Ijwi Lyakaba Muntu? Nkaambo Nzi Johane 1:14 NCATAAMBI Kuti Yahuwah Wakaba Muntu
Eeci cibalo tacili ca WLC. Eelyo notubelesya zilembedwe aabalembi balaanze lya nkamu, tusimba buyo zyeezyo zyeendelana 100% a Bbaibbele a lusyomo lwesu cino ciindi munkamu ya WLC. Aboobo eezyo zibalo inga zyalanganyigwa kuti nzya nkamu ya WLC. Twakalelekwa kapati amulimo wabalanda ba Yahuwah banjaanji. Pele tatukulwaizyi ndinywe nobeenzuma kutalika kubala zyaalembwa abantu aabo. Eezyo nzibaalemba, twakazigwisya mumalembe eesu nkaambo kanjaanji zililubide akubaa tumpenda. Cintu cuusisya ncakuti tucilangaula mbungano yamilimo iitakwe kampenda. Ikuti konyandidwe nkaambo ka [zibalo/milumbe] iitali ya WLC, kobikkila maanu ku Tusimpi 4:18. Kuteelela kwesu nkwakuti kasimpe Kakwe kalazyokoloka, eelyo mumuni nuuyaa kumwesya munzila yesu. Tulakayandisya kasimpe kwiinda buumi, nkanko tulavwuntauzya kufumbwa nkokakonzya kujanwa. |
Kubantu bakomba baleza botatwe nokuba baabo basyoma mu “buleza bwa Kristu,”majwi masyoonto buyo aazwa muli Johane 1:1 kusanganya aamwi masyoonto aazwa muli Johane 1:14 ngaabamba bumboni, alimwi Ime ndaamba ibumboni #1 bwakuti Yahushua ngu Yahuwah alimwi akuti munzila imwi Yahuwah mbaa Leza botatwe muli omwe. Johane 1:1 waamba kuti, “Ijwi lyakali Leza,” alimwi mpoonya usotokela kukampango ka Johane 1:14, “Ijwi lyakaba muntu.” Nkokwaamba kuti Yahushua ngu Yahuwah, mubwinibwini.
Nokuba boobo, eeci cibalo cigaminide biyo penzi lili mubusanduluzi bwa “buleza bwa Kristu” muli Johane 1:14.
Jelusalema yawe, tulaa Penzi kuno:
Penzi lya busanduluzi bwa Bakomba baleza botatwe a Buleza bwa Kristu muli Johane 1:14
Busanduluzi bwa Johane 1:14 bwa “Buleza bwa Kristu” inga bwamvwika nokuba kulangikaanga bulaa maanu. Pele, kulangila afwaafwi akusanyangula kutondezya kuti oobu busanduluzi tabuzukide alimwi kunyina aciliko kunzaa cikwankwani cili kumbele. Kusandulula “Leza wakasanduka kuba muntu” nkupyopyongana kulizambaide makani aatabujuli, aakazyanya, akubeja.
Cintu citaanzi kulibonya mu kusandulula Johane 1:1 a Johane 1:14 nca kwaamba kuti “Leza wakaba muntu”:
Kunyina Baleza botatwe
Ibbala lyakuti “Leza” naa mu ciGiliki kuti [Theos] lilajanwa ziindi 1320 mu Cizuminano Cipya, alimwi kunyina noliba lyomwe mpoliiminina Baleza botatwe pe.
|
Kunyina Baleza botatwe muli omwe baambidwe muli Johane 1:14 (nokuba muli Johane 1:1). Ikuti yebo koli muntu uusyoma muli Baleza botatwe, alimwi kuti Johane 1:1 a Johane 1:14 ntotumpango tutaanzi ntolibililizya mu kuteelela kwako kuti Yahuwah nguni, cilainda kubota kuti yebo uyungizye kuvwuntauzya nkaambo kunyina pe Baleza botatwe mumubili omwe bajanwa munsaa kampango ka Johane 1:1 nokuba ka Johane 1:14, nokuba kumbi kuli koonse mu Mulumbe wa Johane. Ibbala lyakuti “Leza” naa muci Giliki kutiTheos lilajanwa ziindi 1320 mu Cizuminano Cipya, alimwi kunyina noliba lyomwe mpoliiminina Baleza botatwe pe.
