Ikaambo Ncetamaninide Kusyoma kuti Zishinshimi Zyaazuzikwa Kale

Kwa ciindi cilamfu kapati, Ime nsyetaninga sala mpeyimvwi kujatikizya lwiiyo lwa zishinshimi zyakazuzikwa kale, kwakainda ciindi loko nketaninga langalanga ciiyo eeci. Mbuli mbweli muntu uukonzya kugola alimwi mbwentaninga vwuntauzya ciiyo cili coonse munzila zyeelene, Ime ndakasala ziiyo zimwi kutaangunina zimbi. Eelyo Ime neekatalika kuvwuntauzya bantu bakwabilila lusyomo lwa bunakristu a lwiiyo lwa buleza, Ime ndakataanguna kuswata akusanyangula Lwiiyo lwa Buleza mu zilengwa leza, Bantu bakwabilila lusyomo mu Misela yakainda, mazwanga aa malengelo/azintu zisandauka a kuswata twaano kuleka zintu zibonwa mbuli bwa mazwanga aakuti maleele aamu Mangwalo akaleka kubeleka (eeco ncetaninga luba kusikila buzuba buno) a lwiiyo lwa mamanino aaciindi. Mukuya kwa ciindi, Ime ndakatalika kuswata lwiiyo lwa mazubaa mamanino akunyandwa kujana muzeezo wa “Kusiigwa Musyule” ooyo ngweekayiisyigwa ku cikombelo kuti tuuteeledwe nyika yoonse akataa Banakristu. Kwakasyuuka makunga aa lusyomo, mbweenya mbokuli mizeezo minjaanji ya malengelo a twaano. Kuyungizya waawo, mu bbuku eelyo ndyeekatalika kubala, lwiiyo lwa mazubaa mamanino (lyokwa Hank Haangraaf lyakuti The Apocalypse Code), lwakali kukazyanya aa muzeezo wakulangila zintu ziciboola kumbelaa mazuba oolo ndweekayiisyigwa. Lwalo lwakali kugwasyilizya lusyomo lwakuti zimwi zintu zyakazuzikwa kale mu Bbaibbele. Ime ndakatalika kudonaika kapati aciindi eeco ku lusyomo lwakuti kucili ciciyoozuzikwa kumbelaa mazuba akutalika kucengamina ku lusyomo lwakuti zyaazuzikwa kale. Aakale, Ime ndakabala bbuku lya R.C. Sproul lyakuti The Last Days According To Jesus, aboobo eeco cakapa kuti ime ndiyaamine kapati ku lusyomo lwakuti zimwi zyakazuzikwa kale.

Lusyomo lwakuti zintu zyakazuzikwa kale luyeeme mu lwiiyo wa mazubaa mamanino (nkokuti., kuswata mamanino aaciindi) oolo lwaamba kuti bunji (Cibeela ca Kusyoma kuti zimwi zishinshimi zyaazuzikwa kale) nokuba (Kumaninizya kusyoma kuti zyoonse zishinshimi zyaazuzikwa kale) bwa zishinshimi zyamu Bbaibbeke zyakazuzikwa kale alimwi eezi zishinshimi zyakazuzikwa mumusela mutaanzi. Eeci cilakazyanya alusyomo lwa zintu ziciboola kumbelaa mazuba, oolo lwaamba ikuti Ciyubunuzyo, Mateyo 24-25, a zibalo zya mamanino aaciindi tazininga zuzikwa.

Mazubaano, Ime ndilibwene kuti ndisyoma aasyoonto kuti zishinshimi zyakazuzikwa kale. Ndilimvwa kuti kwiimina mu kusyoma ooku, kupa mizeezo iiteeleleka kwiinda mizeezonyina imbi njeekalanga-langa. Ono njanda kwaabanya mizeezo misyoonto biyo mu cibalo eeci.

