciloba mu Mangwalo, lyoonse ilajanika abuzuba bwa lusele, bwa kkumi awosanwe, bwa makumi obile awobile abwa makumi obile aali fuka bujanwa mukati ka mwezi mbuli mbuwaabikkwa kumatalikilo.
Sikabumba wajulu wakalenga mwezi cigaminina kuti kuupima ziindi Zyakwe zyaabikkwa ambali zya kukomba, mo’edim Wakwe.
“Wakaanza mwezi kuti ube wakuzyibya ziindi zya mwaka [#4150].” Psalm 104:19
Mumajwi amwi ooku nkokuti,
“Wakaulenga mwezi kuti ube wakubazya mo’edim ziindi Zyakwe zibikkidwe ambali zyakukomba.”
Mangwalo alijisi mulongo waziindi zili fuka zibikkidwe ambali zyakukomba:
- Buzuba bwa Mwezi Mupya
- Nsabata ya Buzuba bwa Ciloba
- Pasika naa Mulalilo
- Pobwe lya Cinkwa Citakwe Bumena
- Cituuzyo Cakuyuunya Maila
- Pobwe lya Kuboola kwa Muuya Usalala
- Pobwe lya Myeembo
- Buzuba bwa Kunununa
- Pobwe lya Mavwuka
Eezi ziindi zyakasalwa abulemu bwa julu zikonzya biyo kujanwa a kkalenda libelesya mwezi mukupima ciindi. BaLevi 23 balaindulula ncaamba Yahuwah mukuti Nsabata ya buzuba bwa ciloba amapobwe aamwaka zyoonse ngu mo’edim Wakwe, nziindi Zyakwe zibikkidwe ambali zyakukomba.
Alimwi Yahuwah wakaambila Muusa, kaamba kuti, “Kanana kubana ba Isirayeli, alimwi ubaambile kuti: ‘Mapobwe [ziindi zibikkidwe ambali] zya Yahuwah, nzyomuyoobandauka kuti nimbunga zisetekene, aaya ngamapobwe Aangu [ziindi zibikkidwe ambali]
‘Mumazuba
aali cisambomwe milimo yeelede kumana kubebelekwa, pele buzuba bwaciloba
mbuzuba bwa Nsabata yakulyookezya kusetekene, kubungana kusetekene.
Muli mbubo utabeleki mulimo; ni Nsabata ya Yahuwah muzikkalilo zyenu zyoonse.'
Aaya ngamapobwe [ziindi zibikkidwe ambali] aa Yahuwah, mbunga zisetekene nzyomuyoowompolola muziindi zyazyo zibikkidwe ambali [mo’edim]
Ciindi lyoonse nokupegwa Nsabata yabuzuba bwa ciloba mu Mangwalo, lyoonse ilajanika mubuzuba bwa lusele, bwa kkumi awosanwe, bwamakumi obile awobile, abwa makumi obile aali fuka.
‘Mubuzuba bwa kkumi awone bwa mwezi wakutaanguna kumangolezya ngo pasika naa mulalilo wa Yahuwah. Alimwi mubuzuba bwa kkumi awosanwe mumwezi ngweenya ooyu ndi Pobwe lya Cinkwa citakwe Bumena . . . [Alimwi mupaizi] uyakuwuunga maila kunemmbo lya Yahuwah . . . mubuzuba butobela Nsabata . . . .
Mweelede kulibalila lwenu kuzwa mubuzuba butobela Nsabata nomuleta maila aa Kuwuunga, Nsabata zili ciloba.Zyeelede kuba zikkwene mubuzwide. Nkabela kuzwa aNsabata ya ciloba, muya kubala mazuba aali makumi osanwe, eelyo nomuyooleta cituuzyo cipya kuli Uupona lyoonse . . . [Fenton Translation]
“Mumwezi wa ciloba, mubuzuba bwakusaanguna bwamwezi, muyooba a Nsabata, ciibalusyo cakulizya myeembo, mbunga iisetekene . . . alimwi mubuzuba bwa kkumi bwa mwezi wa ciloba ooyu kuyooba Buzuba bwa Kunununa. Buyooba muswaano uusetekene kuli ndinywe . . .
“Mubuzuba bwa kkumi awosanwe bwa mwezi wa ciloba ooyu kuyooba Pobwe lya Mavwuka kwa mazuba aali ciloba kuli Yahuwah.
‘Ngaaya mapobwe [ziindi zibikkidwe ambali] a Yahuwah imbungano zisalala nzimweelede kubamba muziindi . . . [kusanganya] a Nsabata zya Yahuwah.” (Amulange ba Levi 23.)
Ba Levi 23 balamanizya kuti Nsabata ya buzuba bwa ciloba amapobwe aamwaka zyoonse ngo mo’edim: ziindi zibikkidwe ambali zyakukomba. Nzipego zibotu zyoonse, zikonzya kujanwa kubelesya mumuni waapegwa mulimo ooyu ku Mulengi, imwezi.
“Akube mimuni mumulengalenga wajulu . . . alimwi ayibe yazitondezyo aziindi zyamwaka [ziindi zibikkidwe ambali].” (Matalikilo 1:14)
Kuyungizya mukupima ciindi, Mulengi wakapa mimuni yajulu kuti kiibeleka mbuli citondezyo cakumvwana calo caandaanya baabo bamutobela kuzwa kuli bamuzangila. Kkalenda lya Yahuwah njenzila yaandaanya Bana ba Mumuni kuzwa ku Bana ba Musinze.
Kutamani lyoonse, mulengalenga uyooswaangana mukusinizya kumvwana a Mulengi kwiinda mukukomba Nguwe muziindi Nzyaakabikka ambali, mo’edim Wakwe.
“Alimwi kuyakuba boobu
Nkabela kuzwa kumwezi Mupya akusikila
kuluumwi mupya,
Alimwi kuzwa kubuzuba bwa Nsabata yomwe
akusikila kuli bumwi,
Nyama zyoonse ziyoosika kuzyookomba
kubusyu Bwangu,” mbwaamba Yahuwah.
(Amulange Izaya 66:23.)
Hena mulayanda kusinizya kusala Mulengi? Amusangane abasyomeka abamutobela baku Julu aanyika. Amukombe Mulengi muziindi Zyakwe nzyabikkide ambali, zijanwa kubelesya nkoloko Yakwe: imwezi.