Aboobo “Leza” mu Mulumbe mubotu wa Johane talili bbala lyaamba Baleza botatwe pe. Ooyu Mulumbe mubotu waamba kuti Yahushua wakayubununa Yahuwah. Pele Yahushua wakayubununa Taata, kutali baleza botatwe. Mulembi wa Mulumbe mubotu wa Johane taakali kusyoma muli Baleza botatwe. Mbwaanga mulembi wa Mulumbe wa Johane taakali kusyoma Baleza botatwe muli omwe, walo naakali kwaandeene kuzwa ku bunji bwa zikombelo zya “Bunakristu” zya mazubaano akwiitwa kuti muzangi.
Mabala aali 10 kuzwa muli aali 18,000, “Mabala aali Kkumi”
Kuteelela “Buleza bwa Kristu” kulikankaizya kapati mukubala buyo cisela ca ¼ ca kampango komwe. Malembe aa ciGiliki aa Johane 1:14 ajisi mabala aali 23, alimwi mu kaambo oomo muzyila lwiiyo lwa buleza bwa Kristu, lwakalengelezya cintu cipati, ciyandika kumvwisyisya mu bubambe bwa ciimo ca Yahushua mu mabala osanwe buyo.
CILI KABOTU, nkokuti atusanganye cisela ca 1/3 kuzwa kukampango ka Johane 1:1, majwi aali 4 nokuba aali 5. Aboobo, kweendelanya aa basyomi ba buleza bwa Kristu, kasimpe kalaa mulimo mupati aawo buumi bwako a bwangu mpobuyeeme, kalaa majwi aasika 5 kuzwa muli Johane 1:1, alimwi amajwi osanwe kuzwa muli Johane 1:14. Kuzwa muli Johane 1:1, “alimwi ijwi lyakali Leza…”, mpoonya kotaaluka kuya kuli Johane 1:14, “alimwi ijwi lyakaba muntu.” Mpocigolela. Koluba kuti boonse bobile Mozesi a Yahushua ncibakaamba kuti ngo mulawo mupati ali yoonse, kuti Yahuwah ngumwi (Ciibalusyo 6:4, Maako 12:29). Koluba kuti Yahuwah mu Mulawo woonse, mu Bashinshimi, Mumalembe, amu Cizuminano Cipya ngumwi. Aaya mabala aaci Giliki aali 10, osanwe aka somonwa muli Johane 1:1 alimwi osanwe akazyila muli Johane 1:14, aambilizya kuti Leza mbantu bongaye kutali omwe.
Ooyu ngo musyobo wa busanduluzi bwa kukomba mituni akweena. Mulumbe mubotu wa Johane ujisi majwi aayinda 18,000 mu busanduluzi bwa Cikuwa. Kuli mabala aayinda 184,000 mu Cizuminano Cipya. Kwiinda mukusala akutongomanina biyo mabala ongaye masyoonto mpoonya akuuntuluzyila aamwi, muntu umwi inga wabamba bbuku lipati mbuli Bbaibbele kuti lyaambe kufumbwa ncayanda kwaamba muntu ooyo.
Kusandulula makani aa Johane 1:1 a Johane 1:14 mubufwaafwi kuti apandulula Leza wabili, “Leza Ijwi” nokuba “Leza Mwana” nokuba “Leza Mwana” “kusanduka kuba muntu”, ooko nkukazya cakumaninina zyoonse zyakazubululwa kale mu Bbaibbele azyoonse zitobela kumbele lya waawo.
|
Kusandulula twaambo tufwaafwi aa Johane 1:1 a Johane 1:14 kuti tupandulula Leza wabili, “Leza Ijwi” nokuba “Leza Mwana” nokuba “Mwana Leza” “kusanduka kuba muntu”, ooko nkukazya cakumaninina zyoonse zyakazubululwa kale mu Bbaibbele azyoonse zitobela kumbele lya waawo. Kunyina “Leza Mwana” mu Bbaibbele. Kunyina “Leza Ijwi” mu Bbaibbele. Kunyina leza wabili nokuba mu Mabbuku ookwa Mozesi nokuba mu bashinshimi bana Isilayeli bali boonse.