KAAMBO 1

Mateyo 24-25 ncibalo cilaa mpuwo ca mamanino aaciindi. Kulangikaanga Yahushua waamba kunyonyoonwa kwa Tempele lyamu Jelusalema mu AD 70, eeco cakapegwa mpeenya-mpeenya niwaainda Mulumbe waku Oliveti, Yahushua wakashinshima kudilimunwa kwa tempele. Yahushua wakashinshima kudilimunwa kwa tempele (Mateyo 24:2), mpoonya kuzwa waawo, mangwalo aamba kuti basikwiiya bakamubuzya kuti, “Nkabela naakakede acilundu ca-Elaioni basikwiiya bakamuzida kumbali, bakati, Utwaambile, ino makani aya azooba lili? alimwi ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako acamamanino aaciindi?” (kampango 3), mpoonya kuzwa waawo Mulumbe waku Oliveti ulatobela. Aawa cintu caambwa inga catondezya aanga Yahushua wakali kwaamba kudilimunwa kwa tempele kwiinda kwaamba mamanino aanyika. Cilangikaanga kuli ndime basikwiiya bakali kubuzya mibuzyo yobile eeyo Yahushua njaakaingula: (1) Hena ciyoocitika eeci (nkokuti kudilimunwa kwa tempele), akuti (2) ndilili citondezyo ca kuboola kwako nociyooba? Ikuti eeci nicali masimpe, inga calesya tumpango tumwi kubelesyegwa kutabilila muzeezo wa kukwempwidwa kujulu kocili muzumi, nkaambo ootu tumpango tulajanwa amu caandaano 24. Ikuti Mulumbe waku Oliveti kuutali wa zintu ziciboola kumbelaa mazuba pele kuuli wa zintu zili munsaa mamanino aamusela mutaanzi, nkokuti tumpango tubelesyegwa mu kukwempwidwa kujulu ooto tujanwa muli Mateyo 24 tatwiiminini kutolwa kujulu bulanga ooko kucilangilwa kuyooba kumbele. Lino mbukwaambwa boobu, yebo inga kocibelesya kampango ka 1 Batesalonika nkaambo eeco cilembedwe mukampango aaka caambilizya zintu ziciyooba kumbelaa mazuba (mbwaanga Paulu waamba kubuka kwa bafu aciindi ca kuzyokela kwa Kristu). Kuleka buyo ceeco, pele nkaambo kakasimpe kakuti Yahushua waamba kuti, “izyalani elino talikooyoomana” mane zintu eezi zyoonse zizoobe (kampango 34) kamvwikaanga Yahushua taakali kwaamba mamanino aanyika pele mamanino aamusela wa bamaJuuda nkaambo, tede inyika tiininga mana acecino ciindi. Musela wa BuJuuda wakagola nilyaadiminunwa tempele mu Jelusalema. Nokuba kuti kwakali kusolasola kusandulula kampango 34 munzila zinjaanji zyeendelana aa kuzuzika zishinshimi kumbelaa mazuba, Ime nsyejani kuti oobu bupanduluzi buleendelana abwakuti zyakazuzikwa kale, kapati mbwaanga bunji bwa cibalo cilangikaanga cigwasyilizya busanduluzi bwakuti zyakazuzikwa kale.

KAAMBO 2

Mu Mulumbe waku Oliveti, Yahushua waamba kuti, “eelyo abo bali mu-Judaya baloboke kuzilundu. Alakwe oyo uuli atala alululi ataseluki kuti agwisye cintu cili muŋanda. Alakwe oyo uuli mumuunda atabooli kuzootola cikobela cakwe. Lino kumazuba ayo maawe kulibaabo bamisi abanyonsya. Amukombe kuti lucijo lwanu lutabi kuciindi campewo nimuba mu-Sabata. Nkaambo kuciindi eco kuzooba mapenzi mapati aatana kubonwa kuzwa kumalengelo aanyika kusikila sunu— alimwi takoozooba limbi aali boobu pe.” (Mateyo 24:16-21). Pele ikuti zintu Yahushua nzyaakaamba, eezyo zyakasolola akuya kumbele mu tumpango ootu, kazyaamba mamanino aanyika, hena inga camvwika kuba camaanu kuli nduwe kutijila kuli koonse na? Mbwaanga, nyika iyaa kuswena ku mamanino! Tacikwe makani naa watijila kuli pele kocili munyika! Kuyungizya waawo, ikuti nyika kiiya kumamanino, cilangikaanga manyongwe aa mazubaayo taakeezyanyikwi kabili. Ncobeni, mbombubo. Yahuwah ulenga nyika mpya oomo mutakwe kupenga (Ciyubnuzyo 21:4). Pele mumulaka ooyo Yahushua ngwaakabelesya kweezyekanya manyongwe aa mazubaayo a kupenzyegwa kuciboola kuzwa waawo, kaamba kuti mapenzi aatobela kuzwa waawo maubauba.