Langa nzibakaambilizya baapositolo bokwa Yahushua mu bbuku lya Milimo. Kunyina pe baapositolo nibaakambauka leza uubambidwe aabantu banji eelyo nibakali kukambauka mulumbe wa Yahushua. Balo baakambauka kuti Messiah, mwaalumi waku Nazaleta Yahushua, wakajayigwa abantu pele wakabusyigwa kuzwa ku lufu a Yahuwah (Milimo 2:22-36, 3:15, 4:10, 5:30, 10:40, 13:30). Aabo bakali kuswiilila bakali kufutulwa. Tiibakaninga mvwide nokuba kusyoma muli leza-muntu wabili , kutaamba nobaba baleza botatwe muli omwe. Mulaka antoomwe a muzeezo wa “Leza -muntu” taakazyibidwe mu Mangwalo. Kunze lya boobo “Leza-muntu” aayo makani aa masendekezya aa kukomba mituni.
Kuzyalululwa, Kaano Kapati KATANINGA Kwaambwa
Ncintu cidonaikwa kuti Johane 1:14 wakalembelwa kusandulula kuzyalululwa kwa leza ooyo wakali kupona kataninga zyalwa mpoonya wasandukila ku mubili wabuntu; mbwaanga Mulumbe wa Johane kunyina naaceya mpuupandulula kumitwa nokuba kuzyalwa kwa Yahushua. Kunyina. Kunyina noliba bbala lyomwe liganta bweende bwa kumitwa kwa Yahushua nokuba kuzyalwa kwakwe. Aakale mucaandaano eeci, sikwiiya Filipo wakajuzya Yahushua kuli Nathanieli kuti ngumwi “uuli mu Mulawo wa Mozesi alimwi ngubaalemba bashinshimi, Yahushua waku Nazaleta, mwanaa Joseph.”
Koyeeyela cintu eeco. Kumuntu wa mazubaano uusyoma mu buleza bwa Kristu, Mulumbe wa Johane nde bbuku lili kumbele kubililizyigwa kuti litwaambila kuti Yahuwah wakasandukila, naa wakacinca kuba muntu. Pele, mu Mulumbe ooyu, kunyina busanduluzi bwa kucitika kwa cintu ciyandika kapati eeco. Muzeezo woonse waanzikidwe atalaa majwi osanwe ookwa Johane 1:14, aakuti “aboobo Ijwi lyakali (naa lyakacinca kuba) muntu.”
Kuzyalululwa nkaambo kaluulwa kataninga kwaambwa, katajanwi mu Bbaibbele.
Bubambe Buzimaana, naa Ciimo Cizimaana.
Bantu Botatwe mu Bubambe Bomwe pele Muntu Omwe Uulaa Ziwa Zyobile.
Muntu uusyoma muli baleza botatwe upandulula Leza kaamba kuti Baleza botatwe mbantu botatwe mu bubambe bomwe. Mbombuboobu botatwe mbobakonzya kuba omwe—bantu botatwe balaa ciwa comwe.
Pele busanduluzi bwa Leza wabo bwini , bupedwe aa Bakomba baleza botatwe, bukazya cintu cipati ncobasyoma kuti Yahuwah wakacinca akuba muntu. Kupa busanduluzi bwakwe bwa Baleza botatwe oobu, muntu uusyoma baleza botatwe ulaluba kuti lusyomo lwakwe lwini luzyila muli Johane 1:1 amuli Johane 1:14 ndwakuti “Leza Ijwi wakasanduka akuba mubili wa muntu.”
Ategwa “Yahuwah mbantu botatwe mu bubambe bomwe,” mbwataminina Uukomba baleza botatwe. MBUBO, ndamvwa. Pe ma…kolindila aasyoonto. Hena toondaambila kuti Yahushua ngu Leza ooyo wakacinca kuba mubili wa muntu? Saa bupaizi bwako boonse tabuyeeme mu muzeezo wakuti “Leza wakasanduka waba muntu” eelyo Leza naakalisamika ciimo ca buntu?
Aboobo, mbweenya mbuli muntu uucita masalamuzi mucenjezu mbwapenausya janza lyakwe, mbweenya abwalo Bukombi bwa baleza botatwe – mukusandulula kwabo kwini kuti Leza nguni- basiya caali kumbali “buntu” naa “mubili” wa Yahushua Messiah.
|
Aboobo, mbweenya mbuli muntu uucita masalamuzi aabucenjezu mbwapenausya janza lyakwe, mbweenya abwalo Bukombi bwa baleza botatwe – mukusandulula kwini kwabo kuti Leza nguni- basiya caali kumbali “ibuntu” naa “mubili” wa Yahushua Messiah.
Nywebo nomusyoma Bukombi bwa baleza botatwe, amulibambile mizeezo yenu. Mwakalaa myaka iili 1600 yakulibambila mizeezo. Hena Leza wenu ulaa ciwa comwe naa zyobile? Mukanzumina komwe ulaa ciimo cimwi. Mpoonya mukanzumina katobela, ngooyo (naa mbaabo) bacinca babaa ziimo zyobile.
Ikuti yebo koli muntu uusyoma muli baleza botatwe nokuba mu “buleza bwa Kristu”, andibuzye mubuzyo, ikuti Leza Mwana wakalisamika ciwa ca mubili wa buntu, nziwa nzyoganye Baleza botatwe nzyobajisi? Ime nsyebuzyi bubambe bwa “Yahuwah Mwana” mbwajisi, pele ino Leza uubambidwe abantu botatwe ulaa ziwa zyongaye? Nkaambo nzi busanduluzi bwainda kwa myaka iili 1600 ncobuli bwakuti Leza wa bakomba baleza botatwe ngu Leza uubambidwe aa bantu botatwe mububambe bomwe?
Ikuti yebo koyeeyela kuti Johane 1:14 wiiminina kuti Yahuwah wakaba mubili wabuntu, nkokuti Leza wako wa Bakomba baleza botatwe ulaa ziwa zyobile. Bamayi ba buleza bako bakali lubide, akulizambaila lwabo kwa myaka yiinda myaanda-myaanda. Naa “buleza bwa Kristu” boonse nkupyolonganya buyo majwi ooko kubeleka mbuli cisinkilizyo cizimaanya mubili wabuntu kuzwa kuli Yahushua Messiah?
Yahuwah Uusandauka Bubambe Bwakwe
Ime ndilombozya kuti Banakristu balaciintizya kulengelezya makani eelyo nobasinganya mwanakazi uucita nkwela abanakazinyina nokuba muntu uubalilwa akataa banalumi a banakazi, nokuba banalumi bacitana nkwela abanaluminyina eelyo nobataminina kuti baliimpene bubambe kwiinda mbabo.
Muntu uucincigwa bubambe bwa cinswe akataa banalumi abanakazi unjila mu cibbadela kuti acincwe mpoonya uzuunyana kuti: “Lino Ime ndi mwanakazi,” nokuba kuti kalengedwe mwaalumi.
Nkecili muntu uusyoma muli Baleza botatwe, Ime ndakali kudadanyana kuti “Leza wakaba muntu.” Eeco caambilizya kuti umwi akataa mutwe wa baleza botatwe bali mumubili wa Yahuwah omwe wakalaa-ciimo-cisandauka. Pele nokuba kuti “Leza Ijwi” naakalaa ciimo cicincauka, Ime ndakazuunyene kuti walo wakacili Leza uukkwene bwinibwini alimwi wakali muntu ncobeni! “Buleza bwa Kristu” bwesu butaminina kuti “Yahushua wakalaa ziimo zyobile zicincauka” akuyungizya kuya kumbele kwiinda kutaminina kwa baabo balicinca bwanalumi a bwanakazi. Inga caba mbuli muntu waalicinca bwanalumi nokuba bwanakazi bwakwe eelyo nazuunyene kutaminina kuti: “Ime ndilimaninide kuba mwaalumi nokuba bwanakazi.”
Coonse eeco ncisesemyo kuli Leza Yahuwah a Messiah Wakwe Yahushua waku Nazaleta.
O Munakristu oosyoma Baleza botatwe, hena toli sikuupaupa ameso eelyo nosinganya yooyo uulipindula bubambe bwa mubili ooyo uuzuunyene kulyaamba kuti mwanakazi alimwi weelede kwiitwa zina lya bwanakazi aciindi mpeenya aawo, yebo notaminina kuti muntu umwi akataa baleza botatwe bako ulapindauka ciimo ca mubili pele ucizuunyene kubelesya zina lya muntu omwe kwaamba baleza botawe muli omwe?
Makanaa misela alwana nduwe
Nkaambo kakuti kuli maunda aa malembe aansiku aa “bamatata bacikombelo” aakoongolola, muntu uulemba makanaa misela inga wabbukizya akutobelezya mukondo nkuwaatalikila muzeezo wa muntu wabili uutafwi mu mutwe wa buleza naakatalika kutambulwa mu Bunakristu.