KAAMBO 3

Icisesemyo ca lusaalo eeco Yahushua ncaamba caambilizya cibumbwa mushinshimi Daniele ncaakashinshima muli Daniele 9. Nokuba boobo, mucibalo ca Daniele 9, caamba kuti ooyo uunanikidwe uyoojayigwa, mpoonya uyootobelwa a “bantu ba mwami uuboola” bayoodilimuna munzi. Zyoonse zyobile zyakashinshimwa mu caandaano 26. Kampango aaka kaambilizya lufu lwa Messiah akudilimunwa kwa Jelusalema. Mu Kampango 27 kwaambwa kuti, “Lino uyootanga cizuminano ciyumu abantu banji kunsondo yomwe, alimwi cisela cansondo yomwe uyoolesya zipaizyo azituuzyo. Nkabela sikusaala uyooboola amababa aazisesemyo, mane lumwi mamanino aabikidwe atililwe sikusaala.” Daniele 9 ulangikaanga ushinshima zintu zyaacitika mumusela mutaanzi A.D. Mbwaanga Yahushua ujatikizya Daniele 9 mu Mulumbe waku Oliveti, hena eeci tacaambilizyi kusyoma muzeezo wakuti zyaazuzikwa kale zyaambwa mu kampango aaka? Eeco cisesemyo calusaalo cakali muleli muna Loma wa musela mutaanzi (mbuli., Nero) kuleka kwaamba Simukazya-kristu uuciboola kumbelaa mazuba? Ime njeeya kuti ncencico caambwa.

KAAMBO 4

Kujatikizya bbuku lya Ciyubunuzyo, aabo basyoma kuti zishinshimi zyaazuzikwa kale babuzya kuti, “Ikuti Johane kapandulula munzi uucili kumbelaa mazuba, akuti aboobo eeyo mikonzyanyo iili mu Ciyubunuzyo nkakaambo nciikopa kapati kumvwisyisya, saa nkaambo nzi Yahuwah ncaakabakulwaizya kulemba majwi aayo? Hena inga eeli bbuku lya Bbaibbele lyabula mulimo ku Banakristu ba misela yoonse na?” Ime njeeya kuti alaa mulimo. Inga caba cintu citakwe mulimo kuti Yahuwah ayoyele moza mu bbuku oomo cikombelo mocitakonzyi kujana cibotu kwa myaka 2,000 yainda, mpoonya akusandulula biyo asyoonto myaka misyoonto munsaa kuzyokela kwa Kristu akwaamba kuti, “Ii mbombubo! Eeci cikwikwi cilaa mababa aasabila nindeke ziitwa kuti zipolopela! Icibumbwa cipona ca Simukazya-kristu ncibumbwa cibeleka aa magesi naa mulilo wa kamunungenunge! Mabbiza aafusa mulilo kuzwa mumakanwa aangawo myootokala iicucuma yakulwanya lumamba!” 2 Timoti 3:16 waamba kuti Mangwalo woonse akayoyelwa aa Yahuwah alaa lugwasyo mu kuyiisya, kululamika, kuyiisya bululami, azimwi zinjaanji. Pele buyo kuti imwi mizeezo ya kusyoma zishinshimi yaazuzikwa kale kiiluleme, mbubuti mbocinga caba eeci? Inga twaamba kuti ambweni ibbuku lya Ciyubunuzyo tiilyakali kugwasya, kusikila mumusela wa 21.