Mu musela wabili, myaka iili 100 kaindide Yahushua, kwakanyina Leza uubambidwe aa bantu botatwe muli omwe mu mizeezo ya “bamatata ba cikombelo”.
|
Mu musela wabili, myaka iili 100 kaindide Yahushua, kwakanyina Leza uubambidwe aa bantu botatwe muli omwe mu mizeezo ya “bamatata ba cikombelo”. Kunze lya boobo, bamatata ba cikombelo ba musela wabili bakatalika kukwelelezyegwa kuya ku busongo bwaba Giliki bwa (Logos) (Ijwi), akuyeeyela kuti kuli Leza musyoonto, akutaminina kuti ooyo nguwakali Kristu wakali kupona kataninga zyalwa.
Nokuba boobo, eelyo bbala lya (Logos) lyakali kulanganyigwa aa bamatata ba cikombelo Bamasi kuti lyakali Leza musyoonto ooyo wakazyila kuli Leza omwe mutaanzi wakasimpe. Kuli mabatata ba musela-wabili, ibbala lya (Logos) tiilyakali muntu weelene alimwi uutafwi mbuli Taata Omwe-Yahuwah Singuzyoonse.
Nuuba Mulazyo waku Nicene wamu AD 325 ooyo wakalaa mpuwo, awalo tiiwakali wa Kukomba baleza botatwe. Bikkila maanu ku kaambo kataanzi mu Mulazyo ooyo kakuti: “Swebo tusyoma muli Leza omwe, Taata Singuzyoonse, Wakalenga zintu zyoonse zilibonya azitalibonyi.” Banakristu bamu AD 325 bakacili zuunyene kuti bakali kukomba muli leza omwe kwiinda mukuyumya kwaamba bupati bwa Leza omwe, Taata. Kusikila aakale mu musela wane, kakwiindide myaka 350 kuzwa naakaliko Yahushua Messiah akupona mu Isilayeli, “Banakristu” bamasi baku cisi ca Turkey ca mazubaano, bakaambilizya kuti bakali kukomba leza omwe nkaambo Leza wabo wakabambidwe aa bantu botatwe mumubili omwe.
Ikuti Banakristu lyoonse bakali Kukomba baleza botatwe nokuba kuti Banakristu lyoonse bakali kulanganya Yahushua kuti lyoonse wakaleelene alimwi taakali kufwa mbuli Taata, nkokuti yebo uli masimpe kweendelanya aa misela eeyo. Bunji bwa Banakristu, kapati aabo Basikukazya mu lusyomo, tabazyi zinjaanji alimwi tabakombeleli kapati kujatikizya musela wa cikombelo. Balo bakaambilwa buyo kuti “Banakristu lyoonse bakali kusyoma kuti Yahushua ngu Leza akuti Leza mbantu botatwe muli omwe.”
Kuuntuluzyila Bunji bwa Mulumbe wa Johane
Kusandulula Johane 1:1 a 1:14 kubee Yahuwah wakaba muntu, nkuuntuluzya Mulumbe umwi woonse wa Johane.
Messiah ooyo Wiiminina Yahuwah, walo tali Yahuwah Lwakwe pe
Yahushua waku Nazaleta wamu Mulumbe wa Johane tali Yahuwah lwakwe pele wiiminina, uyubununa, alimwi upedwe nguzu kuli Yahuwah. Yahuwah wakatuma Yahushua mbuli mwiiminizi wa Yahuwah, mbweenya bwaakamba Yahushua kuti, “Kufumbwa wandibona Ime wamubona Ooyo wakandituma” (Johane 12:45).
Mu Mulumbe ooyu, mulembi wiimpanya Yahushua kuzwa kuli Yahuwah, alimwi Yahushua lyoonse ulaliimpanya lwakwe kuzwa kuli Yahuwah (ngooyu mukonzyanyo, 3:16, 8:40, 15:1, 16:30, 14:1, “Kamusyoma muli Yahuwah, kamusyoma amuli ndime”). Yahushua muntu waandeene kuzwa ku muntu silutwe wa Buleza woonse Yahuwah mbwabede. Ngooyu mukonzyanyo, Yahushua lwakwe ulipandulula kuti “mwaalumi ooyo wakamwaambila kasimpe aako nkeekamvwa kuli Yahuwah” (Johane 8:40).
“Taata…mbobuumi butamani oobu, kuti bazyibe ndiwe, O Leza wakasimpe olikke, a Yahushua Messiah ooyo ngookatuma” (Johane 17:1-3)
|
Yahushua mu Mulumbe ooyu, ciindi aciindi lyoonse, waamba zintu mbuli bwakuti, “Ime kunyina ncenga ndacita muli lwangu, Ime kunyina ncenga ndacita mu nguzu zyangu ndemwini, Ime kunyina ncenga ndacita mu kuliyeeyela kwangu” (5:30). “Kuyiisya kwangu takuli kwangu ndemwini, pele nkukwa yooyo wakandituma Ime” (7:16). “Taata…mbobuumi butamani oobu, kuti bazyibe ndiwe, O Leza wakasimpe olikke, a Yahushua Messiah ooyo ngookatuma” (17:1-3).
Yahuwah uuteeli, nokuba kuti awalo “naakabaa mubili wa buntu,” naatakaamba zintu mbuli bwa zyeezyi.
Ncobeni, aabo basendekezya buleza bwa Kristu batondaika twaambo tufwaafwi tumwi mu Mulumbe wa Johane kuti bataminine “buleza bwa Kristu,” mbuli kakuti “Ime a Taata tuli omwe buyo” (10:30) naa kuti “O mwangu, O Leza wangu” (20:28). Pele eeci tacitoli kuyeeyela zintu zinjaanji kuti muntu abone kuti kuli penzi mu twaambo tufwaafwi “twakubambuluzya” busanduluzi, akuti kuli tunjaanji tumwi twiinda kubota, nzila ziinda kubota zya kumvwisyisya twaambo ootu. Ooku “kulembulula-malembe,” kubweza twaambo tongaye tufwaafwi munzila ya kusaluluzya, ooko nkuuntuluzyila makani woonse aa Mulumbe mubotu. Swebo tatweelede kuluba kuti mabala aali 18,000 aali mu Mulumbe wa Johane ayelede kutukulwaizya kuzwa kumuzeezo wa bukombi bwa mituni bwaba Giliki wakuti Messiah wa BuJuuda wakali Yahuwah wabili ooyo wakalisamika ciwa ca mubili wa buntu.
Kuuntuluzya Makani Aakujuzya: Ncaayiminina, Ncaayiminina, Ncaayiminina
Kuteelela Johane 1:14 kubee makani aambilizya kumitwa, kuzyalululwa akuzyalwa kwa Yahuwah, ncintu citeendelani acaambidwe kumbelaa Johane 1:6-13 eeco cikosozya mubufwaafwi mulimo ookwa Yahushua a Johane Mubbizyi.
Mushinshimi Johane Mubbizyi naakakola wakalaa bumboni kale bwakuti Yahushua wakali mumuni wa kasimpe (1:6-8). Eeco tacimvwiki kubaa maanu mubweende bwa makani aamisela nokuba mu mangwalo eelyo kamanide kale kujuzya akukosozya makani aa mbobabambene banabokwabo amboyeendelana milimo yokwa Yahushua a Johane Mubbizyi mu tumpango 1-13, mpoonya kuti aide kuunzumuka mumajwi masyoonto kugantauka kuzyalululwa kwa muntu omwe akataa botatwe mu mutwe wa buleza.
Koonse kusandulula Johane 1:14 mumaanu aa kuzyalululwa kuuntuluzya kuti Yahushua muntu, ooyo ngo Mulumbe mubotu ngutwaalembelwa, katondezyedwe mbuli cijuzyo akukosozya makani mu tumpango 1-13.
Kusandulula Johane 1:14 kubee “Yahushua ngu Yahuwah”, nkuuntuluzya akukazya tumpango tutobela eelyo najuzya mulumbe wa Johane, kunyina kaambo nokaceya akataa tumpango tone aako kaamba kuti “kunyina wakamubona Yahuwah” (1:18). Yahushua wakabonwa a zyuulu-zyuulu zya bantu, pele kunyina uuninga mubwene Yahuwah.
Kuuntuluzya a Kukazya Majwi ookwa Yahushua
Pele ino Yahushua waamba kuti nzi? Hena kuli nataminina kuti ngu Yahuwah na? Hena kuli natamanina kuba “Leza Mwana”? Hena kuli naamba kuti, “Eelyo nomubona ndime, mubona Leza mwana?” Kweendelanya aa Yahushua Messiah, nguuli Leza ngotubona eelyo notubona Yahushua? Naa, kucisalazyila limwi, “nguni” ngotubona eelyo notumubona Yahushua?
Kusandulula buleza bwa Kristu muli Johane 1:14 kukazyanya aa ceeco cinga calanganyigwa kuti ngo musemo uuli akatikati ka Mulumbe mubotu a majwi ookwa Yahushua aayo aalembedwe mu Mulumbe ngweenya ooyu.
|
Peepe kutali “Leza Mwana.” Yahushua wakaamba kuti eelyo nomubona nguwe, inywe mubona Taata. Kusandulula buleza bwa Kristu muli Johane 1:14 kukazyanya aa ceeco cinga calanganyigwa kuti ngo musemo uuli akatikati ka Mulumbe mubotu a majwi ookwa Yahushua aayo aalembedwe mu Mulumbe ngweenya ooyu. Yahushua uyubununa Taata.
Yahushua wakati: “Ooyo wandibona wamubona a Taata…Hena yebo tosyomi kuti Ime ndili muli Taata awalo Taata uli muli ndime? Imajwi ngendaamba kuli ndinywe nsyendaambi mu nguzu zyangu ndemwini; pele Taata uukkala muli ndime nguucita milimo yakwe.” (Johane 14:9-10). Kunyina “Yahuwah Mwana” muli Yahushua pe. Ooyo Leza uuyubununwa muli Yahushua ngu Taata.
Kukazya Makanze aa Kaambo Keni ka Mulembi
Kusandulula Johane 1:1 a 1:14 kuti Yahuwah wakaba muntu, nkuuntuluzya kaambo keni kali mumakanze aa mulembi wa Mulumbe mubotu ooyu. Ooyu mulembi wakatwaambila kuti walo wakalemba zitondezyo eezyo Yahushua nzyaakacita kutegwa iswe tusyome kuti Yahushua wakali “Messiah, Mwanaa Yahuwah” (Johane 20:31). Mwanaa Yahuwah nde zina lya mulimo wa mwami Messiah ooyo wakazyalwa kuzwa mu lunyungu lwa Davida. Ooyu mulembi taambili ndiswe kuti walo wakalemba zitondezyo eezyo kutegwa swebo tukasyome kuti Yahushua ngu Yahuwah, nanka kuti ngu “Leza Mwana.” Swebo tatweelede kusandulula Johane 1:14 kubee ukazya makanze eeni aa mulembi. Hena tuyeeya kuti tulizyi kabotu kwiinda mulembi ooyu ancaakalembela bbuku eelyo na?
Caindila Kulubila – Ategwa Yahushua Tali Muntu Susu
Pele cimwi ciinda kusweeka akataa twaambo toonse tutaminina busanduluzi bwa buleza bwa Kristu muli Johane 1:14, cililubide akaambo kakukaka kuti Yahushua Messiah ooyo wakazwa ku Nazaleta, muntu ncobeni.
Ime ndizyi kuti bunji bwa Banakristu tabaciyeeyeli boobu cintu eeci. Ikuti yebo koli muntu uusyoma muli Baleza botatwe nokuba uusyoma muli Messiah, yebo inga wayeeyela kuti, “Pe ma, Ime nsyekaki kuti Yahushua muntu ncobeni.” Pele yebo ulakazya ncobeni. Pele yebo uleelede kukazya. Nkaambo, yebo ujisi bantu bobile beendeenda mumbali lya ahushua. Alimwi cikombelo cakakanzila nduwe kaindi loko kuti Yahushua tali bantu bobile pele muntu omwe, uuli mubulemu bwa kujulu alimwi uutafwi , Leza Mwana.” Eelyo Mbungano ya Chalcedon ku Constantinople niyakati mu AD 451 – mumyaanda yone ya myaka kuzwa naakaindide Messiah wa buJuuda Yahushua anyika – ibuntu a ciimo ca Leza cokwa Yahushua zyakali “mu Muntu omwe amububambe bwa Buntu bomwe, kutali bwaandeene nokuba kuzandaudwe mu bantu bobile pe.”
Eeci ncuubauba kapati kuteelela. Atwaambe kuti kwakali buyo muntu omwe muli Yahushua, alimwi bamayi alusyomo lwa cikombelo kwa misela minjaanji bakaamba kuti ooyo muntu omwe ngo “Leza muntu uuteeli”. Mukaambo kaako, Yahushua tali muntu.
Kusandulula Buleza bwa Kristu muli Johane 1:14 kuzumenene kuti Yahushua wakali “muntu uukkwene, pele taakali muntu bwinibwini.” Nokuba kwaamba kuti “Yahushua muntu uukkwene, pele tali muntu.” Hena ono kuli cintu “cikkwene buntu” ikuti eeco cintu kacili buyo ciimo ca buntu pele kacitali muntu winiwini na? Hena ooko kusendekezya kumvwikaanga nkuyiisya kwa Bbaibbele naa mbusongo bwaci Giliki bwa kukomba mituni, naa nkaano kakupunga biyo na?
Kukosozya Makani
Ino kuti aayo majwi osanwe aali muli Johane 1:14 kaali akali kwiiminina cintu ciimpene mumalembe aa BuJuuda, amuci Hebulayo kweezyeka mbwaakatalika kuteelelwa aakale mu myaanda ya myaka abantu Bamasi aabo bakalaa tunsiyansiya twaandeene a mizeezo ya busongo yaandeene?
Eeyo nzila mbotusandulula kampango mbuli ka Johane 1:14 iyeeme kapati ku zintu nzyotusendekezya akuleta mu malembe. Ikuti, mbuli mizeezo ya cooko ca Kumbo a basongo ba ciGiliki-Baloma abamusela wa Byzantine, swebo katuyeeya kuti inga kakuli cintu mbuli “ciwa ca buntu citali ca buntu bwinibwini” eeco cikonzya kweendelezyegwa aa muntu umwi ooyo uutali muntu bwinibwini, inga twasandulula Johane 1:14 munzi njeenya Bunakristu batobela tunsiyansiya mbubaasandulula Johane.
Inzila yiinda kubota ya kusandulula bbuku lya Johane ili kunze lya tunsiyansiya twa BuJuuda bwa musela mutaanzi.
|
Pele tweelede kwiibaluka kuti Inzila yiinda kubota ya kusandulula bbuku lya Johane ili kunze lya tunsiyansiya twa BuJuuda bwa musela mutaanzi. Mulembi wa buJuuda wa musela mutaanzi wakabelesya mulaka atwaambyo ooto twakali kunga twamvwisyigwa abamaJuuda bamusela mutaanzi pele ooto tutakonzyi kumvwisyigwa akulubizya kusandululwa abaabo batali bamaJuuda mu bulelo bwa baGiliki-BaLoma- aba Byzantine. Johane talembi makanaa Leza-muntu wamaseseke pele ulemba Messiah Yahushua waku Nazaleta, muntu wakajayigwa mpoonya akubusyigwa kuzwa kubafu a Leza wakwe, Leza wa Isilayeli.
Kulanganya mapenzi woonse akukazyanya ooku nkutwabbukizya atala aawa mu kusandulula Johane 1:14 kubee nkwaamba kuti “Leza wakaba muntu,” saa kunyina nzila zimwi zya kumvwa ncatwaambila mulembi kujatikizya ncaakaamba Johane 1:14? Hena kunooli mulembi utwaambila kuti eelyo Jwi, njenzila iilondokede iini Yahuwah njaakali kukanana, eeyo yakali muntu susu, uulaa mubili wabuntu, mwaalumi Yahushua waku Nazaleta?
“Alimwi zina ndyaakali kwiitwa ndyakuti ndi Jwi lya Yahuwah.” Hmmm. Cimvwika kuti cilazyibika.
Muulo wakusandulula Johane 1:1 a Johane 1:14 kubee “Leza wakaba muntu” nkuzandulula Yahushua muntu waku Nazaleta. Hena yebo uli masimpe kuti uyanda kubbadela muulo ooyo na?
Andikwiibalusye alimwi, nziwa zyongaye Leza wa Bakomba baleza botatwe nzyajisi?
Eeci ncibalo citali ca-WLC cakalembwa aa Bill Schlegel.
Twakagwisya mucibalo citaanzi mazina aamituni woonse ngobaulikide Taata a Mwana, akubikka mucibaka cangawo mazina mataanzi ngubaapedwe. Kuyungizya waawo, twakojokolosya mu Mangwalo mazina aa Taata a Mwana, mbuli mbwaakalembedwe kutaanguna a balembi ba Bbaibbele bakayoyelwa moza. Nkamu ya-WLC.