Nkaambo nzi Ncetamaninide Kusyoma Kuti Zyaazuzikwa

Lino, Ime inga ndamaninizya kukumbatila lusyomo lwakuti zishinshimi zyaazuzikwa kale. Tumwi tumpango nsini tugaminide tukanana zintu zitaninga citika. Mbuli bwa, 1 Batesalonika 4:16-18 babandika kubuka kuzwa kubafu kwa bafwide akuboola kwa Kristu. Lino, eeci cishinshimi tacikonzyi kuti caakazuzikwa kale mumusela mutaanzi. Ikuti bafwide boonse nibakabuka mumusela mutaanzi, nibaajatila maanu balembi bamusela mutaanzi. Ncobeni, Josephus nokuba Tacitus nibakaambilizya zintu eezi. Inzya, cikombelo citaanzi nicaalemba makani aayo. Bantu bafwide kababuka atalaa nyika yoonse aciindi comwe inga caba cintu ciyumu kuleka kulembwa mu mabbuku aamisela nkaambo nicakali cintu ceebeka.

Aabo basyoma cakumanina kuti zishinshimi zyaazuzikwa kale tabaibaluki penzi eeli, aboobo basoleka kukazya kuti kubuka kuzwa ku lufu kwakacitika mumusela mutaanzi kwakali kubuka mu “muuya” kwiinda kubuka buumbulu mubili woonse. Miya ya bafwide yakaunka Kujulu, mbobaamba, kutali kubuka mibili ya bantu aaba. Ipenzi ndyakuti IBbaibbele lyaamba kuti kubuka kwa Yahushua kwakali kubuka mubili woonse (1 Bakolinto 15:12-20, Luuka 24:41-43), alimwi IBbaibbele alyalo lyaamba kuti kubuka kwa Yahushua kusolweda kwesu (Bafilipo 3:20-21). Mukaambo aako, ikuti kubuka kwesu kakuli biyo kwa mu muuya, nkokuti akwalo kwa Yahushua kwakali buyo mu muuya. Ikuti kubuka kwesu kakuli kwa mubili woonse, nkokuti akwalo kwa Yahushua. Pele kubuka kwa Yahushua tiikwaali kwa muuya. Kwakali kwa mubili! Kuzwa muli ceeco, citobela ncakuti akwalo kubuka kwesu kuyooba mbweenya. Kuzwa muli ceeco, citobela ncakuti, eeco tacininga citika nkaambo ncitu citayeeyeki kuti kubuka kwa mibili ya bantu bafwide atalaa nyika yoonse inga kwasiilwa kumbali kulembwa mumalembe manjaanji aazyila kuciindi eeco pe.

Eeci ciiminina kuti kuboola kwabili kwa Kristu takuninga citika nkaambo 1 Batesalonika 4 bajatikizya kubuka mibili ya bantu a kuzyokela kwa Kristu. Izintu zyaacitika mu 70 A.D. zyakali kujuzya mamanino, alimwi munzila imwi Yahushua wakaboola mumuuya. Umwi muntu inga waamba kuti ooku “kujuzya mamanino” kwakali kusolweda mamanino mapati eeni aayo aaciboola kumbele. “Kuboola” mu moza kwa Kristu mu 70 A.D. kwakaambilizya kuboola kwa Kristu mu buntu bwakwe cimwi ciindi mumusela wa 21 nokuba musela umwi aakale.

Kuyungizya waawo, Ciyubunuzyo 21 ncobeni tacikonzyi kuti caazuzikwa mumusela mutaanzi nkaambo eeci caandaano cibandika kuti kucinoonyina lufu, koomoka kulila, nokuba kucisa nkaambo zintu zyakaindi zyakamana (kampango 4). Tee, nkolucili lufu, koomoka, kulila, akucisa. Ikuti yebo kudonaika aasyoonto makani aayo, koswiilizya biyo milumbe yaanyika.

Aboobo, nkaambo tulaa kaambo kabotu ka kusyoma kuti kucili zishinshimi zimwi ziciyandika kuzuzikwa, swebo tulaa kaambo kabotu kuyeeyela kuti kusyoma cakumaninina kuti zishinsimi zyaazuzikwa kale takululeme. Nokuba boobo, kusyoma mucibeela kujisi zinjaanji zigwasyilizya.

Eeci ncibalo citali ca-WLC cakalembwa aa Evan Minton.

Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aamituni woonse ngobaulikide taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, twakojokolosya mu Mangwalo mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna a balembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC